Departament

Departament (fr. département — bölmə): Departament (inzibati-ərazi vahidi) — bir sıra ölkələrdə inzibati-ərazi vahidi: Fransa, Argentina, Kamerun və s. Departament (bölmə) — bir sıra ölkələrdə nazirlik və ya onun baş idarələri.

Drom (fr. Drôme, oks. Droma) — Fransa cənub-şərqində yerləşən Overn-Rona-Alp regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 26. İnzibati mərkəzi — Valans. Əhalisi — 499.313 nəfər (departamentlər arasında 53-cü yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi — 6530 km². Rona və Drom çayları departamentdən axır. Departamentə 3 rayon, 36 kanton və 369 kommun daxildir. Drom departamentinə 3 rayon daxildir: Valans (Valence) Di (Die) Nyon (Nyons) Drom — 1790-cı ilin martında Böyük Fransız İnqilabı dövründə yaranan ilk 83 departamentdən biridir.

Du(fr. Doubs) — Fransa şərqində departament, Burqundiya-Franş-Konte regionun departamentlərindən biridir. Sıra nömrəsi— 25. Departamentin inzibati mərkəzi və bütün bölgənin prefekturası Bezanson şəhəridir. Əhalisi — 542,509 nəfər (departamentlər arasında 50-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi — 5234 km². Yura dağ sisteminin yaxınlığı ilə müəyyən edilir. Departamentdə 3 rayon, 35 kanton və 594 kommun daxildir. Du — 1790-cı ilin martında Böyük Fransız İnqilabı dövründə yaranmış ilk 83 departamentdən biridir. Keçmiş Franş-Konte əyalətinin ərazisində yerləşir.

Dənizaşırı departament (fr. Département d’outre-mer et région d’outre-mer) — Fransanın dənizaşırı ərazilərədə yerləşən torpaqları ifadə edən termin. Sözügedən ərazilər, əvvəllər Fransanın müstəmləkələri olub, II Dünya müharibəsindən sonra ölkənin departamentlərinə çevirilmişdir. Avropa qitəsində, Fransaya tabe olan Korsika adası dənizaşırı departament statusunda sayılmır. Dənizaşırı departamentlər eyni zamanda Avropa Birliyinin bir parçası hesab olunur. Pul vahidləri avrodur. Buna baxmayaraq, dənizaşırı bölgələri şengen razılaşmasına daxil deyildir. Avropa Parlamentində üç millət vəkili ilə təmsil olunmaqdadırlar.

En (fr. və oks. Ain) — Fransanın şərqindəki Overn-Rona-Alp regionunun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 1. İnzibati Mərkəzi —Burk-an-Bres. Sahəsi — 5762 km². Departament Yura dağlarının cənub sahilləri üzərində Rona və Sona çayları arasında yerləşir. En - 1790-cı ilin mart ayında Böyük Fransız İnqilabı dövründə yaranmış ilk departamentlərdən biridir. Adı En çayından gəlir. VikiSəyahətdə En (departament) haqqında səyahət məlumatları var.

Ena departamenti Fransanın şimalında O-de-Frans regionunda yerləşir. Əhalisi 539 783 nəfərdir (2014). Departamentin ərazisindən Ena çayı keçir ki, departamentdə onun şərəfinə adlandırılıb. Əvvəllər onun adı Esko, Marna, Uaza, Somma olmuşdur. Ümumi sahəsi 7369 kv.km-dir. Departamentin əsas şəhərləri Sen-Kanten, Sason, Lan, Şato-Terri, Şoni, Viller-Kotredir. Əhali əsasən fransız dilində danışır. Bəzən onlar pikard ləhcəsi ilə də danışıllar, cənubunda isə şampan dialekti üstünlük təşkil edir. Parisin əsas kənd təsərrüfat sahəsidir. Əsasən şəkər çuğunduru, taxıl və kartof əkilir.

Ör (fr. və norm. Eure) — Fransanın şimalında yerləşən, Normandiya regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 27. İnzibati mərkəzi — Evrö. Əhalisi — 598 347 nəfər (departamentlər arasında 43-cü yer, 2014-cü ilin məlumatları.). Ör Dənizkənarı Sena, Uaza, Val-d’Uaz, İvelin, Ör və Luar, Orn və Kalvados departamentləri ilə sərhəddir. Ərazisi — 6040 km². Sena çayı və onun qolları Ör, Ept, Andel və digərləri departament vasitəsilə axır. Departamentin əsas şəhərləri Bove, Kompyen, Krey, Nojan-sür-Uaz, Sanlis, Krepi-an-Valua, Meryü, Nuayon, Montater, Klermon.

