I
сущ.
1. час:
1) единица измерения времени, равная 1/24 суток. Beş saatdan sonra через пять часов, bir saat bundan əvvəl час (тому) назад, bir saat gecikmək опоздать на (один) час, dörd saat ərzində в течение четырех часов, за четыре часа, üç saat gözləmək ждать три часа, iş neçə saata hazır olar? за сколько часов работа может быть готова?
2) мера времени в 60 минут, исчисляемая от полудня или от полуночи. Bakı vaxtı ilə saat 12-dir бакинское время – 12 часов, gecə saat birdə в час ночи, saat neçədir? который час? сколько времени? saat neçədə? в котором часу? во сколько часов? Qəbul saat 5-ə təyin olunub прием назначен на 5 часов, iclas saat 3-də qurtardı собрание закончилось в 3 часа, tamaşa saat 8-də başlanır спектакль начинается в 8 часов, saat 3-dən 7-yə qədər gözləmək ждать с трех часов до семи
3) промежуток времени, отводимый на урок, лекцию и т.п. Akademik saat академический час, dərs saatı учебный час
4) педагогические занятия, лекции и т.п. Universitetdə saat almaq получить часы в университете, sizin neçə saat dərs yükünüz var? сколько у вас часов учебной нагрузки?
5) время, пора. Axşam saatlarında в вечерние часы
6) время, момент наступления, осуществления чего-л. Təyin olunmuş saat назначенный час, görüş saatı час свидания, yemək saatı обеденный час, sınaq saatı час испытания, xoşbəxt saatlar счастливые часы, unudulmaz saatlar незабываемые часы
7) время, предназначенное, отведенное для чего-л. Məşğələ saatları часы занятий, qəbul saatları приемные часы, istirahət saatları часы отдыха, asudə saatlarda в часы досуга; комендант (qadağan) saatı комендантский час
2. часы (прибор для определения времени в пределах суток). Qol saatı наручные часы, divar saatı настенные часы, stolüstü saat настольные часы, cib saatı карманные часы, qızıl saat золотые часы, zəngli saat:
1) часы с боем
2) будильник; saatın kəfkiri (rəqqası) маятник часов, saatı qurmaq заводить часы, saatı yoxlamaq сверить часы, saat geri qalır часы отстают; saat irəli gedir часы спешат; qum saatı песочные часы; şahmat saatı шахматные часы
II
прил. часовой:
1. относящийся к часам. Saat əqrəbləri часовые стрелки (стрелки часов), saat mexanizmi часовой механизм, saat siferblatı часовой циферблат
2. связанный с производством, ремонтом и продажей часов. Saat zavodu часовой завод, saat emalatxanası часовая мастерская, saat mağazası часовой магазин; астр. saat dairəsi часовой круг, saat qurşağı часовой пояс, поясное время; pik saatı час пик (время наивысшего напряжения в работе транспорта, электростанции и т.п. )
◊ bu saat сейчас, сейчас же, немедленно; o saat, həmin saat тотчас, немедленно; hər saat каждый час, ежечасно; bir saatın içində в течение часа, за час, быстро; saat kimi işləmək работать как часы (точно, без срывов); saatı pis gətirdi kimin не повезло к ому; saatına düşmək прийти кстати; üstündən saat adlayıb kimin потерял сознание, упал в обморок кто
Kilovatt-saat
Kilovatt-saat (kVt • saat) — elektroenergetikada hasil olunan elektrik enerjisinin və eləcə də məişətdə, təsərrüfatda sərf olunan elektrik enerjisinin miqdarını müəyyən etmək üçün müəyyən edilmiş ölçü vahidi.
1
k
V
t
⋅
s
a
a
t
=
(
3600
s
a
n
.
)
[
k
V
t
]
=
3600
[
s
a
n
.
]
[
k
J
s
]
=
3600
k
i
l
o
c
o
u
l
(
k
J
)
=
3.6
m
e
q
a
c
o
u
l
(
M
J
)
{\displaystyle \mathrm {1kVt\cdot saat} =(3600\,\mathrm {san.} )\lbrack \mathrm {kVt} \rbrack =3600\,\lbrack \mathrm {san.} \rbrack {\Bigg \lbrack }{\frac {\mathrm {kJ} }{\mathrm {s} }}{\Bigg \rbrack }=3600\,\mathrm {kilocoul(kJ)} =3.6\,\mathrm {meqacoul(MJ)} }
Kilovatt-saat dedikdə bir saat ərzində istifadə olunan enerjinin miqdarı nəzərdə tutulur.
== 1kVt • saata görülən iş ==
20 Vatt gücə malik notbuk 50 saat;
200 Vatt gücə malik notbuk 5 saat;
140 Vatt gücə malik televizor 7 saat işləmə imkanına malikdir.
65 Vatt gücə malik müasir televizor aparatı 15 saat işləmə imkanına malikdir.
2400 Vatt gücə malik tozsovuran aparatı 25 dəqiqə işləmə imkanına malikdir.
1400 Vatt gücə malik fen aparatı 45 dəqiqə çalışma imkanına malikdir.
1kVt • saat enerji ilə 80 kq çəkiyə malik insan 10 km məsafə qət edə bilir (1 kcal = 4,184 kJ = 4184 kVt • san = 1,162 kVt • saat).
10 kWh enerji hasil etmək üçün 1 m³ təbi qaz, 1 l neft, 1 l benzin, 1 kg kömür, 2 kg odun 10 saat 1 m² səthə düşən günəş şüası tələb olunur.
Mavi saat
Mavi saat (Fransızca: l'heure bleue), günəş doğmazdan və günəş batmazdan əvvəl, gündüz və gecə arasındakı dövrdə demək olar ki, bütün səmanın mavi rəng ilə dolu olduğu alatoranlıq. Rayleighin səpilməsi təsirindən yaranır. Qızıl saat (İngiliscə: Magic hour/Golden hour (Sehrli saat/Qızıl saat)) ilə keyfiyyətli bir işıq mühiti yaratdığından bu rəng xüsusilə fotoqraflar tərəfindən seçilir. Ancaq “Mavi saat”ın heç bir sahədə rəsmi tərifi yoxdur.
