Поиск по словарям.

Canbuta — Azərbaycanın yeni ixtira olunmuş simli-mizrablı milli musiqi aləti. Alət 2017-ci ildə ixtiraçı-alim Qorxmaz Əlilicanzadə tərəfindən ixtira edilib. == Söz açımı == Canbuta Azərbaycan mənşəli sözüdür. İxtiraçı Qorxmaz Əlilicanzadə aləti "Can"- Əlilicanzadə soyadının üç hərfi və Azərbaycanın milli atributu olan "buta" sözünün birləşməsi ilə adlandırıb. == Tarixi == Qorxmaz Əlilicanzadə 2017-ci ildə alətin ixtirası üzərində işlərə başlayıb. Bir neçə variant üzərində təcrübələr apardıqdan sonra 2018-ci ildə alət ərsəyə gəlib. Alətin ilk ustası Vaqif Özbək oğlu Orucovdur. Alət üzərində 1 il axtarış işləri aparılıb. Buna baxmayaraq, ixtiraçı Qorxmaz Əlilicanzadə alətin üzərində təkmilləşdirmə işlərini davam etdirib. 2019-cu ildə isə alətin son variantı ərsəyə gəlib.

Xanbulan — Azərbaycan Respublikasının Lənkəran rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Lənkəran rayonunun Hirkan qəsəbə inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Xanbulan kəndi adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir. == Toponimiyası == Oykonim ərazidəki eyniadlı çayın adından yaranmışdır. == Əhalisi == Əhalisi 1441 nəfərdir.

Xanbulaq (Gəncə) — İndiki Xoşbulaq Xanbulaq (Ağsu) — Azərbaycanın Ağsu rayonunda kənd. Xanbulaq (Yardımlı) — Azərbaycanın Yardımlı rayonunda kənd.

Anbuba — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Anbabu Astara rayonunun Asxanakəran inzibati ərazi vahidində kənd. BəŞərü çayının sahilində, Peştəsər silsiləsinin ətəyindədir. Anbobu, Anbubu, Anbobo variantlarına da təsadüf olunur. 1917 və 1961-ci illərdə Ambu Şəklində qeydə alınmışdır. Talış dilində ambu "anbar" deməkdir. == Tanınmış şəxslər == === Şəhidləri === Kənan Hacıyev (əsgər) (2001-2020).

Hanukka (ing. Hanukkah) — Yəhudi təqviminə görə Kislev ayının 25-ci günü başlayan və səkkiz gün davam edən yəhudi bayramıdır. Xanuka sözü ivrit dilində "həsr etmək" mənasını verir. Bu bayram Qriqorian təqvimi ilə dekabr ayına, noyabr ayının sonuna və ya çox nadir hallarda yanvarın əvvəlinə təsadüf edir. Bayram həmçinin "İşıq Festivalı" kimi tanınır. Festival xanukiya adlı bir şamdanın qollarını yandırmaqla qeyd olunur. Xanukiya menoraya oxşayan və əlavə iki qolu olmaqla doqquz qoldan ibarət bir şamdandır. Xanukiyanın ortasında digərlərindən daha yüksək olan qola şamaş (məsul) deyilir. Bayram ərzində şamaş hər gün yanmaqla, birinci gün bir qol, ikinci gün iki qol yandırılır və hər gün daha bir qolun yandırılması ilə davam edir.Xanuka dini baxımdan nisbətən kiçik bir bayram olsa da, Milad bayramına bir yəhudi alternativi olaraq dünyəvi yəhudilər arasında Şimali Amerikada və digər yerlərdə mühüm mədəni əhəmiyyət qazanmışdır. == Dini ayinləri == Xanuka bayramı, bəziləri ailə daxilində, bəziləri isə kütləvi şəkildə edilən, səkkiz gün ərzində hər gün davam edən silsiləvi bir ayinlə qeyd olunur.