Ero (fr. Hérault [eʁo],, oks. Erau [eˈraw], kat. Erau) — Fransa cənubunda yerləşən Oksitaniya regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 34. İnzibati mərkəzi — Monpelye. Əhalisi — 1,062,617 nəfər (departamentlər arasında 21-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi — 6101 km². Şimalda Sevenna dağ massivi yerləşir. Od, Orb, Ero, Vidurl və s.

Jer (fr. Gers, oks. Gers) — Fransa cənub-qərbində, Pireney dağətəyində yerləşən, Oksitaniya regionunun departamenlərindən biri. Sahəsi — 6257 km². İnzibati mərkəzi — Oş. Adı Jer çayından gəlir. Departamentə 31 kanton daxildir. Cənub hissəsi və şimaldan tədricən cənubdan şimala qədər, Qaron vadisinə və şərqdən qərbə qədər gedən buzlaq və çay çöküntülərindən ibarət olan Armanyak platosudur. Plato Adur, Jer, Jemon, Baiz və Qaron hövzəsinə aid olan çayların vadilərini kəsişir. Torpağı gil-silikondur.

Kaketa (isp. Caquetá) — Kolumbiyanın departamentlərindən biri, inzibati mərkəzi - Florensiya şəhəri, departamenti 1982-ci ildə prezident Xulio Sezar Turbay Ayalo tərəfindən yaradılmışdır.

Kalvados — Fransanın şimal-qərbində yerləşən Aşağı Normandiya regionunun tərkibinə daxil olan departament. İnzibati mərkəzi Kan şəhəridir. Kalvados departamentinin tərkibinə 4 dairə, 49 kanton və 706 kommuna daxildir.

Kordova (isp. Córdoba) — Kolumbiyanın departamentlərindən biri, ölkənin şimalında, Karib düzənliyində yerləşir. Şimaldan Karib dənizi, şimali-şərqdə Sukre departamenti, şərqdə Bolivar departamenti və cənubda isə Antokiya departamenti ilə sərhəddir. İnzibati mərkəzi Monteriya şəhəridir. Departamentin adı, Kolumbiyanın müstəqilliyi üçün çalışan General Xose Maryia Kordovanın adından götürülmüşdür.

Lo (fr. Lot, tələffüzü «lot»; oks. Òlt, Òut) — Fransa cənub-qərbində yerləşən, Oksitaniya regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 46. İnzibati mərkəzi — Kaor. Ərazisi — 5217 km². Departamentin ərazisində Lo və Sele çayları axır. Region şərabçılıq ənənələri ilə məşhurdur (rus. Cahors şərabının adı Kaor şəhərindən gəlir). Departamentə 3 rayon, 31 kanton və 340 kommun daxildir.

Luara (fr. Loire, oks. Léger) — Fransa şərqində yerləşən, Overn-Rona-Alp regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 42. İnzibati mərkəzi — Sent-Etyen. Əhalisi — 766 729 nəfər (departamentlər arasında 28-ci yer, 2010-ci ilin məlumatları). Ərazisi - 4781 km². Departament keçmiç Luar vadisində yerləşir. Departamentə 3 rayon, 40 kanton və 327 kommun daxildir. Luara departamenti 1793-cü il martın 4-dən etibarən mövcud olan Rona-Luara departamentinin bölünməsi nəticəsində 1993-cü il noyabrın 19-da yaradılmışdır .

Luare ( fr. Loiret) — Fransada yerləşən, Mərkəz-Luara vadisi regionun departametindən biri. Sıra nömrəsi — 45. İnzibati mərkəzi — Orlean. Əhalisi — 674 913 nəfərdir (2010). Ərazi — 6,775 km² əhatə edir. Luare — 1790 mart ayında Böyük Fransız İnqilabı əsnasında yaradılan ilk 83 departamentdən biridir. Keçmiş Orlean vilayətinin ərazisində yerləşir. Adı Luare çayından gəlir. Departament 1,669,335 hektar (675,555 hektar) ərazisində 975,000 hektar (395 min hektar) əkilir, 100 min hektar (40 min hektar) üzüm, 60 min hektar (24,000 hektar) otlaq, 280 min hektar 110.000 hektar) 16.000 hektar (6.500 hektar) əkin və bağlar 140.000 hektar (57.000 hektar) məhsuldar bataqlıqlar və çirkab sulardır.

