1
сущ. курс:
1. систематическое изложение какой-л. науки в высшей школе. Leksikologiya kursu курс лексикологии, iqtisadi nəzəriyyə kursu курс экономической теории
2. учебник, представляющий собой систематическое изложение какой-л. науки. Mühazirələr kursu курс лекций
3. год, ступень обучения в высшем и среднем специальном учебном заведении. Üçüncü kurs tələbəsi студент третьего курса, universitetin ikinci kursu второй курс университета, kursdan kursa keçirmək переводить с курса на курс; 4 студенты, которые совместно проходят годовую ступень обучения. Zəif kurs слабый курс, kursun müvəffəqiyyət dərəcəsi успеваемость курса
5. законченный цикл обучения. Orta məktəb kursu курс средней школы, tam kurs полный курс
6. только во мн. ч. курсы (название учебных заведений, дающих подготовку по какой-л. узкой специальности). Mamaçılıq kursu акушерские курсы, ixtisasartırma kursu курсы по повышению квалификации, xarici dillər kursu курсы иностранных языков, kurs açmaq открывать курсы
6. законченный цикл лечебных процедур. Tam müalicə kursu keçmək пройти полный курс лечения
II
прил. курсовой. Kurs işi курсовая работа
2
сущ. курс:
1. направление движения, путь корабля, самолета и т.п. Şimala doğru kurs götürmək взять курс на север, kursdan çıxmaq сбиться с курса, kurs üzrə getmək идти по курсу
2. перен. направление какой-л. деятельности, установка; установка н а какую-л. цель в деятельности. Hökumətin xarici siyasət kursu внешнеполитический курс правительства
3. разг. цена, по которой продаются ценные бумаги, см. məzənnə . Manatın kursu (məzənnəsi) курс маната
Yeni kurs (Trotski)
"Yeni kurs" (rus. Новый курс) — Lev Trotski tərəfindən yazılmış və 11 dekabr 1923-cü ildə "Pravda" qəzetində dərc edilmiş məqalə; sonradan yeni materiallarla tamamlandı və eyni başlıq altında ayrıca broşüra kimi nəşr olundu. Trotski bu əsərində bolşeviklər Partiyasının tədricən bürokratikləşməsi mövzusunda öz müşahidələrini açıqladı və mübarizə vasitəsi kimi SSRİ-də bütövlükdə birpartiyalı sistemin saxlanılması şərti ilə partiya həyatının demokratikləşdirilməsini təklif etdi. Məqalə mühüm təbliğat materialına çevrildi və onun ideyaları bolşeviklər sıralarında, xüsusən də Moskvada kifayət qədər dəstək aldı; Trotskinin fikirləri sovet gəncləri arasında da məşhur idi. “RK(b)P daxilində hakimiyyətin yenidən bölüşdürülməsi” kursu əsas sovet liderlərinin qarşılıqlı tənqidinə səbəb oldu, onlar Trotskinin “partiya yoldaşları” ilə şəxsi münaqişələrini bu əsərin ortaya çıxmasına səbəb kimi gördülər və bu işdən imtina etdilər. 1924-cü ilin yanvarında XIII partiya konfransında konfrans iştirakçıları Trotskinin tərəfdarlarını partiyada “xırda burjua” cərəyanı kimi xarakterizə edirdilər. Sonrakı illərdə Yeni kursun rədd edilməsi Sovet İttifaqının tarixində dönüş nöqtəsi oldu. Broşür dünyanın bir çox dillərinə tərcümə edilmiş və dəfələrlə təkrar nəşr edilmişdir.
Kütləvi Açıq Onlayn Kurs
Kütləvi açıq onlayn kurs (ing. Massive open online course) və ya açıq onlayn kurs dedikdə internet vasitəsilə təşkil olunan kurslar nəzərdə tutulur. Adətən videomühazirələr, fərqli yazılı dərs materialları və tapşırıqlar kimi ənənəvi kurs elementlərindən ibarət olur. Lakin zamanımızda bir çox kütləvi açıq onlayn kurslar tələbələr, professorlar və müəllim köməkçiləri (TA) arasında qarşılıqlı əlaqəni təmin etməkdən ötəri virtual forumlar və ya sosial media müzakirələri ilə müzakirələr, təcrübə mübadilələri də təşkil edirlər. Kütləvi açıq onlayn kurs distant təhsilin bir formasıdır.
