Поиск по словарям.

Yazıçı və ya yazar — ideyaları çatdırmaq üçün fərqli üslublar və texnikalarla yazılı sözlərdən istifadə edən insan. Yazıçılar ədəbi sənətin fərqli formlarını və romanlar, hekayələr, kitablar, poeziyalar, səfərnamələr, pyeslər, ssenarilər, teleskriptlər, mahnılar və esselər kimi kreativ yazı işləri, habelə ictimaiyyət üçün maraqlı ola biləcək hesabatlar və məqalələr ərsəyə gətirirlər. Yazıçıların işləri medianın böyük bir hissəsində yayımlanmaqdadır. İdeyaları yaxşı bir şəkildə çatdırmaq məqsədilə dildən məharətlə istifadə edə bilən yazıçılar çox vaxt bir cəmiyyətin mədəniyyətinə önəmli töhfələr verir.Əksər hallarda yazıçı sözü əsərlərini nəsr, şair isə əsərlərini nəzm ilə yazan müəlliflərə ithaf edilir. Yazıçılar uydurma və uydurma olmayan bir çox janrda əsərlər yazıb-yarada bilər. Bəzi yazıçılar isə öz fikirlərini multimedia — qrafika, illüstrasiya və s. ilə zənginləşdirirlər. Öz fikirlərini çatdırmaq üçün onlar nadir hallarda hətta musiqidən də faydalana bilərlər. Bunlardan başqa, şifahi ənənədən istifadə edən bir sıra yazıçılar da mövcuddur. == Növlər == Yazıçılar bir çox ədəbiyyat janrı arasından öz fikirlərini ifadə etmək üçün ən əlverişli olanı seçirlər.

Könül Yazar (türk. Gönül Yazar; 12 avqust 1936, İzmir) — Türkiyə kino aktrisası və musiqiçi.

Azadlıq yazarları – 2007-ci il istehsalı Riçard LaQraveneze filmi.Erin Qruell fərqli bir tədris metodikası istifadə edərək,şagirdlərin həyatındaki yaratdığı dəyişiklikdən bəhs edən filmdir.Baş rolda Erin Qruelli Hilari Suonk canlandırmışdır. == Filmin heyyəti == Hilari Suonk — Erin Qruell Patrick Dempsey — Scott Casey Scott Glenn — Steve Gruwell, Erinin atası Imelda Staunton — Margaret Campbell John Benjamin Hickey — Brian Gilford April Lee Hernández — Eva Benitez Mario — Andre Bryant Jason Finn — Marcus Vanetta Smith — Brandy Ross Antonio Garcia — Miguel Jaclyn Ngan — Sindy Ngor Kristin Herrera — Gloria Munez Gabriel Chavarria — Tito Hunter Parrish — Ben Samuels Giovonnie Samuels — Victoria Deance Wyatt — Jamal Hill Sergio Montalvo — Alejandro Santiago Robert Wisdom Dr.

Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi — uluslararası hüquqi şəxs olaraq fəaliyyət göstərən, onlarla kitab nəşr edən, saytlar quran, layihələr gerçəkləşdirən, konfrans, festival, görüşlər düzənləyən türk dünyasında yaşayan gənc türk yazarların birləşdiyi qurum. == Tarixi == Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi 1998-ci ildə təsis olunub. 1999-cu il dövlət qeydiyyatından keçərək ictimai fəaliyyətlə məşğuldur. Təşkilatın təsisçisi Əkbər Mehdi oğlu Yolçuyevdir. Təşkilat Uluslararası hüquqi şəxs olaraq fəaliyyət göstərən, onlarla kitab nəşr edən, saytlar quran, layihələr ger¬çəkləşdirən, konfrans, festival, görüşlər düzənləyən Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi, mövzu ilə bağlı yetərli təcrübəyə, bilgilərə, əlaqələrə malikdir.Birlik indiyədək Azərbaycan Respublikasının Gənclər və İdman Nazirliyinin,Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondunun, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının və s. donor qurumların dəstəyi ilə bu sahədə onlarla layihə həyata keçirib.Təşkilata 1998-2013-cü illər tanınmış şair-publisist Əkbər Qoşalı, 2013-2014-cü illər yazıçı-dramaturq Rəvan Tohidoğlu, 2014-2016-cı illərdə isə yazar Əfsanə Ələsgərli rəhbərlik edib.2019-cu ildə Cavanşir İntiqam Yaşar oğlu Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin İdarə Heyətinin sədri seçilmişdir. == Fəaliyyəti == DGTYB həmçinin ayrı-ayrı türk ölkə və topluluğunda düzənlənən onlarla konfrans, simpozium və festivalda Azərbaycanı təmsil edib. Birliyin türk ölkə və topluluqlarında təmsilçiləri fəaliyyət göstərir. Təşkilat olaraq "Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi" Türk dünyasında gənc yazarların 2007-ci il 2 fevral günü "Gənclər mükafatı"na layiq görülüb. Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin seçkili orqanlarında təmsil olunan üzvlərinin hamısı Azərbaycanın və digər türk ölkə və topluluqlarının diplom və fəxri fərmanlarına layiq görülüb.