Manş (fr. Manche, norm. Maunche) — Fransanın şimal-qərbindəki Normandiya regionun departamentlərindən biri. Prefekturası — Sen-Lo. Manş, Normandiyanın inzibati regionun bir hissəsidir və Kalvados, Orn, Mayen, İl və Vilen departamentləri ilə sərhəddir. Kotanten yarımadasında yerləşən departamentin ərazisi ingilis kanalının bütün qərb sərhədində, eləcə də şimal və şimal-şərqdə yuyulur. Sahilinin uzunluğu 350 kilometrdir. Geologiya baxımından, depatamentin ərazisi Armorican Rise yerləşir. Departament mənzərəsi əsasən Norman aiddir. Departamentdə əsasən kənd əhalisi yaşayır.

Maqdalena (isp. Magdalena) — ölkənin şimal hissəsində yerləşən, Kolumbiya departamenti. İnzibati mərkəzi - Santa Marta şəhəridir.

Marna (fr. Marne) — Fransanın şimal-şərqində yerləşən, Qrand Est regionun departametlərindən biri. Sıra nömrəsi — 51. İnzibati mərkəzi — Şalon-an-Şampan. Əhali — 579 533 nəfər (departamentlər arasında 45-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi — 8162 km². Departamentin ərazisindən Marna və Vel çayları axır. Departamentə 5 rayon, 44 kanton və 620 kommuna daxildir. Departament 1790-cı il 22 dekabr tarixli qanuna əsasən Böyük Fransa inqilabı dövründə, 1790-cı il martın 4-də, tarixi Şampan əyalətinin ərazisində formalaşmışdır. Bu qanuna əsasən sakinlər öz departamentin prefekturasını ziyarət etmək və evə qayıtmaq üçün 2 gündən çox vaxt sərf etməməyi düşünməli idilər.

Mayen (fr. Mayenne, bret. Mayenne) — Fransa qərbində yerləşən, Pei-de-la-Luar regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 53. İnzibati mərkəzi — Laval. Əhalisi -—317,006 nəfər (departamentlər arasında 74-cü yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi 5175 km². Departamentin ərazisində Mayen çayı axır. Departamentə 3 rayon, 32 kanton və 261 kommun daxildir. Mayen — 1790-cı ilin mart ayında Böyük Fransa İnqilabı zamanı yaradılan ilk 83 departamentdən biridir.

Meta (isp. Meta) — Kolumbiya departamentlərindən biri. Ərazi coğrafi mərkəzə yaxın, And dağlarının isə şərqində yerləşir. İnzibati mərkəzi Vilyavisensio şəhəridir. Meta departamentinin ərazisi 4 region və 29 bələdiyyədən ibarətdir.

Mozel (fr. Moselle) — Fransanın şimal-şərqində yerləşən, Qrand Est regionun departamentlərindən biri . Sıra nömrəsi — 57. İnzibati mərkəzi (prefektura) — Mets. Əhalisi — 1,066,667 nəfər (departamentlər arasında 20-ci yer, 2010-cu ilin məlumatları). Ərazisi — 6216 km². Departamentin ərazisində Mozel, Saar, Seyl çayları axır axır. Departament daxilində 9 rayon (Bule-Mozel, Меts-Vil, Меts-Kampan, Sarbur, Sarqemin, Tonvil-Vest, Тonvil-Est, Şato-Salen, Forbak) 51 kanton və 730 kommun İnzibati islahat nəticəsində 2015-ci ilin mart ayında rayonların sayı 5-ə enmişdir: Мets — 143 kommun; Sarbur — Şato-Salen — 230 kommun; Sarqemin — 83 kommun; Tonvil — 105 kommun; Forbak — Bule-Mozel — 169 kommun. Mozel — 1790-cı ilin mart ayında Böyük Fransa İnqilabı zamanı yaradılan ilk 83 departamentdən biridir. Keçmiş Lotarinqiya əyalətinin ərazisində yerləşir.