Qısa olaraq MOOC kəliməi ingilis dilində "massive open online course" yəni "kütləvi açıq onlayn kurs" deməkdir. Termin 2008-ci ildə ABŞ-də pulsuz, asanlıqla əldə edilə bilən, tamamilə onlayn kurslar üçün istifadə edilməyə başlamışdır. Hazırda Coursera, edX, FutureLearn və s. Kimi kütləvi açıq onlayn kursları dünyanın ən yaxşı universitetlərindən təhsil almaq imkanı yaradır.
Kütləvi açıq onlayn kurslarda adətən qəbul kriteriyaları olmur.
Esperanto Kursu
Esperanto Kursu (esp. Kurso de Esperanto) — Esperanto dilində 12 hissəli pulsuz və açıq mənbəli bir dil kursu proqramıdır. Kurs, xüsusilə optimize edilmiş öyrənmə məşqləri səbəbiylə iki həftə içində Esperanto dilinin təməlini öyrənmək üçün hazırlanmışdır.
Proqram tələffüz və dinləmə anlayışını inkişaf etdirmək üçün istifadə edilən bütün sözlərin dinləmə testlərindən istifadə edir. İstifadəçi, mikrofondan istifadə edərək Esperanto dilində danışma cəhdlərini lentə ala və onları nümunələrlə müqayisə edə bilər.
Hər hissənin sonunda və bütün Esperanto dili kursunun sənədləşdirilməsi üçün istifadəçi imtahandan keçə bilər və bu xüsusiyyətlərdən istifadə edə bilər: Testlər imtahanın cavablarını düzəltmək üçün kurs rəhbərlərinə pulsuz olaraq verilə bilər. Bu düzəliş xidməti, Almaniya Esperanto Gənclik Təşkilatı da daxil olmaq üzrə Esperanto Hərəkatının könüllüləri tərəfindən təmin edilməkdədir.
Esperanto Kursu, Kvebek Esperanto Cəmiyyəti (esp. Esperanto-Societo Kebekia, fr. Société québécoise d'espéranto) və digər kurslar tərəfindən inkişaf etdirilən 10 saatlıq bir kursa söykənir.
Fərqlənmə kursu
Cursus honorum (az. Şərəfli yol) — Qədim Romada hərbi və siyasi hakimiyyətin ierarxik pillələri.
Kursaal sarayı
Kursaal sarayı və ya Kursaal Konqres və Tamaşaçı zalı Mərkəzi (isp. Palacio de Congresos y Auditorio Kursaal) - İspaniyanın San Sebastian şəhərində yerləşən tamaşaçı zalı.
Kursaal sarayı əsasən auditoriya, iclas salonu, sərgi məkanı, konqres mərkəzi kimi istifadə olunur. Zurriola çimərliyinin yanında yerləşir
İspaniyalı memar Rafael Monoe tərəfindən dizayn edilən saray 1999-cu ildə tikilmişdir. Bu işinə görə Rafael Monoe Pritsker mükafatı ilə təltif edilmişdir.
1800 nəfəri qəbul edə bilən bina 1953-cü ildən keçirilən İspaniyanın ən böyük film festivalı olan San Sebastian Film Festivalına ev sahibliyi edir.
Kursan
Kursan(mac. Kurszán;847-904)—macarların başçısı, Arpadın müasiri.
Kursan macarların başçısı idi. 892-ci ildə Böyük Moraviya sərhədlərinə hücum etmişdi. O, çalışırdı ki, Frank dövləti ilə arası pozulmasın və varlığına son qoyulmasın.Onun törəmələri Kartel soyadını daşıyırdılar.
Kurse
Kurse (fr. Courçais) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Yuryel kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Monlyuson.
INSEE kodu — 03088.
2008-ci ildə əhalinin sayı 294 nəfər təşkil edirdi.
