Alatoran. Saqa. Yeni Ay (ing. The Twilight Saga: New Moon) — həmçinin "Yeni Ay" kimi tanınan, 2009-cu ildə, yazıçı Stefani Mayerin 2006-cı ildə nəşr olunmuş “Yeni Ay” romanı əsasında çəkilmiş romantik fentezi filmidir. Alatoran filmlər seriyasının ikinci filmi olan “Yeni Ay” 2008-ci ildə çəkilmiş “Alatoran” filminin davamıdır. Alatoran filminin qazandığı böyük uğurdan sonra, 2008-ci ilin noyabrında “Summit Entertainment” “Yeni Ay” filmi üçün yaşıl işıq yandırmışdı.[3] Kris Veytz tərəfindən çəkilmiş filmdə Edvard Kallen, Bella Svon və Ceykob Blek obrazlarını müvafiq olaraq Robert Pattinson, Kristen Stüart və Teylor Lotner canlandırmışdır.[4]“Alatoran” filmində olduğu kimi, “Yeni Ay” filmində də ssenarinin yazılması işini Melissa Rozenberq öz öhdəsinə götürmüşdür.[5]
Alatoran. Saqa. Yeni Ay | |
---|---|
ing. The Twilight Saga: New Moon | |
Janr |
triller melodram fentezi |
Rejissor | Kris Veytz |
Prodüserlər |
Vik Qodfrey Karen Rozenfelt |
Əsərin müəllifi | Stefani Mayerin "Yeni Ay" əsəri |
Ssenari müəllifi | Melissa Rozenberq |
Baş rollarda |
Robert Pattinson Kristen Stüart Teylor Lotner |
Operator | Xavyer Aqirresarobe |
Bəstəkar | Aleksandr Desplat |
İstehsalçılar |
İstehsal edən: Temple Hill Entertainment Imprint Entertainment Sunswept Entertainment Distribütor:Summit Entertainment |
Distribütor | Fórum Hungary[d][2], Netflix, Disney+, Summit Entertainment |
İlk baxış tarixi |
16 Noyabr, 2009 (Los Anceles premyerası) 20 Noyabr, 2009 (ABŞ) |
Filmin digər adları |
Toranlıq əfsanəsi. Saqa. Təzə ay Alatoran. Saqa. Təzə Ay |
Müddət | 130 dəq.[1] |
Büdcə | $50 milyon[1] |
Gəlir | $709.7 milyon[1] |
Ölkə | ABŞ |
Dil | ingilis dili |
İl | 2009 |
Əvvəlki film | Alatoran |
Rəng | rəngli |
Çəkiliş yeri | Vankuver, Kokuitlam[d] |
IMDb | ID1259571 |
Çəkilişlər 2009-cu ilin martında Vankuverdə başlamış[6][7][8], may ayında isə İtaliyanın Montepulçiano şəhərində davam etdirilmişdir.[9][10] Film, 20 noyabr 2009-cu ildə dünyanın bir çox ölkələrində vizyona girmiş, ilk həftəsində 26.3 milyon $ toplayaraq daxili baxış miqdarına görə rekord qırmış və onun rekordu yalnız, Alatoran filmlər seriyasından olan növbəti film, Alatoran. Saqa. Tutulma tərəfindən təzələnmişdir.[11] "Harri Potter və Ölüm Hədiyyələri. II hissə" filminin 91.1 milyon $ toplamasına kimi, ev baxışında ilk gündə “Yeni Ay” filmi 72.7 milyonla $ ABŞ film industriyası tarixində rekord nəticəni əldə etmişdi.[12] 142,839,137 $ gəlirlə “Yeni Ay” 2002-ci ildən sonra ilk həftəsində ən çox gəlir gətirən film olmuşdur.[11] “Yeni Ay” filmi həm də “Summit Entertainment” tərəfindən istehsal olunmuş ən çox gəlir gətirmiş film, 4,100 kinoteatr sayı ilə ən çox kinoteatrda nümayiş olunmuş müstəqil film olmuşdur və filmin bu rekordu da “Tutulma” filmi tərəfindən qırılmışdır.[13]
20 mart 2010-cu ildə “Yeni Ay” DVD və Blu-ray disklərdə satışa çıxarılmışdır.[14] 2012-ci ilin iyuluna kimi film təkcə Şimali Amerikada 8,835,501 nüsxədən çox satılmış və disk satışından 184,916,451 dollar gəlir gətirmişdir.[15] Satılmış disklərdən 4 milyon nüsxəsi yalnızca məhsulun satışa çıxarılmasının ilk həftəsində sahibini tapmış və beləliklə də, ilk iki gündə 3.8 milyon nüsxə ilə satılmış “Alatoran” filminin rekordu qırılmışdır.[16] Film, fanatlar tərəfindən çox yaxşı qəbul edilsə də[17], tənqidçilər tərəfindən müsbət qarşılanmamışdır.[18][19]
Bellanın 18 yaşı tamam olur. Kallenlər bunu qyd etmək üçün onu evə dəvət edərək hədiyyələr verirlər. Bella hədiyyələrdən birini açanda təsadüfən barmağı kəsilir və qan damlayır. Cesper özünü saxlaya bilməyərək onun üstünə atılmaq istəsədə Edvard buna mane olur.