Yazıçı və ya yazar — ideyaları çatdırmaq üçün fərqli üslublar və texnikalarla yazılı sözlərdən istifadə edən insan. Yazıçılar ədəbi sənətin fərqli formlarını və romanlar, hekayələr, kitablar, poeziyalar, səfərnamələr, pyeslər, ssenarilər, teleskriptlər, mahnılar və esselər kimi kreativ yazı işləri, habelə ictimaiyyət üçün maraqlı ola biləcək hesabatlar və məqalələr ərsəyə gətirirlər. Yazıçıların işləri medianın böyük bir hissəsində yayımlanmaqdadır. İdeyaları yaxşı bir şəkildə çatdırmaq məqsədilə dildən məharətlə istifadə edə bilən yazıçılar çox vaxt bir cəmiyyətin mədəniyyətinə önəmli töhfələr verir.Əksər hallarda yazıçı sözü əsərlərini nəsr, şair isə əsərlərini nəzm ilə yazan müəlliflərə ithaf edilir. Yazıçılar uydurma və uydurma olmayan bir çox janrda əsərlər yazıb-yarada bilər. Bəzi yazıçılar isə öz fikirlərini multimedia — qrafika, illüstrasiya və s. ilə zənginləşdirirlər. Öz fikirlərini çatdırmaq üçün onlar nadir hallarda hətta musiqidən də faydalana bilərlər. Bunlardan başqa, şifahi ənənədən istifadə edən bir sıra yazıçılar da mövcuddur. == Növlər == Yazıçılar bir çox ədəbiyyat janrı arasından öz fikirlərini ifadə etmək üçün ən əlverişli olanı seçirlər.

Yazıçı və ya yazar — ideyaları çatdırmaq üçün fərqli üslublar və texnikalarla yazılı sözlərdən istifadə edən insan. Yazıçılar ədəbi sənətin fərqli formlarını və romanlar, hekayələr, kitablar, poeziyalar, səfərnamələr, pyeslər, ssenarilər, teleskriptlər, mahnılar və esselər kimi kreativ yazı işləri, habelə ictimaiyyət üçün maraqlı ola biləcək hesabatlar və məqalələr ərsəyə gətirirlər. Yazıçıların işləri medianın böyük bir hissəsində yayımlanmaqdadır. İdeyaları yaxşı bir şəkildə çatdırmaq məqsədilə dildən məharətlə istifadə edə bilən yazıçılar çox vaxt bir cəmiyyətin mədəniyyətinə önəmli töhfələr verir.Əksər hallarda yazıçı sözü əsərlərini nəsr, şair isə əsərlərini nəzm ilə yazan müəlliflərə ithaf edilir. Yazıçılar uydurma və uydurma olmayan bir çox janrda əsərlər yazıb-yarada bilər. Bəzi yazıçılar isə öz fikirlərini multimedia — qrafika, illüstrasiya və s. ilə zənginləşdirirlər. Öz fikirlərini çatdırmaq üçün onlar nadir hallarda hətta musiqidən də faydalana bilərlər. Bunlardan başqa, şifahi ənənədən istifadə edən bir sıra yazıçılar da mövcuddur. == Növlər == Yazıçılar bir çox ədəbiyyat janrı arasından öz fikirlərini ifadə etmək üçün ən əlverişli olanı seçirlər.