Abuta (lat. Abuta) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin menispermaceae fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Aşıq Xanmusa (Xanmusa Musaxan oğlu Musayev; 1922 – 22 yanvar 2018) — Şirvan aşıq mühitinin ən görkəmli nümayəndələrindən olan ustad aşıq. “Əməkdar Mədəniyyət İşçisi” (2016). == Həyatı == Aşıq Xanmusa Musaxan oğlu Musayev 1922-ci ildə Şamaxının Şamlı kəndində anadan olub. İbtidai təhsilini bitirdikdən sonra məşhur balaban ustası İzzətalı Zülfüqarovla bərabər sənət aləminə qədəm qoyub. Aşıqlıq sənətini əvvəlcə atası Musaxan və əmisi Cənnətalıdan öyrənib, eyni zamanda aşıq Xanbaladan dərs alıb. Daha sonra isə Cəyirli ustad aşıq Abbasdan sənətin sirlərini daha mükəmməl öyrənib. Aşıq Xanmusa uzun müddət Qobustan rayon Mədəniyyət evində aşıqlar ansamblına başçılıq edib. Xanmusa Musayev 2018-ci il yanvarın 22-də vəfat edib. == Təltifləri == O, iki dəfə ümumittifaq müsabiqəsinin laureatı olub, dəfələrlə Mədəniyyət və Turizm nazirliyinin, Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm idarəsinin fəxri fərmanı və diplomlarla təltif olunub. 2016-cı ilin iyulunda Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə ona "Əməkdar Mədəniyyət işçisi" fəxri adı verilib.

Narbuta biy (1749-1798)—1764 -1798-ci illərdə Kokand xanlığını idarə etmiş hakim. == Həyatı == 1764-cü ildən 1798-ci ilə qədər Kokand xanlığını Əbdülkərim biyin nəvəsi Narbuta biy minq idarə edirdi. Məlumatlara görə Narbuta biy uzun müddət hakimiyyətdən imtina etmişdi. Deyilənlərə görə, onun Fərqanədə hakimiyyəti təhlükəli idi. Kokandın tanınmış əyanları təntənəli surətdə Narbuta biyin qarşısında sədaqət andı içdilər. Ancaq bundan sonra Narbuta biy Fərqanənin hakimi olmağa razılıq verdi.. Narbuta biyin xanlığı dövründə Cust və Namanqan separatist hakimlərinin qüvvələri tərəfindən əzildi. Sonra o, üsyançı Xocənd hakimi üzərində qələbə çaldı, eyni zamanda Ura-tube formal olaraq Buxaradan asılı qaldı. Narbuta biyin xanlığı dövründə Kokand xanlığının ərazisi xeyli genişləndi. XVIII əsrdə Daşkənd iri ticarət mərkəzi idi, Qazaхıstan, Rusiya, Orta Asiya xanlıqları ilə karvan ticarəti yüksək səviyyəyə çatmışdı.

Xanbaba Tacir oğlu Bayramov — Alim, texnika elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Politexnik İnstitutunun İnformatika və kompüter texnikası fakültəsinin dekanı (1989-1995), İnformatika və kompüter texnikası kafedrasının müdiri (1995-2001), əmək veteranı, 2000-ci ildən Lütvi-Zadə adına Beynəlxalq Müasir Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvüdür. == Həyatı və elmi fəaliyyəti == Xanbaba Bayramov 1928-ci ildə Qazax qəzasının Kəmərli kəndində anadan olmuşdur. 1947-ci ildə Kəmərli orta məktəbini bitirmişdir. 1949-cu ildə Qazax ikiillik müəllimlər institutunun fizika-riyaziyyat fakültəsini bitirmiş və 1949-1959-cu illərdə Tovuz rayonunun orta məktəblərində müəllim işləmişdir. 1951-1955-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunu (indiki Pedaqoji Universitet) bitirərək pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1959-1964-cü illərdə Azərbaycan Politexnik İnstitutu nda oxumuş və kompüterlərin sistem və şəbəkələri üzrə mühəndis ixtisasını almışdır. 1965-ci ildən institutun İstehsal proseslərinin avtomatlaşdırılması və hesablama texnikası kafedrasında assistent, 1968-1977-ci illərdə həmin kafedranın baş müəllimi olmuşdur. 1977-1980-ci illərdə Elektron hesablama kafedrasının baş müəllimi, 1980-1990-cı illərdə isə həmin kafedranın dosenti vəzifəsində çalışmışdır. 1975-ci ildə Özbəkistanın Daşkənd şəhərində dissertasiya müdafiə edərək texnika elmləri namizədi elmi dərəcəsi almışdır. 1990-cı ildən Azərbaycan Politexnik İnstitutunun İnformatika və kompüter texnikası kafedrasının professoru olmuşdur.

