XALQ
сущ. 1. сущ. халкь (1. са уьлкведин вири агьали; 2. миллет; 3. эл, жемят, инсанар); 2. прил. халкьдин; халкьдиз, уьлкведиз талукь (махсус) тир; халкьдихъ галаз алакъалу тир.
Kora (xalq)
Kora (isp. Cora) — Nayarit ştatının şərqindəki El-Nayar bələdiyyəsində, eləcə də qonşu Xalisko ştatının bəzi yaşayış məntəqələrində yaşayan qərbi-mərkəzi Meksikanın yerli etnik qrupudur.
Koralar özlərini cəm halda náayarite adlandırırlar, náayari isə tək haldadır.
Əslində Nayarit ştatının adı da buradan gəlir.
2000-ci il siyahıyaalınması göstərdi ki, bu gün bu xalqın təxminən 24.390 nümayəndəsi var.
Valideynlərindən ən azı birinin Kora dilin daşıyıcısı olan bütün ailə üzvləri daxildir.
Bu 24.000-dən bir az çox adamın 67%-i (təxminən 16357 nəfər) dilin daşıyıcılarıdır, 17%-i bu dildə danışmır, 16%-i isə ümumiyyətlə dil biliyi ilə bağlı məlumat verməkdən imtina edib.
== Tarixi ==
Kora Nayarit ştatının çətinkeçilən dağlıq ərazilərində və dərin yarğanlarında, həmçinin Xalisko, Duranqo və Zakatekas ştatları ilə sərhədboyunca yaşayırlar.
18-ci əsrin əvvəllərində onlar katolik missionerlərə öz ərazilərində yaşamasına icazə verməməklə bir növ məntiqsizlik nümayiş etdirirdilər.
Kora onları əhatə edən çoxlu xristian-hinduları və İspan mədəniyyətinin yeganə dinsiz xalqlardan biri idi.
Lamet (xalq)
Lamet - Laos və Tailandda, Nantxa çayının hövzəsinin cənub hissəsində yaşayan mon-kxmer xalqı. Lamet dili Avstoasiya dilləri ailəsinin mon-kxmer qolunun palaunq - va qrupuna mənsubdur. Şərti olaraq dağ kxmerləri qrupuna daxildirlər.
Bəzi mənbələrə əsasən lametlərin sayı 20 min nəfərə yaxındır.
== Din ==
Lametlər arasında animizm, buddizm və ənənəvi dini inamlar geniş yayılmışdır. lametlərdə musiqi folkloru da inkişaf etmişdir.
== Əsas məşğuliyyətləri ==
Lametlər primitiv əkinçilik üsulu olan kəsmə-yandırma əkinçilik, balıqçılıq, ovçuluq, yığıcılıq və sair təsərrüfüt fəaliyyəti ilə məşğuldurlar.
== Mənbə ==
* Чеснов Я. В. Ламет // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков.
Xalq
Xalq — müxtəlif millətlərdən olub, bir dövləti təmsil edən insan cəmiyyətinə deyilir. Müxtəlif millətlərin fərqli insanlar bir hüquq məkanında yaşayırlar, dövlət qarşısında eyni məsuliyyəti daşıyır.
Yer kürəsində yaşayan bütün insanlar mənşəyinə görə eynidir. Lakin bütün insanlar ayrı-ayrı qruplara ayrılır ki, bu qruplar da xalq adlanır. Hər bir xalqın özünəməxsus mədəniyyəti, dili, dini, adət-ənənəsi, yaşayış tərzi, milli paltarları, folkloru, milli mətbəxi olur.
Dünya əhalisi dilinə və başqa milli əlamətlərinə görə böyük və kiçik qruplara bölünür. Belə əhali qrupuna xalq deyilir. Xalq sözü bir neçə mənada işlədilir:
Adi mənada - dövlətin, ölkənin əhalisi
Elmi mənada - insanların tarixən dəyişməkdə olan bilgisi
Dünyada sayca ən böyük xalq çinlilərdir. Onların sayı 1 milyarddan çoxdur. Xalq - insanların birliyinin tarixən qəbilə - tayfa birliyinin ardınca gələn və ibtidai icma qurluşunun xüsusi mülkiyyətçilik münasibətləri ilə əvəz edilməsi, siniflərin meydana gəməsi və inkişafı şəraitində müxtəlif tayfaların qovuşması, birləşməsi nəticəsində bərqərar olmuş formalardan biridir.
