öz dərəsini dərinləşdirməkdə davam edən çay. эродирующая река eroding river
süxurların parçalanması və parçalanma materiallarının su axınları, buzlaq, külək və b. vasitəsilə daşınması prosesi
çöküntü toplanma sahəsinə qırıntı materiallar göndərən, yuyulma zonası. область сноса drift area
müxtəlif süxurların yuyulmuş, nahamar səthi. Y.s. cavan çöküntülər toplanana qədər daha qədim süxurların denudasiya prosesləri və ya su axınları ilə y
yamacları radial erozion şırımlarla /barrankoslarla/ dərininə kəsilmiş, vulkan konusu. эродированный вулкан dissected volcano
dəniz axınları vasitəsilə yuyulmuş sahil. берег размытый washed coast
müxtəlif denudasiya prosesləri vasitəsilə dağılmış kalder. эродированная кальдера eroded caldera
(yuyulma) dalğalar və cərəyanlar vasitəsilə gətirilən çöküntülərin /çay, göl, dəniz/ akkumulyasiyası, nəticədə akkumulyativ sahillər, adalar və b
dəniz və ya çay çöküntülərinin akkumulyasiyası sayəsində əmələ gələn, alçaq ada. намывной остров aggradation island, wave-built island
yumşaq çöküntülərdən təşkil olunmuş, dənizin və ya gölün alçaq düz sahili. намывной берег aggradation shore, alluvial coast, wave-built shore
bax: Yüksəkdağlıq relyef.
yuxarı denudasiya səviyyəsi, Yer kürəsinin ən yüksək zirvələrini birləşdirən xəyali səth. Bu səviyyədən yüksək /8-9km/ bir zirvə belə ola bilməz, belə
kənarlardan fayla əhatələnən, yastı pilləli yayla. высокое плоскогорье high tableland
qar xəttindən yüksəyə qaldırılmış və üzərində qədim və müasir buzlaşmanın izləri olan /buzlaq sirki, şiş zirvələr, troq, buzlaq/, morfogenetik dağlıq
ətraf ərazilərdən yüksəyə qaldırılmış /200 m çox/, sahə. Məs: Valday, Ortarusiya, Volqaboyu yüksəkliklər və s
dəniz səviyyəsindən yüksəkliyin artması ilə əlaqədar dağlarda landşaftların birbirini qanunauyğun əvəz etməsi
ayrıca bir dağı, yaylanı və s. ətraf düzənliklərdən ayıran və yüksəkliyin əsasını /oturacağını/ dövrəyə alan, qapalı əyri xətt
dəniz səviyyəsindən müəyyən qədər yüksəyə qaldırılmış düzənlik, mütləq yüksəkliyi 200 m-dən çox olur
/isl. sandrqum/ buzlağın axırında və kənarlarında morenlərin yuyulma materialları /əsasən, qum/ ilə örtülü düzən səth
bax: Zandr.
tektonik proseslər nəticəsində yaranan yeraltı təkan və yer səthinin titrəyişi. Onun gücü maqnitud şkalası və ya enerji dərəcəsi ilə, səthi effekti in
uzun müddət toplanmış enerjinin boşalması sayəsində kütlənin çox sürətlə yerdəyişməsinə səbəb olan, yeraltı təkanın yarandığı sahə
zəlzələnin hiposentrinin yer səthində proyeksiyası. Seysmik enerji axınının sıxlığı ən çox Z.e. olur
dyun sistemi /əsasən dəniz sahillərində/-dövrü küləklərə qarşı perpendikulyar, inkişafının başlanğıc mərhələlərində isə sahilə paralel uzanırlar
bir xətt üzərində bir-birinə yaxın yerləşən kraterlər. Z. k. bir-birinə yaxın yerləşən bir neçə kanaldan eyni zamanda, təxminən eyni güclü püskürmə nə
qaya süxurlar altında inkişaf etmiş karst /bazalt, andezit, qumdaşı, əhəngdaşı və s./. Z. k. üçün səthdə batıq relyef formaları /qıf, çökəklik/, bəzən
uzun müddət aşınma və digər denudasiya amillərinə məruz qalan, altında yatan və aşınma proseslərinə qarşı davamsız süxurları aşınmadan qoruyan bərk sü
dağın, silsilənin, tirənin, təpənin ən yüksək hissəsi. Z. forması onu təşkil edən çöküntülərin litoloji tərkibindən, tektonik quruluşundan, denudasiya