Bazar (fars. بازار‎) – satıcı və alıcıların alış-veriş etdiyi məkan, ticarət obyekti. Bazarın ən sadə və həm də ən mühüm tərkib hissəsi əmtəələrin alqı-satqı əməliyyatıdır. Bu prosesdə əmtəə və pul satıcı ilə alıcının münasibətə girmələri üçün iqtisadi vasitələrdir, bazarın mövcudluğunun zəruri şərtlərdir (komponentlərdir). Deməli, bazarın mövcudluğu üçün onun subyektləri (alıcı və satıcı) və vasitələri (pul və əmtəə) olmalıdır. Lakin alqı-satqı əməliyyatının baş verməsi üçün hər iki bazar subyektinin marağı (mənafeyi) olmalıdır. Onları bazara gətirən də elə budur, mənafelərdir. Deməli, bazar mənafeləri reallaşdıran iqtisadi mexanizmdir ki, onun da bir çox ünsürləri mövcuddur. == Tarix == Tarixən əvvəl, yerli bazarlar yaranır və onların inkişafı region bazarlarının meydana gəlməsinə səbəb olur. Regionlararası iqtisadi əlaqələrin yaranması və genişlənməsi milli bazarın formalaşmasına gətirib çıxarır.

== Həyatı == Azad Yaşar (Fərəcov Azad İlyas oğlu) 10 aprel 1961-ci ildə Bakıda anadan olub. Əli Bayramlı şəhərində böyüyüb, orada orta təhsilini başa vurub. Ali təhsilini Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun Memarlıq fakültəsində alıb. Əli Bayramlı şəhərində baş memar, baş rəssam və zavodda dizayn qrupunun rəhbəri vəzifələrində işləyıb. 1993–2001-ci illərdə Rusiyada fəaliyyət göstərən türk inşaat firmasında memar və müdir yardımçısı vəzifələrində çalışıb. 2002–2004-cü illərdə "Space" telekanalında yayınlanan "Gecə kanalı" proqramının bədii redaktoru, 2004–2016-cı illərdə isə Azərbaycan Respublikası Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun (DSMF) mətbu orqanı "PENSİYAÇI" qəzetinin baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır.2016–2018-ci illərdə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin "Sosial həyat" jurnalında məsul katib kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1976-cı ildən bədii yaradıcılıqla və tərcümə işi ilə məşğul olur. "Gözlərimin günahı" adlı ilk mətbu şeiri 1980-ci ildə sonralar müasir dövr Azərbaycan demokratik mətbuatının banisi olacaq görkəmli ziyalı Nəcəf Nəcəfovun tövsiyəsi ilə "İnşaatçı" qəzetində çap olunub. Dünya ədəbiyyatını təmsil edən 800-ə yaxın yazarın ən müxtəlif janrlardakı əsərlərini uğurla dilimizə çevirmişdir. Bunların təxminən yarısı ilə Azərbaycan oxucusu ilk dəfə tanış olub.

Azad bazar və ya sərbəst bazar — iqtisadiyyatda iştirakçıların sayı məhdud olan qiymətlərin hər hansı xarici amillərdən asılı olmadan yalnız tələb və təklifə uyğun olaraq müəyyən edildiyi bazar. Bu cür bazarda cəmiyyətin bütün üzvləri istənilən təsərrüfat fəaliyyəti ilə tam sərbəst şəkildə məşğul ola bilərlər. Bu bazarda istehsal amillərinin mütləq mobilliyi, kapitalın yerdəyişməsinin qeyri-məhdud sərbəstliyi, bazarın hər bir iştirakçısının bazar haqqında mütləq tam informasiyaya malik olması, eyniadlı məhsulların mütləq mənada yekcins olması inhisarçılıq, monopsoniya, dövlət tənzimləməsinin olmaması, qiymətlərin azad rəqabətin gedişində kortəbii şəkildə müəyyənləşməsi səciyyəvi haldır. Azad rəqabətin heç bir iştirakçısı qeyri-iqtisadi metodlarla başqa iştirakçının qərarına bilavasitə təsir göstərə bilməz.