Bu hadisə Edvardı çox qorxudur və bununla belə Belladan da ayrılmaq istəmir. Lakin onu qorumağın da ən yaxşı yolunun bu olduğunu fikirləşir. Nəhayət o Bellaya ayrılmaq barədə danışır və təbii ki, o buna etiraz etsədə Edvard dediyini edir. Digər Kallenlər ilə birgə Forksu tərk edir. Bu hadisə isə öz növbəsində Bellaya böyük bir zərbə vurur.
Aylar keçir. Bella isə hələ də o şoku unuda bilmir. Atası Çarli ona görə çox narahat olur və onu anasının yanına göndərməyi qərara alır. Lakin Bella Heç yerə getmək istəmədiyini bildirir və artıq normal həyata başlamağa çalışacağına dair atasına söz verir.O atasının yaxın dostluq etdiyi Billinin oğlu Ceykob ilə dostluq münasibətləri yaranır və bu xeyli davam edir. Ceykob isə yarı-insan yarı-qurd bir adamdır. Bella bunu daha sonra öyrənir. O həmçinin Ceykobun onu sevdiyini də öyrənir. Lakin o Edvardi sevir və hələ də onu unuda bilmir. Bella nə vaxt təhlükədə olsa Edvardın xəyalını görür. Və bir gün o yenədə onu görmək ümüdü ilə təpədən atılmağa gedir və onu görür. Daha sopnra təpədən suya tullanan Bella Bir müddət dalğa ilə mübarizə aparmalı olur. Lakin ən son anda Ceykob onu xilas edə bilir.
Evə qayıdanda Bella aylardır getmiş olan Kallenlərdən birini görür. Bu Elisdir. Elis Bellaya Edvardın onun öldüyünü fikirləşdiyini deyir və Voulturinin yanına özünü öldürməyə getdiyini Bellaya xəbər verir. Bella dərhal Elis ilə İtaliyaya gedir hansıki Voulturilər oradadır. Ən son anda Bella özünü çatdıra bilir və Edvard onun sağ olduğunu görür. Voulturilər Bellaya görə çox narahatdır. Çünki bir insanın vampirlərdən xəbər tutması təhlükəlidir. Lakin Elis gələcəyi görə bilir və onlara Bellanın da çevriləcəyini deyir. Əmin olduqdan sonra Voultirilər onlara getməyə icazə verirlər.
Artıq Bella və Edvard yenidən birlikdədir. Edvard Bellaya ondan bir daha ayrılmayacağına dair söz verir. Film Edvardın Bellaya evlənmə təklif etməsi ilə başa çatır.
2008-ci ilin noyabrında "Summit Entertainment" Stefani Mayerin növbəti kitabları olan “Yeni Ay”, “Tutulma” və “Sübh” romanlarının da ekranlaşdırılması hüququnu aldığını elan etdi.[38] 22 noyabr 2008-ci ildə, “Alatoran” filminin kinoteatrlarda yayımına başlanılmasından bir gün sonra, Summit “Yeni Ay” üzərində işlərin başladığını elan etdi. “Fikirləşmirəm ki, hansısa başqa bir müəllifin romanının ekranlaşdırılması ilə bağlı mənim Summit Entertainmentlə olduğu qədər müsbət təcrübəsi ola bilər”[39] deyə Stefani Mayer qeyd edir. 2008-ci ilin dekabrında “Alatoran” filminin rejissoru Ketrin Hardvikin filmin davamı olan “Yeni Ay” filmini ekranlaşdırmayacağı elan edildi. Hardvikin layihədən uzaqlaşması onun vaxtının az olması ilə əlaqələndirilirdi.[40] 13 dekabr 2008-ci ildə “Qızıl kompas” filminin rejissoru və “Oğlan haqqında” filminin həmrejissoru Kris Veytzin “Yeni Ay” filminin rejissorluğunu öz öhdəsinə götürdüyü elan edildi.[41] Bu elandan qısa müddət sonra Veytz fanatlar qarşısında çıxış edərək “narahat olmamalarını, onların sevimli xarakterlərini, sevgi xəttini və mövzularını saxlayacağını” bildirdi. O bildirir ki, “bu çox ciddi işdir və mən var gücümlə çalışacam ki, kitaba yaraşan gözəl bir film ərsəyə gətirə bilim.” [42]