2007-ci ildə 186 yaşda olan (15–64 yaş arasında) 147 nəfər iqtisadi cəhətdən, 39 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 79,0%, 1999-cu ildə 71,0%). Fəal olan 147 nəfərdən 133 nəfər (82 kişi və 51 qadın), 14 nəfər işsiz (2 kişi və 12 qadın) idi. 39 hərəkətsiz 11 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 14 nəfər təqaüdçü, 14 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Kursel-syür-Vyon
Kursel-sür-Vyon (fr. Courcelles-sur-Viosne) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — www.courcelles-sur-viosne.fr/. Əhalisi — 275 nəfər (1999).
Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 1999 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 7 km şimal-qərbdə yerləşir.
Kursel-sür-Vyon
Kursel-sür-Vyon (fr. Courcelles-sur-Viosne) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — www.courcelles-sur-viosne.fr/. Əhalisi — 275 nəfər (1999).
Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 1999 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 7 km şimal-qərbdə yerləşir.
Kursiv
Kursiv – [lat. cursivus, cursus – qaçış, hərəkət; cursiva littera – əlyazma] 1) maili mətbəə hürufatı, maili yazı; 2) sitatda müəllifin nəzərə çarpdırdığı söz, ifadə və ya cümlə; 3) çap şrifti formalarından biri; 4) mətnin müəyyən hissəsini fərqləndirmək məqsədilə hərflərin sağa meylli, əlyazmasına bənzər şəkildə
yığılması. Sözün kursivlə yığılması üçün əlyazmasında onun altında dalğalı xətt çəkilir; 5) latın və qədim yunan yazısında sürətli yazı xətti.
Bu məqsədlə qələmin ucu kağızdan götürülmədiyi üçün hərflər bitişik yazılır. Bu məqalədə “şrift” və “sürətli yazı” sözləri kursivlə yığılmışdır; 6) əlyazmasını
xatırladan maili mətbuat şrifti.
Ən qədim antik kursiv yazısı I-II əsrlərə aiddır. Bizans – yunan yazısında XI əsrdən yayılmışdır.
R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
Kursk Döyüşü
Kursk Müharibəsi (Almaniyanın verdiyi kod adı: alm. Unternehmen Zitadelle (Hisar Hərəkatı); rus. Курская битва) — İkinci dünya müharibəsi zamanı Şərq cəbhəsində, Alman qüvvələrinin Kursk çıxıntısına qarşı 1943-cü il iyul və avqust aylarında təşkil etdiyi hücumdur. İkinci dünya müharibəsinin ən böyük tank vuruşmalarından biri və bir gün ərzində ən çox itki verilmiş hava döyüşləri bu döyüşdə reallaşmışdır. Almanların Şərq Cəbhəsində reallaşdırdığı son strateji hücumdur. Döyüş nəticəsində Sovet qələbəsi Şərq Cəbhəsində təşəbbüsü Sovetlərə vermiş və müharibənin sonuna qədər də bu belə qalmışdır.
"Kursk Çıxıntısı", Almanların Stalinqraddakı məğlubiyyəti sonrasındakı Sovet hücumu və Alman Üçüncü Xarkov döyüşü əks-hücumu nəticəsində meydana gəlmişdi. Almanlar, çıxıntını şimal və cənub qanadlarından kəsərək cəbhəni qısaltmağı və Qırmızı Ordu birliklərini mühasirəyə alaraq yeni bir böyük zəfər əldə etməyi ümid edirdilər. Ancaq Sovet ordusunun Hitlerin planları haqqında yaxşı bir kəşfiyyat məlumatı vardı. Digər yandan almanlar, başda Tiger I və Panther tankları olmaqla yeni silahların gəlməsini gözləyərək hücumu təxirə salırdılar.
Kursk rayonu (Stavropol diyarı)
Kursk rayonu (rus. Курский район) — Rusiya Federasiyası, Stavropol diyarının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Kurskaya kəndidir. Əhalisi 54 012 nəfərdir (2020).
Rayon Stavropol diyarının cənub-şərq hissəsində yerləşir. Kabardin-Balkariya, Şimali Osetiya, Çeçenistan Respublikası və Dağıstanla sərhəddir.
Çayları: Kür, Terek. Tersko-Kumski kanalı.