“Mavi saat” vaxtı səhər və axşam təxminən 20 dəqiqə davam edir və qırmızı şüaların kosmosa doğru geriyə çəkilərkən mavi işıqların atmosferə səpələnməsi nəticəsində baş verir. Günəş üfüqdə 4 ilə 8 dərəcə olduqda, mavi işıq spektrları daha aydın olur.
== Sənət dünyasında mavi saat ==
=== Musiqi ===
Hər cəhətdən vizual bir ziyafət yaradan və insanlara estetik zövq verən bu təbiət hadisəsi bir çox sənətçi və musiqi qruplarını ilhamlandırmışdır. İçində Mavi saat keçən bəzi mahnılar:
Vanessa Daou - This Blue Hour
Roy Orbison - When the Blue Hour Comes
Turin Brakes - Blue Hour
Stephen Cummings - Blue Hour
Rod Webber - Blue Hour
Andreas Vollenweider - Chanson de l'Heure Bleue (Song of the Blue Hour)
Christian Death - The Blue Hour
Raise the Dragon - The Blue Hour
Vika and Linda - The Blue Hour
Nina Gordon - The Blue Hour
Division Kent - L'Heure Bleue
Yasmine - Uur blauw
Faun - Blaue Stunde
=== Fotoqrafiya ===
Fotoqrafiyada, xüsusən də memarlıq fotolarında, mühit işığında xüsusi bir keyfiyyət yaradan bu zaman binalar və səma arasında gözəl bir kontrast uyğunluğu yaradır. Göy qaranlıqlaşdıqda, binaların konturları qeyri-müəyyən olur, görüntünü təhrif edir, ancaq Mavi saatda sərhədlər və kənarlar aydın qalır, fotonu daha cəlbedici edir. Günün bu hissəsində işıq dərinin daha yaxşı görünməsinə səbəb olan isti bir kölgə də yaradır.
Farneze saat kitabı
Farneze saat kitabı (it. Libro d'ore Farnese, ing. The Farnese Hours) — Romada intibah rəssamı Culio Klovio tərəfindən kardinal Alessandro Farneze üçün hazırlanmış miniatürlü əlyazmadır. Vazarinin sözlərinə görə, kitabın hazırlanmasına rəssam doqquz il sərf etmişdir. Neopolitan muzeyində saxlanan kitab, 1903-cü ildə C.P. Moqran tərəfindən alınmışdır.
Əlyazma, kitab miniatürü incəsənətinin ən son nümunələrindən biri olmaqla, intibah dövrünün ən məşhur müvafiq sənət əsəridir. Kitabın unikallığı ondadır ki, o, orta əsrlər yox, manyerizm dövrünə aiddir və kitab nəşri dövründə hazırlandığına görə, faktiki olaraq anaxronizmdir.
== Tarixi ==
Əlyazmanın müəllifi olan Culio Klovio, 1530-cu illərin sonlarından kardinalın xidmətində olmuş və növbəti qırx il ərzində yalnız onun üçün çalışmışdır. XVI əsrin ortalarında, əsərin sifarişçisi Alessandro Farneze ən böyük sənət kolleksiyaçısı və messenat olmuşdur.
Əlyazma kardinal Farnezenin vəsiyyətnaməsində ayrıca qeyd edilmiş iki sənət əsərindən biridir: o, əlyazmanın həmişə ailədə saxlanmasını və heç vaxt Farneze sarayından çıxarılmamasını istəmişdir.
Kilometr bölünsün saat
Kilometr bölünsün saat (km/st formasında da göstərilir), sürət vahidi. Bir cismin 1 saat boyunca getdiyi yolu bildirir. Qısaca km/st ya da km·st−1 istifadə olunur. Bir çox ölkədə sürət vahidi kilometr bölünsün saat hesab olunur.
Mil bölünsün saat
Mil bölünsün saat, (mph ya da MPH formasında da göstərilir) bir ölçü vahidi. Rəsmi olaraq sadəcə ABŞ və Böyük Britaniyada bu sürət vahidindən istifadə olunur.
Saat
Saat — bir sutkadan az olan müddətdə verilmiş vaxt anını və ya vaxt parçasını ölçmək üçün istifadə edilən cihazdır. Saatların əsas tətbiq sahəsi gün ərzində zaman intervalında oriyentasiya yaratmaqdır. Saatların köməyi ilə işləri planlaşdırmaq, müxtəlif hadisələrin uzunluğunu ölçmək, vaxt fərqini təyin etmək mümkündür.
İlk dəfə qədim misirlilər və çinlilər, yunanlar günəşin hər gün müntəzəm bir hərəkətlə doğub, müəyyən vaxtlarda göy üzünün eyni nöqtələrində olub batdığını müşahidə etdilər və bunun bir günü zaman hissələrinə bölməkdə istifadə edilə biləcəyini kəşf etdilər. Beləliklə, günəşin bu hərəkətindən yararlanaraq ilk günəş saatını düzəltdilər.
Bu saat, meydanlıq bir yerə yüksək bir daş qoymaq və günəşin hərəkəti əsnasında bu daşın kölgəsini izləməkdən ibarət idi. Misir, vəziyyəti etibarilə şimal yarımkürədə ancaq ekvatora yaxın bir ölkə olduğuna görə, günəş çıxanda, kölgə dərhal qərbdə meydana gəlir, günəş yüksəldikcə kölgə şimala, yəni sağa doğru hərəkət edərək, günəş batanda şərq yönünə çatırdı. Daha sonralar, çarxlı, batareyalı saatlarda da istiqamət dəyişmədi, hətta sağa doğru fırlanma "saat istiqamətinə dönmə" kimi də adlandırıldı. Avstraliya kimi ekvatorun cənubundakı ölkələrdə, günəş doğarkən daşın kölgəsi cənuba düşər və günəş yüksəldikcə sola doğru dönməyə başlayar. İlk saat orada kəşf edilsəydi, bu gün əqrəb və yelqovan əks istiqamətdə hərəkət edə bilərdi.