Möz (fr. Meuse) — Fransanın şimal-şərqində yerləşən, Qrand Est regionun departamenlərindən biri. Sıra nömrəsi — 55. İdarə mərkəzi — Bar-lö-Dük. Əhalisi — 200 509 nəfərdir (departamentlər arasında 89-cu yer, 2010-cu ilin məlumatları). Sahəsi — 6211 km². Departamentin ərazisində Möz , Er, Şyer, Orlen, Orj və s. çayları axır. Departament 3 rayon, 31 kanton və 498 kommuna daxildir. Möz çayında Skladina adlı bir mağara var..

Nor (fr. Nord, hərfən — «şimal») — Fransanın şimalında yerləşən, O-de-Frans regionun departamentlərindən biri. Sıra nömrəsi — 59. İnzibati mərkəzi — Lill. Departamentin cənub hissəsində «ş’ti» (fr. le ch'ti) adlandırılan fransız dilinin pikard dialektindən istifadə edirlər. Nor departamenti O-de-Frans regionun bir hissəsidir , Pa-dе-Kale, Ena və Belçika ilə sərhəddir. Sahəsi — 5743 km². 1790-cı ilin mart ayında yaradılmış ilk 83 departamentdən biridir. Departament üç regionun ərazisində yerləşir — Flandriya, Eno və Kambre.

Ob (fr. Aube) — Fransanın şimal-şərqində yerləşən departament, Qrand Est regionun departamentlərindən biri olan Senanın əsas şaquli Ob çayının adını daşıyır. Sıra nömrəsi 10. İnzibati mərkəzi - Trua. Əhalisi 311.720 nəfərdir (Fransa departamentləri arasında 2010-cu ilin məlumatları üzrə 75-ci yer). Ərazi — 6004 km² əhatə edir. Əhəngsiz bölgənin zəngin torpağı şərabçılıq üçün uyğundur. Departamentə 3 rayon, 33 kanton və 433 kommun daxildir. Ob tarixi Vallaj şəhərində yerləşir. Əvvəlcə departamentin ərazisi trikasslar və linqonlar tayfaları ilə məskunlaşmışdı və 400-cü ilə qədər burada əhalinin sıxlığı çox yüksək idi.

Od (fr. Aude) — Fransanın cənubundakı Oksitaniya regionunun departamentlərindən biri. Sıra № 11. İnzibati mərkəz Karkason. Əhalisi 365 854 nəfərdir (vahidlər arasında, 66-cı yerdə, məlumatlar 2010). Od 1790-cı ilin martında Fransız İnqilabı zamanı meydana çıxan ilk 83 departamentdən biridir. Bu köhnə Langedok vilayətinin ərazisində yerləşir. Departamentin eyni adlı çayı da mövcuddur. Departamentdə 3 rayon, 35 kanton və 438 kommuna daxildir.

Departament (fr. département, isp. departamento) — bir sıra ölkələrdə inzibati-ərazi vahidi 1, 2 və ya 3 dərəcələrindədir. İlk dəfə Böyük Fransa inqilabı dövründə Fransanın departamentlərə bölünməsi ilə başlandı. Bu müddəanın inzibati vahidləri təyin etmək üçün əsasən əvvəlcədən Fransanın və ya İspaniyanın, eləcə də rəsmi dilin fransız və ya ispan olduğu ölkələrdə istifadə edilir.

Donqa departamenti — Beninin 12 departamentindən biri. Donqa departamentinin ərazisi 11 126 km2-dır. Donqa departamentinə 4 şəhər daxilidir. 2013-cü ilə olan məlumatlara əsasən Donqa departamentinin əhalisi 542 605 nəfərdir.