Melissa Rozenberq Alatoran romanlar seriyasından olan növbəti romanın da adaptasiyasını öz öhdəsinə götürdü və “Alatoran” filminin vizyona girməsinin ilk həftəsonunda yeni ssenari üzərində işləməyə başladı.[43] “Səhər saat ondan axşam saat altəya kimi fasiləsiz ssenari üzərində işləyirdim”[44] deyə Rozenberq xatırlayır. Rozenberq 2008-ci ilin oktyabrından iyununa kimi ssenari üzərində çalışdı, çünki, paralel olaraq “Dekster” serialının da ssenarisi üzərində işləyirdi və “Yeni Ay” filminin ssenarisi ilə yalnız həftə sonlarında məşğul ola bilirdi.[44] Həmin bu beş ay ərzində Rozenberq və Mayer sıx əlaqə saxlayırdılar. Ssenaristin əsas dəyişiklərindən biri Edvardın Bellanın beynində səslənən səsini vizuallaşdırması olmuşdur.[45] Bu dəyişiklik iki əsas xarakter arasında qarşıdurma yaradaraq emosianallığın artmasına səbəb olmuşdu.[45] Ssenariyə görə Rozenberq, Bella üçün təhlükəli şərait yaratmaq məqsədiylə dörd naməlum kişi obrazı yaratmış və onlara motosiklet vermişdir.[45]"Mən ssenariyə motosikletləri əlavə etdim, çünki, o, Bellanın Ceykobla münasibətlərində də mühüm rol oynayırdı.”[45]
"Alatoran" və "Yeni Ay" filmlərində Ceykob Blek obrazında baş verən fiziki dəyişikliklərdən sonra, Veytz "daha iri gövdəli Ceykob obrazı yarada bilmək üçün" Teylor Lotneri başqa bir aktyorla əvəz etməyi düşünürdü.[46] Rolunu saxlaya bilmək üçün Lotner intensiv şəkildə idmanla məşğul olmağa və çəkisini artırmağa başladı və bir müddət sonra 30 funta qədər artdı.[47] 2009-cu ilin yanvarında Veytz və Summit Entertainment Lotnerin rolunu davam etdirə biləcəyini elan etdilər.[4] Müsahibələrindən birində Kristen Stüart Lotnerdən bəhs edərkən qeyd edir: “o, fiziki olaraq, tamamilə başqa bir insane çevrilmişdi”.[48]
2009-cu ilin mart ayında Summit Entertainment Lotnerlə birgə canavar sürüsünün digər üzvlərini canlandırmaq ehtimalı olan aktyorların siyahısını açıqladı. Quilet tayfasının digər üzvlərini canlandıracaq aktyorların seçimini, “Canavarlarla rəqs” və “Ürəyimi Vunded Nidə dəfn edin” kimi hindu səhnələri ilə zəngin filmlərin aktyor seçiminə rəhbərlik etmiş rejissor Rene Heyns həyata keçirmişdir.[49]
2009-cu ilin fevralında, “15-25 arası aborigen əhalidən olan aktyor” tapa bilmək üçün Vankuverdə xüsusi kastinq təşkil olunmuşdur.[50] Aktyor Maykl Şinin Aro obrazını canlandırmaq üçün seçilməsindən əvvəl Veytz “onu uzun müddət izləmiş, səmimi və dostcanlı, lakin olduqca təhlükəli vampir obrazını yarada biləcəyinə” əmin olmaq istəmişdir.[32]
“Yeni Ay” filminin ilkin istehsal mərhələsinə 2008-ci ilin dekabrında start verilmişdi.[51] Çəkiliş cədvəlinə görə filmin çəkilişlərinin 23 mart 2009-cu ildə Vankuverdə[6][7] başlanması nəzərdə tutulsa da, çəkilişlər bir neçə gün əvvəl başlamışdı.[8] Soyuq mavi rəng çalarlarına üstünlük verilmiş “Alatoran” filmindən fərqli olaraq, Veytz ikinci film üçün isti rəng çalarlarına üstünlük vermişdi.[52] Rejissor seçimini qızılı rəng üzərində etmiş və onun bu seçimi italyan rəssamlarının kolloborativ işlərinin meydana çıxmasına təsir göstərmişdir.[52] Bu yanaşma, həm də filmdə uyğun yerlərdə müvafiq rəng çalarlarının istifadəsi üçün əsas yaratmışdı. Məsələn, filmin ümumi çalarının əksinə olaraq, Ceykobun evi qırmızı rəngdədir. Rejissor qeyd edir ki, "meydança qırmızı rənglə örtülmüşdü və beləcə biz şüuraltı vizual aspektdən rəng çalarlarının uyğunluğunu təmin etmişdik.”[53]