Beren Saat
Beren Saat (26 fevral 1984, Ankara) — Türkiyə aktrisası.
== Bioqrafiya ==
Beren Saat 26 fevral 1984-cü il tarixində Ankarada dünyaya göz açıb. Atası Hüseyn futbolçu, anası Ayla isə müəllimdir. Özündən böyük Cem adlı qardaşı var. İlk dəfə "Aşkımızda ölüm var" serialında rol alıb. Daha sonra Eşqə sürgündə Zilan, "Xatırla sevgili"-də Yasəmən obrazını canlandırıb. 2008–2010-cu illərdə Aşk-ı Memnu serialında Bihtər Ziyagil obrazını canlandırıb, hansı ki onu bütün dünyada tanıdıb və bu roluna görə daha çox sevilib. Daha sonra isə "Fatmagülün suçu nə?", İntiqam kimi seriallarda da oynayıb. Son olaraq 2015-ci ildə Möhtəşəm Yüz İl Kösəm serialında Kösəm Sultan rolunu canlandırıb. 2014-cü ildə Kənan Doğulu ilə Los Ancelesdə ailə qurub.
Bioloji saat
Bioloji saat — orqanizmlərin vaxtı müəyyən etməsini təmin edən fizioloji mexanizmlərin cəmi.
== Ədəbiyyat ==
R. Ə. Əliyeva, Q. T. Mustafayev, S. R. Hacıyeva. "Ekologiyanın əsasları" (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı, "Bakı Universiteti" nəşriyyatı, 2006, s. 478 – 528.
Böyük saat
Böyük saat — Türkiyədəki ən uzun saat qülləsidir və uzunluğu 32 metrdir. Adana şəhərində yerləşir.
== Tarixi ==
1879-cu ildə dövrün Adana valisi Ziya Paşa tərəfindən bugünkü adıyla Ali Ulu prospektində tikintisinə başlanıb. Ziya Paşa 1880-ci ildə vəfat etdiyinə görə bu mühüm əsəri tamamlamaq bu şəhərin ən çalışqan və xeyriyyəçi şəxsi olan Vali Abidin Paşaya nəsib oldu. Adana Böyük saat qülləsi 1882-ci ildə tamamlanıb istifadəyə açıldı. Və o gündən bu yana şəhərin ən mühüm strukturlarından biri hesab edilir.
Mənbələr saat qülləsinin inşasına dövrün Adana bələdiyyə rəisi Hacı Yunis Ağanın da çox ciddi töhfələri olduğunu yazır. Ətraf divarları kərpicdən hörülən, kvadrat prizma kimi inşa edilən və hündürlüyü 32 metr olan Adana Böyük saat qülləsinin əsas dərinliyinin də bir o qədər olduğu deyilir.
Qızıl saat
Qızıl saat və ya sehrli saat; fotoqrafiyada istifadə edilən şəkil çəkməzdən əvvəl istifadə olunan havanın sarımtıl rənginə verilən addır. Günün bu saatı Günəşin batması ilə qaranlıq arasındakı zamana uyğundur. Başqa bir tərif verilmiş olarsa, günəşin üfüqdən altı dərəcə aşağı olmasıdır. Bundan əlavə, kölgələr bu zamanda uzanır.
Saat sözü istifadə olunsa da, qızıl saatın həqiqətən altmış dəqiqə davam etməsi demək deyil. Ekvatora yaxın yerlər üçün günəşin sürətlə hərəkət etməsi səbəbindən bu müddət daha qısadır, lakin qütb dairələrində olan bölgələrdə Qızıl Saat nəzəri olaraq bütün gün davam edə bilər.
Saat (Amerikalılar)
Pilot (ing. Pilot) — Amerikalılar teleserialının 1-ci mövsümünün 2-ci seriyasıdı. 6 fevral 2013-cü ildə ABŞ-nin FX kanalında yayımlanmışdı.
Seriyanın senaristi Co Uayzberq, rejissoru isə Adam Arkindir.
"Saat" Nielsen Media Research-un məlumatına görə ABŞ-də 1.97 milyon nəfər tərəfindən izlənmiş və 18-49 yaş arası 0.8 reytinq qazanmışdı.
Saat (şahmat)
Şahmat saatı — şahmat yarışlarında vaxtı ölçən cihaz.
Mançester şahmat klubunun üzvü Tomas Brayt Uilsonun kəşf etdiyi şahmat saatlarından ilk dəfə 1883-cü ildə keçirilmiş beynəlxalq şahmat turnirində istifadə olunmuşdur. Bu, şahmat görüşlərinin daha maraqlı və gərgin mübarizə şəraitində keçməsinə səbəb olmuşdur.
Əvvəllər görüşlər saatın nəzarəti olmadan keçirildiyi üçün çox çəkirdi. Bəzi şahmatçılar rəqiblərinin saatlarla fikirləşməsinə tab gətirmirdilər. Hətta ingilis şahmatçısı Staunton həmvətənlisi Vilyamla görüşərkən hesabda irəli çıxsa da (6:2), hər bir gediş üzərində rəqibin saatlarla fikirləşməsinə dözməyərək, matçda təslim olduğunu bildirmişdir.
1851-ci ildə Londonda keçirilmiş birinci beynəlxalq turnirin qaydalarında dəyişikliklər edildi. Belə ki, şahmat stollarının yanında xüsusi nəzarətçilər əyləşərək, görüş zamanı baş verən hadisələri qeydə alırdılar. Bəzən rəqiblər yuxuya getdikləri üçün görüşlər yarımçıq qalırdı.