Rayonun şərqi qumlu Noqay çölündən ibarətdir.
Kursk rayonu 2 yanvar 1935-cui ildə qurulur.
Kursor
Kursor (lat. cursor) - displey ekranında klaviaturadan daxil edilən növbəti işarənin əks etdiriləcəyi mövqeyi göstərən işıqlanan simvol.Kursor mətn kursoru və maus kursoru fərqləndirilir.
Mətn kursoru ekranda sayrışan simvoldur (adətən şaquli xətt). Bu simvol ekrana növbəti simvolun daxil ediləcəyi yeri göstərir. Maus kursoru mausun ekranda hərəkətini və onun köməyi ilə aparılan əməliyyatları əks etdirən qrafik nişandır (çox vaxt ox şəklində olur).
Blokşəkilli kursor – ekranda piksellə ölçülən eni və hündürlüyü mətn rejimində olan simvol oyuğunun ölçülərinə uyğun gələn kursor. Mətn emalı proqramlarında istifadə olunur.
Kitabxana – informasiya terminlərinin qısa lüğəti. Bakı, «NURLAR» Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010. 144 s.
Kursoru idarə edən qurğu
Kursoru idarə edən qurğu (ing. Relative pointing device) — məsələn, siçan və ya trekbol; kursorun ekranda yerdəyişməsi həmin qurğunun yeri ilə deyil, onun yerdəyişməsi ilə bağlıdır. Məsələn, siçan masanın üzərində başqa yerə qoyulsa, ekranda kursorun yeri dəyişməyəcək, çünki bu halda siçanın kürəciyi fırlanmayacaq. Başqa növ qurğularda – mütləq göstərici qurğularda (məsələn, qrafik planşetlərdə) müəyyən zona çərçivəsində qurğunun yeri həmişə ekranda kursorun qabaqcadan müəyyən olunmuş yeri ilə bağlıdır.
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Kursəy (Bakalı)
Kursəy (başq. Күрсәй, rus. Курчеево) — Başqırdıstan Respublikasının Bakalı rayonunda yerləşən kənd. Kənd Bozor kənd şurasının tərkibindədir.
Məsafələr:
rayon mərkəzindən (Bakalı): 33 km,
ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Tuymazı stansiyası): 77 km.
2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə kuryaşen (71 %) üstünlük təşkil edir.
Üzən valyuta kursu
Üzən valyuta məzənnəsi (ing. floating exchange rate) — valyutanın dəyərinin valyuta bazarının təsiri ilə dəyişməsinə icazə verilən valyuta kursu rejimi. Üzən kursdan istifadə edən valyutalar üzən valyuta adlandırılır.
Təsbit edilmiş məzənnə rejimində mərkəzi bank tədiyə balansının tarazsızlığını maliyyələşdirmək üçün tələb olunan miqdarda xarici valyutanı təmin etməlidir. Çevik (üzən) məzənnə rejimində isə mərkəzi bank əksinə, xarici valyutaya olan tələb-təklifi tarazlaşdırmaq məqsədilə məzənnənin dəyişməsinə imkan verir. Əgər dolların yenə nəzərən məzənnəsi 0.86 sentə bərabərdirsə və Yaponiyanm ABŞ-yə ixracı artırsa, bu, amerikanların yapon ixracatçılarına daha çox ödəniş etmələrini tələb edir. Yaponiya Mərkəzi Bankı prosesə müdaxilə etmir və məzənnə öz-özünü tənzimləyir. Bu nümunədə məzənnə 0.86-dan 0.90-dək dəyişir və yapon məhsullarını dollar ifadəsində bahalaşdırır, amerikan istehlakçıları üçün onu daha az cəlbedici edir. Çevik məzənnə və üzən məzənnə qarşılıqlı əvəz oluna bilən anlayışlar kimi istifadə olunur.Üzən məzənnə rejimi də özlüyündə iki yerə bölünür:"Təmiz" və "Çirkli"
“Təmiz” üzən məzənnə rejimində mərkəzi bank valyuta bazarında iştirak etmir və məzənnə bazar tərəfindən müəyyən olunur. Bu rejimdə mərkəzi banklar heç bir müdaxilə həyata keçirmədiklərinə görə rəsmi valyuta əməliyyatları müvafiq olaraq sıfıra bərabər olur.