Aşağı bazar küçəsi – Şuşanın tarixi mərkəzində yerləşən üç əsas magistral küçədən biridir. Aşağı və Rasta bazar küçələrinin kəsişməsi nəticəsində şəhərin əsas ticarət və ictimai mərkəzi olan Meydan formalaşır. Şəhərin ən qədim və mühüm ticarət küçəsi olan Aşağı bazar küçəsi Aşağı meydan və Meydanı birləşdirir. == Tarixi == Şuşa şəhərinin inkişafının ən erkən dövrlərindən etibarən Qarabağ xanlığının paytaxt sakinləri qaladan kənarla geniş ticarət əlaqələri yaratmışdılar. Şəhərin aşağı hissəsində karvansaraların olması artıq həmin dövrlərdə kənardan şəhərə ticarət məqsədi ilə gələnlərin olmasından xəbər verir. Lakin, Pənahəli xanın dövründə Şuşa ticari əhəmiyyətdən daha çox müdafiə xarakterli qala-şəhər kimi nəzərdə tutulduğuna görə, şəhərdə ticarətin inkişafına bir o qədər də əhəmiyyət verilmirdi. E. Avalov qeyd edir ki, Şuşanın ticarət mərkəzinin tarixi qeyd edilməmiş baş planda əks etdirilmiş memarlıq-planlaşdırma kompozisiyası da həmin dövrdə ticarətin səviyyəsini əks etdirir. Buna görə də kiçik həcmli ticari əlaqələr mühitində Aşağı bazar kimi kiçik ticarət küçəsi yetərli idi. == Xüsusiyyətləri == Aşağı bazar küçəsi XIX əsrin I yarısına kimi Şuşanın əsas kompozisiya-planlaşdırma strukturunun mərkəzində məhz bu küçə dayanırdı. Şuşa şəhərinin tarixi qeyd edilməmiş baş planına görə, XIX əsrin əvvəllərində bu küçə şəhərdə yeganə dəqiq planlaşdırılmış ticarət magistralı olmaqla, hər iki tərəfində qırmızı xətt boyunca ticarət sıraları yerləşirdi.

Bazar-Cümə — İranın Gilan ostanında yerləşən şəhər. Bazar-Cümə əhalisinin əksəriyyətini giləklər təşkil edir.

Bazar — Azərbaycan Respublikasının Zaqatala rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Kənd Çobankol bələdiyyəsinin tərkibindədir. == Əhalisi == 659 əhalisi var.

Müxtəlif Bazar — Bazar ertəsi — dünyanın bir çox ölkələrində yeni həftənin başlandığı gün. Bazar günü — Bazar meydanı — İçəri Şəhərdə yerləşən və ölkə əhəmiyyətli abidə olan sıratağlı dini-memarlıq kompleksi. Bazar (iqtisadiyyat) — Bazar iqtisadiyyatı —Yaşayış məntəqələri Bazar (Xaçın kənd) Bazar (Zaqatala) — Azərbaycanın Zaqatala rayonunda yerləşən kənd. Bazar cümə — İranın Gilan ostanında yerləşən şəhər.

Bazar — ayrı-ayrı mal və xidmətlərin alıcıları (istehlakçıları) ilə satıcıları (təchizatçıları) arasında mübadiləni təmin edən bir sıra proses və prosedurlar. Bazarlar müxtəlif formalarda ola bilər. Bazarın əsas meyarlarından biri rəqabətin mövcudluğunu təmin edən iştirakçıların fəaliyyət sərbəstliyidir. Müstəqil iştirakçıların sayı nə qədər çox olsa, bazarın rəqabət qabiliyyəti o qədər yüksəkdir. Bir əsas satıcısı və bir neçə alıcısı olan bazara inhisar deyilir. Ən böyük alıcı və bir neçə satıcı üçün bazar monopoliyasıdr. Bunlar qeyri-kamil rəqabətin həddidir. == Tərif == K. R. Makkonellu və S. L. Brüya görə bazar, müəyyən mal və xidmətlərin alıcılarını və satıcılarını bir araya gətirən bir qurum, bir mexanizmdir. Bazarların özləri müxtəlif formalarda ola bilər . Bazar — əmtəə iqtisadiyyatının bir kateqoriyasıdır, məhsul (xidmət) istehsalçıları ilə istehlakçılar arasında müntəzəm mübadilə əməliyyatlarına əsaslanan iqtisadi münasibətlər məcmusudur.

Sıratağlı dini-memarlıq kompleksi, Bazar meydanı və ya Xanəgah kompleksi — İçəri Şəhərdə yerləşən və ölkə əhəmiyyətli abidə olan sıratağlı dini-memarlıq kompleksi. Qız Qalasının şimаl tərəfində 1964-cü ildə aparılan arxeoloji qazıntı işləri zаmаnı mаrаqlı quruluşа mаlik sıratağlı аbidə аşkаr оlunmuşdur. == Quruluşu == Abidənin hər tərəfdən səki və sütunlu tağlarla əhatə olunması Məscidül-Həramı xatırladır. Aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində bu ərazidən 52 qəbir aşkar olunmuşdur. Qəbirlərin əksəriyyəti "əmanət meyitlər"dir. Abidə ərazisində və tağlar altında olan qəbirlər yəqin ki, başqa yerdən gətirilən "əmanət meyitlər"ə məxsus olmuşdur. Müsəlman adətlərinə görə bəzi şəxslər öldükdən sonra müqəddəs yerlərdə basdırılmalarını vəsiyyət edirdilər. Nəzərdə tutulmuş müqəddəs yer çox uzaq olduqda meyiti əmanət olaraq yaxın yerlərdə basdırırdılar. Həyətin ortasında, qəbirlərin yanında silindrik formalı bir quyu və ondan bir qədər aralı cənub-şərq tərəfdə səkkizguşəli böyük bir sütun aşkar olunmuşdur. Sütün daşla hörülmüş səkkizguşəli, üç pilləli səki üzərində dayanmışdır.