Qazı Əhməd bəy Məhəmmədbəyov və ya Xanbaba bəy Məhəmmədbəyov (1889, Axtı – 1937) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin, İttihad Partiyasının və İttihad fraksiyasının üzvü, Yusifbəyli hökumətinin üzvü == Həyatı == Novorossiya İmperator Universitetində hüquq təhsil alıb.1877–1878-də Rusiya imperiyasına qarşı qalxan Samur-Axtı üsyanına başçılıq etmişdir. Bəzi mənbələrə görə Şeyx Şamilin nəticəsidir.[mənbə göstərin]Zaqafqaziya Seymi Müsəlman fraksiyasının və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasınən üzvü olub. Əvvəllər Müsavat Partiyasının, daha sonra isə İttihad Partiyasının üzvü olmuşdur. 14 aprel 1919-cu ildə İttihad Partiyasının sədr müavini seçilmişdir. Qazı Əhməd bəy 1919-cu ilin iyunundan rus dilində çıxan "İttihad" qəzetinin redaktoru olmuşdur. 1920-ci ildə məhkəmədə hakim kimi işləyib. == Adı == İki adı olmuşdur: Xanbaba və Qazı Əhməd Bəzi mənbələrdə Batum konfransının üzv siyahısında Əhməd bəy Canbaba adlı şəxsin adı da qeyd olunub. Ədalət Tahirzadə bu şəxsin Qazı Əhməd bəy olduğunu söyləyir. Çünki Qazı Əhməd bəyin ikinci adı Xanbaba olmuşdur. Bəzən Qazı Əhməd bəyin adında "bəy" titulu istifadə olunmaya bilər, həmçinin adı və soyadı müxtəlif cür yazıla bilər : "Qazıəhməd", "Xanbaba", "Canbaba", “Babaxan”, "Qazı Əhməd", "Məmmədov"; "Məmmədbəyov" və ya "Məhəmmədbəyov".

Qazı Əhməd bəy Məhəmmədbəyov və ya Xanbaba bəy Məhəmmədbəyov (1889, Axtı – 1937) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin, İttihad Partiyasının və İttihad fraksiyasının üzvü, Yusifbəyli hökumətinin üzvü == Həyatı == Novorossiya İmperator Universitetində hüquq təhsil alıb.1877–1878-də Rusiya imperiyasına qarşı qalxan Samur-Axtı üsyanına başçılıq etmişdir. Bəzi mənbələrə görə Şeyx Şamilin nəticəsidir.[mənbə göstərin]Zaqafqaziya Seymi Müsəlman fraksiyasının və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasınən üzvü olub. Əvvəllər Müsavat Partiyasının, daha sonra isə İttihad Partiyasının üzvü olmuşdur. 14 aprel 1919-cu ildə İttihad Partiyasının sədr müavini seçilmişdir. Qazı Əhməd bəy 1919-cu ilin iyunundan rus dilində çıxan "İttihad" qəzetinin redaktoru olmuşdur. 1920-ci ildə məhkəmədə hakim kimi işləyib. == Adı == İki adı olmuşdur: Xanbaba və Qazı Əhməd Bəzi mənbələrdə Batum konfransının üzv siyahısında Əhməd bəy Canbaba adlı şəxsin adı da qeyd olunub. Ədalət Tahirzadə bu şəxsin Qazı Əhməd bəy olduğunu söyləyir. Çünki Qazı Əhməd bəyin ikinci adı Xanbaba olmuşdur. Bəzən Qazı Əhməd bəyin adında "bəy" titulu istifadə olunmaya bilər, həmçinin adı və soyadı müxtəlif cür yazıla bilər : "Qazıəhməd", "Xanbaba", "Canbaba", “Babaxan”, "Qazı Əhməd", "Məmmədov"; "Məmmədbəyov" və ya "Məhəmmədbəyov".

Xanbaba Nurədilov — II dünya müharibəsi iştirakçısı, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı. == Həyatı == Xanbaba Nurədilov 1922, 6 iyul anadan olmuşdur. 1942, 12 sentyabr vəfat etmişdir.

Lənkəran bələdiyyələri — Lənkəran rayonu ərazisindəki bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Xanbulaq (əvvəlki adı: Gürcüvan) — Azərbaycan Respublikasının Ağsu rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 12 iyun 2018-ci il tarixli, 1190-VQ saylı Qərarı ilə Ağsu rayonunun Gürcüvan kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Gürcüvan kəndi Xanbulaq kəndi adlandırılmış və Gürcüvan kənd inzibati ərazi dairəsi Xanbulaq kənd inzibati ərazi dairəsi hesab edilmişdir. == Tarixi == Xanbulaq Ağsu rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsini XVIII-ci əsrdə Gürcüstanın indiki Gürcaani bələdiyyəsindən gəlmə erməni ailələri qədim Xanbulaq adlı yerdə salmış və gəldikləri ərazinin adı ilə Gürcüvan adlandırmışdılar. 1988-ci ildə ermənilər kəndi tərk etdilər. Vaxtilə Gürcüstandan Orta Asiyaya surgun edilmiş, 1989-cu ildə Özbəkistandan qovulmuş axısqa türklərinin bir hissəsi bu kənddə məskunlaşdı. Kənd 1990-cı ildən yerləşdiyi ərazinin adı ilə Xanbulaq adlandırıldı.

