FƏRDİYYƏT

Fərdiyyətçilik və ya İndividualizm mənəvi duruş, siyasi fəlsəfə, ideologiya və sosial perspektivdir ki Fərdin mənəvi dəyərinə vurğulayır. == Fərdilik == Fərdilik fərdin azadlığına böyük önəm verən və ümumiyyətlə, özünü təmin edən, özünü idarə edən, nisbətən azad fərd və ya özünü vurğulayan siyasi və sosial fəlsəfədir. Fərdilik, ilk növbədə, bəşəriyyətin sosial vahidlərdən deyil, fərdlərdən ibarət olması ideyasına əsaslanır. Bu varlıqlar bir-birindən ayrılmaz və azalmazdır. Onların duyğuları, hərəkətləri və düşüncələri özlərinə məxsusdur. Fərdilik insan təbiəti nəzəriyyəsinə, ümumi davranış nümunəsinə və müəyyən siyasi, iqtisadi, sosial və dini nizamlara, eləcə də dəyərlər sisteminə inanmağa aiddir. Davranışın ümumi forması olaraq, fərdiyyətçilik özünə inam, məxfilik və digər fərdlərə hörmətə böyük önəm verir. O, hakimiyyətə və fərd üzərində istənilən nəzarətə, xüsusən də dövlət tərəfindən həyata keçirilən nəzarətə qarşı çıxır. O, həm də "tərəqqiyə" inanır və tərəqqi vasitəsi kimi fərdə fərqli olmaq hüququ verilir. Yalnız ən ifrat fərdiyyətçilər pro-anarxistlərdir.

Fərdiyyətçi anarxizm — fərdi şüur və fərdi marağa heç bir kollektiv orqan və ya dövlət orqanı tərəfindən əngəl törədilməməli olduğunu müdafiə edən anarxizm modeli. Fərdi anarxizm, sosialist, kollektivist və kommunalist hərəkatların ümumi mülkiyyət ideyasına qarşı mülkiyyətin fərdlərin əlində olmasını müdafiə edir. Qodvin xeyriyyəçilik ideyasını müdafiə edərkən hər bir fərdin öz əməyi və əmlakı üzərində fərdi söz sahibi olmaq hüququnu da ifadə edirdi və zamanla hökumətin kiçilməsinə səbəb olacaq mütərəqqi rasionalizmə inanırdı ki, bu da son nəticədə dövlətin ləğvinə səbəb olmalı idi. Bu fəlsəfənin tanınmış adlarından biri olan Maks Stirner həm də ilk fərdiyyətçi anarxistdir. Ştirnerin fəlsəfəsi fərdiyyətçi anarxizmin eqoist formasıdır; Onun fikrincə, Allahı, dövləti, əxlaqi qaydaları və cəmiyyəti nəzərə almadan istədiyi kimi hərəkət edən şəxsin cəmiyyət üzvləri qarşısında heç bir məsuliyyəti yoxdur. Ştirnerə görə hüquqlar insan şüurunda qorxudur və cəmiyyət deyə bir şey yoxdur; "Fərdlər onun reallığıdır." O, mülkiyyəti hüquqlara deyil, gücə malik olan varlıqlar kimi görür. Stirner, mərhəmətsizliyə hörmət ediləcəyi eqoistlərin birliyini insanları bir araya gətirəcək bir təşkilat modeli olaraq görür. Boston anarxistləri fərdiyyətçi anarxizmin fərqli, daha az radikal formasını müdafiə edirdilər. Onlar azad bazarları və xüsusi mülkiyyəti dəstəkləyirdilər. Onlar azadlığın və mülkiyyətin qorunmasının şəxsi müqavilələrlə təmin edilməsinin tərəfdarı idilər.