Bazar adası — Şimal Torpağı arxipelaqı ərazisinə daxildir. İnzibati cəhətdən Krasnoyarsk diyarının Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisinə yerləşir. Oktyabr İnqilabı adasından 3,5 km şimal-şərqdə, Cverdlov burnu ilə Naçalnıy burnu arasında qərarlaşır. Ovalvari formaya malikdir. Şimaldan cənuba 800 metr, şərqdən qərbə isə 250 km uzunluğa malikdir. Bazar adasından 1,7 km aralıda adsız bir ada yerləşir.

Bazar-Cümə — İranın Gilan ostanında yerləşən şəhər. Bazar-Cümə əhalisinin əksəriyyətini giləklər təşkil edir.

Bazar ertəsi – dünyanın bir çox ölkələrində yeni həftənin başlandığı gün. ISO 8601 beynəlxalq standartına görə yeddi günlük həftənin birinci günüdür. Rəsmi sənədlərdə bazar ertəsi bəzən qısaldılmış şəkildə b.e. də yazılır. Türk dillərində " ertə " " gün başlanğıcı", " sabah " anlamında olduğundan " bazar ertəsi " -" bazardan sonrakı " gün deməkdir. Azərbaycanda bu gün rəsmi sənədlərdə və rəsmi dildə bazar ertəsi adlansa da,cəmiyyətdə daha sadə,sıra sayına görə birinci gün deyilir. Bazar ertəsi həftədə bazar günü ilə çərşənbə axşamı arasında yerləşir. Bir çox ölkələrdə həftənin birinci günü bazar ertəsidir.Həm yeni iş, həm də yeni dərs günü bazar ertəsi ilə başlayır.Ancaq islam ölkələrində və İsraildə həftə bazar günü ilə başlayır.Onlarda bazar ertəsi həftənin ikinci günüdür. Qədim türk, ərəb, fars, yunan, ivrit, portuqal və erməni dillərində bazar ertəsi ikinci gün deməkdir. Bazar ertəsi ilə bağlı bəzi inanclar da vardır.SSRİ-də 1960- cı ildən 1965- ci ilədək bazar ertəsi günü edilən 11 kosmik uçuş qəza ilə nəticələndiyindən, bu gün 1965-ci ildən " yuxarıların tapşırığı ilə " kosmonavtlar üçün bazar günü elan edildi.

Bazar gücü (ing. market power) — mikroiqtisadiyyatda və sənaye bazarları nəzəriyyəsində firmanın məhsul və ya xidmətin qiymətini marjinal xərclərdən yuxarı qaldırmaq qabiliyyəti. Mükəmməl rəqabət şəraitində bazar gücü tamamilə yoxdur. Fərdi istehlakçılar və firmalar əmtəə və ya xidmətin qiymətini verilmiş kimi qəbul edirlər, yəni qiymət ekzogen olaraq verilir. Qiymət marjinal xərcə bərabər olduğundan firmalar sıfır iqtisadi mənfəət əldə edirlər. Qeyri-kamil rəqabət şəraitində firmalar sövdələşmə gücü və qiymətlərə təsir etmək imkanı əldə edirlər. Nəticədə qiymət marjinal xərcləri üstələyir və firmalar sıfırdan fərqli iqtisadi mənfəət əldə edirlər. Qiymətin marjinal xərcdən artıq olması bazar gücünün bir ölçüsüdür. == Bazar gücünün səbəbləri == Sövdələşmə qabiliyyəti mükəmməl rəqabət üçün ilkin şərtlərdən hər hansı birinin pozulması nəticəsində yarana bilər. Bazar təklifi məhdud sayda firmalar tərəfindən formalaşır və ya bazar tələbi məhdud sayda alıcılar tərəfindən təqdim olunur.