Han (xalq)
Han və ya xan (çin. ənən. 漢族, sadə. 汉族, pinyin: hànzú, hərfi mənası: "xantzu", eləcə də çin. ənən. 漢人, sadə. 汉人, pinyin: hànrén, hərfi mənası: "xanjen") — çinlilərin özlərini verdikləri ad, Çinin və dünyanın ən böyük xalqı.
== Ümumi məlumat ==
Çində 50-dən artıq millət yaşayır və onların arasında ən böyüyü xanlar və xueylərdir. Bu iki xalqın ana dili Çin dilidir. 1 milyard 300 milyonun içərisində xanların sayı 200 milyondur.
Ləklər (xalq)
Ləklər — İran İslam Respublikasında İlam və Luristan ostanlarında kompakt halda yaşayan, dilləri Hind-Avropa dil ailəsinə daxil olan xalq. Kürd əsilli müəlliflər tərəfindən etnik məsubiyyət anlamında kürdlərə aid olunsalar da, dillərinə görə fərqlənirlər. Belə ki, lək dili lur dilinin dialekti hesab olunur. Türkiyədə Şeyxbizinlarca Ankarada danışılır 2000-ci ilə olan təxminə əsasən İran İslam Respublikasında sayları 1,000,000 nəfərdir .
Moğollar (xalq)
Moğollar (monq. могол) — Əfqanıstanda yaşayan monqol mənşəli kiçik xalq. Bir qismi monqol dilinin arxaik dialektində, qalanları isə dari dilində danışır. Dindarları müsəlmandır.
Жуковская Н. Л. Моголы // Народы мира: Историко-этнографический справочник / Глав. ред. Ю. В. Бромлей; Институт этнографии АН СССР имени Н. Н. Миклухо-Маклая. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — С. 305—306.
Кисляков В. Н. Хазарейцы, аймаки, моголы (к вопросу об их происхождении и расселении) // Советская этнография.
Okanaqan (xalq)
Okanaqan və ya Okanoqan — ABŞ və Kanadanın sərhədində yaşayan xalq.
Okanaqanlar özlərini syilks də adlandırırlar. Onlar ABŞ-də Vaşinqton ştatında, Britaniya Kolumbiyasında və Kanadada yaşayırlar. Okanaqan vadisi onların əsas yurd yeridir.
Onlar Daxili selişlərin etnoloji və linqvistik qruppudurlar. Okanaqan Spokan, Sinkist, Nez-Perse, Pend-d’oreyl (kalispel), Şusvap (sekvepemk) və Nlakapamuk (tompson) xalqlarına yaxındır.
Piqme (xalq)
Piqmeylər — Mərkəzi Afrikanın ilk sakinlərindən biri olaraq qəbul edilən, hal-hazırda Ekvatorial Qvineyada yaşayan və 1,5 metri keçməyən boyları ilə "cırtdanboylu" deyə adlandırılan yerli qəbilə
Piqmey (xalq)
Piqmeylər — Mərkəzi Afrikanın ilk sakinlərindən biri olaraq qəbul edilən, hal-hazırda Ekvatorial Qvineyada yaşayan və 1,5 metri keçməyən boyları ilə "cırtdanboylu" deyə adlandırılan yerli qəbilə
Qacarlar (xalq)
Qacar tayfası (Qacar qəbiləsi; Qacar oymağı; Qacar soyu) — Oğuz türklərinin Bayat boyuna mənsub oymağı (qəbiləsi).
"An Ethnohistorical dictionary of the Russian and Soviet empires"-ə görə bu gün azərbaycanlıların İranın şimalında yaşayan sub-etnik qrupudur.
Kompakt şəkildə Gorgan ostanının Sovar-Şaku şəhristanında və Mazandaran ostanının Xəzər-Cərib vadisində yaşıyırlar. Sayları 35 mindən çoxdur.
Qacarların əcdadları XIII-XIV əsrlərdə Orta Asiyadan Ön Asiyaya köç etmişlər.
Qacar hərbçiləri Səfəvilər dövlətinin hərbi dayağı olmuşlar.
Qacarların əksər hissəsi şiə müsəlmanlar, az bir hissəsi isə sünnilərdir.