Sonralar Nürnberqdə keçirilmiş beynəlxalq turnirdə çox fikirləşən şahmatçıları cərimə etmək qərara alındı.
Saat Qabağı
Saat Qabağı — Təbrizin ən önəmli meydanının adıdır və qədim zaman oraya Milli Məclis deyərmişlər, amma indi bələdiyyə tikintisidir.
Saat dairəsi
Ulduzlar hər an səmavi kürə üzərində bir paralel tuşunda çönməkdədirlər. paralel tüşünda çönməkdə olan ulduz hər an bir meridian üzərində dir ki bu meridian səmavi kürənin oxunu qapsayıb bir dairə təşkil edir. bu dairəyə astronomiya geodeziyasında saat dairəsi adlanır.
Saat pavilyonu
Saat pavilyonu (fr. Pavillon de l'Horloge) —Parisdə yerləşən Luvr sarayının bir hissəsi olmaqla həm də Sülli pavilyonu kimi tanınan tarixi pavilyon. Tikili Karre həyətinin qərb qanadının mərkəzində yerləşir. Hazırda Saat pavilyonu və Sülli pabilyonu adları Karre həyətinin qərb və şər qanadlarındakı iki fərqli pavilyona aid edilir.
Saat pavilyonunun inşasına XIII Lüdovikin sifarişi ilə 1624-cü ildə köhnə Lesko qanadının şimal tərəfində başlanılmış, XIV Lüdövikin hakimiyyəti dövrünə təsadüf edən 1654-cü ildə isə inşaat tamamlanmışdır. Məşhur kvadrat formalı günbəzə malik olan tikili parisli memar Jak Lemersye (1585–1654) tərəfindən dizayn edilmişdir. Pavilyonun adı sonradan onun fasadına quraşdırılmış saatdan (fr. horloge) qaynaqlanmışdır. Pavilyonun yuxarı hissəsi kariatidalarla bəzədilmiş fasadı Luvr həyətinin qərb tərəfində dominantlıq təşkil edir.
Crédit Lyonnais bankının baş ofis binasının memarlığı Saat pavilyonunun təsiri altında yaradılmışdır.
Saat qurşağı
Saat qurşağı — Yerin müəyyən hissəsində uyğun qanuna əsasən təyin olunmuş xüsusi zaman qurşağı.
Yer öz oxu ətrafında fırlandığından qütblər istisna olmaqla şimaldan cənuba uzanan meridian üzərində olan bütün nöqtələr qərbdən şərqə doğru fırlanaraq səmada dairə cızırlar. Nəticədə gecə-gündüz yaranır.
Yer kürə formasında olduğundan Günəş şüaları onun bütün səthini eyni vaxtda işıqlandıra bilmir. Günəşin işıqlandırdığı hissədə gündüz, qaranlıqda qalan hissədə isə gecə olur və Yerin fırlanması ilə əlaqədar olaraq bu növbələşmə ardıcıl olaraq davam edərək gecə-gündüzü əmələ gətirir. Bu səbəblərdən Yer səthinin müxtəlif hissələrində saatlar müxtəlif zamanı göstərir.
Hər bir qurşaq daxilində vaxt onun mərkəzindən keçən meridiana görə hesablanır və bütün qurşağa aid edilir. Bu vaxt qurşaq vaxtı adlanır. Eyni meridian üzərindəki məntəqələrdə vaxt eyni olur və yerli vaxt adlanır. 0-cı (24-cü) saat qurşağı Qrinviç meridianından başlanır.
Zəngli saat
Zəngli saat — müəyyən edilmiş zamanda səs və ya işıq effekti ilə vaxtı bildirən mexaniki saat. Zəngli saat həmçinin taymer rolunu da oynaya bilər. Mexaniki Zəngli saatı 1787-ci ildə amerikalı Levi Xatçins ixtira edib.
Kilovat-saat
Kilovatt-saat (kVt • saat) — elektroenergetikada hasil olunan elektrik enerjisinin və eləcə də məişətdə, təsərrüfatda sərf olunan elektrik enerjisinin miqdarını müəyyən etmək üçün müəyyən edilmiş ölçü vahidi.
1
k
V
t
⋅
s
a
a
t
=
(
3600
s
a
n
.
)
[
k
V
t
]
=
3600
[
s
a
n
.
]
[
k
J
s
]
=
3600
k
i
l
o
c
o
u
l
(
k
J
)
=
3.6
m
e
q
a
c
o
u
l
(
M
J
)
{\displaystyle \mathrm {1kVt\cdot saat} =(3600\,\mathrm {san.} )\lbrack \mathrm {kVt} \rbrack =3600\,\lbrack \mathrm {san.} \rbrack {\Bigg \lbrack }{\frac {\mathrm {kJ} }{\mathrm {s} }}{\Bigg \rbrack }=3600\,\mathrm {kilocoul(kJ)} =3.6\,\mathrm {meqacoul(MJ)} }
Kilovatt-saat dedikdə bir saat ərzində istifadə olunan enerjinin miqdarı nəzərdə tutulur.
== 1kVt • saata görülən iş ==
20 Vatt gücə malik notbuk 50 saat;
200 Vatt gücə malik notbuk 5 saat;
140 Vatt gücə malik televizor 7 saat işləmə imkanına malikdir.
65 Vatt gücə malik müasir televizor aparatı 15 saat işləmə imkanına malikdir.
2400 Vatt gücə malik tozsovuran aparatı 25 dəqiqə işləmə imkanına malikdir.
1400 Vatt gücə malik fen aparatı 45 dəqiqə çalışma imkanına malikdir.
1kVt • saat enerji ilə 80 kq çəkiyə malik insan 10 km məsafə qət edə bilir (1 kcal = 4,184 kJ = 4184 kVt • san = 1,162 kVt • saat).