ABŞ Dövlət Departamenti (ing. United States Department of State) — ABŞ-də 1789-cu ildən xarici işlər nazirliyi funksiyasını həyata keçirən əsas xarici siyasət orqanı, dövlət katibi başçılıq edir. Prezidentin və Konqresin hazırladığı xarici siyasət xəttini həyata keçirir. Digər ölkələrdəki xarici işlər nazirlikləri kimi, 1789-cu ildə ölkənin ilk icra şöbəsi kimi yaradılıb. Ölkənin xaricdəki diplomatik missiyalarının idarə edilməsini, xarici təşkilatlarla müqavilələrin və sazişlərin müzakirəsini və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nümayəndəliyini ABŞ Dövlət Departamentini dövlətin xarici siyasətini həyata keçirir. Bundan əlavə, Dövlət Departamenti digər ölkələrdə sosial və siyasi proqramları təmsil edən qeyri-kommersiya təşkilatları və fondları ilə işləməkdən məsuldur. ABŞ dövlət katibi, Dövlət Departamentinin rəhbər vəzifəsi adlanır. 2018-ci ilin aprel ayında dövlət katibi Reks Tillerson istefa verdikdən sonra Mayk Pompeo vəzifəyə gəlmişdir. Departamentin idarə olunması ilə yanaşı, Dövlət katibi xaricdə baş diplomat və ölkə nümayəndəsi kimi fəaliyyət göstərir. Dövlət katibi, Birləşmiş Ştatların vitse-prezidenti, Nümayəndələr Palatasının spikeri və prezidentliyə namizədliyinə görə ilk rəsmi şəxs hesab edilir.

Fransanın En departamentindəki 419 kommunannın siyahısı.

Ena departamenti Fransanın şimalında O-de-Frans regionunda yerləşir. Əhalisi 539 783 nəfərdir (2014). Departamentin ərazisindən Ena çayı keçir ki, departamentdə onun şərəfinə adlandırılıb. Əvvəllər onun adı Esko, Marna, Uaza, Somma olmuşdur. Ümumi sahəsi 7369 kv.km-dir. Departamentin əsas şəhərləri Sen-Kanten, Sason, Lan, Şato-Terri, Şoni, Viller-Kotredir. Əhali əsasən fransız dilində danışır. Bəzən onlar pikard ləhcəsi ilə də danışıllar, cənubunda isə şampan dialekti üstünlük təşkil edir. Parisin əsas kənd təsərrüfat sahəsidir. Əsasən şəkər çuğunduru, taxıl və kartof əkilir.

Fransa departamentlər siyahısı — 22 dekabr 1789-cu il Fransa Qurucu Məclisi tərəfindən təsis edilmiş qərara əsasən departamentlər, Fransanın inzibati vahidləri qəbul edildi. Departmentlər isə rayon və kantonlar bölündü. 17 May 2013-cü ildəki sonuncu seçki sisteminin struktur qanuna əsasən - hər kantonun seçiciləri seçkilər zamanı müxtəlif cins şöbəsinin idarə heyətinin iki üzvünü seçirlər. Onlar 6 ilin səs çoxluğu nəticələrinə əsasən birinci və ikinci turlardan keçərək seçilirlər. 2015-ci ildən etibarən Fransa ərazisi 101 departamentə bölünür(5-i dənizkənarı ərazi), 335 rayon (12-si dənizkənarı) və 2054 kanton (59-u dənizkənarı).

Fransa departamentləri — Fransanın əsas ərazi idarəsi vahidi və ölkənin bir sıra keçmiş müstəmləkələrinə departament deyilir (fr. départements). Departamentlərin sahəsi 105dən (Paris) 83.000 (Fransa Qvianası) km²-ə qədərdir. Əhalisi 77 min nəfərdən (Lozer) 2,5 milyona qədər dəyişir. Böyük Fransa İnqilabı dövründə departamentlər əlifba sırası ilə rəsmi sayılmışdılar (hal-hazırda əlifba sırasına aid istisnalar mövcuddur). Əsas idarə heyəti Ümumi Şuradır (Conseil Général). Departamentin inzibati mərkəzi prefektura adlanır. Dövlətin departamentlərə bölünməsi Böyük Fransa İnqilabı dövründə - 1790-cı il yanvarın 4-də təsis edilib, Qurucular Assambleyası vilayətlərin keçmiş bölgüsü yeni, daha səmərəli bir quruluşa çevrildi. Eyni ilin 4 mart tarixində ilk 83 departament yaradıldı. 1810-cu ildə, Fransız imperiyasının ərazisinin genişlənməsi nəticəsində, departamentlərin sayı 83-dən 130-a, Napoleonun 1815-ci ildə məğlubiyyətindən sonra isə 86 oldu.

Ga və Lobo — Kamerunun cənub regionuna daxil olan departament. Departament 19 911 km² sahəni əhatə edir və 2005-ci ildə ümumi əhalisi 196 951 nəfər olmuşdur. Departamentin mərkəzi Sanqmelimada yerləşir. Kamerundakı qorunan ərazilərdə biri olan Ga Təbiət Qoruğu dapartamentin ərazisində yerləşir.

