Java

Java – Sun Microsystems şirkəti tərəfindən təqdim olunan obyektyönlü proqramlaşdırma dilinə və texnologiyalara verilən ümumi ad. Java proqram dili struktur və sintaksisinə görə C proqram dilinə çox yaxındır. Rəsmi olaraq 23 may 1995-ci ildə təqdim olunmuşdur. Başlanğıcda Oak ("palıd") adlandırılan bu dil Ceyms Qoslinq (ing. James Gosling) tərəfindən məişət cihazlarının proqramlaşdırılması üçün yaradılmışdı. Daha sonra bu ad Java ilə əvəz olundu və server proqram təminatının yazılması üçün istifadə olunmağa başladı. Bu proqramlaşdırma dili Java kofe markasının şərəfinə adlandırılmışdır və buna görə də onun rəsmi embleminin üzərində fincanda buxarlanan kofe təsvir olunmuşdur. == Java platformasının təsnifatı == Java daxilində bir neçə əsas ailə texnologiyaları mövcuddur: Java SE — Java Standard Edition, Java əsas nəşri, bu nəşrdə Java Runtime Environment, kompilyatorlar, API vardır; İstifadəçi əlavələrin yaradılması üçün və ilk növbədə stolüstü sistemlər üçün münasibdir. Java EE — Java Enterprise Edition, Müəssisə səviyyəsində proqram təminatının yaradılması üçün spesifikasiyalar yığını şəklindədir. Java ME — Java Micro Edition, Java Micro Edition, bu qurğularda, məsələn mobil telefonlarda, qurulanlar sistemləri, hesablama gücü ilə məhdud istifadə üçün yaradılıb.

Java-applet-Java proqramlaşdırma dilində bayt-kod formasında yazılmış tətbiqi proqram.Java- appletlər veb-brauzerdə Java virtual maşınından (JVM )istifadə edilməklə,yaxud apletləri testləmək üçün avtonom AppletViewer alətində yerinə yetirilir.Java-apler 1995-ci ildə Java dilinin ilk versiyasında tətbiq olunub.Adətən Java dilində yazılsa da,Java-apletlər Java bayt-koduna kompilyasiya olunan başqa proqramlaşdırma dillərində də (məsələn,Jython) yazıla bilər. Veb-proqramlara HTML dilinin verə bilmədiyi interaktiv imkanlar əlavə etmək üçün apletlərdən istifadə olunur.Java bayt-kodu platformadan asılı olmadığından Java apletlər bir çox platformaların (Microsoft Windows,UNİX,Apple Mac OS və GNU/Linux daxil olmaqla)brauzerləri tərəfindən plaginlərin köməyi ilə yerinə yetirilə bilər. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. “Bakı” nəşriyyatı, 2017, 996 s.

Java proqramlaşdırma dilində, dəyişənlərin tipləri iki yerə bölünür. 1. Primitiv tipli dəyişənlər. 2. Referans tipli dəyişənlər. Primitiv tipli dəyişənlər: Javada səkkiz ədəd primitiv dəyişənlər mövcuddur. Bunlar byte, short, int, long, float, double, boolean və char tipləridir. Bunlardan byte, short, int və long tiplərinin dəyərinə tam ədəd (yalnızca tam rəqəm) vermək olur. float və double tiplərinin qiymətinə kəsrli ədəd (məsələn: 1,3) vermək olur. boolean tipi bir az fərqli olaraq sadecə true (doğru) və false (yanlış) qiymətlərini alır.

Java – Sun Microsystems şirkəti tərəfindən təqdim olunan obyektyönlü proqramlaşdırma dilinə və texnologiyalara verilən ümumi ad. Java proqram dili struktur və sintaksisinə görə C proqram dilinə çox yaxındır. Rəsmi olaraq 23 may 1995-ci ildə təqdim olunmuşdur. Başlanğıcda Oak ("palıd") adlandırılan bu dil Ceyms Qoslinq (ing. James Gosling) tərəfindən məişət cihazlarının proqramlaşdırılması üçün yaradılmışdı. Daha sonra bu ad Java ilə əvəz olundu və server proqram təminatının yazılması üçün istifadə olunmağa başladı. Bu proqramlaşdırma dili Java kofe markasının şərəfinə adlandırılmışdır və buna görə də onun rəsmi embleminin üzərində fincanda buxarlanan kofe təsvir olunmuşdur. == Java platformasının təsnifatı == Java daxilində bir neçə əsas ailə texnologiyaları mövcuddur: Java SE — Java Standard Edition, Java əsas nəşri, bu nəşrdə Java Runtime Environment, kompilyatorlar, API vardır; İstifadəçi əlavələrin yaradılması üçün və ilk növbədə stolüstü sistemlər üçün münasibdir. Java EE — Java Enterprise Edition, Müəssisə səviyyəsində proqram təminatının yaradılması üçün spesifikasiyalar yığını şəklindədir. Java ME — Java Micro Edition, Java Micro Edition, bu qurğularda, məsələn mobil telefonlarda, qurulanlar sistemləri, hesablama gücü ilə məhdud istifadə üçün yaradılıb.

