TALIŞLAR
гз. талишар (Азербайжандин кьиблепатанни рагъэкъечӀдай патан арада ва Кьиблепатан Азербайжандин кефер пата яшамиш жезвай иран чӀаларин сихилдикай тир гъвечӀи халкь ва а халкьдикай тир инсанар).
Talışlar
Talışlar (tal. Tolışon) — Azərbaycan Respublikasının cənub-şərqində, əsasən Lənkəran, Astara, Lerik, Masallı rayonlarında və Bakı, Sumqayıt şəhərləri (sonradan köçmüşlər), eləcə də İranın şimalında, əsasən Gilan ostanının Astara şəhristanı, Fumən şəhristanı, Şəft şəhristanı, Rudbar şəhristanı və az sayda Ərdəbil ostanının Nəmin şəhristanının Ənbəran bəxşində yaşayan xalq.. Talışların əksəriyyəti özlərini "Tolış" adlandırırlar, lakin, onların müəyyən bir qismi özlərinə "Taleş" deyir. Ana dilləri Hind-Avropa dil ailəsinin İran qrupuna aid edilən talış dilidir.
Antropologiya baxımından böyük avropoid irqinin Balkan-Qafqaz irqinin Ön Asiya variantına daxildir.
Azərbaycan və İrandan sonra ən çox Rusiyada yaşayırlar.
2009-cu ildə keçirilmiş ümumimilli siyahıalmanın nəticələrinə görə Azərbaycanda talışların sayı 112 min nəfər təşkil edir. Lakin, bəzi tədqiqatçılar və yerli əhali hesab edirlər ki, talış dilinin və etnik mədəniyyətinin daşıyıcılarının sayı bu rəqəmdən müəyyən dərəcədə çoxdur.
Azərbaycanın Xəzəryanı cənub şərqində, Lənkəran iqtisadi rayonuna daxil olan bölgələrdə, əsasən Astara, Lənkəran, Masallı, Lerik rayonlarında kompakt şəkildə yaşayırlar. Xəzər sahillərinin həm ovalıq hissəsində, həm də onu qərb tərəfdən əhatə edən dağlıq hissəsində məskunlaşıblar.
Talışlar (Ağdam)
Talışlar — Azərbaycan Respublikasının Ağdam rayonunun Maqsudlu kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
20 noyabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir.
Talışlar (dəqiqləşdirmə)
Talışlar — Azərbaycanda yaşayan xalq.
Talışlar (Ağdam) — Ağdam rayonunun Maqsudlu kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
Talışların etnogenezi
Talışların etnogenezi — cənubi Qafqazda və İranın şimal-qərbi ərazisində baş vermiş irandilli xalqın formalaşması prosesidir.
Alim və tarixçilərin hekayələrinə görə, talışların mənşəyi ilə bağlı bir neçə versiya var. Talışların kaspilərdən əmələ gəlməsi ilə bağlı fikirlər, mənşəyinin qədim midyalılardan olan versiyaları var. Bəzi alimlər talışların skiflərin gel tayfasından mənşəyi haqqında mübahisə edirlər, lakin daha çox alimlər kadusiləri talışların əcdadları kimi hesab edirlər.
Sadiq İsfahani cənubi Qafqaz talışlarını “Gilan tayfası” adlandırıb, öz adını Yafətin oğlu Talışdan götürüb.
Talışların etnogenezinin aydınlaşdırılması müəyyən çətinliklərlə bağlıdır. Əvvəla, bu, dilin materialları, toponimikası, mifologiyası, tarixi əfsanələri və s. ilə kompensasiya oluna bilən tarixi fakt bazasıdır. “Talış” toponimi orta əsr ərəb mənbələrindən məlumdur. Məsələn talışları “əl-talasan” adlandıran ərəb tarixçisi ət-Təbəri yazır: “Azərbaycan ətrafındakı dağlarda ərəblərə tabe olmayan, azad və müstəqil olan gellər (qədim kadusilərin tayfalarından biri) və ət-Tailasan kimi xalqlar yaşayırdı”.