Vadidə əkinçiliklə, dağlarda isə heyvandarlıqla (keçi və qoyun bəsləmənməsi) məşğul olurlar. Bir çox qacarlar şəhərlərdə yaşayırlar və yüksək sosial statusa malikdirlər. Qacarların əhəmiyyətli bir hissəsi farslar tərəfindən assimilə olunmuşdur.
Qalolar (xalq)
Qalolar - şimal-şərqi Hindistanda, xüsusilə Arunaçal-Pradeş ştatının Çanqlanq dairəsinin bir neçə ştatında, Yuxari Subansiri dairəsinin cənub-şərqində, Şərqi Sianq dairəsinin cənub-qərbində, Qərbi Sianq dairəsində yaşayırlar. 2001-ci il əhalinin siyahıyaalınmasına görə qaloların sayı 80 597 nəfər olmuşdur.
Qalo dili Tibet-birma dil ailəsinin tani dil qrupuna aiddir. qaloların əksəriyyəti yerli ənənəvi animistik dini inamlara etiqad edirlər, son zamanlar onların əksəriyyəti xristian dininin davamçılarıdır.
Qaloların ənənəvi məşğuliyyəti kəsmə-yandırma əkinçilik və müəyyən dərəcədə ovçuluq və yığıcılıqdır. Kənd təsərrüfatında bir neçə çəltik növü, taxıl (şimal rayonlarında) qarğıdalı, istiot və s. becərilməsi mühüm yer tutur, lakin qaloların yaşadıqları ərazilərin dağlıq relyefə malik olması təsərrüfat işlərinə müəyyən əngəllər törədir.
Nyori, Tai (1993). History and Culture of the Adis, Omsons Publications, New Delhi-110 027.
Post, Mark W. (2007).
Rus (xalq)
Qədim ruslar – qədim xalq (və ya sosial qrup). Müasir rusların ilk əcdadları. Onlar skandinav, türk və slavyanların qarışmasından yaranmışlar
Şərq slavyanlarının ilk dövləti olan Rus dövlətinın (müasir elmi ədəbiyyatda Kiyev Rus dövləti) adı bu xalq ilə bağlıdır. Qədim Rus dövlətinin qurucuları olmuşlar.
Entnik mənsubiyyətləri mübahisəlidir. Tarixçilərin əksəriyyəti onların varyaqlar (vikinqlər) olduğunu düşünür. Bəzi rus tarixçilər isə slavyan xalqlarından biri hesab edirlər.
Dəfələrlə peçeneqlər və başqa türk tayfaları ilə vuruşmuş, Bizansa, İdil bulqarlarına, Xəzər xaqanlığına və Qafqaz ərazisinə uzaq səfər yürüşləri etmişlər.
Seçilmiş xalq
Yəhudilər, İbrahim peyğəmbərin dürüstlüyündən hadisəni İbrahimin qövmünün Tanrı tərəfindən seçildiyini, onlarla ahid edildiyinə və özlərinin də bu qövmün davamı olduqlarına inanarlar.
Musevilikteki seçilmişlik anlayışı Yəhudi irqini deyil Yəhudi Halkı'nı əhatə edir (İvrit: Am Yisrael עם ישׂראל) yəni burada bəhs edilən bir irq deyil Tanrının əmrlərini mənimsəmiş olan xalqdır. Bir başqa deyişlə sonradan Yəhudiliyi qəbul etmiş bir adam da hansı irqdən və dindən olursa olsun artıq İsrail Halkı'ndan sayılmaqdadır.
Bu seçilmişlik Yəhudilərə bir üstünlük deyil əksinə əlavə bir məsuliyyət gətirir, çünki Yəhudiliyin görə Cənnətə nail olmaq üçün yəhudi olmaq şərt deyil. Tək Allaha inanan və əsas insani əxlaq qaydalarını pozmamış hər adam dini nə olursa olsun cənnətə gidebilecektir. Tövratda bu təməl 7 qanun, Nuhun Universal Qanunları adında izah buna görə: Nuhun Universal Qanunları bunlardır:
Bütə tapmamaq
Allahın adını mübarək qılmaq bu adla lənət etməmək
Cinayət işləməmək
Cinsi əxlaqsızlıq etməmək
Oğurluq etməmək
Adil bir mühakimə sistemi yaratmaq və riayət olunmasını təmin etmək.
Canlı bir heyvanın ətini kopartıp yeməmək.