Rəqəmsal kameralar əvəzinə lentli kameralardan istifadə olunması da, çəkilişlərə bir qədər köhnə ruh verir.[53] Steadicamda saniyədə 150 kadr çəkməyə qabil olan iki əsas Panavision, yüksəksürətli Arri 435 kameraları və vizual kadrlar üçün VistaVision kameraları romanı böyük ekrana gətirmək üçün istifadə olunan texnikalar arasında idi.[53] Müvafiq spesifik rənglərin əldə edilməsi üçün fərqli kameralar və çəkiliş aparatlarından istifadə olunmuşdur. Bella Edvardla birgə olduğu zaman daha güclü və təmiz çəkən kameralardan istifadə olunmuşdur ki, onların münasibətlərinin “mükəmməlliyini” əks etdirmək mümkün olsun.[53] Bella Ceykobla birlikdə olduqda Steadicam axıcı və orqanik stildə düzənlənmişdi, Bella sinif yoldaşları ilə birlikdə olduqda isə, jarqon vizual dil əllə düzənlənirdi.[53]
Filmin istehsalına başlanmazdan əvvəl, çəkilişlərin Portlenddə yox Vankuverdə aparılması məsələsi haqqında qərar, məkanların “Alatoran” filmindəki məkanlarla uyğunlaşdırılması haqqında debatdan sonra verilmişdi.[54] Çəkiliş komandası üzvlərindən biri bildirir ki “Alatoran” filmində əsas çəkiliş meydançasının Vankuverdə deyil, Portlend, Oreqonda qurulmasının əsas səbəbi, həmin dövrdə ABŞ dollarının dəyəinin Kanada dollarına nisbətətən aşağı olması idi.[55] Vankuverin seçilməsinin səbəbi çəkiliş üçün müsbət şəraitin olması, bozumtul hava və sıx meşələrin mövcudluğu idi.[56] Çəkiliş meydançasının Vankuverdə qurulması qərarının verilməsindən sonra, əsas məsələ, birinci filmdə istifadə olunmuş açar elementlərin yeni çəkiliş meydanında da quraşdırılması idi.[57] Forks məktəbinin eksteryerinin yaradılması üçün parkinq binasından istifadə olunmuşdur. Devid Tomson orta məktəbi interyer çəkilişlərinin aparılması üçün uyğun olmuşdur.[58]
Portlenddə unikal ərazidə yerləşən Kallenlərin evinin qurulması ən çətin tapşırıqlardan biri idi.[57] Çəkiliş heyəti, əvvəlcə Vankuver ətrafında Kallenlərin evinə oxşar interyerli – hündü emallı tavan və şüşə divarları olan, ən əsası isə meşəliklə əhatələnmiş ev axtarmağa başladılar. Portlenddə aşkar edilmiş məkanlardan biri tələblərə cavab verirdi və Veytz filmin bəzi səhnələrini məhz həmin məkanda çəkmişdi.[57] Evin ilkin dizaynını saxlamaq üçün “Yeni Ay”da əvvəl görünməyən bəzi hissələrində dəyişikliklər edilmişdi.[57]
Çəkiliş heyətinin Vankuverdəki məkanları seyr etməsindən sonra Svonların evi üçün uyğun yerin olmadığı məlum oldu və onlar ağac xətti arasında və yola yaxın yerdə Svonların evini inşa etmək qərarı aldılar.[59] Çəkiliş heyəti evin daxili interyerini birinci filmdəkinə uyğun qurdular. Lakin, evin konkret hansısa məkanları ilə bağlı problem olduqda, çəkiliş heyəti Portlenddəki evin interyerini Vankuverdəki çəkiliş səhnəsində qurdu.[59] İkinci filmdə Bellanın otağının yeri dəqiqləşir, belə ki, “Alatoran”da otağın evin qarşı tərəfində olması bilinsə də, “Yeni Ay”da evin otağın evin sağ tərəfində yerləşməsi məlum olur. Başqa bir problem isə “Alatoran” filminin çıxarılmasından sonra Portlenddəki evin rənglənməsi və görkəmini dəyişməsi idi.[59] Buna görə də, çəkiliş qrupu həmin evin Vankuver maketini yaradarkən, “Alatoran” filminin yeksək keyfiyyətli Blu-ray diskindən istifadə etmişdilər.[59]
Rejissor kimi Veytz yeni məkanlardan istifadə etmək imkanına da malik idi. Xüsusilə Quiletlərin məkanı və Ceykobun evi diqqət çəkirdi.[60] Quiletlərin Vaşinqtondakı məkanını əsas alan çəkiliş heyəti, Ceykobun evini məkanın mərkəzində yox, bir qədər kənarında yerləşdirmək qərarı almışdı. Veytz üçün Ceykobun evi canavr adamlar dünyasının həqiqətlərinin gizləndiyi məkan idi.[60] İstifadə edəcəkləri anbarın qırmızı deyil də, yaşıl rəngdə olduğunu gördükdə, quruluşçu rəssam “kitab dünyası”nın həqiqətlərinin əksinə olaraq, “real dünya”nın həqiqətləri ilə üzləşdi.[60]