Bazar – dünyanın bir çox ölkələrində həftənin sayca yeddinci ( bəzilərində birinci ) günü. Bazar günü həftədə şənbə günü ilə bazar ertəsi günü arasında yerləşir. ISO 8601 beynəlxalq standartına görə yeddi günlük həftənin yeddinci günüdür. Rəsmi sənədlərdə cümə bəzən qısaldılmış şəkildə b.- da yazılır. Beşgünlük iş həftəsi qəbul edilmiş ölkələrdə bazar günü ikinci istirahət günüdür. == Adı == Günün adı qədimdən məhz bu gün kənd bazarlarının keçirilməsi ilə yaranıb. == Dinlərdə == === Islam === İslam dinin rəsmi din edildiyi ölkələrdə və İsraildə bazar gene adı iş günüdür. Yəhudi xalqının inancına görə yeni il bazar günüdən başlaya bilməz, çünki, bu halda yanvar ayının 13-ü cümə gününə düşür ki, bu isə çox uğursuz hal sayılır. Bu gün azərbaycan dilində həm rəsmi, həm qeyri-rəsmi şəkildə bazar günü adlanır. === Xristian === Bəzi konservativ xristian Avropa dövlətlərində bazar günü işləmək və mal almaq günah sayılır.

Bazar iqtisadiyyatı — dünyada mövcud olan iqtisadi sistemlərdən ən geniş yayılmışı. Bazar iqtisadiyyatı məfhumundakı "bazar" iqtisadiyyatın sifətini, necəliyini, onun bazar təbiətli olmasını bildirir. Bazar təbiətli olmaq o deməkdir ki, iqtisadiyyat bazar üçün işləyir, bazar mexanizmi və bazar qanunları ilə tənzim olunur. Tarixən bazar bazar iqtisadiyyatından əvvəl meydana gəlmişdi. Ancaq o bazar iqtisadi sistemində fəaliyyət göstərir və buna görə də əvvəl bazar iqtisadiyyatının mahiyyəti, əsasları ilə bağlı məsələləri nəzərdən keçirmək lazımdır. Bazar istehsalçı və istehlakçıların qarşılıqlı fəaliyyətini təmin edən mexanizmdir, onların mövcudluq üsuludur. Bazar əsasən tədavül sferası, alqı-satqı ilə bağlıdır. Bazar iqtisadiyyatı daha geniş, əhatəlidir. O, istehsalı, bölgünü, mübadiləni və istehlak sahələrinin hamısını əhatə edir, onların tam halında mövcudluğunu təmin edir. İqtisadi bir sistem kimi bazar iqtisadiyyatının tam formalaşması kapitalizm cəmiyyətində baş vermişdir.

Bazar quruluşu (ing. market structure) iqtisadi nəzəriyyədə — eyni məhsul istehsal edən şirkətlərin sayından asılı olaraq sənaye sahələrinin konfiqurasiyası. == Bazar strukturlarının növləri == İnhisarçı rəqabət və ya hər birinin bazar payı az və məhsulları zəif fərqlənən çox sayda şirkətin olduğu rəqabətli bazar. Oliqopoliya — böyük bir bazar payını birlikdə idarə edən az sayda şirkətin üstünlük təşkil etdiyi bazardır. Duopoliya — yalnız iki şirkətin bir oligopoliyasına aid xüsusi bir haldır. Oliqopsoniya — satıcılarının çox olduğu, lakin alıcılarının az olduğu bir bazardır. İnhisarçılıq bir məhsul və ya xidmət istehsalçısının yalnız bir olduğu bazardır. Təbii inhisar — miqyaslı iqtisadiyyatın nə qədər səmərəliliyi artdıqca şirkətin böyüdüyü bir inhisardır. Bir şirkət, müstəqil olaraq bütün bir bazara iki və ya daha kiçik ya da daha dar ixtisaslaşmış şirkətlərin hər hansı bir birləşməsindən daha ucuz qiymətə xidmət edə bilsə, təbii bir inhisardır. Monopsoniya — yalnız bir müştərisi olan bir bazardır.