Talmud, Yəhudi olmasalar belə bütün insanların Nuhun Universal Yasaları'na uyğun gəlməsi lazım olduğunu ifadə edər. Bu qaydalara tabe olanları isə dürüst (İvrit: hasid) olaraq adlandırır. Talmuda görə bu Yeddi Universal Yasa'ya uyanlar, Dünyanın Dürüst İnsanları (İvrit: Hasid Umot Ha'olam) olaraq görülürlər.
Venda (xalq)
Venda — Cənubi Afrika Respublikasının şimalında Zimbabve ilə sərhəddə yaşayan xalq.
Venda xalqının sayı təxminən 600 min nəfərdən 1 milyon nəfərədəkdir . Venda dili Cənubi Afrika Respublikasının rəsmi dillərindən biri olan bantu dilləri ailəsinə aiddir. Venda xalqı bəzi mülahizələrə görə Konqo meşələri adlanan ərazidən, bəzi mülahizələrə görə Böyük Rif vadisində, Limpopo çayı sahillərində məskunlaşan bantuların köçürülməsi zamanı bu əraziyə gəlmişlər. 1973-1994-cü illərdə venda bandustanı mövcud olmuşdur.
Əfsanəyə görə venda knyazları öz xalqını Zimbabvedən Şimali Transvaala (idiki Cənubi Afrika Respublikasının Limpopo vilayəti) gətirən əfsanəvi qəhrəman Toxo ya Ndoyun nəslindəndirlər. Paytaxtın əsasını qoyduqdan sonra o, Fundizi gölündə itmişdir, əfsanəyə görə o, bu gün də həmin göldə yaşayır.
Xalq Bank
Xalq Bank (Azərbaycan) — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bank.
Xalqbank (Türkiyə) — Türkiyədə fəaliyyət göstərən dövlət bankı.
Xalq Musiqisi
Xalq musiqisi (folk-musiqi) — bir xalqın özünəməxsus musiqisi. Xalq musiqisi uzun illər boyu xalq arasında yaranır, əsasən mahnı və rəqs formasında nəsildən-nəsilə ötürülür.
Xalq Alyansı
Cümhur İttifaqı, həmçinin Xalq Alyansı (türk. Cumhur İttifakı) — 20 fevral 2018-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyası (AK Parti) ilə Milliyyətçi Hərəkat Partiyası (MHP) arasında qurulan seçki ittifaqıdır. Daha sonra BBP (Böyük Birlik Partiyası) alyansa qoşulub. 11 mart 2023-cü ildə Hür Dava Partiyası (Hüda-Par) alyansa qoşuldu.
Kayuqa (xalq)
Kayuqa — İrokez Konfederasiyasını yaradan beş irokez qəbiləsindən biri. Kayuqa xalqının yurdu onlarla əlaqəli Onondaqa və Seneka qəbilələri arasında yerləşən Finger gölünün ətrafındadır.
== İndiki dövrdə ==
ABŞ siyahıyaalmalarında Kayuqa xalqı adətən irokezlərin bir hissəsi sayılır.
== İstinadlar ==
== Əlavə ədəbiyyat ==
Hansen, B. and J. Rossen. «Building Bridges Through Public Anthropology in the Haudenosaunee Homeland.» In Past Meets Present: Archaeologists with Museum Curators, Teachers, and Community Groups. Jameson, Jr., J and S. Baugher. 2007. Springer: New York.
Aşanti (xalq)
Aşanti və ya aşantililər (özünüadlandırma: Asantefo, Asante; "müharibə üçün birləşmiş" deməkdir) — Akan qrupuna aid xalq. Qananın mərkəzi regionlarında yaşayırlar. Əhalisinin sayı 3,3 milyon nəfərdir.
== Dil ==
Onlar Volta-Konqo qrupunun Niger-Konqo makroailəsinin kva alt qrupuna aid olan çvi dilində danışırlar. XIX əsrdə xristian missionerləri latın qrafikası əsasında yazı dili yaratmışdılar.
== Mədəniyyəti ==
=== Evlər ===
Ənənəvi evləri planda dördbucaqlı, gillə örtülmüş taxta dirəklərdən düzəldilmiş, döşəməsi torpaq və dam örtüyü palma yarpaqları, ot və ya dəmir və şiferlə örtülmüşdür.
=== Geyimləri ===
Ənənəvi geyimlər kente və adinkra (xüsusi damğalarla naxışlanmış ornamentli bayram kente) adlanır.
