MÜHACİRLƏR

hicrətin səkkizinci ilindən başlayaraq müsəlmanların Məkkəni fəth etmələrinə qədər, bütpərəstlərin ağır təqiblərindən qurtulmaq üçün Həbəşistana, sonra isə Mədinəyə hicrət etmiş müsəlmanlardırlar. Mühacirlər Məkkədə olarkən ağır təhqir və özbaşınalıqlara məruz qalmışdırlar. Bu səbəbdən onlar öz ev-eşiklərini, ata-baba yurdlarını tərk etməyə məcbur olmuşdurlar. Mədinəyə hicrət etdikdən sonra mühacirlərin ağır günlərində onlara Mədinə müsəlmanlarından olan ənsarlar kömək etmişdirlər (Quran, 59: 9). Mühacirlərlə ənsarlar ilk güclü müsəlman icmasını yaratmış, sonra yaranacaq Xilafətin əsaslarını qoymuşdurlar. Onlar Bədr, Uhud, Hüneyn və başqa döyüşlərdə bütpərəstlərlə döyüşmüşdürlər. Məhəmməd peyğəmbərin vəfatından sonra Əbu Bəkrin xəlifəliyi dövründə mühacirlər Ərəbistanda ərəb qəbilələrinin üsyanlarının yatırılmasında da iştirak etmişdirlər. Bundan başqa onlar İslam ordusunun tərkibində Bizans və İran ordularına da qalib gəlmişdirlər. Mühacirlərin müsəlman icmasında xüsusi yeri olmuşdur. Məsələn, yalnız onlardan olanlar xəlifə seçilə bilərdi. Raşidi xəlifələrin hamısı onlardan olmuşdular. Əməvi və Abbasi xəlifələri də mühacirlərin soyundan idilər. Quranın bir neçə ayəsində mühacirlər anılmışdır (16: 41, 16: 110, 8: 74). Ümumiyyətlə, dini etiqadlarına görə təqiblərdən qurtulmaq məqsədi ilə başqa yerlərə və ölkələrə köçən bütün müsəlmanlar da mühacir adlanırlar.
MÜFTİ
MÜHƏDDİS
OBASTAN VİKİ
AXC mühacirlərinin fəaliyyətləri
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti mühacirlərinin fəaliyyətləri
Bütün fəhlə mühacirlərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsi haqqında beynəlxalq Konvensiya
Bütün fəhlə mühacirlərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsi haqqında beynəlxalq Konvensiya (ing. United Nations Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of Their Families) — Konvensiya BMT-nin təşəbbüsü ilə hazırlanmış və BMT Baş Məclisinin 18 dekabr 1990-cı il tarixli 45/158 saylı qətnaməsi ilə qəbul edilmişdir. 1 iyul 2003-cü ildə qüvvəyə minmişdir. Bu, müdafiəyə ehtiyacı olan əhalinin müəyyən bir qrupunun hüquqlarına həsr olunmuş, ümumdünya xarakterli beynəlxalq bir müqavilədir: bütün miqrant işçilər və onların ailə üzvləri. Konvensiyanın əhatə dairəsi miqrasiya hazırlığı, gediş, tranzit və iş yerində qalma və ödənişli iş yerində çalışmaq, eyni zamanda mənşə və ya daimi yaşayış vəziyyətinə qayıtmaq kimi bütün köç müddətini əhatə edir. == Konvensiyanın məqsədləri == Konvensiyanın əsas məqsədi bütün miqrant işçilərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarını beynəlxalq səviyyədə qorumaqdır. Konvensiyanın qəbul edilməsindən əvvəl, əməkçi miqrantların hüquqi vəziyyətini tənzimləyən müəyyən müddəalar əsasən Beynəlxalq Əmək Təşkilatı çərçivəsində hazırlanmış sənədlərdə yer alırdı: Miqrant İşçilər Konvensiyası (No 97), Sahədəki İstismar Konvensiyası. Miqrasiya və Miqrant İşçilərə fürsət