(ərəb. Cayl – güclü axın) Dağ çaylarının qısa müddətli (bəzən bir neçə saat ərzində) dağıdıcı qüvvəyə malik palçıqlı-daşlı daşqını (axını)
Mülayim quru iqlim, lakin ayrı-ayrı illərdə kənd təsərrüfatı bitkilərinin normal inkişafı üçün rütubət çatışmır, tez-tez quru küləklər əsir
1) biocoğrafiyanın biogesenozların və ekosistemlərin yayılması qanunauyğunluqlarını öyrənən bölməsi: 2) Geobotanikanın bitki qruplarının coğrafi yayıl
suda asılı vəziyyətdə olan üzvi-mineral hissəciklərin (detrit) və plankton orqanizmlərinin məcmusu.
(fr.seiche) göllərdə və qapalı dənizlərdə əsasən atmosfer təzyiqinin, qismən küləyin, gur yağışın və ya seysmik hadisənin təsiri altında su səthi sahə
Çox quraqlıq, isti havanın gündəlik və illik temperaturu kəskin fərqlənən, illik yağıntısı 250 mm-dən aşağı, buxarlanma yağıntıdan xeyli çox, güclü kü
Quru və quraq yarımrütubətli rayonlarda müxtəlif faktorların, o cümlədən iqlimin dəyişməsi və insan fəaliyyətinin təsiri altında torpağın deqradasiyas
iqtisadi coğrafiyanın bir sahəsi: sənaye istehsalının ərazi üzrə yerləşdirilməsini, müxtəlif ölkə və rayonlarda sənayenin inkişafı və yerləşdirilməsin
Atmosferdə səpələnməyə məruz qalan günəş radiasiyası. Yerin istilik balansında mühüm rol oyna-yır. Tutqun hava dövründə (xüsu-sən yüksək enliklərdə) a
Dəniz səthində əmələ gələn axın.
Yer səthi ilə suyun axması; çay yatağı və yamac S.a.-na bölünür. S.s. özünün iki genetik mənşəyinin – qar və yağış sularının torpaq örtüyünə hopa bilm
su hövzələrində səviyyə tərəddüdünü müşahidə etmək üçün cihazlar qurulan yer.
(yun. kuklos - dövrə) atmosferin alçaq təzyiq sahəsi ilə əlaqədar olaraq havanın burulğanlı hərəkəti
1) Müxtəlif obyektlər üzərində eyni vaxtlar müşahidənin aparılması; 2) Müxtəlif stansiyalarda eyni vaxtlarda müşahidənin yerinə yetirilməsi
üzərində rəqəmlər və şərti işarələrlə hava (temperatur, təzyiq, buludluq, küləyin istiqaməti, sürəti və s
meteorologiyanın bölməsi. Hava proqnozu üsullarını işləyib hazırlamaq məqsədilə hava şəraiti və onun dəyişkənliyini müəyyən edən atmosfer proseslərini
(ing. smog - tüstü) (ingilis dilində tüstülü-duman) böyük şəhərlərdə və sənaye mərkəzlərində çox çirklənmiş (təhlükəli dərəcədə) hava
Bitkinin davamlı solması zamanı bitdiyi torpağın rütubətliyi (bu zaman bitki solur və onu su buxarları ilə doymuş havaya çıxardıqda turqoru bərpa olun
Atmosfer havası temperaturunun kəskin aşağı düşəcək bir istiqamət-də müəyyən vaxt ərzində geniş əra-zini əhatə etməsi
yer kürəsində yer səthi yaxınlığında ən aşağı hava temperaturu olan sahə. Şimal yarımkürəsində S.q. Verxoyansk-Oymyakon rayonunda (-710) və Qrenlandiy
Bitki örtüyünün kasıb olması iqlimin quraqlığı ilə deyil, ilk növbədə aşağı (mənfi) tempera-turla təyin olunan arktik və yüksək dağlıq vilayətidir
spektrin ultrabənövşəyi, görünən və infraqırmızı hissəlrinə əsaslanaraq maye və bərk maddələrin fiziki-kimyəvi tədqiqat metodu
Elektromaqnit şüalarının spektrlərini öyrənən elm sahəsi. Elektromaqnit şüaları dalğalarının uzunluq diapazonuna görə S
landşaftların, ekosistemin, onların komponentlərinin vəziyətinin və dəyişməsinin öyrənilməsinin uzun müddət (illər) bir yerdə-stasionarda müşahidə edi
(yun. stenos – dar, və bathos - dərinlik) dənizlərdə, göllərdə məhdud diapozonlu dərinlikdə yaşayan heyvanlar
su formaları: inkişafı üçün xüsusi duzlu su mühiti tələb olunan və mühitin dəyişilməsinə dözməyən növlər
su orqanizmlərinin suyun duzluluğu yalnız dar diapozon dəyişməsi mühitində yaşaması qabiliyyəti.