Bazar seqmentasiyası — bazarda istehlakçıların və ya potensial istehlakçıların müxtəlif qruplara (və ya seqmentlərə) bölünməsi prosesi, onların daxilində istehlakçıların müəyyən marketinq kompleksi ilə təmin edilən oxşar və ya oxşar ehtiyacları var. Məhsullar arasındakı fərqləri məhsulun həyat dövrü ərzində saxlanıla bilən xərc fərqlərinə çevirmək üçün nəzərdə tutulmuş marketinqin mühüm aspekti. == Tarixi == Biznes tarixçisi Riçard S. Tedlou bazarın seqmentləşdirilməsinin təkamülünün dörd mərhələsini müəyyən edir: Parçalanma (1880-ci illərə qədər): İqtisadiyyat yerli və ya regional olaraq mal satan kiçik regional təchizatçılarla xarakterizə olunurdu. Unifikasiya və ya kütləvi marketinq (1880-1920-ci illər). Nəqliyyat sistemləri təkmilləşdikcə iqtisadiyyat vahidləşdi. Standartlaşdırılmış, markalı məhsullar ölkə daxilində paylanırdı. İstehsalçılar məhsulun həyat dövrünün əvvəlində bazara daxil olmaq üçün miqyas iqtisadiyyatına nail olmaq üçün ciddi standartlaşdırmada israr edirdilər. Seqmentləşdirmə (1920-1980-ci illər): Bazar ölçüsü artdıqca, istehsalçılar müxtəlif demoqrafik və psixoqrafik bazar seqmentlərinin ehtiyaclarını ödəmək üçün müxtəlif keyfiyyət göstəriciləri ilə fərqli modellər istehsal edə bildilər. Bu, demoqrafik, sosial-iqtisadi və həyat faktorlarına əsaslanan bazar differensasiyası dövrüdür. Hiperseqmentasiya (1980-ci illərdən sonrakı): getdikcə daha daralmış bazar seqmentlərinin müəyyənləşdirilməsinə doğru keçid.

Bazar tendensiyası - Bazar tendensiyası, maliyyə bazarlarının zamanla müəyyən bir istiqamətdə hərəkət etmə meyli. Bu tendensiyalar uzun zaman çərçivələri üçün sekulyar, orta zaman çərçivələri üçün birinci dərəcəli və qısa zaman çərçivələri üçün ikinci dərəcəli olaraq təsnif edilir. Treyderlər bazar tendensiyalarını texniki analizdən istifadə edərək müəyyən etməyə çalışırlar. Onlar cari qiymətin dəstək və müqavimət səviyyələrinə uyğunlaşması nəticəsində bazar tendensiyasını proqnoz edirlər. Gələcək qiymətləri heç vaxt bilmək mümkün olmadığı üçün tendensiya yalnız retrospektiv olaraq müəyyən edilə bilər. == Bazar terminologiyası == "Buğa bazarı" və "ayı bazarı" terminləri müvafiq olaraq yuxarı və aşağı bazar tendensiyalarını təsvir edir və ya bütövlükdə bazarı, ya da xüsusi sektorları və qiymətli kağızları təsvir etmək üçün istifadə olunur.