10 kWh enerji hasil etmək üçün 1 m³ təbi qaz, 1 l neft, 1 l benzin, 1 kg kömür, 2 kg odun 10 saat 1 m² səthə düşən günəş şüası tələb olunur.
Azərbaycanda saat
Azərbaycanda vaxt və ya AZV — Azərbaycan ərazisində vaxt zonası. Standart saat vaxtından 4 saat qabaqdır (UTC+04:00).
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 17 mart tarixli 131 saylı Qərarına əsasən 2016-cı ilidə yay vaxtına keçid ləğv edilmişdir. Nazirlər Kabinetinin 17.03.1997-ci il tarixli 21 saylı Qərarı qüvvədən düşmüş hesab edilir və 2016-cı ilin 27 mart tarixində (bazar günü) ölkə ərazisində yay vaxtına keçid həyata keçirilməyəcəkdir.
Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanda yay və qış vaxtlarına keçid bir sıra tibbi-psixoloji və sosial-mənəvi problemlərin yaranmasına və İKT sistemlərinin qəbul olunmuş beynəlxalq vaxt qrafiki ilə sinxronlaşdırılması sahəsində bəzi çətinliklərin meydana gəlməsini nəzərə alaraq, AMEA-nın Rəyasət Heyəti GMT+4 (Qrinviç vaxtı+4 saat) vaxtını əsas götürməklə Azərbaycan Respublikasında yay və qış vaxtlarına keçid praktikasının ləğv edilməsini təklif edib. Onu da qeyd edək ki, qış və yay vaxtlarının tətbiqi barədə Nazirlər Kabineti 1997-ci ildə qərar verib. Qərara əsasən, hər il oktyabrın son bazar günündə ölkə ərazisində qış, martın son bazar günündə isə yay vaxtına keçilir.
Ağıllı saat
Ağıllı saat — saat formasında olan geyinilə bilən kompüter. Müasir ağıllı saatlar gündəlik istifadə üçün yerli sensor ekran interfeysini təmin edir, əlaqəli smartfon tətbiqi isə uzunmüddətli biomonitorinq kimi idarəetmə və telemetriyanı təmin edir. İlk modellər hesablama, rəqəmsal vaxtın göstərilməsi, tərcümə və oyun oynamaq kimi əsas vəzifələri yerinə yetirə bilsə də, 2015-ci ildən sonra buraxılan ağıllı saatlar mobil tətbiqlər, mobil əməliyyat sistemi və Wi-Fi/Bluetooth bağlantısı daxil olmaqla smartfonlara bənzər ümumi funksionallığa sahib olmağa başladı. Bəzi ağıllı saatlar FM-radio və Bluetooth qulaqlıq vasitəsilə rəqəmsal audio və video faylları oxutmaqla portativ media pleyer kimi fəaliyyət göstərə bilir. Saat telefonları (və ya telefon saatları) adlanan bəzi modellər telefon zəngləri etmək kimi mobil şəbəkə funksiyalarına sahibdir.
Daxili avadanlıqları fərqli olsa da əksəriyyətində arxa işıqlı LCD və ya OLED olan elektron vizual displey mövcuddur. Bəziləri daha az enerji sərf etmək üçün transflektiv və ya elektron kağızdan istifadə edir. Adətən yenidən doldurula bilən lityum-ion batareya ilə təchiz edilirlər. Periferik cihazlara rəqəmsal kamera, termometr, akselerometr, addımölçən, ürək döyüntüsünü ölçən cihaz, altimetr, barometr, kompas, naviqasiya cihazı, kiçik səsucaldanlar və əksər kompüterlər tərəfindən yaddaş qurğusu kimi tanınan SD kartlar daxil ola bilər.
Proqram təminatına rəqəmsal xəritə, zamanlayıcı və gündəlik, kalkulyator və müxtəlif növ saat üzlükləri daxil ola bilər.
127 saat
127 saat (ing. 127 Hours) — əvvəllər "Xarabalıqdan çıxmış milyonçu" filmində birlikdə işləmiş Denni Boyl və ssenarist Simon Bofoyun rejissorluğu ilə çəkilmiş bədii film. Film Ralstonun "Qaya ilə sərt yer arasında" (ing. Between a Rock and a Hard Place) kitabına əsaslanır. Film 5 noyabr 2010-cu ildə ABŞ kinoteatrlarında nümayiş olunmuşdur.
== Məzmun ==
Film 2003-cü ildə əli 300 kq-dan çox çəkisi olan qayada ilişdikdən sonra təxminən altı gün dağ yarığında qalan alpinist və kanyon tədqiqatçısı Aron Ralstonun əsl həyat hekayəsindən bəhs edir. Səfərə çıxmazdan əvvəl o, hara getdiyini heç kimə deməmişdi. Yanında olan az miqdarda su və yemək qurtardıqda əlini amputasiya etmiş, bunun sayəsində kanyondan çıxa bilmişdi və xilasedici helikopterə zəng edərək turistləri tapa bilmişdi.
Pik saat
Pik saat — günün yollarda tıxacın və ictimai nəqliyyatda sıxlığın ən yüksək olduğu hissəsi. Normalda bu, hər iş günü ərzində iki dəfə, səhər və axşam, əsasən insanların çoxunun işə gedib-gəldiyi getdiyi vaxtlarda baş verir. Termin tez-tez bir saatdan çox davam edə bilən pik tıxac dövrü üçün istifadə olunur.
İnternetin pik saatı termini buna bənzədilərək məlumat şəbəkəsinin pik istifadə dövrlərini təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir ki, bu da gecikmələrə və məlumat paketlərinin daha yavaş çatdırılmasına səbəb olur.