=== Mətbəxi ===
Yemək əsasən bitki mənşəli (müxtəlif sıyıqlar, xörəklər, qaynadılmış və bişmiş tərəvəzlər, ədviyyatlı yeməklər və palma yağı ilə tərəvəzlər), həmçinin ət və balıqdır.
== İstinadlar ==
== Əlavə ədəbiyyat ==
Ашанти / Попов В. А., Григорович Н. Е. // Анкилоз — Банка [Электронный ресурс]. — 2005.
Seneka (xalq)
Seneka (özünüadlandırma: tshoti-nondawaga və ya oneniuteronron; ing. seneca, nid. sinnekens; oneyda qəbiləsinin işlətdiyi mogikan sözünün təhrifidir) — İrokez Konfederasiyasının tayfalarından biri. Tayfanın öz adı "dağ adamları" deməkdir.
Nyu-York ştatında Seneka gölünün və Cenesi çayının sahillərində yaşayırlar. Tayfa şurası Nundavao (indiki Neapol, Nyu-York ştatı) kəndində yerləşirdi. XVIII əsrdə onların yaşayış sahəsi Niaqara çayından Pensilvaniyadakı Allegeyni çayına qədər uzanırdı. Hal-hazırda Nyu York ştatındakı Tovananda, Kataroqa, Allegani və Oyl-Sprinqs rezervasiyalarında yaşayırlar. Bundan əlavə, az sayda Seneka tayfaları Oklahomada, eləcə də Kanadanın Ontario əyalətindəki Kayuqa tayfası ilə birlikdə yaşayırlar.
İqbo (xalq)
İqbo (və ya ibo; hərf. "meşə sakinləri") — Nigeriyanın cənub-şərqində yaşayan etnik qrup. Sayları 35 milyondan çoxdur. Niger-Konqo makroailəsinin Benue-Konqo dil ailəsinə aid olan İqbo dilində danışırlar. Britaniya müstəmləkəçiliyinin nəticəsi ilə onların əksəriyyəti iqbo dili ilə yanaşı ingiliscə danışır.
Volta-Niger ailəsinin iqbo dilində danışırlar. Ən çox yayılmış dialektlər Onicha və Owerridir. Onicha əsasında ədəbi dil inkişaf edir - "standart İqbo"; 1915-ci ildə Onicha, Owerri, Bonny, Ingwana və Arochuku dialektləri əsasında missionerlər tərəfindən yaradılmış "vahid İqbo" da var. Bir çox digər dialektlərin öz yazılı ənənələri var. Latın qrafikası əsasında yazı .
Ənənəvi geyimlərinə kişilər üçün köynəklərinin üstündən geniş papaq, qadınlar üçün sviterlər aiddir.
Hopi (xalq)
Hopi — Arizonanın şimal-şərqində yerləşən Hopi qoruğunda 12,635 km2-lik ərazidə yaşayan hindi xalqı.
Ənənəvi olaraq pueblo xalqları qrupuna aiddir. 2010-cu il ABŞ siyahıyaalınmasına görə, Hopi rezervasiyasının əhalisi 19,338 nəfər idi. Ən böyük icma Arizona ştatının Först-Mesa şəhərində yerləşirdi.
Hopi xalqı uto-aztek dillərinin şoşon alt qolunun hopi dilində danışır.
== İstinadlar ==
== Əlavə ədəbiyyat ==
Susanne and Jake Page, Hopi, Abradale Press, Harry N. Abrams, 1994, illustrated oversize hardcover, 230 pages, ISBN 0-8109-8127-0, 1982 edition, ISBN 0-8109-1082-9
Alph Secakuku, «Hopi Kachina Tradition: Following the Sun and Moon» 1995
Alfonso Ortiz, ed. Handbook of North American Indians, vol. 9, Southwest. Washington: Smithsonian Institition, 1979
J. O. Brew, «Hopi Prehistory and History to 1850», pp. 514—523 in Ortiz, Handbook
F. J. Dockstader, «Hopi History, 1850—1940», pp.
İkamiyaba (xalq)
İkamiyaba və ya iyakamiyaba (Tupi i + kama + îaba; hərf. "sınıq sinə") — Amerikanın yerli xalqları arasında yayılmış qadın döyüşçülərdən ibarət əfsanəvi icmaya verilən ümumi təyinat. Onlar kişilər olmayan, qadın döyüşçülərlə xarakterizə olunan matriarxal cəmiyyət təşkil edirdilər. Bu termin həmçinin, indiki Ekvador ərazisində yerləşən Konuris çayı yaxınlığındakı dağı təyin edirdi. Bu əfsanə XVI əsrdə Braziliyanın şimal regionunda əfsanəvi amazonların varlığı haqqında mifin yaranmasına səbəb olmuşdur.
