su hövzəsinə istilik və atom elektrik stansiyalarının qızdırılmış suyu axıdılır, bunun nəticəsində üzvi maddələrin məhsulu artır, aerob proseslər daha
1) su hövzəsində biokütlənin miqdarı və avtotrof orqanizmlərin məhsulu: 2) avtotrof bitkilərin yaşaması üçün labüd olan qida maddələrinin və başqa şər
hidrobiontlar üçün qida vəzifəsini görən bütün orqanizmlər, onların parçalanma məhsulları və digər üzvi maddələrin məcmusu
respublikanın, regionun və ya hövzənin sularının sistemləşdirilmiş məlumatı: bura çaylar, dənizlər, göllər, buzlaqlar, yeraltı sular, bataqlıqlar haqq
Torpaqda suyun azlığı və havada nəmliyin aşağı olması nəticəsində bitki toxumalarında suyun çatışmaması
canlı orqanizmlərin tərkibində olan suda həll olan kimyəvi elementlər (kalsium, kalium, kükürd, fosfor, dəmir, alüminium, silisium)
Sudan müalicə və profilaktika məqsədi ilə istifadə edilməsi. Hələ İbn-Sina orqanizmi möhkəmləndirmək və bir sıra xəstəliklərin qarşısını almaq üçün S
çay, göl və bataqlıqlarda vaxtaşırı su kütləsinin fiziki, kimyəvi və bioloji xassələrinin zamanla dəyişməsi
axının canlı en kəsim sahəsindən bir saniyədə keçən suyun həcminə sərf deyilir. Sərf m³/san və ya l/san ilə ölçülür
(çaylarda və göllərdə)-çay və göllərdə sərbəst su səthinin hər hansı şərti üfüqi səthə (nisbi S.s.) yaxud dəniz səviyyəsinə (mütləq S
Dövlət ərazisində yerləşən sular onun xüsusi mülkiyyəti hesab edilir. Dövlətin mülkiyyətini pozan istənilən hərəkətlər qadağan edilir
əhali, sənaye müəssisələri, nəqliyyat və s. lazımi keyfiyyətli su ilə təchiz edilməsi. S.t. məsələlərini həyata keçirən mühəndis qurğuları kompleksinə
Su ehtiyatlarının öyrənilməsi, uçotu, kompleks istifadəsinin planlaşdırılması, yeraltı və yerüstü suların çirklənməsinin və azalmasının mühafizəsi ilə
toksikologiyanın bölməsi: su mühitinin toksikliyini, su orqanizmlərin zəhərin təsirinə qarşı reaksiya mexanizmini və toksikantların təsir mexanizmini
Materiklərin sualtı kənarlarında dikyamaclı dərin (1-2 km-ə qədər) adətən «U» şəkilli uzununa, şaxələnən relyef formaları
Okean və dənizlərin müxtəlif dərinliklərində elmi-tədqiqat işləri aparmaq üçün təxsis edilmiş özüyeriyən cihaz
axının məcrasında yerləşən və üzərindən su axıb tökülən maneə (astana). Yalında (qurğunun yuxarı kənarında) xüsusi düzəldilmiş basqısız deşik və ya gö
yalı (bax. Suaşıran) üzərindən su axan bənd. Yerli hidrogeoloji şəraitdən asılı olaraq S.b. beton, daş və ağacdan tikilir
bir-birinə əks istiqamətlənən iki yamaca atmosfer yağıntılarını bölüşdürən xətt. İki axım hövzəsini ayıran dağ silsiləsi və ya səthin hündür sahəsi
sub... və lat. agua - su) dövri olaraq təmiz suyun basdığı (çaybasarda) şəraitdə inkişaf edən geokimyəvi landşaftın elementar tipi
sualtı təbii (fiz., kim., biol və s.) proseslər.
sualtı relyef (dənizin, okeanın, gölün, çayın dibi).
