идеал (1. са карда, яшайишда, женгина лап чIехи мурад, гзаф четиндиз арадал гъиз жедай еке дережа; идеал красоты гуьзелвилин лап акьалтIай мурад ти
см. идеализировать
сов. и несов. идеалламишун, вич гьакъикъатда акI тушиз идеалдай гьисабун (къалурун) гьакъикъатда тирдалай хъсан яз гьисабун (къалурун)
мн. нет идеализм (1. филос. дуьньядин, вири авай шейэрин ва вакъиайрин асул, диб, сифте кьил руьгь я, идея я лугьуз, идея материядин нетижа хьунухь
идеалист (1. философияда идеализмдин терефдар. 2. авай гьакъикъат идеалламишдай, буш хиялралди яшамиш жедай кас)
идеализмдин; идеалиствилин
нареч. гзаф хъсандиз, лап хъсандиз; гзаф еке дережада
1. идеальный, идеядин; идеяйрин. 2. пер. еке дережадин, лап хъсан, лап гуьзел
1. идеядин. 2. идеялу, идея квай. 3. идея гвай, са идеядиз вафалу яз къуллугъзавай
тамам ухшар тир, эйни тир, тамам барабар тир
идеолог (са классдин ва я группадин идеологиядин тереф хуьдай кас)
идеологиядин, идеологиядин жигьетдай (рекьяй) тир
идеология (дуьньядиз килигунин тегьер, идеяйрин ва фикиррин система)
идея (1. са затIунин ва я са гьалдин гьакъиндай акьулдивай кьатIуз жедай, фикирдиз гъиз жедай умуми мана шикил, фикир
1. лит. идиллиядин, идиллиядиз хас тир. 2. пер. асайиш бахтаварвилин
1. лит. идиллия (тIебиатдин инсанрин -чубанрин, лежберрин, балугьчийрин яшайишдин шикил лап чIагурна къалурдай шиир, произведение)
лингв. идиом (вич са чIалан хсусивилерикай яз маса чIалав вичин гьар са гаф тирвал гьарфба-гьарф перевод ийиз тежер са шумуд гаф, предложение, мес
лингв. идиоматика (1. идиомрин гьакъиндай илимдин фикирар. 2. са чIала авай идиомар)
идиома тир, идиомадикай ибарат тир
акьулдикай кимиди, кIамаш, сефигь, ахмакь
мн. нет акьулдикай кимивал, кIамашвал, сефигьвал
кIамашвилин, сефигьвилин
кIамашвал, сефигьвал
1. рел. идол (бязи инсанрин динра бут, яни кIарасдикай ва я маса затIуникай инсандин, я гьайвандин, я маса шейэрин шикилда раснавай аллагьдин суь
мн. нет. бутпересвал, идолдиз ибадат авун
несов. 1. фин. 2. атун. 3. юзун. 4. фин, экъечIун (садан аксиниз, хуруз). 5. кIвалахун, ишлемишун (мес
1. иезуит (католикрин динда ругьанийрин жемиятдин член тир монах, кешиш). 2. пер. езид, кьве-ччин алайди, кьулухъай дабан атIудай пис фендигар кас
мн. нет езидвал, кьве-ччин-алайвал, пис фендигарвал
иерархия (тайин авунвай дережайриз килигна агъуз тирбур винизбруз табий хьунин къайда)
иероглиф (1. чеб гьарфар тушиз, гьарфунин еринда ишлемишдай чпи са фикир ва я са гаф, слог, са сес къалурдай лишанар тир шикилар
иероглифрин, иероглифралди тир
сабурсуз, кьарай кьан тийир
садан нафакьадал алай кас, вич масада хуьзвай кас (мес хзандикай бубадин нафакьадал алай, гьада хуьзвай аялар ва мсб)
мн. нет нафакьа, хуьнуьх; состоять на чьѐм-нибудь иждивении садан нафакьадал алаз хьунухь, сада хуьзвайди яз хьунухь
нафакьачивилин, масада хуьнуьхал, масадан куьмекдал вил алайвилин
предлог 1. -ай, -яй; вышел из дому кIваляй экъечIна; прибыл из города шегьердай атана; вырыть из земли ччиликай эгъуьнна хкудун; из крестьян лежб
предлог. 1. -хъай; встал из-за стола столдихъай къарагъна. 2. -хъай, кьулухъай; смотреть из-за двери ракIарихъай (ракIарин кьулухъай) килигун
предлог 1. кIаникай; из-под стола столдин кIаникай. 2. аваз ичIи хьайи, ичIирай; ящик из-под конфет къенфетар аваз ичIи хьайи (къенфетрин ичIи) я
кIвал; кIвалер (урусрин хуьре чукьванрикай эцигай аскIан кIвал)
м хилас авурди (ийидайди), къутармишайди, (са баладикай) хкудайди
къутармишун, хилас авун, хкудун, азад авун. ♦ избавь тур, секинз тур; сам иди, а меня избавь жув алад, зун тур (секинз тур); избави бог аллагьди вичи
къутармиш хьун, хилас хьун, хкатун, азад хьун
1. см. избавить и избавиться. 2. азадвал, хиласвал
несов., см. избавить
несов., см. 1) избавиться; 2) избавить
эркиндиз, кистахвилелди вердишарнавай; кистах, женжел, надинж
кистахрун, кистахдиз хуьн, харуз хуьн, кефиниз кIандайвал ийиз чIурун (мес. аял)
1. кистах хьун, кистахвал акатун, харуз хвена чIур хьун. 2. женжел хьун, надинж хьун
избач (изба-читальнидин заведующий)
виринра къекъуьн, къекъуьн тавур чка тутун, гзаф къекъуьн, гзаф иниз-аниз чукурун