Volterra, İtaliyanı canlandırmaq üçün namizəd olan on iki çəkiliş məkanının müzakirəsindən sonra, çəkiliş heyəti ən müvafiq yerin İtaliyanın Montepulçiano ərazisi olması qərarını vermişdir.[61] Əsas çəkilişlərə mayın 25-dən 29-na kimi bu ərazidə aparılan çəkilişlər də daxil idi.[9][10][62][63] Volturilərin Edvardla üz-üzə gəlməsi səhnəsinin Edvardın alçaldılması kimi deyil, böyük partlayış kimi təqdim edilməsi nəzərdə tutulmuşdu.[64] Əvvəlcə vampirlər arasında ətrafı dağıdan döyüş səhnəsi planlaşdırılsa da, sonradan Mayerin razılığı alındıqdan sonra Feliks və Edvardın döyüş səhnəsinin canlandırılmasına qərar verildi.[64] Edvardı pis situasiyaya düşmüş adi oğlan kimi göstərən bu idey qısa zamanda dəyişikliyə məruz qaldı; Bella romantik hisslərin rəsiri ilə vampirlərin arasına girərək döyüşə mane olur və Edvard uğrunda ölməyə hazır olduğunu göstərir.[64] Bu səhnənin çəkilməsi üçün xüsusi effektlərə, tryuklara və insandan xeyli sürətli olan vampirlərin necə döyüşməsini təsəvvür etməyə də ehtiyac var idi.[64]
“Yeni Ay” filminin xüsusi effekt işlərinin rəhbəri əvvəllər də “Qızıl kompas” filminin çəkilməsi zamanı Veytzlə birgə çalışmış Syuzan MakLeod olmuşdur. MakLeod “Tippett Studio”-ya canavrları,[65] “Prime Focus of Vancouver”ə isə vampirlərlə bağlı effektləri yaratmağı həvalə etmişdi.[65] Mürəkkəb işə başlamazdan əvvəl yaradılacaq canavar obrazlarının mümkün qədər real olması üçün Tippet rəssamları bir müddət canavar mədəniyyətini öyrənmişlər.[66] Onlar eyni zamanda lazımi köklük və hündürlüyü ala bilmək üçün insanın bəzi əzələ ölçülərini canavarlara tətbiq etməyə müvəffəq olmuşdular.[66] 2009-cu ilin fevralında rəssamlar Los-Anceles kənarında yerləşən “Vulf Mauntin” qoruğuna gedərək real canavarları müşahidə edə bilmişdilər.[66] Rəssamlar üç-beş üzvlük dəstələrlə gəzən boz və şimal canavarlarını müşahidə etmiş, hərəkətlərini izləmişdilər. Onlar yaratdıqları varlıqların hər kəsdə dərin təəssürat buraxmasını istəyirdilər.[66]
MakLeod qabılqan canavar adamların yaradılması işinin asan başa gəlməyəcəyini təxmin edirdi.[67] Canavarların hazırlanmasına fotoqrafik təsvir və canlandırma da daxil idi.[67] Kitabda canavarlar atdan daha böyük təsvir olunduğuna görə aktyorlar və çəkiliş heyəti çün vizual canlandırmada tam ölçülü alüminium konstruksiya və taxta lövhələrdən istifadə olunmuşdu.[67] Aktyorların təsəvvür istinadı formalaşdıqdan sonra kameraların rahat işləyə bilməsi üçün lövhələr çəkiliş meydançasından yığışdırılmışdı.[67]
İlkin olaraq yaradılmış Ceykobun canavarının 3D modeli digərlərinin yaradılması üçün nümunə olmuşdur.[68] Hərəkət və emosiyaları göstərən əzələ sistemi məhz bu model üzərində işlənilərək təkmilləşdirilmişdi. Bundan sonra canavarların xəzi və rəngi üzərində çalışan rəssamlar fəaliyyətə başlamışdı.[68] Onlar həmçinin xəz xarakteristikasını işləyərək nəm xəzlərin bir yerdə toplanması zamanı sıxlaşma və tündləşmə detallarını da yaratmışdılar. Onlar bu görüntünü işıqlandırma və texniki rejissorun baxışından əvvəl işləmişdilər.[68]
