Ust-Labinski rayonu

Ust-Labinski rayonu (rus. Усть-Лабинский район) — Rusiya Federasiyası, Krasnodar vilayətinin tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Ust-Labinsk şəhəridir.

Ust-Labinski rayonu
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

45°16′ şm. e. 39°39′ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Ust-Labinsk[1]
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1924
Sahəsi
  • 1.511 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 100.667 nəf. (2023)[3]
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu 86135
Rəsmi sayt
Ust-Labinski rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ust-Labinski rayonu, Krasnodar diyarının mərkəzi hissəsində, Kuban və Laba çaylarının axdığı yerdə yerləşir. Cənubda Adıgey Respublikası ilə həmsərhəddir. Rayon regional və federal əhəmiyyətli nəqliyyat magistrallarının kəsişməsindədir.

Rayonun sahəsi 1511 km²-dir. Əkin sahələrinin sahəsi 116 min hektardır.

İqlimi mülayim kontinentaldır.

Rayonun əsas çayları: Kuban, Laba, Kirpili, Vtoroy Zelençuk və Srednı Zelençukdur.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1900-cü ildə Ust-Labinskaya kəndi Yekaterinodar və Kavkazskaya ilə dəmir yolu ilə bağlanır. Orada bir dəmiryol stansiyası və onunla birlikdə poçt və teleqraf idarəsi qurulur.

1921-ci ildə Ust-Labinskaya Slobodka eyniadlı kəndin bir hissəsi olur və 1924-cü ildə Ust-Labinsk rayonu qurulur.

Müharibədən əvvəl ərazidə 47 kolxoz və iki heyvandarlıq ferması var idi.

Müharibə adi həyat tərzini dəyişir, bir çox çətinliklər meydana gətirdi. Bir çox sənaye binası və yaşayış binaları dağıdılır.

Müharibədən sonra rayonda çoxsaylı kiçik emalatxanalardan ibarət bir istehlakçı xidmətləri kompleksi qurulur. Bir şəkər, kalibrləmə, yağ və pendir zavodu tikildi. Yeni müəssisələrin tikintisi ilə yanaşı köhnələrinin də yenidən qurulması işləri aparıldı.

1953-cü ildə Ladoqa rayonu, habelə ləğv edilmiş Temirqoevski rayonundan 3 kənd sovetliyi Ust-Labinski rayonu birləşdirildi.

29 may 1958-ci ildə SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti Ust-Labinskaya kəndinin Ust-Labinsk şəhərinə çevrilməsi haqqında qərar qəbul edir. 1 fevral 1963-cü ildə Ust-Labinski kənd rayonu qurulur[4]. 1993-cü ildə kənd sovetliklərinin fəaliyyətinə xitam verilir, kənd idarələrinin əraziləri kənd dairələrinə çevrilir. 2005-ci ildə rayonda 15 bələdiyyə qurulur.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir[5]:

Milliyyət % Say
ruslar 101 201 89,64 %
ermənilər 4 224 3,74 %
ukraynalılar 1 478 1,31 %
qaraçılar 1 227 1,09 %
digərləri 4 093 3,62 %
milliyyətini bildirməyənlər 677 0,60 %
ümumi 112 900 100,0 %
Cins tərkibi

2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat[6]:

Yaş Kişilər,
nəf.		 Qadınlar,
yaş.		 Ümumi
say.		 ümumi əhaliyə
olan nisbət, %
0 — 14 yaş 8 741 8 097 16 838 14,92 %
15 — 59 yaş 37 270 35 837 73 107 64,75 %
60 yaşdan yuxarı 8 285 14 670 22 955 20,33 %
Ümumi 54 296 58 604 112 900 100,0 %

Kişilər — 54 296 nəf. (48,1 %). Qadınlar — 58 604 nəf. (51,9 %).

Əhalinin orta yaşı — 40,0 yaş. Kişilərin orta yaşı — 37,5 yaş. Qadınların orta yaşı — 42,4 yaş.

Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Ust-Labinsk şəhəri) rayon əhalisinin 36,79% -i yaşayır.

İnzibati-ərazi vahidləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ust-Labinski rayonunda 1 şəhər və 14 kənd inzibati vahidliyinə 39 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ust-Labinski rayonu əsas fəaliyyətlər kənd təsərrüfatı, qida və emal sənayesi, geyim, kimya sənayesi, tikinti materialları sənayesi ürərində qurulmuşdur. Rayonda tikinti materialları (gil, qum və çınqıl qarışıqları) istehsalı üçün xammal olan qeyri-metal minerallar var, təbii qaz belə çıxarılır.

Rayon bölgədə ən böyük soya istehsalçısıdır. Ayrıca şəkər çuğunduru və günəbaxan yetişdirmə sahəsində ixtisaslaşmışdır. Heyvandarlıq sənayesinin rolu bölgə iqtisadiyyatı üçün heç də vacib deyil. Burada heyvandarlığın çoxalması, böyüməsi və məhsuldarlığının ən yaxşı göstəriciləri verilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 ОКТМО. 185/2016. Southern FD.
  2. ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
  3. ↑ https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282 (rus.). Росстат, 2023.
  4. ↑ "Указ Президиума ВС РСФСР от 01.02.1963". www.libussr.ru. 2018-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-25.
  5. ↑ "Население по национальности и владению русским языком по муниципальным образованиям Краснодарского края" (PDF). 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2014-02-06.
  6. ↑ "Том 2. Возрастно-половой состав населения и состояние в браке" (PDF).[ölü keçid]

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]