Bu ad bəzən yanlış adlandırılır, çünki pik saat adətən bir saatdan çox davam edir və "pik" onun sürəti yox, trafikin həcmidir. Pik saat ölkədən, şəhərdə, bölgədən və mövsümdən asılı olaraq dəyişə bilər.
İctimai nəqliyyatın tezliyi adətən pik saatlarda daha yüksək olur və adətən daha uzun qatarlar və ya daha böyük nəqliyyat vasitələri istifadə olunur.
168 saat
"168 saat" — Həftəlik ictimai qəzet
"168 saat" qəzeti 1991-ci il may ayının 14-də yaranıb. İlk sayı Sumqayıt şəhərində işıq üzü görüb. Müasir Azərbaycan mətbuatının ən stajlı qəzetlərindən biridir.
Dünya miqyasında gənclərin problemlərini işıqlandırmaq, habelə anti AİDS və antinarkomaniya mövzusunda fəal təbliğata görə 2001-ci ildə «168 saat» qəzeti Beynəlxalq Rusdilli Jurnalistlər Assosiasiyasının Fəxri Diplomuna layiq görülüb.
Beynəlxalq miqyasda ictimai və milli azlıqları müdafiə etmək sahəsindəki uğurlarına görə də qəzet təltif olunub. Belə ki, 2001-ci ildə «Asiya qitəsində yaşayan türkmən xalqının mənəviyyatını təbliğ etdiyi üçün «168 saat» İraq-Türkmən cəbhəsi Türkiyə təmsilçiliyinin fəxri təqdirnaməsinə layiq görülüb.
Qəzetin və bütün Azərbaycan qəzetçiliyinin daha bir uğuru: 2001-ci ilin mayında dünyanın 162 ölkəsinin bazarını tədqiq edən Beynəlxalq «Business İnitiative Directions» İnsitutu tərəfindən XVIII Beynəlxalq Paris Konvensiyası çərçivəsində 2000-ci ilin yeganə Kütləvi İnformasiya Vasitəsi kimi «168 saat» qəzeti «İnternational Gold Star» mükafatına layiq görülüb.
2002-ci ilin iyulunda dünya biznesini araşdıran təsisatlar «168 saat» qəzetlər qrupunun «Futbol proqnoz» idman əlavəsini Cenevrə şəhərində ən yaxşı nəşr kimi «Century İnternational Quality Era Award» mükafatına layiq görüblər.
2003-cü ildəki müstəsna fəaliyyətinə görə isə «168 saat» qəzetlər qrupu Avropa qitəsinin ən möhtəşəm EMRC ali mükafatına layiq görülüb. (Nüfuzlu «Europian Market Research Center» təsisatının təqdimatında).
Hamilton (saat şirkəti)
Hamilton — İsveçrənin Bil şəhərində yerləşən İsveçrə qol saatı istehsalçısı. 1892-ci ildə Amerika şirkəti olaraq qurulan Hamilton Watch Company 1969-cu ildə ABŞ istehsalçısı kimi fəaliyyətinə son qoydu. Bir sıra birləşmələr və satınalmalar nəticəsində Hamilton Watch Company nəhayət, dünyanın ən böyük saat istehsalı və marketinq konqlomeratı olan Swatch Group-a inteqrasiya olundu.
Dədə Qorqud (Saatlı)
Dədə Qorqud (əvvəlki adı: Bayramovka) — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Saatlı rayonunun Bayramovka kənd inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki Bayramovka kəndi Dədə Qorqud kəndi, Bayramovka kənd inzibati-ərazi vahidi Dədə Qorqud kənd-inzibati-ərazi vahidi adlandırılmışdır.
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 2348 nəfərdir.
Dəlilər (Saatlı)
Dəllər — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 24 iyun 2005-ci il tarixli, 952-IIQ saylı Qərarı ilə Saatlı rayonunun Dəllər kəndi Nərimanov kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla, Dəllər kənd inzibati ərazi vahidi yaradılmışdır.
== Toponimikası ==
Kəndin keçmiş adı Talış Əlimirzəbəyli olmuşdur.
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 1935 nəfərdir.
Dəməşq saatı ilə (film, 2018)
Dəməşq saatı ilə (farsca: به وقت شام) — İbrahim Hatemikiyanın rejissorluğunu və ssenaristliyini etdiyi filmdir.
== Mövzusu ==
2018-ci il istehsalı filmdir. Film Suriya vətəndaş müharibəsindən bəhs edir. Film pilot və pilot köməkçisi olan ata-oğulun (Əli və Yunis) Şərqi Suriyada İŞİD-in mühasirəsində olan insanlara İlyuşin yük təyyarəsi ilə humanitar yardım aparan zaman İŞİD qüvvələri tərəfindən təyyarələrinin vurulmasından bəhs edir.
Filmin ilk ekrana çıxma tarixi 2018-ci ilin 14 mart tarixidir. Filmdə həmçinin, Hadi Hajezifar, Babək Həmidiyan ilə yanaşı Suriyalı və İraqlı aktyorlar da çəkilmişdir.
Film Berlin Film Festivalında da nümayiş etdiriləcəkdir.
== Film haqqında fikirlər ==
İranın xarici işlər naziri Məhəmməd Cavad Zərif və İranın Qüds qüvvələrinin komandanı Qasım Süleymani filmi "şah əsər" adlandırmışdır.
Filmdə pilot rolunu oynayan Hajezifar öz işindən o qədər də razı qalmadığını bildirmişdir. Ümumiyyətlə tənqidçilərdən müsbət rəy toplayan filmin bundan sonra Cənubi Koreyada, Yaponiyada, İraqda və Livanda nümayiş olunması gözlənilir.
Gomuşçu (Saatlı)
Gomuşçu — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 954 nəfərdir.
== Toponimikası ==
Gomuşçu oyk, sadə. Saatlı rayonunun Varxan inzibati ərazi vahidində kənd. Muğan düzündədir.
