Azərbaycan ləzgiləri

border=none Əsas məqalə: Ləzgilər
Quba qəzasının (indiki Qusar rayonu) Laza kəndindən olan ləzgilər, 1880-ci il

Azərbaycan ləzgiləri[1][2][3] (ləzg. Azerbayjandin lezgiyar[4]) və ya Quba ləzgiləri[5] (ləzg. Qubapatan lezgiyar) — tarixən Azərbaycanın bəzi şimal bölgələrində yaşayan ləzgi etnik qrupunun bir hissəsi[6]. Say baxımından onlar ikinci (türklərdən sonra) millətdir və ölkənin ən böyük milli azlığıdır. Əksəriyyəti üçün ana dili ləzgi, nisbətən az qismi üçün isə Azərbaycan və rus dilləridir.

Demoqrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müasir dövr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1897-ci ildə Rusiya imperiyasında aparılan əhalinin siyahıyaalması zamanı Azərbaycan ərazisində ləzgi dilində danışan əhalinin sayı 63.700 nəfər olmuşdu, bu da ümumi əhalinin 3,5%-ni təşkil edirdi.[7] 1905-1907-ci illərdə erməni quldur dəstələrinin Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi qırğınlar zamanı ən çox itkiyə məruz qalan etnik qruplardan biri də ləzgilər olublar.[8]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Керимова С. КцӀар, кцӀарвияр (энциклопедиядин кӀватӀал) = Qusar, qusarlılar (ensiklopedik toplu). — Баку: Зия, 2011. — С. 613.
  2. ↑ Бедирханов С. А. Литература азербайджанских лезгин: проблемы и перспективы развития. — Махачкала: ИЯЛИ им. Г. Цадасы ДНЦ РАН, 2014. — 224 с.
  3. ↑ Ҹавадов Г. Азәрбајҹанын азсајлы халглары вә милли азлыглары (тарих вә мүасирлик). — Бакы: Елм, 2000. — С. 248, 264.
  4. ↑ Керимова С. КцӀар, кцӀарвияр (энциклопедиядин кӀватӀал) = Qusar, qusarlılar (ensiklopedik toplu). — Баку: Зия, 2011. — С. 613.
  5. ↑ Гаджиев В. Г. Сочинение И. Гербера «Описание стран и народов между Астраханью и рекою Курой находящихся» как исторический источник по истории народов Кавказа. — М.: Наука, 1979. — С. 226.
  6. ↑ "МСЭ/Лезгины. C.123". 2020-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-17.
  7. ↑ Первая всеобшaя перепись нaселения Rоссийской империи 1897 годa: 61, 63, 69, 71 cildlər; Народное хозяство Азербайджанской ССР к 60-летию Великого Октября, Баку, 1977, səh. 7
  8. ↑ AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA ETNO-DEMOQRAFİK PROSESLƏR: tarixi dəyişikliklər və reallıqlar Arxivləşdirilib 2015-10-18 at the Wayback Machine Şahbaz Muradov, Çingiz Baxış

{{Naviqasiya cədvəli |ad = Azərbaycanda yaşayan xalqlar |state = collapsed |başlıq = Azərbaycanda yaşayan xalqlar |cütlərin stili = background:#f0f0f0 |bodystyle = text-align:center; |başlıqstyle = background:lavender; |qrup1 = Cəmlənmiş halda
yaşayan xalqlar |siyahı1 = {{Navbox|child 

 |evenodd = swap
 |background = #ccdceb

|group1 =

Türk dilli xalqlar
 |list1  =azərbaycanlılar  •  tatarlar  •  türklər (Axısqa türkləri)

|group2 =

Qafqaz/Nax-Dağıstan dilli xalqlar
 |list2  =[Ləzgilər] avarlar  •  axvaxlar1  •  [[]  •  rutullar2  •  saxurlar  •  udilər  •  Şahdağ xalqları: buduqlular  •  xınalıqlılar  •  qrızlılar  •  ceklilər  •  əliklilər  •  haputlular  •  yergüclülər

|group3 =

Qafqaz/Kartvel dilli xalqlar
 |list3  = gürcülər (ingiloylar)

|group4 =

Hind-İran dilli xalqlar
 |list4  =kürdlər  •  qaraçılar5  •  talışlar (çarujlar/çərojeylər6  •  derijeylər7  •  galışlar  •  xələclər8)  •  tatlar

|group5 =

Sami əsilli xalqlar
 |list5  = aysorlar  •  Şirvan ərəbləri  •  yəhudilər (Dağ yəhudiləri3  •  Aşkenazi yəhudiləri  •  Gürcüstan yəhudiləri)

|group6 =

Slavyan dilli xalqlar
 |list6  = polyaklar  •  ruslar (malakanlar)  •  ukraynalılar

}} |qrup2 = Ayrı xalqlar |siyahı2 = almanlar  • ermənilər  • yunanlar (pont yunanları) |qrup3 = Qeydlər |siyahı4 = 1Axaxdərə/Axvaxdərə kəndində (Zaqatala rayonu) yaşayırlar
2Şin və Şorsu kəndlərində (Şəki rayonu) yaşayırlar
5Yığcam şəkildə Güllük, Gülüzanbinə, Qapıçay, Məlikzadə və Şambulbinə kəndlərində (Balakən rayonu) yaşayırlar
6Sərək kəndində (Astara rayonu) yaşayırlar
7Əsasən Lənkəran rayonunda yaşayırlar
8Şahağac kəndində (Astara rayonu) yaşayırlar }}