(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və fransız bureaucratie-dəftərxana hakimiyyəti) bürokratizmin fəsadlarının aradan qaldırılmasına yönəlmiş tədbirlər si
(latın deflare-üfürmək) infilyasiya dövründə qiymətlərin artım sürətini dayandırmaq, azaltmaq, pulun dəyərini, alıcılıq qabiliyyətini qaldırmaq, iqtis
(latın deficit-çatışmır) xərclərin gəlirdən çox olması, zərər. D. pul ehtiyatına (kassa, maliyyə D.-i) və həm də maddi sərvətlərə (xammal, yanacaq və
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və yunan idea-anlayış, təsəvvür və lógos-söz, təlim, nəzəriyyə) ideologiyanın ləğvi; dövlətin, cəmiyyətin və yaxud bir
Parlament tərəfindən Hökumətə verilmiş səlahiyyət əsasında sonuncunun normativ hüquqi aktların qəbul etməsi
(latın delegatus-göndərilmiş, nümayəndə) bax nümayəndə.
hibrid siyasi-hüquqi rejimlərin növlərindən biri, yəni eyni dövlətdə və eyni zamanda bir-birini təkzib edən həm avtoritarizmin, həm də demokratiyanın
(latın delictum - xəta, hüquq pozğunluğu) 1) cəmiyyəti maraqlarına zidd olmaqla, cəmiyyətə ziyan vuran və qanunla cəzalandırılan təqsirli əməl; 2) bey
(latın delimitatio- sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi) beynəlxalq hüququn institutu. Həmhüdud qonşu dövlətlər arasında müəyyən tarixi səbəblərdən, dövlə
(sərhədlərin demarkasiyası) (fransız démarcation-hüdudlama) - beynəlxalq hüququn institutu. Həmhüdud qonşu dövlətlər arasında müəyyən tarixi səbəblərd
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və militaris-hərbi) beynəlxalq hüququn institutu; iki və ya bir qrup dövlətin, bəzi hallarda bütün dünya dövlətlərinin
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və mobilis-çevik, mütəhərrik) 1. səlahiyyətli dövlət hakimiyyəti orqanları (dövlət başçıları) tərəfindən artıq silahlı
qeyri demokratik siyasihüquqi rejimdən (avtorizmdən, totalitarizmdən, absolyut monarxiyadan) demokratik siyasi-hüquqi rejimə keçid prosesi; hər hansı
(yunan demokratia, dếmos - xalq və kratos - hakimiyyət) хalq hakimiyyəti. Хalqı hakimiyyətin yeganə mənbəyi kimi qəbul edən, azadlıq və bərabər hüquql
(latın demonstratio-nümayiş) ictimai diqqəti özünə cəlb edən, məqsədyönlü siyasi aksiya; nümayiş: 1. cəmiyyətin diqqətini özünə cəlb etmək və öz məqsə
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və hərfi mənada: milliləşdirmə, yəni şəxsi mülkiyyətin dövlət hesabına keçirilməsi) əvvəllər xalqa, sahibkarlara məxsu
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və naturalis-təbii) bu və ya digər səbəblərdən insanla dövlətin arasında “vətəndaşlıq”, “təbəəlik” münasibətlərinin xi
(fransız départemet) müəyyən səlahiy109 yətli və müəyyən fəaliyyət dairəli dövlət orqanı; inzibati ərazi vahidi
(latın deportatio-hərfi mənada: aparılma, daşınma) bu və ya digər səbəblərdən (misal: siyasi, etnik təmizləmə; hüquq pozuntusunun qarşısını alma; krim
latın deputatus - müəyyən edilmiş, göndərilmiş) - millət vəkili, - qanunvericilik (qanunyaradıcılıq) prosesində xalqın (seçicilərin) maraqlarını müdaf
(latın analoqu interpellatio) Deputatların hüququ: dövlətin Ali Qanunvericilik orqanı (Parlament) üzvünün – Deputatın (və ya Deputatların) bu və ya di
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və centrum-(əsas) mərkəz) mərkəzdən qaçma: idarəçilikdə sentralizasiyadan (mərkəzçilikdən) uzaqlaşma, zəiflətmə, ləğve
(yunan despotes-hökmdar) 1. mütləq və sərt hökmdar; 2. qeyri-məhdud hakimiyyətə malik, özbaşınalığı rəhbər tutan hökmdar; 3
(despotiya) (yunan despotéia-qeyri-məhdud hakimiyyət) istibdad hakimiyyəti, müstəbidlik - 1. bir şəxsin, despotun, dövlətin və cəmiyyətin bütün üzvlər
(latın de-ayrılma, uzaqlaşdırma və stabilius - sabit, dayanıqlı) (sabitliyin əleyhinə) mütarazlığın pozulması; qeyri-sabitliyə, nizamsızlığa, özbaşına
