TOVHİD

[ər. ذىح ذُ ] – [birləşdirmə, birləşmə, təkalllahlılıq, monteizm mənasındadır] – islam dinində allahın yeganəliyi və təkliyini [―La ilahə illəllah‖] təbliğ edən dini-siyasi təlim. Tövhid islamın əsas şərtlərindən hesab olunur. Bəzən islama təkallahlı din kimi tövhid dini də deyirlər. Tövhid həm də bu dini qəbul etmənin əsasını təşkil edir, çünki onun ziddi Tanrıya şərik qoşmaqdır ki, bu da əsla qəbul olunmur və dindən çıxmış hesab olunur.
TOTEMİZM
TRADİSİONALİZM
OBASTAN VİKİ
Tovhid
Tövhid (ərəb. توحيد‎) monoteizm anlayışının İslam terminologiyasındakı qarşılığıdır. Tövhid Allahın ad və sifətləri mövzusunda şirki rədd edir. Əraf surəsi 180-ci ayəsində "ən gözəl adlar (ƏsmaUl-Husnə) Allahındır" deyilir. Antropomorfizm və ya onu məxluqata oxşatmaq teologik olaraq rədd edilən bir hərəkətdir; yenə tövhid əhlinə görə "Allahın kamal sifətlərə sahib olduğuna və bütün nöqsan sifətlərdən və məxluqata oxşamaqdan uzaq olduğuna mütləq inanmaq gərəkdir." və "Kamal sifətlərini itirən tanrı, müdəbbir və rəbb ola bilməz. Əksinə əksikliyi səbəbi ilə özünü lağa qoyarlar. Həmd əzəldə və əbəddə cəlal və kamal sifətlərə sahib olana aiddir. Çünki həm də layiq olan sadəcə odur." == Etimologiya == Söz ərəb dilində vəhdət "bir olmaq" kökündən yaranır. İslami terminologiyada din fəlsəfəciləri bu sözə Allah üçün istifadə edildiyində həmçinin birləşdirmə, birləşik, bitişik, əlavə, qarışıq olmaq mənaları yüklənməsinə də qarşı çıxırlar və bunları da şirk olaraq tanımlayırlar. == Tarixçə == İbrahimi dinlərin kitablarında da tanrı şəxsi bir yaradıcıdır.
Tovhid surəsi
112-ci surə əl-İxlas (Yalnız Allaha məxsus olan sifətlər) surəsi (Məkkədə nazil olmuşdur, 4 ayədir) بِسْمِ ‌اللَّهِ ‌ال‍‍رَّحْمَنِ ‌ال‍‍رَّحِيمِ Bismi-LlAhi-r-Rahmani-r-Rahim Mərhəmətli və Rəhmli Allahın adı ilə! 1. قُلْ اللَّهُ أَحَدٌ Qul Huva Allahu Əhəd De: “O, tək Allahdır. 2. اللَّهُ الصَّمَدُ Allahu s-Saməd Allah Özünə Qadirdir. 3. Ləm yəlid və-ləm yuləd Doğmadı və doğulmadı, 4. أَحَدٌ Və ləm yəkul-ləHu kufuvən əhəd və Onun tayı-bərabəri yoxdur”. Əbu Səid əl-Xudrinin (r.a.) sözlərindən rəvayət olunur ki, Peyğəmbər (s.a.s.) səhabələrindən soruşdu: “Sizdən biriniz bir gecədə Quranın üçdə birini oxuya bilərmi?” Bu onlara çətin göründü və dedilər: “Bizim hansımız buna qadirdir, ya Rəsulallah?” Sonra (Peyğəmbər (s) buyurdu: "Bir və Əbədi olan Allah Quranın üçdə bir hissəsidir!" (yəni İxlas surəsi) — “Səhih əl-Buxari”, hədis No 5015 == Əl-İxlas surəsi və onun qiraət özəllikləri == === Nazil olunması, Qur’anda (tərtibi baxımdan) yeri, özəllikləri === Qur’ani-kərimin yüz on ikinci surəsi olan dörd ayədən ibarət əl-İxlas surəsi Məkkə surələrindən sayılaraq ən-Nas (Qur’ani-kərimin 114-cü) surəsindən sonra nazil olub. Əl-İxlas surəsi islamın ən vacib, onu digər dinlərdən fərqləndirən – Allahın vəhdaniyyətini – yek olduğunu açıq və aydın, eyni zamanda qəti – bəyanı ilə seçilir.

Значение слова в других словарях