(lat. stratum – qat və yun. spharia – kürə, sfer) atmosferin troposfer ilə mezosfer arasında təbəqəsi: 8-16 km-dən 45-55 km-dək yüksəklikdə yerləşir
(ing. stress - gərginlik) (Psixologiyada, fiziologiyada və tibdə) Gözlənilməz gərgin şəraitin törətdiyi emosional vəziyyət
Normal səviyyə ilə ən yüksək istifadə olunan səviyyə arasında yaranan suyun həcmi
Əsasən, çay dərələrində bənd vasitəsilə yaradılan süni hovuz. SES-lərin işləməsi, suvarma və su təchizatı üçün su toplamaq, çayın axınını tənzimləmək,
Su anbarının həndəsi fıqur əmələ gətirdiyi hövzəyə dolmuş suyun həcmi, m³-la ölçülür. Su anbarının faydalı həcmi – işlək həcm və su anbarının ölü həcm
atmosferdə, yer kürəsində və onun ayrı-ayrı sahələrində suyun bütün gəlir və çıxarının nisbəti. S.b. Yerdə su dövranının kəmiyyətcə ifadəsidr
İstifadə olunan və ya təbii suqəbuledicilərə verilən suyun yararlığını qiymətləndirmək məqsədilə test-orqanizmlərin köməyi ilə suyun keyfiyyətinə nəza
Suda bitən bitkilər. S.b. hidrofitlərə və hidatofitlərə ayrılır. Yalnız aşağı hissəsi suda olan bitkilər hidrofitlər, tamamilə və yaxud çox hissəsi su
(lat. Condensatio- sıxlaşma) atmosferdə olan su buxarının suya çevrilməsidir. Atmosferdə müəyyən mühit qaz halında rütubətlə doyduğu şəraitdə G
(suyun təbiətdə dövranı) Yerdə (onun atmosferində və yer qabığında) günəş radiasiyası və ağırlıq qüvvəsinin təsiri nəticəsində suyun fasiləsiz yerdəyi
İstifadəyə yararlı sular: çay, göl, kanal, su anbarı, dəniz və okean suları, yeraltı sular, torpaqdakı rütubət, buzlaq suları (buz), atmosferdəki su b
çayın axın boyunca bir-birindən müəyyən məsafədə yerləşmiş və öz aralarında su təsərrüfatı rejiminin ümumi olması ilə əlaqələnmiş SES-lər qrupu
su axını enerjisini elektrik enerjisinə çevirən qurğu və avadanlıqlar kompleksi. SES müəyyən su miqdarını toplayan, basqı yaradan hidrotexniki qurğula
Dağ süxurlarının və torpaqların axar sularla yuyulması və oyulması. Bax: Eroziya.
Hidrogenin oksigenlə adi şəraitdə davamlı olan sadə kimyəvi birləşməsi. Rəngsiz (qalın təbəqələri göyümtül), dadsız və iysiz mayedir; kütləcə 11,9% hi
həyatı suda keçən heyvanlar. Su mühitinin sıxlığı hava mühitinə nisbətən orta hesabla 800 dəfə çox olur
maddələrin (adətən çirkləndiricilərin) suda konsentrasiyası (qatılığı): qatılığın artması ilə suyun keyfiyyətinin pisləşməsi və sudan istifadənin məhd
canlı or-qanizmlər tərəfindən su hövzəsində maddələr dövranı prosesinin intensivliyi.
faydalı su orqanizmlərinin yaşayış şəraitinin yaxşılaşmasına və su sahələrinin bioloji və təsərrüfat məhsuldarlığının süni yüksəlməsinə yönəldilən kom
su hövzəsinin üzvi və qismən qeyri üzvi maddələri zərərsiz birləşmələrə çevirməsi qabiliyyəti. S.h.ö
içməli su mənbələrinin çirklənmədən qoruyan qanunverici, təşkilatı və sanitar-texniki tədbirlər sistemi
parçalanan ölü maddələrlə çirklənməsi. S.h.ö.ç. yosunların kütləvi parçalanması (əsasən göy-yaşıl yosunların) nəticəsində baş verir
su hövzəsinin hidrobiontların növ tərkibi və kütləsi ilə çirklənmə dərəcəsinin xarakteristikası. Polisaprob (ən çox çirklənmiş), mezosaprob və oliqosa