(latın de-inkar və struktura - quruluş) ictimai həyatın, ictimai münasibətlərin normal axarına maneçilik törədən, onun pozulmasına, dağılmasına xidmət
(son latın devalvatio, de-aşağı hərəkəti bildirən sözönü və valeo-dəyəri var sözündən) dövlətin ödəmə balansının və ticarət münasibətlərinin kəskin pi
1. hər hansı məsələnin kollegial orqanın, məclisin iclasında (qurultay, konfrans, sessiya) müzakirə nəticəsində qəbul edilmiş qərar; 2
(latın diffamare-ləkələmək, pisləmək) şəxsin və ya ictimai birliyin şərəf və ləyaqətini alçaldan, adını ləkələyən, xalq arasında nüfuzdan salan, onun
(latın dictator, dicto-əmr edirəm, sərəncam verirəm) 1. Qədim İtaliyanın bir sıra şəhərlərindən hər il seçilən qeyri-məhdud hakimiyyətə malik hökmdar,
(latın dictature-qeyri-məhdud hakimiyyət) dövlətdə hakimiyyəti qeyri-demokratik, sərt həyata keçirmə sisteminin xarakterizə edən anlayış
demokratiya ilə diktatura arasında mövcud olan “keçid” (hibrid) siyasi-hüquqi rejim, yəni eyni dövlətdə eyni zamanda harmonik vəhdət təşkil edən rejim
(latın analoqu religio) ictimai şüurun formalarından biri; bir və ya bir neçə allahın “müqəddəslərin” – yəni fövqəltəbiliyini bu ya digər növünün real
din və dövlətin qarşılıqlı münasibətləri; dinin dövlətə təsir səviyyəsi; dövlət-hüquq münasibət116 lərində dinin rolu
(fransız directive, latın dirigere-yönəltmək, göndərmək) yuxarı səlahiyyətli orqanın öz səlahiyyətləri çərçivəsində və məqsədlərinə uyğun biləvasitə t
(fransız discrédite-etibarını, nüfüzunu sarsıtmaq) cəmiyyət, xalq qarşısında etibarın, inamın düşməsinə, şərəf və ləyaqətin alçaldılmasına, hörmət və
(fransız disretionnaireşəxsi mülahizədən asılı olan; latın discretio-qəlbin ixtiyarı) yüksək vəzifəli şəxsə (dövlət və hökumət başçısına, hətta Məhkəm
(latın discriminatio-fərqləndirmə, ayırma) insanlar arasında dini, irqi, milli, cinsi, vətəndaşlıq, sosial, siyasi mənsubiyyətinə görə, mülki vəziyyət
(latın dissidere-razılaşmayan) ilk öncə orta əsrlərdə Avropa dövlətlərində kilsədən ”üzdöndərənlərə”, sonralar isə “D
(latın diversus-müxtəlif, fərqli və facere-düzəltmək, etmək) fəaliyyət dairəsini genişləndirmək, dar ixtisaslı iqtisadi obyektin öz gəlirinin artırılm
(çoxdərəcəli seçkilər) Deputatlarının nümayəndəli (təmsilçi) orqanın tərkibinə (misal: Hindistan Parlamenti) və ya, bəzi dövlətlərdə Prezidentin (misa
proporsional seçki sistemi zamanı səslərin nəticələrinin müəyyən edilməsi; bu zaman müəyyən namizədə verilmiş səslərin seçki kvotasını aşan bir hissəs
(orta latın dotatio-bəxşiş, qurban, latın dotaretəchiz, təmin etmək sözündən) dövlət idarə, müəssisə, təşkilatların, inzibati vahidlərin və bəzi halla
vətəndaşları müxtəlif fəaliyyət sahələrində (peşə, müdafiə, sosial-mədəni və s.) xüsusi xidmətlərinə görə, qabaqcıl əməyə görə və ya digər yüksək nail
mürəkkəb tarixi proseslərdən əmələ gələn, ictimai inkişafın məhsulu; özünəməxsus olan bütün atributlara (ərazisi, sərhədləri, paytaxtı, rəmzləri, haki
dövlətin Ali təmsilçisi hesab ediləndövlətin Ali vəzifəli (monarxiyada-Ali titullu) şəxsi, əsasən fərdi şəxsi (misal: Prezident, (Parlamentarizmdə) -
bir qayda olaraq, dövlətin Konstitusiyasında və onun əsasında qəbul edilmiş digər normativ aktlarda müəyyənləşdirilən dövlətin daхili quruluşunun хüsu
dövlət orqanlarının səlahiyyətlərinin, vəzifə və funksiyalarının həyata keçirilməsi sahəsində peşəkar fəaliyyət; Konstitusiyaya və digər qanunlara uyğ
(kontraktasiya) müstəsna hallarda, dövlətin hərbi və iqtisadi təhlükəsizliyini qorumaq və ya iqtisadi münasibətləri tarazlaşdırmaq (defisiti aradan qa
dövlət ərazilərinin hüdudlarını müəyyən edən xətlər; dövlətin suverenliyinin və yurisdikiyasının yayıldığı ərazilərinin çərçivəsi; iki və s