Günəş saatı
Günəş saatı — Günəşin səmadakı mövqeyinə görə qnomonun kölgəsinin uzunluğunun dəyişməsi və kölgənin siferblat üzərindəki hərəkətinə əsasən vaxtın təyin edilməsinə imkan verən qurğu.
Adi günəş saatı dizaynlarında, şaquli şəkildə yerləşdirilmiş çubuğun kölgəsi, üfüqi şəkildə yerləşdirilmiş səthdə günün saatlarını göstərən siferblatın üzərinə düşür. Günəş səmada hərəkət etdikcə saatın üzərindəki çubuğun kölgəsi müxtəlif saat xətləmələri ilə üst-üstə düşərək hərəkət edir. Bu qurğularda çubuq Yerin fırlanma oxuna uyğunlaşdırılmalıdır. Buna görə də bu növ günəş saatının düzgün vaxtı göstərməsi üçün çubuq maqnit şimalını deyil, coğrafi şimalı göstərməlidir. Bundan əlavə, çubuğun üzərində dayandığı üfüqi səthlə yaratdığı bucaq saatın yerləşdiyi coğrafi enliyə bərabər olmalıdır. Ancaq bu iki xüsusiyyətə uyğun olmayan, lakin fərqli prinsiplər çərçivəsində işləyən günəş saatları da qurula bilər. Bu saatları dairənin ortasına çubuq qoyaraq və kompasdan istifadə etməklə (o, şimalı göstərməlidir) kölgənin hər saatın tamamında düşdüyü yeri işarələməklə etmək olar. Amma buludlu günlər və gecə kimi amillər bu tip saatları yararsız hala salır.
Günəşli (Saatlı)
Günəşli — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Saatlı rayonunun Fətəlikənd kənd inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Günəşli adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir.
Gəmi saatının sirri (film, 1983)
== Məzmun ==
Filmin əsas süjet xəttini köhnə gəmi saatı və qiymətli xəzinənin axtarışı ilə əlaqədar məktəbli oğlanın başına gələn əhvalatlar təşkil edir. Əsl səyyah olmağı arzulayan 10 yaşlı Alik (Anar Tağızadə) valideynlərsiz, təkbaşına Kiyevə əmisinin yanına gedir. Oğlan istəyirdi ki, əmisi boşanmağa hazırlaşan valideynlərini barışdırsın. Alik Ukraynanın kiçik şəhərlərindən birində çox adamla tanış olur. Mühəndis Aleksandr İvanoviçin (Nikolay Volkov) evində onun diqqətini köhnə gəmi saatı cəlb edir. Sən demə bu saat təkcə Aliki deyil, qarətçiləri də maraqlandırırmış. Nə üçün? Oğlan gəmi saatının sirrini açır: o, saatın içindən yazılı kağız tapır. Bu kağızda qiymətli daş-qaşların saxlanıldığı yer göstərilirdi. Milis qarətçiləri həbs edir.
Heydərabad (Saatlı)
Heydərabad (əvvəlki adı: Qolovinovka) — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Saatlı rayonunun Dədə Qorqud kənd inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki Qolovinovka kəndi Heydərabad kəndi adlandırılmışdır.
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 783 nəfərdir.
Kamallı (Saatlı)
Kamallı — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 1107 nəfərdir.[mənbə göstərin]
== Toponimikası ==
Saatlı r-nunun Hacıqasımlı i.ə.v.-də kənd. Araz çayı sahilində, düzənlikdədir. Yerli əhalinin məlumatına görə, yaşayış məntəqəsini Kamal adlı şəxs qoyduğundan kənd onun adını daşıyır. Güman etmək olar ki, bu kəndlər ya Dərələyəz mahalında vaxtilə mövcud olmuş Kamal kəndindən köçüb gəlmiş ailələrin gətirdiyi adla, ya da kamallı nəslinin adı ilə adlandırılmışdır. Keçən əsrdə Tatarıstan ərazisində də Kamallı adlı yaşayış məntəqəsi qeydə alınmışdır. Türk dillərində kamal sözü "qala", "səngər", "axın" mənalarında işlənir.
Kirovka (Saatlı)
Mircəlal (əvvəlki adı: Kirovkənd; Kirovka) — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Saatlı rayonunun Kirovka kəndi Mircəlal kəndi və müvafiq olaraq Kirovka kənd Soveti Mircəlal kənd Soveti adlandırılmışdır.
== Toponimikası ==
Kəndin keçmiş adı Kirovkənd olmuşdur. Ağamalıyevka və Aqrabaz məntəqələrinin birləşməsi nəticəsində yaradılmışdır. Görkəmli yazıçı Mircəlal Paşayevin adı ilə adlandırılmışdır. Antropooykonimdir.
== Tarixi ==
== Coğrafiyası və iqlimi ==
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 2360 nəfərdir.
== Din ==
Kənddə Mircəlalkənd kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Komendant saatı
Komendant saatı — hərbi və ya mühasirə vəziyyəti elan edildikdə müəyyən saatlarda xüsusi icazə olmadan küçələrə çıxmağın qadağan edilməsi.
Le Mans 24 Saat
Le Mans 24 Saat yarışları (24 Heures du Mans) — dünyanın ən məşhur idman avtomobillərinin dözümlülük yarışlarından biridir. Pistin uzunluğu 13.469 km-dir. Üç kateqoriyaya malikdir: İdman avtomobili, yük maşını və motosiklet. Yarışlarda iştirak edən avtomobillər prototipdir. 1923-cü ildən bəri keçirilir. 1939–1949-cu illər arasında İkinci Dünya Müharibəsinə görə təşkil edilməmişdir. 1955-ci ildə qəza nəticəsində 83 ölü və 120-dən çox yaralı olmuşdur. Hər il Fransanın Le Mans yaxınlığındakı Le-Man yarış pistinin French Sarthe département hissəsində keçirilir. Automobile Club de l'Ouest (A. C. O) tərəfindən təşkil edilir.