Dağlıq rayonlarda hündürlük qurşaqlarından biri olub, bilavasitə meşə qurşağından üstdə yerləşir. S.q
su anbarı yaranması ilə əlaqədar subasan ərazi, burada bir sıra suksessiyadan sonra spesifik dayazsulu litoral, adətən kövrək (zərif) ekosistem əmələ
savanna iqlimi subekvatorial enliklərin (Ekvatorial Afrika, Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya, Şimali Avstraliya) iqlimi; yüksək hava temperaturu (orta temp
yerin iki coğrafi qurşağı. Şimal və Cənub yarım kürələrində, ekvatorial qurşaqla tropik qurşaqlar arasındadır
Yerin iki coğrafi qurşağı, Şimal və Cənub yarımkürələrində təqribən 300 ilə 400 en dairələri arasındadır
(lat.suffossio – altını oyma)-yeraltı sular vasitəsi ilə süxurdarın arasındakı yumşaq xırda hissəciklərin yuyulması və üstdə yerləşən qatın çökməsi nə
sugötürücü – hidroenergetika, su təchizatı, irriqasiya və s. məqsədlər üçün səthi və yeraltı mənbələrdən su götürən hidrotexniki qurğu
məsamələri xeyli geniş olub, üzərindəki suyun bir hissəsinin alt qatlara keçməsinə yol verən süxurlara deyilir
Suqoruyucu funksiyası daşıyan meşələr. Adətən çay, göl, su anbarı sahillərində qoruyucu zolaqlar şəklində ayırırlar
(O.A.Alyokinə görə) – bütün təbii sular anionların miqdarına görə üç - hidrokarbonatlı (HCO3, CO3), sulfatlı (SO4) və xloridli (Cl) sinifə bölünürlər
su kütləsində həll olmuş əsas ionların miqdarını xarakterizə edir. Bütün təbii sular minerallaşma dərəcəsinə görə 4 qrupa bölünürlər: 1
İstifadə olunma məqsədinə, istifadə edilmə müddətlərinə, konstruksiyalarına görə suölçmə məntəqələri müxtəlif qruplara və növlərə bölünür
yağıntı sularını toplayıb, çay yaxud gölə axıdan və suayrıcı xətlə hüdudlanmış sahə. Səthi və yeraltı S
meliorasiya növlərindən biri. S.-da məqsəd k.t. bitkilərindən yüksək məhsul almaq, torpağın su, hava, istilik rejimlərini təmin edib nizamlamaqdır
vegetasiya dövründə k.t. bitkilərinin tələbatını ödəmək üçün 1 ha torpaq sahəsinə verilən suyun miqdarı
səhra və yarımsəhra zonasında çay, artezian və ya qrunt suları vasitəsilə süni suvarma ilə əkinçilik aparılan massivlərin, həmçinin onunla təmasda ola
Kənd təsərrüfatı bitkilərinin suvarma normasını, suvarmaların sayını və müddətini təyin edir. S.r. bitkilərin inkişaf dövrü və fazalarında onların suy
Suyu suvarma mənbəyindən götürüb suvarılan sahəyə paylayan və bitkilərin suvarılmasını təmin edən qurğular
suyu suvarma mənbəyindən suvarılan sahəyə paylayan daimi və müvəqqəti suaparan (kanallar, boru kəmərləri) şəbəkə
özündən su keçrməyən süxurlara deyilir. Gil, yarıqları və məsamələri olmayan bərk süxurlar, məsamələri buz ilə dolmuş donmuş süxurlar suya daha artıq
suyun, o cümlədən suda həll olan maddələrin kimyəvi təsir göstərmək yolu ilə müxtəlif materiaları parçalaması (dağıtması)
Sənaye və məişət çirkab sularının suvarma sahələrində, aerotenklərdə, biofiltlərdə və s.-də üzvi maddələrin biokimyəvi parçalanmasına əsaslanan (aerob
suyun tərkibində kalsium (Ca) və maqnezium (Mg) duzlarının miqdarı ilə müəyyən edilən keyfiyyət göstəricisi
Təmiz su ekosistemlərinin üst biohorizontunda yaşıl və göy-yaşıl yosunların kütləvi inkişafı. S.”ç” bəzən hövzələrin biogen maddələrlə çirklənməsinə s
suyun çirklənmə dərəcəsini və xarakterini təyin edən göstəricilər: fiziki göstəricilər (bulanıqlıq dərəcəsi, qoxusu və suyun pH-i), kimyəvi (suda həll
orqanoleptik xassədir, təbii və antropogen mənşəli ola bilər. Əsasən içməli sular üçün təyin edilir. S
suyun sərbəst səthindən şaquli istiqamətdə onun dibinə qədər olan məsafəyə dərinlik deyildir. Axının dərinliyi həm onun ayrı-ayrı nöqtələrində, həm də
Günəş radiasiyası, canlı orqanizmlərin həyat fəaliyyəti, ağırlıq qüvvəsi və insanın təsərrüfat fəaliyyətinin təsiri nəticəsində suyun Yerdə arasıkəsil