JAP (JonDo Anonim Proksisi) — proqramının başlıca təyinatı internet istifadəçilərinin onlayn kimliyini ziyarət etdikləri saytlardan, internet xidmət provayderinizdən və internet bağlantını izləyən hər kəsdən gizlətməkdir. JAP bunu "Mixes" (Qarışıqlar) sistemindən istifadə etməklə reallaşdırır. Belə ki, istifadəçilərin məlumatları internetə çatmazdan öncə digər JAP istifadəçilərinin məlumatları ilə qarışdırılır. Əgər istifadəçi JAP anonimlik xidmətini aktivləşdiribsə və internetdən məlumat əldə etmək istəyirsə, həmin istifadəçinin sorğusu kodlaşdırılır, sonra isə çoxlu sayda qarışıqlardan ibarət "Mix Cascade" (Qarışıq şəlalə) adlı sistem vasitəsilə filtrasiya olunaraq həmin istifadəçinin internet bağlantısındakı kimlik məlumatları digər istifadəçilərin kimlik məlumatlarının müxtəlif hissələri ilə qarışdırır. Ən sonda isə istifadəçinin sorğusunun şifrəsini açaraq ona anonim olaraq istədiyi məlumatı əldə etməyə imkan verir.

JAP (JonDo Anonim Proksisi) — proqramının başlıca təyinatı internet istifadəçilərinin onlayn kimliyini ziyarət etdikləri saytlardan, internet xidmət provayderinizdən və internet bağlantını izləyən hər kəsdən gizlətməkdir. JAP bunu "Mixes" (Qarışıqlar) sistemindən istifadə etməklə reallaşdırır. Belə ki, istifadəçilərin məlumatları internetə çatmazdan öncə digər JAP istifadəçilərinin məlumatları ilə qarışdırılır. Əgər istifadəçi JAP anonimlik xidmətini aktivləşdiribsə və internetdən məlumat əldə etmək istəyirsə, həmin istifadəçinin sorğusu kodlaşdırılır, sonra isə çoxlu sayda qarışıqlardan ibarət "Mix Cascade" (Qarışıq şəlalə) adlı sistem vasitəsilə filtrasiya olunaraq həmin istifadəçinin internet bağlantısındakı kimlik məlumatları digər istifadəçilərin kimlik məlumatlarının müxtəlif hissələri ilə qarışdırır. Ən sonda isə istifadəçinin sorğusunun şifrəsini açaraq ona anonim olaraq istədiyi məlumatı əldə etməyə imkan verir.

Bulbophyllum gibbosum (lat. Bulbophyllum gibbosum) — səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü.

Euonymus indicus (lat. Euonymus indicus) — bitkilər aləminin celastrales dəstəsinin celastraceae fəsiləsinin gərməşov cinsinə aid bitki növü.

Jasmine JavaScript üçün açıq mənbə test çərçivəsidir. Proqram qurucuları hər hansı bir JavaScriptin effektiv platformasında çalışmağı, tətbiqə və IDE-yə girməməyi və asanlıqla oxunan sintaksisə sahib olmağı hədəfləyir.Proqram, ScrewUnit, JSSpec, JSpec və RSpec kimi digər sınaq sistemlərindən güclü təsirlənir. == Tarixi == Jasmine üçün Pivotal Labsdakı tərtibatçılar Jasminin aktiv inkişafından əvvəl JsUnit adlı oxşar vahid sınaq çərçivəsini hazırlamışdılar.