Şagird və kursant taboru
Şagird və kursant taboru - Silahlı qüvvələrin tabeçiliyində olan,zabit,gizir,müddətdən artıq və ya müddətli hərbi qulluqçuların təhsil aldığı məktəblərdir.Digər orqanların (DİN,DQ,DTX,MN,FHN vəs.) akademiyalarının şəxsi heyətidə kursant,şagird və ya müdavim adlandırılırlar.
Kursk əməliyyatı
Kursk Müharibəsi (Almaniyanın verdiyi kod adı: alm. Unternehmen Zitadelle (Hisar Hərəkatı); rus. Курская битва) — İkinci dünya müharibəsi zamanı Şərq cəbhəsində, Alman qüvvələrinin Kursk çıxıntısına qarşı 1943-cü il iyul və avqust aylarında təşkil etdiyi hücumdur. İkinci dünya müharibəsinin ən böyük tank vuruşmalarından biri və bir gün ərzində ən çox itki verilmiş hava döyüşləri bu döyüşdə reallaşmışdır. Almanların Şərq Cəbhəsində reallaşdırdığı son strateji hücumdur. Döyüş nəticəsində Sovet qələbəsi Şərq Cəbhəsində təşəbbüsü Sovetlərə vermiş və müharibənin sonuna qədər də bu belə qalmışdır.
"Kursk Çıxıntısı", Almanların Stalinqraddakı məğlubiyyəti sonrasındakı Sovet hücumu və Alman Üçüncü Xarkov döyüşü əks-hücumu nəticəsində meydana gəlmişdi. Almanlar, çıxıntını şimal və cənub qanadlarından kəsərək cəbhəni qısaltmağı və Qırmızı Ordu birliklərini mühasirəyə alaraq yeni bir böyük zəfər əldə etməyi ümid edirdilər. Ancaq Sovet ordusunun Hitlerin planları haqqında yaxşı bir kəşfiyyat məlumatı vardı. Digər yandan almanlar, başda Tiger I və Panther tankları olmaqla yeni silahların gəlməsini gözləyərək hücumu təxirə salırdılar.
Kursiç
Kursiç, Kursiq və ya Kürsiq (d. ? - ö. 395-ci ildən sonra) — Hun imperiyasının generalı və xaqan ailəsi üzvü. O, Hun ordusunun Sasani imperiyasına yürüşü zamanı orduya komandanlıq etmiş və müasir Azərbaycan ərazisində döyüşmüşdür.
Omeljan Pritsak Kursiçin adının mənasını türk sözü kimi verməkdədir. Müəllifə görə, Kursiç sözü türk dilində cəsur, əsilzadə, güclü mənalarını verən kür-kür+ä sözü ilə, bənzər, oxşar mənalarını verən siğ şəkilçisinin birləşməsindən yaranmışdır. Otto Maenchen-Helfen isə adın qarışıq olduğunu, türk dilli ilə bir başqa dilin qarışığından əmələ gəldiyini yazır. Gerhard Doerfer adın saf Hun adı olduğunu bildirsə də, onu hər hansısa müasir dillə əlaqələndirmir. Tarixçi Hyun Jin Kim iddia edir ki, bu ad türk sözündən yaranmışdır.
Kursequl
Kursequl (fr. Coursegoules) — Provans-Alp-Kot-d'Azür regionunun, Fransanın cənub-şərqində yerləşən kommun, Dənizkənarı Alplar departamenti, Qras dairəsi, Vans kantonu . Mart 2015-ci ilə qədər kommun inzibati olaraq ləğv edilmiş Kursequl kantonunun (Qrass dairəsi) bir hissəsi idi.
Kommunanın sahəsi — 40,98 km², əhalisi — 425 nəfərdir (2006) artım tendensiyası ilə: 568 nəfər (2012), əhalinin sıxlığı 10,4604051565378 nəfər / km²-dir.
2011-ci ildə əhalinin sayı — 484 nəfər təşkil edirdi, 2012-ci ildə isə — 497 nəfər.
