is. bot. Qovağın bir növü
sif. [ər.] Qarabuğdayı, qarayağız. Əsmər qadın. Əsmər bənizli. – Yenə də bir vuraydı qəlbimiz gizli-gizli; Sən, ey əsmər bənizli! M
“Əsmərləşmək”dən f.is
f. Qaralaşmaq, qarabuğdayı olmaq. O gənc qadının … günəşdən əsmərləşən gənc çöhrəsində bir bahar təravəti duyulurdu
is. Qarabuğdayılıq, qarayağızlıq
is. [ər.] Vaxt, zaman, an. Bu əsnada küçədə hay-küy qalxdı. – Bu əsnada yaxındakı uca dağın təpəsində gözəl bir qız surətində nurani bir kölgə zahir o
is. [ər. “sinf” söz. cəmi] Sənətkarlar, peşəkarlar (dükançılar, dəmirçilər, misgərlər və s.); kustar – …Məclisdə oturan əsnaflar … rusca danışılan mət
is. Sənətkarlıq, peşəkarlıq, kustarlıq
bax əspərək. Keçmişdə xalq təbabətində qızılcaya qarşı çox işlənən əsnəgülü bitkisinin tərkibində alkoloidin tapılmasını xüsusilə qeyd etmək lazımdır
1. sif. Çox əsnəyən. 2. is. Əsnəmə. Əsnək gəlmək. – Əsnək əsnək gətirər. (Ata. sözü). 3. anat. Ağız boşluğundan qırtlağa gedən deşik
“Əsnəmək”dən f.is. Darıxanda adamı əsnəmə tutar. – Əsnəmə, gərnəşmə əl çəkməz, çıxar guya canın; Hansı pünhanındadır bu aşikarın ləzzəti? Ə
f. Yuxu gəldikdə, yaxud yuxudan təzə ayılanda, yaxud da yorğunluq nəticəsində qeyri-iradi olaraq ağzını geniş açaraq dərindən və davamlı surətdə nəfəs
“Əsnəşmək”dən f.is. Məclisdə əsnəşmə düşdü
qarş. 1. Bərabər, birlikdə əsnəmək, hamı bir-birinə baxıb əsnəmək. 2. məc. Boş-boşuna vaxt keçirmək
is. bot. Quru və daşlı yamaclarda bitən bitki
[ər.] 1. 100 illik dövr. On səkkizinci əsr. İndiki əsr. Keçən əsrdə. Əsrlər boyu(nca). – Əsrlərdən bəri, dərdinə qaldığım yerdir bu yerlər
is. [ər. “sirr” söz. cəmi] Sirlər. Mən belə əsrarı qana bilmərəm; Qanmaz olub da dayana bilmərəm. M.Ə
sif. [ər. əsrar və fars. …əngiz] Sirli, əsrarlı, sirr ilə dolu; anlaşılmaz. Bu qızın fitnəli və əsrarəngiz gözləri var idi
is. Sirlilik, sirlə dolu olma, anlaşılmazlıq. Qəhrəman təbiətin bu əsrarəngizliyi içində düşünür. S.Rəhimov
sif. Sirli. …Sehrli, əsrarlı bu həyat nədir? Həm gülünc, həm qorxunc bir əfsanədir… A.Şaiq. Əsrarlı və boğucu sükut yenə məhbəsi bürümüşdü
sif. [ər. əsr və fars. …didə] Qoca, köhnə, qədim. …Bazarın başında, yanından şırhaşırla bulaq axan əsrdidə bir çinar ağacı vardı
sif. Müasir, əsrə müvafiq, yaxud əsrə aid olan
sif. 1. Kökəlib yekəlmiş. 2. Qızmış
“Əsrimək”dən f.is
f. Qızmaq, coşmaq, azğınlaşmaq. Əsriyib-əsriyib, kükrəyib axan; Ağzı ağköpüklü divanə Samur! Aşıq Valeh
f.sif. Qızmış, coşmuş. Əsrimiş pələng. – Çənlibel üstündə əsrimiş nərsən; Düşmən qabağında dayanan ərsən
f. Özündən çıxmaq, hiddətlənmək, bərk hirslənmək, qızışıb hədələmək