Xanbulaq — Azərbaycan Respublikasının Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Ağsu bələdiyyələri — Ağsu rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Xaybula Musalov (4 dekabr 1990; Qunib rayonu, Dağıstan MSSR) — Azərbaycanı təmsil edən boksçu. == Həyatı == Xaybula Ənvərbəyoviç Musalov 1990-cı il dekabrın 4-də Rusiyanın Qunib rayonunda anadan olub. == Karyerası == Xaybula Musalov 2015-ci ilin 12-28 iyununda baş tutan I Avropa Oyunlarında mübarizə apardı. Turnirin 1/8 final mərhələsində Fransa nümayəndəsi Kristian M'Billiyə (3:0), 1/4 final mərhələsində Belarus təmsilçisi Vitali Bandarenhaya (3:0), 1/2 final mərhələsində isə Macarıstan nümayəndəsi Zoltan Harcsaya (3:0) qalib gələn Xaybula Musalov, final görüşündə İrlandiya təmsilçisi Mixael O'Reilli ilə üz-üzə gəldi. Həlledici görüşdə Xaybula Musalov rəqibinə 0:3 hesabı ilə məğlub oldu və I Avropa Oyunlarının gümüş medalına sahib oldu.Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 29 iyun 2015-ci il tarixli 1299 nömrəli Sərəncamına əsasən I Avropa Oyunlarında qazandığı nailiyyətlərə və Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə Xaybula Ənvərbəyoviç Musalov "Tərəqqi" medalı ilə təltif edildi.

Qazı Əhməd bəy Məhəmmədbəyov və ya Xanbaba bəy Məhəmmədbəyov (1889, Axtı – 1937) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin, İttihad Partiyasının və İttihad fraksiyasının üzvü, Yusifbəyli hökumətinin üzvü == Həyatı == Novorossiya İmperator Universitetində hüquq təhsil alıb.1877–1878-də Rusiya imperiyasına qarşı qalxan Samur-Axtı üsyanına başçılıq etmişdir. Bəzi mənbələrə görə Şeyx Şamilin nəticəsidir.[mənbə göstərin]Zaqafqaziya Seymi Müsəlman fraksiyasının və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasınən üzvü olub. Əvvəllər Müsavat Partiyasının, daha sonra isə İttihad Partiyasının üzvü olmuşdur. 14 aprel 1919-cu ildə İttihad Partiyasının sədr müavini seçilmişdir. Qazı Əhməd bəy 1919-cu ilin iyunundan rus dilində çıxan "İttihad" qəzetinin redaktoru olmuşdur. 1920-ci ildə məhkəmədə hakim kimi işləyib. == Adı == İki adı olmuşdur: Xanbaba və Qazı Əhməd Bəzi mənbələrdə Batum konfransının üzv siyahısında Əhməd bəy Canbaba adlı şəxsin adı da qeyd olunub. Ədalət Tahirzadə bu şəxsin Qazı Əhməd bəy olduğunu söyləyir. Çünki Qazı Əhməd bəyin ikinci adı Xanbaba olmuşdur. Bəzən Qazı Əhməd bəyin adında "bəy" titulu istifadə olunmaya bilər, həmçinin adı və soyadı müxtəlif cür yazıla bilər : "Qazıəhməd", "Xanbaba", "Canbaba", “Babaxan”, "Qazı Əhməd", "Məmmədov"; "Məmmədbəyov" və ya "Məhəmmədbəyov".