Bazar uğursuzluğu (bazar qüsuru, bazar fiyaskosu) — bazar tarazlığının Pareto səmərəli olmadığı bazar vəziyyətidir, yəni “bazarın görünməz əli” olan bazar tənzimləmə mexanizmi işləmir (məsələn, ətraf mühitin çirklənməsi, mədəndən sonra torpağın bərpası). Beləliklə, “uğursuzluqlar” (fiyasko) ümumiyyətlə bazar mexanizminin mənfi nəticələrini düzəltmək və ya aradan qaldırmaq üçün iqtisadiyyatın və iqtisadi münasibətlərin inzibati tənzimlənməsinin zəruriliyini nəzərdə tutur. == Yaranma tarixi == Con Mill 1848-ci ildən bəri "Siyasi İqtisadiyyatın Prinsipləri" adlı əsərində bazar mexanizmi təsirsiz olduqda bazarın gücsüzlüyünü qeyd etdi: istehlakçı, xüsusən də təhsil sahəsində xidmətlərin keyfiyyətini qiymətləndirə bilmir. == Tərifi == Bazar fiyaskosu — iqtisadi subyektlərin rasional davranışının Pareto — resursların səmərəli bölüşdürülməsini təmin etmədiyi, bazarda koordinasiya mexanizminin uğursuzluğu olduğu bazardakı tarazlıq; bazar tamlığı şərtinin pozulduğu, istehlakçıların və istehsalçıların davranışının rəqabətə davamlı olmadığı və ya bazar tarazlığının olmadığı resursların səmərəsiz bazar bölgüsüdür. == Bazar uğursuzluqlarının təsnifatı == Bazar uğursuzluğunun səbəbləri: mükəmməl olmayan rəqabət şəraitində bazar gücü (inhisar, inhisar və oliqopoliya daxil olmaqla); məlumat çatışmazlığı və asimmetriya; xarici təsirlər; ictimai mallar halında istisna edilməməsi.İnhisarçılıq, inhisarçılıq və oliqopoliya şəraitində tarazlıq, marjinal gəlir və marjinal xərclər bərabər olduqda və qiymət marjinal gəlir və marjinal xərclərin dəyərini aşdıqda, yəni bütün digər şeylər bərabər olduqda, qiymət mükəmməl rəqabətdən daha yüksək və məhsulun həcmi mükəmməl rəqabətdən az olduqda tarazlıq qurulur; xalis sosial itkilər var . Məlumat asimmetriyası ilə istehlakçı istehsalçıya təsir göstərə bilməz, göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinə nəzarət yoxdur, xidmətlərin keyfiyyətinin dəqiq qiymətləndirilməsi olmur və satıcı məhsullarının keyfiyyət xüsusiyyətlərini daha yaxşı bilir. Məlumat çatışmazlığı səmərəsizliyi artırır, əməliyyat tərəfləri arasında qarşılıqlı əlaqəni bloklayır; xalis sosial itkilər var . Xarici təsirlər olduqda, hər hansı bir fəaliyyətdən və ya istehsal amilindən əldə olunan fayda və ya xərclərin bir hissəsi kənar şəxslərə çatır ki, bu da ayrı-ayrı şəxslərin kommunal funksiyalarına və müəssisələrin istehsal funksiyalarına təsir göstərir; xalis sosial itkilər var. Paratorun səmərəliliyi laissez-faire pozulduqda Frensis Bator beş növ uğursuzluğu izah etmişdir: mövcudluğun uğursuzluğu, istehsal və paylama arasındakı marjinal əvəz dərəcələrinin bərabərliyinin sabitliyinin olmaması; siqnalın uğursuzluğu, hər bir istehsalçı üçün yerli maksimum mənfəətin və ya hər bir istehsalçı üçün ümumi maksimum mənfəətin olmaması; təşviqin uğursuzluğu, bütün istehsalçılar üçün mənfi olmayan mənfəətin olmaması; strukturun sıradan çıxması, resursların bölüşdürülməsində maksimum rifah qurmuş bir neçə səmərəli miqyaslı firmanın məhsulu və qiymətləri öz-özünə dəstəkləyə bilmədiyi mükəmməl rəqabətin pozulması; məcburetmənin uğursuzluğu, qanuni və təşkilati qüsurların mövcudluğu, mənbələrin və məhsulların uçotunda məhdudiyyətlərin olması, bazara yerləşdirilməsinin qarşısını almaq. == Baş vermə səbəbləri == Bazar uğursuzluqlarının mənbələri: birləşmə, razılaşma və amansız rəqabət səbəbiylə rəqabətin yox olması, yalnız az sayda firma meydana gətirməsi; daha real kapitalın, böyük və mərkəzləşdirilmiş bazarların, zəngin xammal mənbələrinin istifadəsini tələb edən texnoloji tərəqqinin inkişafı, genişmiqyaslı istehsalçılar formalaşdırmaq; bazar sisteminin istehlakçıların ehtiyaclarına uyğun olaraq resursları yenidən bölüşdürə bilməməsi, bu səbəbdən israfçı və səmərəsiz istehsal və gəlirin qeyri-bərabər bölgüsü; tələb və təklif istehsalın bütün mənfəətlərini və xərclərini əks etdirmədiyi halda, bazar sisteminin müəyyən mal və xidmətlərin istehsalı və istehlakı ilə əlaqəli bütün üstünlükləri və xərcləri nəzərə ala bilməməsi; sosial və ya kollektiv ehtiyaclar nəzərə alınmadığı halda, istehsalını fərdi şəxslər tərəfindən bazar yolu ilə maliyyələşdirilə bilməyən mal və xidmətlərə ehtiyacların mövcudluğu; tam məşğulluq mexanizminin qeyri-sabitliyi və qiymət səviyyəsinin sabitliyi.Beləliklə, mükəmməl rəqabətlə qaynaq bölgüsünün səmərəliliyinə mane olan amillər bunlardır : gəlirin optimal bölgüsü mexanizmi olmaması; yan maliyyət və fayda olmaması, ictimai malların istehsalı; daha yaxşı texnologiyanın istifadəsinə, yeni istehsal avadanlığının inkişafına və texniki tərəqqi tempindəki ləngimələrə maneələrin meydana çıxması; məhsul fərqlənməsinin olmaması və yeni məhsulların yaradılması üçün şəraitin olmaması.Mark Blauq əlavə edir ki, iqtisadi subyektlərin istehsal funksiyaları və üstünlükləri bir-birindən asılı olduqda, Pareto optimal şərtlərini Piqu rifahının maksimumlaşdırma qaydası ilə əvəz etmək lazımdır.