== Sürücülər ==
Əvvəlcə avtomobil sürücülərinin sayı və onların nə qədər sürə biləcəyi ilə bağlı qaydalar yox idi.
Mavi saatçiçəyi
Passiflora caerulea (lat. Passiflora caerulea) — qonaqotukimilər fəsiləsinin qonaqotu cinsinə aid bitki növü. Vətəni Cənubi Braziliya və Argentinadır.
== Botaniki təsviri: ==
Həmişəyaşıl liandır. Düzənliklərdə və dağlarda dəniz səviyyəsindən 1200 m-ə qədər hündürlükdə bitir. Bu bitkinin cavan yarpaqları qırmızı, yaşlı yarpaqları isə tünd yaşıl, uzunsov formalı, 5-7 hissəyə dərin bölünmüş, diametri 20 sm-ə qədərdir. Çiçəkləri iri, mavi rəngli, təkdir, diametri 7-9 sm, zərif ətri feyxoanın çiçəklərinin ətrinə bənzəyir. Erkəkcikləri və dişiciyi əhatə edən rəngli saplaqlardan ibarət «tac» bitkiyə əsas dekorativ effekt verir. Əsasən yaz-payız dövründə çicəkləyir. Meyvəsi qışda yetişir.
Minbaşılı (Saatlı)
Minbaşılı — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Musalı (Saatlı)
Musalı — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Əhalisinin sayı 1025 nəfərdir.
Mübariz Əhmədov (jurnalist)
Saatlı r-nunun Nərimanov i.ə.v.-də kənd. Mil düzündədir. Yaşayış məntəqəsini vaxtilə Musa adlı şəxs və onun nəslinə mənsub ailələr saldığına görə belə adlandırılmışdır.
Mustafa (Saatlı)
Mustafa — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Müqəddəs Mark saat qülləsi
Saat Qülləsi və ya Torre dell'Orologio ( it. Torre dell'orologio - Venesiyada Müqəddəs Mark meydanının şimal hissəsində bina, erkən İntibah dövrünə aid memarlıq abidəsi. Şəhərin ən məşhur görməli yerlərindən biridir. Bina bir saat qülləsi və hər iki tərəfdən daha qısa hündürlüklü tikililərdən ibarətdir. Qüllə, prokuraturanın şərq tərəfinə birləşir. Qala və saat, saatın mexanizmində sonralar ciddi dəyişikliklər edildiyinə baxmayaraq XV əsrin son onilliyinə aid edilirlər. Qüllə üçün yer elə seçilmişdi ki, saatlar laquna sularından görünsün və hər kəsə Venesiyanın zənginlik və şöhrətini göstərsin. Qüllənin ilk iki mərtəbəsi şəhərin əsas küçəsinə - siyasi və dini mərkəz olan San-Marko meydanını ticarət və maliyə mərkəzi olan Rialto ilə birləşdirən Merçeriya küçəsinə - çıxan monumental arka yaradırlar. Bura hal-hazırda Venesiya muzeyləri ictimai fondu tərəfindən idarə edilən 11 yerdən biridir.
Qüllənin zirvəsindəki terasda, bellərinə, zəngi çalan şarnirlər bərkdilmiş iki böyük bürünc heykəl yerləşir.
Müqəddəs Markın saat qülləsi
Saat Qülləsi və ya Torre dell'Orologio ( it. Torre dell'orologio - Venesiyada Müqəddəs Mark meydanının şimal hissəsində bina, erkən İntibah dövrünə aid memarlıq abidəsi. Şəhərin ən məşhur görməli yerlərindən biridir. Bina bir saat qülləsi və hər iki tərəfdən daha qısa hündürlüklü tikililərdən ibarətdir. Qüllə, prokuraturanın şərq tərəfinə birləşir. Qala və saat, saatın mexanizmində sonralar ciddi dəyişikliklər edildiyinə baxmayaraq XV əsrin son onilliyinə aid edilirlər. Qüllə üçün yer elə seçilmişdi ki, saatlar laquna sularından görünsün və hər kəsə Venesiyanın zənginlik və şöhrətini göstərsin. Qüllənin ilk iki mərtəbəsi şəhərin əsas küçəsinə - siyasi və dini mərkəz olan San-Marko meydanını ticarət və maliyə mərkəzi olan Rialto ilə birləşdirən Merçeriya küçəsinə - çıxan monumental arka yaradırlar. Bura hal-hazırda Venesiya muzeyləri ictimai fondu tərəfindən idarə edilən 11 yerdən biridir.
Qüllənin zirvəsindəki terasda, bellərinə, zəngi çalan şarnirlər bərkdilmiş iki böyük bürünc heykəl yerləşir.
Məmmədabad (Saatlı)
Məmmədabad — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd.
Əhalisinin sayı 1586 nəfərdir.
Muğan düzündədir. Oykonim Məmməd (ş.a.) və abad (kənd) komponentlərindən ibarət olub, “Məmmədin saldığı kənd”, yaxud “Məmmədin abad etdiyi kənd” mənasındadır.
Məzrəli (Saatlı)
Məzrəli — Azərbaycan Respublikasının Saatlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Əhalisinin sayı 1027 nəfərdir.
Sakit Yaqubov — Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin elm üzrə prorektoru, iqtisad elmləri doktoru, professor.
Kənddə məscid, kənd xəstəxanası, orta təhsil məktəbi, kitabxana, bələdiyyə binası yerləşir.
Kənd Saatlı şəhərindən 9 km qərbdə, Araz və Kür çaylarının arasında, Mil düzündə yerləşir. Saatlı və İmişli rayonlarının sərhəddindədir.
Kənd əhalisinin əsas məşğuliyyəti maldarlıq və kənd təsərrüfatıdır.