Qazı Əhməd bəy Məhəmmədbəyov və ya Xanbaba bəy Məhəmmədbəyov (1889, Axtı – 1937) — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin, İttihad Partiyasının və İttihad fraksiyasının üzvü, Yusifbəyli hökumətinin üzvü == Həyatı == Novorossiya İmperator Universitetində hüquq təhsil alıb.1877–1878-də Rusiya imperiyasına qarşı qalxan Samur-Axtı üsyanına başçılıq etmişdir. Bəzi mənbələrə görə Şeyx Şamilin nəticəsidir.[mənbə göstərin]Zaqafqaziya Seymi Müsəlman fraksiyasının və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurasınən üzvü olub. Əvvəllər Müsavat Partiyasının, daha sonra isə İttihad Partiyasının üzvü olmuşdur. 14 aprel 1919-cu ildə İttihad Partiyasının sədr müavini seçilmişdir. Qazı Əhməd bəy 1919-cu ilin iyunundan rus dilində çıxan "İttihad" qəzetinin redaktoru olmuşdur. 1920-ci ildə məhkəmədə hakim kimi işləyib. == Adı == İki adı olmuşdur: Xanbaba və Qazı Əhməd Bəzi mənbələrdə Batum konfransının üzv siyahısında Əhməd bəy Canbaba adlı şəxsin adı da qeyd olunub. Ədalət Tahirzadə bu şəxsin Qazı Əhməd bəy olduğunu söyləyir. Çünki Qazı Əhməd bəyin ikinci adı Xanbaba olmuşdur. Bəzən Qazı Əhməd bəyin adında "bəy" titulu istifadə olunmaya bilər, həmçinin adı və soyadı müxtəlif cür yazıla bilər : "Qazıəhməd", "Xanbaba", "Canbaba", “Babaxan”, "Qazı Əhməd", "Məmmədov"; "Məmmədbəyov" və ya "Məhəmmədbəyov".

Xanbaba Nurədilov adına Çeçenistan Dövlət Dram Teatrı — Qroznıda yerləşən Çeçenistan xalq teatrıdır. == Tarix == === Qurulması === Xanbaba Nurədilov adına Çeçenistan Dövlət Dram Teatrı 1 May 1931-ci ildə teatr studiyası olaraq rəsmi açıldı. Əslində əvvəldən fəaliyyət göstərirdi. Teatrın qurucusu və ilk direktoru Abdurahman Avtorxanov idi. 1933-cü ildə studiya Səid Baduyevin Çeçen-İnquşetiyada vətəndaş müharibəsi hadisələrinə həsr etdiyi pyesi əsasında hazırlanan "Qırmızı Qala" məzuniyyət tamaşasını təqdim etdi. Sonradan studiya Çeçenistan Dövlət Dram Teatrına çevrildi. 1930-cu illərin əvvəllərində teatr gənc çeçen yazıçıların Said Baduyev, D. Şeripov, B. MuzaYev, rus dramaturqları Aleksandr KorneiÇuk, Vladimir Bill-Belotserkovski, rejissorları V. Şatov, A. Tuqanov, Arçil Çxartişvilinin pyesləri əsasında tamaşalar qururdu. Aktyorlar Movjdi Baduev, Tamara Aliyeva, Aset isayeva, Yaraqi Zubairayev, Zinaida İsakova, X. MusaYev və başqaları təcrübə və populyarlıq qazandılar. 1934 -cü ildə Çeçen və İnquş bölgələri birləşdirildi. Yeni Çeçen-İnquş Muxtar Vilayətinin rəhbərliyi teatr sənətinin inkişafına kömək istəyi ilə Gürcüstan rəhbərliyinə müraciət edib.

Xanbaba Nurədilov adına Çeçenistan Dövlət Dram Teatrı — Qroznıda yerləşən Çeçenistan xalq teatrıdır. == Tarix == === Qurulması === Xanbaba Nurədilov adına Çeçenistan Dövlət Dram Teatrı 1 May 1931-ci ildə teatr studiyası olaraq rəsmi açıldı. Əslində əvvəldən fəaliyyət göstərirdi. Teatrın qurucusu və ilk direktoru Abdurahman Avtorxanov idi. 1933-cü ildə studiya Səid Baduyevin Çeçen-İnquşetiyada vətəndaş müharibəsi hadisələrinə həsr etdiyi pyesi əsasında hazırlanan "Qırmızı Qala" məzuniyyət tamaşasını təqdim etdi. Sonradan studiya Çeçenistan Dövlət Dram Teatrına çevrildi. 1930-cu illərin əvvəllərində teatr gənc çeçen yazıçıların Said Baduyev, D. Şeripov, B. MuzaYev, rus dramaturqları Aleksandr KorneiÇuk, Vladimir Bill-Belotserkovski, rejissorları V. Şatov, A. Tuqanov, Arçil Çxartişvilinin pyesləri əsasında tamaşalar qururdu. Aktyorlar Movjdi Baduev, Tamara Aliyeva, Aset isayeva, Yaraqi Zubairayev, Zinaida İsakova, X. MusaYev və başqaları təcrübə və populyarlıq qazandılar. 1934 -cü ildə Çeçen və İnquş bölgələri birləşdirildi. Yeni Çeçen-İnquş Muxtar Vilayətinin rəhbərliyi teatr sənətinin inkişafına kömək istəyi ilə Gürcüstan rəhbərliyinə müraciət edib.