VAHƏ

Vahə — səhra və yarımsəhraların torpaqlarında intensiv əkinçilik rayonları, ağac, kol və ot sahələri. Vahənin əmələ gəlməsinə səbəb sahədə qonşu rayonlara nisbətən rütubətlənmənin (təbii rütubətlənmə yeraltı suların səthə yaxın olması, bulaq sularının təbii çıxışı, çayların vaxtaşırı daşması, süni rütubətlənmə isə çay, göl, kanal və quyu sularından suvarma ilə əlaqədardır) çox olmasıdır. Vahələrin sahəsi (Afrikada Nil çayı dərəsi, Orta Asiyada Fərqanə dərəsi, Amudəryanın aşağı axını və s.) onlarca hektardan on minlərlə km2 -ə qədər olur. Vahələr səhralarda əhalinin məskunlaşdığı, kənd təsərrüfatı ilə məşğul olduğu yerlərdir. Vahələrdə ərzaq bitkiləri, qiymətli texniki bitkilər (xüsusən pambıq), üzüm və s. becərilir. Afrika və Cənubi-Qərbi Asiyadakı vahələrin xarakterik bitkisi xurma ağacıdır.

Banger vahəsi (Banger-Hills; ing. Bunger Hills, Bunger Lakes, Bunger Oasis) — Antarktika vahəsi. Antarktida sahillərində yerləşir. Mouson dənizinin kənarında Noks sahilində qərarlaşır. Vahə ABŞ təyyarəçisi Devid E. Banger tərəfindən 1947-ci ilin fevralında aşkarlanmışdır. Vahənin sahəsi 450 km² (65°58' və 66°20' cənub enliyi, 100°28' və 101°20' şərq uzunluğu. Bəziləri vahənin sahəsinin 750 km² və hətta 942 km²-dir) təşkil edir. Vahə buzdan tam azad olsa da, ətrafı buzlaqlarla örtülüdür. Cənubdan şərqə iri matarik buzlağının ətəyi, şimaldan isə Şellkton şelf buzlağı ilə əhatələnir. Bu buzlaq onu dənizdən ayırır.

Şirmaher vahəsi (ing. Schirmacher Oasis) — Antarktidanın Kraliça Mod Torpağı ərazisində Şahzadə Astrid sahilinin mərkəzi hissəsində yerləşir. Antarktida vahəsi buzdan azad bölgə olaraq 35 km² ərazini əgatə edir. Vahə Lazarev dənizindən bir qədər aralıda qərarlaşır. Hündürlüyü 221 metr olan sahə təpəliklərdən ibarətdir. Burada çoxlu sayda kiçik göllər vardır. Şirmaher vahəsinin iqlimi Antarktidanın ümumi iqliminə nisbədə yumşaqdır. Burada orta illik temperatyr −10,4 °C-dir. Küləyin orta illik güçü 9,7 m/s, orta illik yağıntının miqdarı 264,5 mm, günlü saatların bir ay ərzində miqdarı 350 saatdlr. Vahə ilk dəfə 1939-cu ildə alman ekspedisiyasının rəhbəri Alferd Riçer Yeni Şvabiyanı tətqiq edərkən aşkarlamışdır.