KAZARMA
[fr. əsli ital.] казарма (аскерар яшамиш жедай кӀвал; // куьгьн. фабрикрин, заводрин къвалав фялеяр яшамиш хьун патал умуми кӀвал; // рах. мешреб алачир, акунар авачир, абурсуз, усал кӀвал).
Kazarma
Kazarma və ya Qışla, hərbçilər, hərbi heyət, hərbi təşkilat və hərbi hissə üçün inşa edilmiş bir bina və ya bina qrupudur. Söz ayrı-ayrı bloklara və ya bütün komplekslərə tətbiq oluna bilər. Cəm forması ümumiyyətlə tək bir quruluşa aiddir və konstruksiyada tək ola bilər.
Kazarmanın əsas məqsədi əsgərləri mülki əhalidən ayırmaq və nizam-intizamı və təhsili gücləndirməkdir. Onlara “əsgərlər üçün intizam zavodları” deyilirdi. Sənaye fabrikləri kimi bəziləri, məsələn Dublindəki Collins kazarması və Paris, Berlin, Madrid, Vyana və ya Londondakı kimi möhtəşəm memarlığı ilə tanınmasına baxmayaraq, bəzilərinin kölgəli və ya donuq binalar olduğu düşünülür. Türkiyədə ilk kazarma olan Səlimiyə kazarması İstanbulun Üsküdar regionunda III Səlim tərəfindən 1828-ci ildə Nizâm-ı Cedîd əsgərləri üçün tikilmişdir.
== Tarixi ==
Qədim Roma İmperiyasının pretorianları kimi erkən kazarmalar, elit qüvvələri qorumaq üçün inşa edilmişdi. Vercovicium və Vindolanda kimi sərhəd qalalarında Roma ordusu kazarmasının bir neçə qalığı vardır. Bu və müasir Roma mənbələrindən əldə edilmiş məlumatlardan aydın olur ki, bir hərbi düşərgədəki həyatın təməlləri min illərdir sabit qalmışdır.
1983 Beyrut kazarma bombalanması
1983 Beyrut kazarma bombalanması — 23 oktyabr 1983-cü ildə Livan vətəndaş müharibəsi dövründə Beyrutda meydana gələn bombalı hücumudur. Bu hücum nəticəsində 299 Amerika və fransız əsgəri ABŞ və Fransa əsgərlərinin yerləşdirildiyi binaların qarşısında iki bomba yüklü yük maşınının partlaması nəticəsində həyatını itirmişdir. Daha sonra Hizbullah olaraq bilinən İslami Cihad təşkilatı bombalı hücumun məsuliyyətini öz üzərinə götürmüşdür.
Nəqliyyat vasitələrindəki partlayıcılar intiharçılar tərəfindən partladılmışdır. ABŞ dəniz piyadaları korpusu kazarmalarına edilən hücumda 220 nəfəri dəniz piyadası, 18 nəfəri dənizçi və 3 nəfəri əsgər olmaqla ümumilikdə 241 Amerika əsgəri öldürüldü, 60-ı yaralandı. ABŞ Dəniz Piyadaları Korpusunun İkinci Dünya Müharibəsindəki İvo Jima döyüşündən bu tərəfə və ABŞ ordusunun Vyetnam müharibəsindəki Tet Hücumunun ilk günündən bu tərəfə bir gün ərzində ən çox əsgər itirdiyi hadisədir. Həmçinin bu hücum İkinci Dünya Müharibəsindən bəri xaricdəki Amerikalılara edilən ən ölümcül hücumdur. Bundan əlavə, binada qapıçı olaraq işləyən yaşlı bir livanlı da ilk partlayışda öldü. İstifadə olunan partlayıcı 5,400 kq ağırlığında TNT-yə bərabər idi.
İki dəqiqə sonra, Fransız əsgərlərinin qaldığı səkkiz mərtəbəli binaya (Fransa "Drakkar" paraşütçü kazarması, Ramlet al Baida, Beyrut) edilən hücumda 58 Fransız paraşütçü öldürüldü, 15 əsgər yaralandı.
Rami kazarması
Rami kazarması (türk. Rami Kışlası) — İstanbulun Avropa hissəsindəki Əyyubsultan rayonunda yerləşən keçmiş Osmanlı ordusu və Türkiyə Silahlı Qüvvələri kazarmaları. Kazarma binaları 1770-ci illərdə tikilib və hazırda kitabxana kimi istifadə edilmək üçün yenidən bərpa olunub. 2023-cü ildə burada müasir Rami kitabxanası açılıb..
Rami kazarması 1757–1774-cü illər arasında Osmanlı sultanı III Mustafanın dövründə tikilib. Onlar sonradan 1828-ci və 1829-cu illərdə II Mahmudun hakimiyyəti dövründə Asakiri Mənsurəyi Məhəmmədiyyə ordu qüvvələrinin yerləşdirilməsi üçün təmir olunub və genişləndirilmişdir. Kazarma binaları Əyyubsultan səmtindəki Rami məhəlləsində yerləşirlər. O, vaxtlar bu ərazi İstanbulun kənarları sayılırdı.
Tarixən bu kompleks Rami məhəlləsində "Topçu Kışlası" (kazarması) kimi tanınırdı. Onlar Osmanlı hərbi islahatının bir hissəsi olaraq Yeni Nizam Ordusu (Nizami-Cədid ordusu, hərfi mənada "yeni nizam") əsgərləri üçün tikilmiş mühüm hərbi kazarma idi.
Salyan kazarması
Salyan kazarması — Bakıda XX əsrin əvvəllərində Salyan 206-cı atıcı alayı üçün tikilmiş kazarma. Kazarma kompleksi uzun müddət və hazırda Cənubi Qafqazda şəhər içində olan ən böyük hərbi qurğu sayılır.
20-ci əsrin əvvəllərində Bakının kənarında, Şamaxı bazarının arxasında Salyan 206-cı motoatıcı alayı üçün şərq memarlığı elementlərinə malik 2 və 3 mərtəbəli kazarmalar, həmçinin zabitlər üçün evlər tikilib. 1909-cu ildə kazarmanın yanında Müqəddəs Jen-Mironosiç adına alay kilsəsi tikilmişdir. 1911-ci ildə Rusiya çarı II Nikolayın əmri ilə 206-cı Salyan alayı üçün tikilmiş şəhərcik çarın oğlu Alekseyin adı ilə "Aleksey kazarmaları" adlandırıldı. 1920-ci ilin aprel işğalından sonra isə bu şəhərciyə "Qızıl Şərq" (Krasnıy Vostok) adı verildi. Amma bu şəhərcik yaddaşlarda daha çox "Salyan kazarmaları" adı ilə qalıb və bu gün də bu ad altında tanınmaqdadır.
Lenin adına Birinci Beynəlxalq Atıcı Alayı və "Qızıl Şərq" atıcı alayı 1936-cı ildə Serqo Orconikidze adına 77-ci Azərbaycan Qırmızı Bayraqlı dağatıcı Diviziyasının tərkibinə daxil oldu.
1933-cü ildə Salyan kazarmasının yanında Serqo Orconikidze adına Bakı Piyada Məktəbi üçün binalar tikildi. 1941-ci ilin dekabrında 77-ci dağatıcı diviziya Kerç-Feodosiya desant əməliyyatı ilə Böyük Vətən müharibəsinə qoşuldu.