və müalicə bərabərliyinin təmin edilməsi haqqında (No 143), Miqrant İşçilərin Tövsiyəsi (86), Miqrant İşçilərin Tövsiyəsi (No. 151), Zorla və ya Məcburi Əmək Konvensiyası (No 29) və Məcburi Əmək Konvensiyasının ləğvi (№ 105). Beynəlxalq Əmək Təşkilatının, Birləşmiş Millətlər Təşkilatlarının (xüsusilə İnsan Hüquqları Komissiyası və Sosial İnkişaf Komissiyasının), Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qida və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının bilik və təcrübələrini ümumiləşdirmək , Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, miqrant işçilərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının qorunması ilə əlaqədar dövlətlərin regional və ya ikitərəfli bir şəkildə inkişaf etdirdikləri təcrübəni nəzərə alaraq, xüsusi olaraq yaradılmış bir işçi qrupu qəbul edilmiş bir konvensiya layihəsi hazırladı və BMT Baş Assambleyasının 18 dekabr 1990-cı il tarixli 45/158 saylı qərarı ilə imza, təsdiq və qoşulma üçün açıldı.
Mühacirlərin dönüşü
"Mühacirlərin dönüşü" — yazıçı-jurnalist Dilqəm Əhmədin 2017-ci ildə yazılmış kitabı. "Mühacirlərin dönüşü" Dilqəm Əhmədin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Azərbaycan mühacirəti mövzusunda qələmə aldığı ikinci əsəridir. Kitabda Azərbaycan mühacirət tarixi ilə bağlı yeni sənədlər, məktublar, fotoşəkillər yer alır, mühacirlərin həyatından maraqlı fraqmentlər, yeni məlumatlar öz əksini tapır. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı və müstəqil respublikanın süqutu nəticəsində təqiblərdən qurtularaq dünyanın bir çox ölkələrinə səpələnmiş, ömrünü qürbətdə başa vurmağa məhkum edilmiş, həm oxşar, həm də fərqli taleli məşhur azərbaycanlı siyasi xadimlərin, ədiblərin, ziyalıların ictimai-siyasi, ədəbi-bədii irsi hələ də tam aşkarlanmayıb və öyrənilməyib. Bəzilərinin şəxsi arxivləri və ya onlara aid materialların yer aldığı digər arxivlər müxtəlif elmi mərkəzlərə, universitetlərə, muzeylərə verilib, bir çoxlarının zəngin irsi əldən-ələ düşüb, dağılıb, məhv olub, başqalarınınkı isə bu sahənin tədqiqatçılarının üzünə uzun müddət bağlı qalıb. Bu kitab araşdırmaçı-jurnalist Dilqəm Əhmədin həmin mövzuda qələmə aldığı ikinci əsərdir. Kitabda Azərbaycan mühacirət tarixi ilə bağlı yeni sənədlər, məktublar, fotoşəkillər yer alır, mühacirlərin həyatından maraqlı fraqmentlər, yeni məlumatlar öz əksini tapır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Mirzə Bala Məmmədzadə, Abbasqulu Kazımzadə, Əbdülvahab Yurdsevər, Məhəmməd Əli Rəsulzadə, Almas İldırım, Mustafa Vəkiloğlu, Əziz Alpoud, Səməd Ağaoğlu kimi şəxsiyyətlərə aid materiallar müəllifin yeni araşdırmaları nəticəsində əldə edilib və oxuculara ilk dəfə təqdim olunur. Bütün bunlar mühacirlərin şəxsi həyatı ilə birbaşa bağlı olduğuna görə xüsusi maraq doğurur. Kitab Azərbaycan Cümhuriyyəti tarixinin, o dövrün görkəmli şəxsiyyətlərinin həyat və yaradıcılığının tədqiqatçıları üçün unikal mənbədir.