JavaScript – internet səhifələrin yaradılmasında geniş istifadə olunan proqramlaşdırma dilidir. JavaScript müxtəlif dilllərdən ilhamlanaraq yaradılmışdır. 1995-ci ilə Brendan Eyx tərəfindən yazılmışdır. JavaScript Obyekt Yönümlü Proqramlaşdırma (OYP) dilidir. Obyektə Yönümlü Proqramlaşdırma mövzusu kifayət qədər mürəkkəb proqramlaşdırmadır. JavaScript Netscape Navigator 2.0 ilə birlikdə Brendan Eich tərəfindən inkişaf etdirilən və əvvəllər Mocha sonralar LiveScript olaraq adlandırılan və sonda bu anki adını alan JavaScript dili başlanğıcda sadəcə müştəri tərəfindən (client-side) şərh edilən bir proqramlaşdırma dilidir. Günümüzdə NodeJS texnologiyası ilə server tərəfli də (server-side) şərh edilən proqramlama dili halına gəldi. == Tarixi == 1995-ci ildə Netscape şirkəti tərəfindən, Sun şirkətinin dəstəyi ilə hazırlanmış NN24-də istifadə olunan AD bundan sonra JavaScript adlandırılması ilə açıqlanma verildi. Buna qədər isə bu alqoritmik dil LiveScript adlandırılırdı. Bu gözlənilməz addım kifayət qədər problemlər yaratdı.

Erektus (lat. Homo erectus) — i̇nsan cinsinə aid nəsli kəsilmiş növ.İlk dəfə 2 milyon il əvvəl ortaya çıxdı və 110.000 il əvvəl yox oldu. Ayrıca Erektus'un insanın da atası olduğu hesab olunur.

Fındıqcalı şanagüllə (lat. Nelumbo nucifera) — bitkilər aləminin proteyaçiçəklilər dəstəsinin şanagülləkimilər fəsiləsinin şanagüllə cinsinə aid bitki növü.

Acmella calva (lat. Acmella calva) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin acmella cinsinə aid bitki növü. Ceratocephalus javanicus (Sch.Bip. ex Miq.) Kuntze Colobogyne langbianensis Gagnep. Spilanthes acmella var. calva (DC.) Clarke ex C.B.Clarke Spilanthes acmella var. calva (DC.) Clarke ex Hooker f. Spilanthes javanica Sch.Bip. ex Miq. Spilanthes langbianensis (Gagnepain) Stuessy Spilanthes rugosa Blume ex DeCandolle Spilanthes rugosa var.

Pogostemon cablin (lat. Pogostemon cablin) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin pogostemon cinsinə aid bitki növü. Mentha cablin Blanco Mentha auricularia Blanco Pogostemon battakianus Ridl. Pogostemon comosus Miq. Pogostemon heyneanus var. patchouly (Pellet.-Saut.) Kuntze Pogostemon hortensis Backer ex K.Heyne Pogostemon javanicus Backer ex Adelb. Pogostemon mollis Hassk. Pogostemon nepetoides Stapf Pogostemon nepetoides var. glandulosus Merr. Pogostemon patchouly Pellet.-Saut.

Qışlayan qatırquyruğu (lat. Equisetum hyemale) — bitkilər aləminin qıjıkimilər şöbəsinin qıjılar sinfinin qatırquyruğu dəstəsinin qatırquyruğu fəsiləsinin qatırquyruğu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik bitkidir. Gövdəsi 120 sm hündürlükdədir. Qını silindrik, gövdəyə sıxılmış, bütövlükdə qara, qaidədə və ya ortada eninə yaşıl zolaqlıdır. Strobiləri (spor sünbülləri) oturaq, yumurtavari, sivri və ya uzunsov-yumurtavari, 2 sm uzunluğundadır. Dişiçikləri erkən tökülən, gövdəsi budaqlanmayan. == Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri == Sporların yetişmə dövrü iyun-avqust aylarıdır.

JavaScript mühərriki — JavaScript kodunu icra edən proqram komponenti. İlk JavaScript mühərrikləri sadəcə interpretator idi, lakin bütün müvafiq müasir mühərriklər təkmilləşdirilmiş performans üçün JIT kompilyasiyasından istifadə edir. JavaScript mühərrikləri adətən veb-brauzer tərtibatçıları tərəfindən hazırlanır və hər bir brauzerdə mövcud olur. Brauzerdə JavaScript mühərriki Document Object Model vasitəsilə render mühərriki ilə birgə işləyir. JavaScript mühərriklərinin istifadəsi brauzerlərlə məhdudlaşmır. Məsələn, V8 mühərriki Node.js və Deno iş mühiti sistemlərinin əsas komponentidir. ECMAScript JavaScript-in standartlaşdırılmış spesifikasiyası olduğundan, ECMAScript mühərriki bu mühərriklər üçün başqa bir addır. WebAssembly-in gəlişi ilə bəzi mühərriklər bu kodu adi JavaScript kodu ilə eyni sandbox-da icra edə bilər. == Tarixi == İlk JavaScript mühərriki Brendan Eyx tərəfindən 1995-ci ildə Netscape Navigator veb-brauzeri üçün yaradılmışdır. Bu, Eyxin icad etdiyi yeni yaranan dil üçün ilkin interpretator idi.