İstehsalçı qrupun qarşısına çıxan əsas problemlərdən biri Edvardın getməsindən sonra Bellanın yaşadığı dərin depressiyanın izləyicilərə necə çatdırılması idi. Kitabda bu təəssürat keçən ayların adının sadalanması ilə yaradılır, romanda isə otaqda oturan Bellanın ətrafında fəsillərin dəyişməsi effekti ilə göstərilir.[59] Veytz Bellanın qarşısında oturduğu pəncərəyə oxşar məkan axtarsa da, bu cür yer tapmaq mümkün olmamışdı və buna görə də çəkiliş qrupu Svonların evini yenidən yaradarkən bu məkanı da qurmuşdular.[59] Bu effekt Erik Paskarellinin rəhbərliyi ilə “Prime Focus” tərəfindən yaradılmış 300 vizual effektdən biri idi.[59] Bu, iki kameralı çəkilişi tələb etmişdi: onlardan biri kresloda oturan aktrisanı, digəri isə pəncərədən bayırın görünüşünü çəkirdi. Qrinskrindən istifadə ilə “Prime Focus” fəsillərin dəyişməsi, yarpaqların və qarın tökülməsini verə bilmişdi.[59]
“Yeni Ay” filminin musiqisini bəstəkar Aleksandr Desplat[69] yazsa da, musiqi seçimini, “Alatoran” filminin də musiqi prodüserliyini etmiş Aleksandra Patsavas etmişdir.[70] “The Twilight Saga: New Moon: Original Motion Picture Soundtrack” albomu Patsavasın “Chop Shop” leybli və “Atlantic Records” tərəfindən[70] satışa çıxarılmışdır.[71] “Billboard 200” albom hit-paradında ikinci yerdə debüt edən[72] albom, bir həftə sonra 153,000 satış miqdarı ilə birinci yerə yüksəlmişdir.[73]
“Yeni Ay” filminin ilk təbliğat posteri 19 may 2009-cu ildə çıxarılmışdı.[74] 31 may 2009-cu ildə “MTV Movie Awards” mərasimi zamanı Robert Pattinson, Kristen Stüart və Teylor Lotner filmin ilk treylerini təqdim etdi.[75] İlk treylerin yayımlanmasından sonra “2009 San Diego Comic-Con” mərasimi zamanı filmdən iki qısa səhnə təqdim edildi.[76] İkinci treylerin 14 saniyəlik qısa versiyası 12 avqust 2009-cu ildə, tam versiyası isə “Bendslem” filminin kinoteatr baxışından əvvəl təqdim edildi.[77] Filmin üçüncü treyleri 13 sentyabr 2009-cu ildə “MTV Video Music Awards” mərasimi zamanı təqdim edildi.[78] 27 oktyabr 2009-cu ildə “Scream Awards” mərasimi zamanı “Spike TV” də filmin üçüncü treylerini yayımladı.[79]
“American Idol” verilişinin səkkizinci mövsümünün finalçılarından biri olan Ellison İraeta filmin təqdim edilməsindən əvvəl, ABŞ ərazisində filmin 1200-dən çox kinoteatrda vizyona girəcəyini xəbər verdi və yeni çıxacaq albomu haqqında danışdı.[80] Bundan başqa Stefani Mayer filmin təbliği üçün “Ofra Uinfri Şou”nun qonağı oldu.[81]
Filmin satışa çıxarılmasından hələ iki ay əvvəl əksər kinoteatr baxış biletləri satılmışdı.[82] Əvvəlcədən bilet satışı miqdarına görə, “Yeni Ay” rekord qırmış və bəzi kinoteatrlar əlavə seanslar təyin etməli olmuşlar.[83] Film həm də “Fandango” ilə satışda “Ulduz müharibələri. III Epizod: Sithin intiqamı” filmini geridə qoyaraq ən çox bilet satılan film olmuşdur.[84] Film satışa çıxarılana kimi, həftəsonu nəticələrində[83], “Fandango” satışlarının 86 faizini təşkil etmişdi və 20 noyabr 2009-cu ildə səhər satışlarından film 13.9 milyon $ gəlir gətirmişdi.[83]
20 mart 2010-cu ildə ABŞ-də, 22 mart 2010-cu ildə BK-da satışa çıxarılmış DVD və Blu-ray disklərin təbliği üçün çoxsaylı partilər təşkil olunmuşdu.[14][85] Disklərin əlavə materiallarında rejissor Kris Veytz və montajçı Piter Lambertin səsli şərhləri, səhnə arxası görüntülər və musiqi videoları daxil idi.[14] DVD və Blu-ray versiyalardan fərqli olaraq, Ultimate Fan versiyalı disklərə “Yeni Ay”ın davamı olan növbəti “Alatoran. Saqa: Tutulma” filminin 7 dəqiqəlik ilkin baxış videosu əlavə edilmişdi.[86] Satışa çıxarıldığı ilk həftəsonunda 4 milyondan çox nüsxə ilə satılan “Yeni Ay”, 3.8 milyon nüsxə ilə satılmış “Alatoran” filminin nəticələrini geridə qoymuşdu.[87] Ümumilikdə Şimali Amerikada 8,864,541 nüsxə ilə satılan film, disk satışından 185,166,822 $ gəlir gətirmişdi.[15]