Cənub-Şərq departamenti (fr. Le département du Sud-Est, h.kreol Sidès) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Sahəsi — 2 034 km², əhalisi — 575 293 nəfər (2009-cu ildə). İnzibati mərkəzi — Jakmel.

Haitinin Cənub departamenti (fr. Le Département du Sud, h.kreol Sid) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Sahəsi — 2654 km², əhalisi — 704 760 nəfər (2009-cu ildə). İnzibati mərkəzi — Le-Ke.

Haitinin Mərkəzi departamenti (fr. Le département du Centre) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Ölkənin mərkəzi hissəsində, Dominikan Respublikası ilə sərhəddə yerləşir. Dənizə çıxışı olmayan yeganə departamentdir. Sahəsi — 3487 km², əhalisi — 678 626 nəfər (2009-cu ildə). İnzibati mərkəzi — Enş.

Qərb departamenti (fr. Département de l'Ouest, h.kreol Lwès) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Sahə — 4 982,6 km², əhalisi — 3 664 620 nəfər (şəhər daxilində - 2 791 058 nəfər, kənd yerlərində - 873 562 nəfər, 2009-cu ildən). İnzibati mərkəzi — Port-o-Prens. Departament ölkənin mərkəzi hissəsində yerləşir. Şimalda, Artibonit departamenti və Mərkəzi , Cənub-Şərq departamenti ilə, qərbdə Nip departamenti ilə sərhəddir və şərqdə Dominikan Respublikası ilə sərhəddə olan Qonav dəfnənin suları ilə yuyulur. Departament həmçinin Qonav adasını da əhatə edir. Departamentin şərq hissəsində ölkənin ən böyük Somatr gölü mövcuddur. 12 yanvar 2010-cu ildə departament son iki əsrdə Haitidə baş verən ən güclü 7.0 zəlzələ baş vermişdir. Leoqan şəhəri ən çox zərər çəkmiş, binaların 80-90% -i məhv edilmişdir.

Haiti Respublikasında əsas ərazi-inzibati vahidi departamentdir (fr. département). Haiti Respublikası 10 departamentə bölünür. Hər bir departamentin icra orqanı olan öz şurası vardır. İdarə Məclisinin hər 4 ildə seçdiyi 3 üzvdən ibarətdir. Şuraya sədrlik edir. Hər bir departamentin özünün Məclisi var, bu da müzakirə olunan bir qurumdur və Şuranın işinə kömək edir. Məclis üzvləri də 4 il müddətinə seçilir. Departamentin iclası onun sədri tərəfindən idarə olunur. Keçmiş fransa koloniyası olan San-Dominqo üç departamentdən ibarət idi: Cənub, Şimali və Qərbi.

Haitinin Şimal-Qərb departamenti (fr. Le Département du Nord-Ouest) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Ölkənin şimalında yerləşən və Tortuqa adası ilə Haitinin ən şimal hissəsidir. Sahəsi — 2176 km², əhalisi — 662 777 nəfər (2009-cu ildə). İnzibati mərkəzi — Por-de-Pe.

Haitinin Şimal-Şərq departamenti (fr. Le département du Nord-Est, h.kreol Nòdès) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Sahə — 1805 km², əhalisi — 358 277 nəfər (2009). İnzibati mərkəzi — For-Liberte. Şərqdə Dominikan Respublikası ilə sərhəddir.

Haitinin Şimal departamenti (fr. Le département du Nord) — Haiti Respublikasının 10 departamentindən biri. Ölkənin şimal hissəsində yerləşir. Sahəsi — 2115 km², əhalisi — 970 495 nəfər (2009-cu ildə). İnzibati mərkəzi — Kap-Aityen. XVIII əsrin sonlarında mövcud departamentin ərazisi Fransanın Haiti ən məhsuldar bölgəsidir, ən böyük şəkər əkinləri buradadır, bu ərazilər böyük iqtisadi əhəmiyyətə malik idi. Sahə ərazilərinə (xüsusən də iqtisadi cəhətdən) daha çox muxtariyyət istəyən zəngin əkinçilərdən ibarət idi. Burada Haiti inqilabı başlamışdır. 22 avqust 1791-ci ildə bir qul quldurluğu başladı. 10 gün ərzində kölələr bütün şimal ərazilərini nəzarət altına aldılar.