Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti
İnzibati mərkəz Çerkessk
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 12 yanvar 1922
Ləğv edilib 16 may 1992
Sahəsi
  • 14.100 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 417.560 nəf. (1989)[1]

Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayəti (Qaraçay-Çərkəz MV) — RSFSR daxilində 12 yanvar 1922-ci ildən 26 aprel 1926-cı il və 11 fevral 1957-ci ildən 16 may 1992-ci ilə qədər mövcud olmuş inzibati-ərazi vahididir.

İnzibati mərkəzi Çerkessk şəhəridir.

Tarixi

Vilayət 1922-ci il yanvarın 12 -də Kuban-Çernomorsk vilayətinin Batalpaşinski idarəsi və Dağ MSSR Qaraçay Milli Dairəsi ərazisinin böyük hissəsindən, mərkəzi Batalpaşinskaya kəndindən yaradılmışdır.

1924-cü il oktyabrın 16-dan rayon Şimali Qafqaz diyarının tərkibinə daxil edildi.

1926-cı il aprelin 26-da rayon Qaraçay Muxtar Vilayəti və Çerkes Milli Dairəsinə bölündü, Batalpaşinski rayonu isə Şimali Qafqaz ərazisinə verildi.

1957-ci il fevralın 11 — də Qaraçayların reabilitasiyasından sonra Çərkəz Muxtar Vilayəti Stavropol diyarının tərkibində Qaraçay-Çərkəz Muxtar Dairəsinə[2] çevrildi. Stavropol diyarının Zelençukski, Karaçayevski və Ust-Cequtinski rayonları da ona verildi[3] .

30 noyabr 1990-cı ildə Qaraçay-Çərkəz Muxtar Dairəsi Stavropol diyarından ayrıldığını və RSFSR tərkibində Qaraçay-Çərkəz Sovet Sosialist Respublikasının (QÇSSR) yaradıldığını elan etdi.

1990-cı il dekabrın 15-də RSFSR Xalq Deputatlarının II qurultayı Qaraçay-Çərkəziyanın Stavropol diyarından çıxarılmasını qanuniləşdirdi və RSFSR Konstitusiyasına düzəlişlər etdi.[4]

1991-ci il iyulun 3 -də RSFSR Ali Soveti Rusiya konstitusiyasına Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətini RSFSR-in tərkibində Qaraçay-Çərkəz Sovet Sosialist Respublikasına çevirən dəyişiklik etdi. Bu düzəliş RSFSR Xalq Deputatları qurultayına baxılması üçün təqdim edildi[5] .

21 aprel 1992-ci ildə Rusiya Xalq Deputatları Konqresi RSFSR konstitusiyasına Qaraçay-Çərkəz Muxtar Vilayətini Qaraçay-Çərkəz Respublikasına çevirən düzəliş qəbul etdi[6] . Düzəliş 16 may 1992-ci ildə "Rossiyskaya qazeta"da dərc olunduqdan sonra qüvvəyə minmişdir[7] .

İnzibati bölgü

23 mart 1977-ci il tarixinə rayona 2 rayon tabeliyində olan şəhər daxil idi:

və 8 rayon:

  1. Adıge-Xablski — aul Adıge - Xabl
  2. Zelençukski — Art. Zelençukskaya
  3. Karaçayevski — Cənab. Karaçayevsk
  4. Malokaraçaevski — s. Üçkəkən
  5. Prikubansky — səh. qafqazlı
  6. Urupsky — Art. maneə
  7. Ust-Cegutinsky Ust-Cequta
  8. Xabezski — aul Xabez

Əhali

Bölgə əhalisinin dinamikası:

İllər Əhali sayı, nəfər Mənbə
1959 277 959 1959-cu il siyahıyaalınması
1970 344 651 1970-ci il siyahıyaalınması
1979 368 343 1979-cu il siyahıyaalınması
1989 414 970 1989-cu il siyahıyaalınması

1989-cu il siyahıyaalınmasına əsasən əhalinin milli tərkibi :

Milliyyət Əhali sayı, nəfər Ümumilikdə faiz payı



</br> əhali, %
ruslar 175 931 42.4
qaraçaylar 129 449 31.2
çərkəzlər 40 241 9.7
Abaza 27 475 6.6
noqaylar 12 993 3.1
ukraynalılar 6 308 1.5
osetinlər 3 806 0.9
tatarlar 2 496 0.6
yunanlar bir 630 0.4
Ümumi 414 970 100

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php.
  2. ↑ "Закон СССР от 11.02.1957 "Об утверждении Указов Президиума Верховного Совета СССР о восстановлении национальной автономии балкарского, чеченского, ингушского, калмыцкого и кар..." 2015-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-09.
  3. ↑ СК/Хроника основных АТ изменений в Ставропоольском крае в 1945–1991.pdf Сборник "Промышленность Ставропольского края в архивных документах (1945–1991 гг.) [ölü keçid]
  4. ↑ "Закон РСФСР от 15 декабря 1990 г. "Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) РСФСР"". 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-09.
  5. ↑ Закон РСФСР от 3 июля 1991 г. "Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) РСФСР в связи с преобразованием автономных областей в Советские Социалистические Республики"
  6. ↑ Закон Российской Федерации от 21 апреля 1992 года № 2708-I "Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) Российской Советской Федеративной Социалистической Республики"
  7. ↑ "Список законов РСФСР/РФ. 1990-1993". 2015-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-09.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qaraçay-Çərkəz_Muxtar_Vilayəti&oldid=7141061"