Rhapis excelsa (lat. Rhapis excelsa) — bitkilər aləminin palmaçiçəklilər dəstəsinin palmakimilər fəsiləsinin rhapis cinsinə aid bitki növü. Təbii halda Yaponiya da və Çində yayılmışdır. Hündürlüyü 12 m-ə çatan həmişəyaşıl bitkidir. Gövdəsi qəhvəyi-qonur liflərlə (yarpaq qınlarının qalıqları) örtülüdür. Çətiri yelpikvaridir. Çoxsaylı yarpaqları sərt, dik dayanan seqmentlərə bölünmüşdür. Yarpaqların uzunluğu 80 sm, eni 3 sm olur. Yarpaq saplağının kənarlarında, gövdənin yan tillərində, dişli, sərt tikanları vardır, üstdən tünd-yaşıl, alt tərəfdən bozumtul-göydür. Saplağının uzunluğu 70-75 sm-dir.

Salix tetrasperma (lat. Salix tetrasperma) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin söyüdkimilər fəsiləsinin söyüd cinsinə aid bitki növü. Pleiarina tetrasperma (Roxb.) N.Chao & G.T.Gong Ripsoctis indica Raf.

V8 — Chromium və Google Chrome veb-brauzerləri üçün Chromium Project tərəfindən hazırlanmış pulsuz və açıq mənbəli JavaScript və WebAssembly mühərriki. Layihənin yaradıcısı Lars Bakdır. V8 mühərrikinin ilk versiyası Chrome-un ilk versiyası ilə eyni vaxtda, 2 sentyabr 2008-ci ildə buraxıldı. O, həmçinin server tərəfdə, məsələn, Couchbase, Deno və Node.js-də istifadə edilmişdir. V8 assembleri Strongtalk Assembler-ə əsaslanır. 7 dekabr 2010-cu ildə, sürətində təkmilləşdirmələr edilmiş "Crankshaft" adlı yeni kompilyasiya infrastrukturu buraxıldı. 2015-ci ildə Chrome-un 41-ci versiyasında asm.js kimi əvvəllər tələb olunan iş yüklərində daha çox performans təkmilləşdirmələri təmin etmək üçün TurboFan layihəsi əlavə edildi. V8-in tərtibatının çox hissəsi Sun Microsystems tərəfindən hazırlanmış Java HotSpot Virtual Machine-dən təsirlənib, yeni icra konveyerləri HotSpot-la çox oxşardır. 2016-cı ildə TurboFan və Crankshaft ilə müqayisədə kiçik yaddaşlı Android telefonlarında yaddaş istifadəsini azaltmaq məqsədi ilə V8-ə Ignition interpretatoru əlavə edildi. Ignition registr əsaslı maşındır və HotSpot tərəfindən istifadə edilən şablon interpretatoruna oxşar (tam eyni olmasa da) dizaynı paylaşır.

Əlvan eritrina (lat. Erythrina variegata) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin eritrina cinsinə aid bitki növü.

Garcinia lateriflora (lat. Garcinia lateriflora) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin kluzikimilər fəsiləsinin qarsiniya cinsinə aid bitki növü.

Garcinia dulcis (lat. Garcinia dulcis) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin kluzikimilər fəsiləsinin qarsiniya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Garcinia elliptica Choisy Xanthochymus dulcis Roxb. === Heterotipik sinonimləri === Stalagmitis dulcis Cambess.

Garcinia dulcis (lat. Garcinia dulcis) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin kluzikimilər fəsiləsinin qarsiniya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Garcinia elliptica Choisy Xanthochymus dulcis Roxb. === Heterotipik sinonimləri === Stalagmitis dulcis Cambess.

Rotheca serrata (lat. Rotheca serrata) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin rotheca cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Clerodendrum serratum (L.) Moon Cyclonema serratum (L.) Hochst.