zərf. Əsrlər boyu, əsrlər ərzində. Əsrlərcə əsarət altında qalan müstəmləkə xalqları azadlığa qovuşdular
sif. Bir əsr davam edən, yaşayan, sürən. Qış günəşi isə ağır-ağır, əsrlik təmkini ilə qalxır. Mir Cəlal
nida [ər.] köhn. Sizə salam(lar) olsun
nida [ər.] Əsil mənası “Allahdan bağışlanmağımı istəyirəm” deməkdir. Bəzən Azərbaycan dilində “Allah eləməsin, haşa, əsla, qətiyyən, heç vaxt, heç elə
is. 1. Tay, bərabər, misil, bənzər. Yoxdur mənə göydə əş; Deyərkən, getdi sərkəş. Ə.Cavad. 2. Dost, yar, həmdəm, yoldaş
is. [ər. “şeir” söz. cəmi] Şeirlər. Şairəm, çünki vəzifəm budur əşar yazım; Gördüyüm nikü bədi eyləyim izhar, yazım
sif. [ər.] Şiddətli, güclü, son dərəcə (çox). [Rza bəy:] Əfəndilər, müsaidənizlə bir qaç kəlmə söz ifadəsinə əşəddi ehtiyacım vardır
is. [ər.] tar. Keçmişdə müəyyən məqsədlər üçün gəlirin onda biri miqdarında verilən vergi
is. [ər. “şəxs” söz. cəmi] köhn. Şəxslər, adamlar. Əşxas fərmayişi əmələ gətirdilər. M.F.Axundzadə. Xərc edir bir para əşxas pulun bayramdə; Zəfərana,
nida. “A kişi” sözünün canlı dildə işlənən ixtisar şəkli olub, yerinə görə etinasızlıq, narazılıq, yaxud təkid və s
is. [ər.] Bir əsildən törəyib birlikdə yaşayan və köçəri (bədəvi) həyat sürən ailələr toplusu; qəbilə, oymaq
is. [fars.] klas. Göz yaşı. Hicran gecəsi gəldi ki, hər qətreyi-əşkim; Pərvanələrə şəmi-şəbistan olacaqdır
is. [ər. “şəkl” söz. cəmi] Şəkillər, şəkil. [Məstəli şah:] Xurcunu yerə qoy, ağzının bağını aç, içindən üstündə əşkal çəkilmiş taxta parçaları çıxart
sif. [fars.] klas. Göz yaşı tökən, çox ağlayan. Yağma, canım, naleyi-biixtiyarımdan saqın; Tökmə qanım, abi-çeşmiəşkbarımdan saqın
is. [ər. “şərif” söz. cəmi] köhn. Əyanlar, nüfuzlu adamlar, kübarlar. Ərkanidövlət, üləma, … əyan və əşraf və ərbabimənasib otağın qabağında səf çəkib
sif. [ər.] köhn. Ən şərafətli, ən əziz, çox hörmətli. [Arif:] Bir fəzilətsə öldürüb ölmək; Canavar bizdən əşrəf olsa gərək
is. [ər.] köhn. Keçmişdə: beş manatlıq qızıl pul. Əşrəfi keçmişdə zinət olaraq işlənirdi. – Zərxaradan arxalıq; Əşrəfidən yaxalıq; Bir busə ver o xald
sif. Bəzək üçün əşrəfi taxılmış, əşrəfi asılmış. Ətəyi əşrəfili paltar. – Ucu əşrəfili bulud kimi saç; Dal gərdəndə hər hörüyü bir qolac
sif. 1. Tayı, bərabəri, misli olmayan. 2. Dostu, yaxın adamı, həmdəmi olmayan; tək
is. 1. Tayı, bərabəri, misli olmama. 2. Dostu, həmdəmi olmama; təklik
is. [ər. “şey” söz. cəmi] 1. Şeylər. Ev əşyası. – Nişandan toya qədər qız evi qıza veriləsi cehiz əşyasını tədarük etməklə məşğul olur
is. 1. Canlıların bədənində sümüklə dəri arasındakı maddə; əzələ toxumalarının adi adı. // Heyvan və insan bədəninin yumşaq hissəsi