DAMBA

/bənd/ 1) təbii damba-tektonik çökəkliyə uyğun gələn akkumulyativ düzənliklə axan iri çayların əksərən aşağı hissəsində, gətirmə materialların çökməsi sayəsində əmələ gəlmiş, təbii yataqyanı tirə; 2) süni D.-sahili su basmadan, yumadan qorumaq və su anbarlarında suyu saxlamaq üçün torpaqdan, daşdan, betondan tikilmiş hidrotexniki qurğu. дамба dam
DALMASİYA TİPLİ SAHİL
DAR DƏRƏ
OBASTAN VİKİ
Damba
Damba (nid. dam) — qorunan, yaxud sədd çəkilən ərazinin və ya akvatoriyanın sərhədi boyunca yerləşdirilən hidrotexniki qurğu; quruluşuna görə torpaq bəndə oxşayır. Basqılı və basqısız Damba növlərinə ayrılır. Basqılı Damba çay və dəniz sahillərini (ovalıqları) daşqınlardan, küləyin və qabarmaların təsirindən qorumaq (bənd-Damba); şlüzlərə, kanallara və s. çıxan port akvatoriyalarını dalğalardan, buz axınlarından, dalğalarla gətirilən torpaqlardan mühafizə etmək (qoruyucu Damba); hidrotexniki istinad tikililərini sahillə əlaqələndirmək (birləşdirici Damba); hidrotexniki qurğu tikilən yeri hasarlamaq (sədd Dambası); süni hovuzlar (basqılı hovuzlar və SES-lərin sutkalıq tənzimlənmə hovuzları, İES-lərin soyuducu hovuzları və s.) və kanal məcraları (yolu) yaratmaq üçün qurulur. Basqısız Damba məcraları tənzimləmək və düzəltmək (tənzimləyici Damba); səth axınlarını azaltmaq və leysan axınları nəticəsində yuyulub aparılan çaylaq qruntunu saxlamaq (torpaqqoruyan Damba); gəmiçilik şəraitini, eləcə də suburaxan və sutoplayan hidrotexniki qurğuların işini yaxşılaşdırmaq (şırnaqyönəldən Damba); çaylaq və su anbarı körfəzlərindən yol salmaq (nəql. Dambası) məqsədilə tikilir. Damba adətən, yerli materiallardan (qrunt, daş qırıntıları), həmçinin beton bloklardan və dəmir-beton yortaclardan qurulur. Dambaların intensiv tikintisinə 1282 ildə Hollandiyadakı daşqınlardan sonra başlanmışdır. Ən iri Damba (uz.
Dambarton
Dambarton (ing. Dumbarton, şot.kelt Dùn Breatann) — Şotlandiya şəhəri. Vest Danbartonşir dairəsinin inzibati mərkəzi. Klayd çayının sahilində yerləşir.

Digər lüğətlərdə