İlk açılış günündə 3,514 kinoteatrdan 26.3 milyon $ gəlir götürən “Yeni Ay” bilet satışı tarixində (ABŞ və Kanadada) ən böyük açılış kimi yadda qalmışdır.[88] Əvvəlki rekord isə ilk açılışında 22.2 milyon $ gəlir gətirən “Harri Potter və Mələz Şahzadə” filminə məxsus idi.[88] Növbəti ildə 4.000 kinoteatrda 30 milyon $ gəlir gətirən “Alatoran. Saqa: Tutulma” filmi isə “Yeni Ay”ın nəticəsini geridə qoymuş[89], lakin, 2011-ci ildə 43.5 milyon $ gəlir gətirən “Harri Potter və Ölüm Hədiyyələri. II Hissə” filminin nəticələrindən geridə qalmışdır.[90] Ev baxışından ilk gündə 72.7 milyon $ gəlir gətirən film, 67.2 milyon $ gəlir gətirən "Qara cəngavər" filminin nəticəsini geridə qoymuşdur.[11] Bu nəticə həm də başqa bir rekordun yaranmasına səbəb olmuşdur; ilk dəfə olaraq ev üçün baxışda tək gündə 100 milyon $-dan çox gəlir əldə olunmuşdur.[91] Lakin, bu rekord da, qısa zaman sonra, 2011-ci ildə 91.1 milyon $ gəlir gətirmiş “Harri Potter və Ölüm Hədiyyələri. II Hissə” filminin göstəricisi ilə qırılmışdır.[12]
142,839,137 $ gəlirlə “Yeni Ay” ABŞ-də doqquzuncu ən böyük açılış həftəsonu[92], ümumilikdə 274.9 milyon $ gəlirlə, dünyada onuncu ən böyük açılış həftəsonu olmuşdur.[93] Noyabrda ən böyük həftəsonu debütünü edən “Yeni Ay” filmi, “Harri Potter və Alov Kuboku” filminin rekordunu (102.7 milyon $) qırmış[94] və “Aclıq oyunları: Alov yanacaq” filminin 158.1 milyon $ gəlir əldə etməsinə kimi öz nəticəsini saxlamışdır.[95] 50 milyon $ büdcəsi olan “Yeni Ay” filmi bütün dünyada 200 milyon $-dan çox gəlirlə ən bahalı açılış olmuşdur.[96] Şükranlıq həftəsonu 42.5 milyon $ gəlir əldə edən film, Çərşənbə və Cümə axşamı bilet satışları ilə birgə 66 milyon $ gəlir gətirmişdir. Beynəlxalq həftəsonu nəticəsinə görə 85 milyon $ əldə edən film, on gün nəticəsinə görə 473.7 milyon $ gəlir gətirmişdir.[97] Üçüncü həftəsonunda film, ev baxışından 15.7 milyon $, beynəlxalq həftəsonunda 40.7 milyon $[98], ümumilikdə 570.1 milyon $ beynəlxalq gəlir əldə etmişdir.[99] Dördüncü həftəsonunda ev baxışından 10 milyon $ gəlir gətirən film dördüncü yerdə qərarlaşmış və ümumilikdə ev baxışından 296,623,634 $ əldə etmişdir.[100]
"Yeni Ay" tənqidçilərdən əsasən mənfi rəy almışdır. Filmi 10 bal üzərindən 4.6 balla qiymətləndirən “Rotten Tomatoes” 216 tənqidçinin 28%-nin filmə müsbət rəy verdiyini bildirir. Saytın ortaq rəyində qeyd edilir: “Alatoran filmlər seriyasından olan növbəti film, fanatları sevindirsə də, hadisələrin yavaş sürəti, sıxıcı rənglər və filmin uzunluğu ilə çətin ki, autsayderləri cəlb edə bilsin.”[101] “Metacritic”, 32 tənqidçinin rəyinə əsasən filmi 100 bal üzərindən 44 balla qiymətləndirir.[18]
"Cleveland Scene" qəzetindən Robert İqnizio filmi "əyləncəli fentezi" kimi təsvir edir və bildirir ki, "film daha güclü vizual görüntüyə [Alatoranla müqayisədə] və yaxşı işlənmiş döyüş səhnələrinə malik olsa da, yen də hadisələrin mərkəzində məhəbbət üçbucağı dayanır."[102] “The Washington Post”dan Maykl O'Sullivan 4ord ulduzluq sistemlə filmi iki ulduz yarımla qiymətləndirir, Stüartın performansını dəyərləndirərək yazır: “Melodrama olmasına baxmayaraq, filmdə hərəkətlilik, seksuallıq və qorxu da vardır.”[103] “Seattle Post-Intelligencer” onlayn qəzeti filmi “B” kateqoriyası ilə qiymətləndirir və qeyd edir: “film yaxşı görünür, dialoqlar canldı, çoxsaylı zarafat elementlri var və film hərəkətlidir.”[104]
“Time Out” jurnalı filmə beş ulduzluq cədvəllə 3 ulduz verir və deyir: “yaşlılar nəzərə alnmazsa, ölümsüz xəyal şahzadəsi uğurunda mübarizə gənclər üçün maraqlı görünə bilər.”[105] “Variety” jurnalından Cordan Mintzer isə qeyd edir ki, “Stüart filmin ürəyi və ruhudur” və əlavə edir ki, “o, dialoqlara dərinlik və ağırlıq verir, daha az cazibədar görünmək üçün cılız səslə danışır və Bellanın psixoloji vəziyyətini daha yaxşı çatdırır.” [106]
"San Francisco Chronicle"dan Mik Lasalle filmi daha qarışıq bir incələmə ilə şərh edir və bildirir: "Güman eləmək olar ki, film fanatları razı salacaq. Digərlərini isə qəribə köpük operası/dəbdəbə xarakterli bir film gözləyir."[107] “Digital Spy” saytı filmə beş ulduzlu cədvəl üzrə 2 ulduz verir və Stüartın fəaliyyətini qiymətləndirərək, “film onun çiyinləri üzərində dayanır” deyə qeyd edir.[108] Rocer Ebert filmə dörd ulduz üzərindən bir ulduz verir.[109] Riçard Ruper “Yeni Ay”ı C kateqoriyasına layiq görür.[110]
Təqdim edilməsindən sonra, "Yeni Ay" bir çox nominasiya və mükafatlara layiq görülmüşdür. 2010-cu ilin martında film, 2009-cu ilin Ən Yaxşı Filmi nominasiyasında "ShoWest Fandango" Fanatların Seçimi Mükafatına layiq görülmüşdür.[111] 2010-cu ilin “İmperiya Mükafatı”nın verilməsi mərasimində Robert Pattinson “İlin Ən Yaxşı Aktyoru”, Anna Kedrik isə “İlin Ən Yaxşı Yeni Aktyoru” nominasiyalarında mükafata namizəd olmuş[112], “Yeni Ay” “İlin Ən Yaxşı Fentezi Filmi”, Pattinson isə “İlin Ən Yaxşı Performansı” nominasiyalarında mükafata layiq görülmüşdür.[113] 2010-cu il “Nickelodeon Kids' Choice Awards” mərasimində film “İlin Ən Yaxşı Filmi” nominasiyasında mükafata namizəd göstərilsə də, “Elvin və burunduklar 2” filminə uduzmuş, lakin, Lotner “İlin Ən Yaxşı Film Aktyoru”, “Edvard və Bella” isə “ilin In Yaxşı Cütlüyü” nominasiyasında mükafata layiq görülmüşdür.[114][115] 2010-cu il “MTV Film Mükafatı” mərasimində Pattinson, Stüart və Lotnerlə birlikdə nominanat olmuş, Pattinson “Qlobal superstar” nominasiyasında mükafata layiq görülmüş, həmçinin “Ən Yaxşı Kişi Performansı” nominantında Lotner və Pattinson mübarizə aparmış və mükafat yenə də Pattinsona verilmişdir. “Yeni Ay” “İlin Ən Yaxşı Filmi”, Stüart və Pattinson isə “Ən Yaxşı Öpüş” nominasiyalarında mükafata layiq görülmüşdür.[116] 8 avqustda baş tutan 2010-cu il “Yeniyetmə Seçimi Mükafatı”nın təqdim edilməsi mərasimində film 10 nominasiyada mükafata namizəd olmuş və səkkiz nominasiyada mükafatı qazanmışdır.[117][118][119] 36-cı “Saturn mükafatı”nın təqdim edilməsi mərasimində “Yeni Ay” “İlin Ən Yaxşı Qorxu Filmi”, Lotner isə “Ən Yaxşı Gənc Aktyor Performansı” nominasiyalarında mükafata nominant olmuş, lakin birinci nominasiyada “Məni cəhənnəmə sürüklə” filminə, ikinci nominasiyada isə Sirşa Ronana məğlub olmuşdur.[120] 2010-cu il “Gənc Aktyor Mükafatı” mərasimində Lotner “Bədii filmdə Ən Yaxşı Aparıcı Aktyor” nominasiyasında mükafata namizəd göstərilmişdir.[121]
2009-cu ilin fevral ayında “Summit Entertainment” Stefani Mayerin üçüncü romanı əsasında “Alatoran. Saqa: Tutulma” filminin çəkiləcəyini elan etdi və filmin 30 iyun 2010-cu ildə təqdim ediləcəyini açıqladı.[122] “Yeni Ay”ın üzərində işlərin davam etdiyi vaxtda “Tutulma” üzərində ilkin istehsal işlərinə başlanıldığı üçün Veytz “Tutulma” filminin rejissorluğunu üstlənə bilməmişdir.[123] 22 aprel 2009-cu ildə Devid Sleyd “Alatoran. Saqa: Tutulma” filminin rejissoru kürsüsünə təsdiqlənmişdir.[124]
Filmi izlə (azərbaycan dilində)