İspaniya konkistadoru Fransisko de Orelyana qızıl axtarışında And dağlarından çaya enən zaman İkamiyaba yerlilərinin hücumuna uğramışdır. Onların ispanlara qarşı qələbəsi kral I Karla rəvayət olunmuşdur və beləliklə, Amazon çayı adını almışdır. Orelyananın hesabatlarında bildirilmişdir ki, qoşunlara bu yerli xalqın varlığı barədə onlarla təmasda olmamışdan əvvəl xəbərdarlıq edilmişdir. Orelyana onları çılpaq gəzən və yalnız ox və yay daşıyan, daş evlərdə yaşayan və qiymətli metallar toplayan uzunboylu qadınlar kimi təsvir edirdi.
Xalq suverenliyi
Xalq suverenliyi — bir dövlətin xalqının ali hakimiyyətin yeganə qanuni və hüquqi daşıyıcısı və ya dövlət suverenliyinin mənbəyi hesab edildiyi doktrina.
== Tarixi ==
Xalq suverenliyi ideyaları modernist fəlsəfənin yayılması ilə Qərb düşüncəsində inkişaf etdirildi. XVI əsrin sonlarında Avropada köhnə imperiyaların dağılması və yeni dövlətlərin yaranması bu tarixi proseslərin izahına və qanuniləşdirilməsinə ehtiyac yaratdı. 1576-cı ildə fransız filosofu Jan Boden dövlət suverenliyi konsepsiyasını işləyib hazırladı ki, onun mahiyyəti dövlətin müəyyən ərazi və onun daimi əhalisi üzərində tam hakimiyyətə malik olması və xarici qüvvələrdən asılı olmaması idi. Əvvəlcə Boden suverenliyin daşıyıcısını xalq üzərində qeyri-məhdud hakimiyyətə malik monarx elan etdi.
Lakin XVIII əsrdə suvereni xalqın adını toplu şəkildə almış fərdi şəxslərdən formalaşan kollektivdən başqa bir şey adlandıran fransız mütəfəkkiri Russo xalq suverenliyi doktrinasını inkişaf etdirdi. Russodan əvvəl bu doktrina Tomas Hobbs və Con Lokkun əsərlərində işlənmişdir.
== Təsnifatı ==
Xalq suverenliyi monarxın suverenliyinin antaqonistidir, burada monarx xalqın üzvü kimi deyil, fərdi şəxs - suveren (mütləq, avtokratik) dövlət hakimiyyətinin daşıyıcısı kimi qəbul edilir. Xalq suverenliyi və dövlət suverenliyi anlayışları da fərqlidir, lakin bir-birinə zidd deyildir, çünki birinci halda dövlətdə ali hakimiyyət məsələsi, ikinci halda isə hakimiyyətin aliliyini dövlətin özü məsələsi ortaya çıxır.
Hal-hazırda, xalq suverenliyi doktrinası dünya birliyi tərəfindən tanınır, bu, xüsusən də İncəsənətdə öz əksini tapır.
Xalq düşməni
Xalq düşməni və ya Vətən xaini — Roma hüququndakı termin olub, düşmən obrazıdır və bu, bir şəxsin qanundankənar elan edilməsini, qeyd-şərtsiz məhv edilməsini nəzərdə tutur (və bu mənada onu respublikaya qarşı silahla döyüşən düşmən əsgərinə bərabərləşdirir). əllər).
== Qədim Romada ==
Qədim Romada “xalq düşmənləri” (lat. hostis publicus - "xalq düşməni" və hostis populi Romani - "Roma xalqının düşməni") Lusi Korneli Sulla tərəfindən qadağan edilmiş şəxslər elan edildi. Sonra 68-ci ildə Neron, 192-ci ildə isə imperator Kommod “xalq düşməni” elan edildi.
Dünya xalqları ədalətliləri
"Dünya xalqları ədalətliləri" və ya "Beynəlxalq ədalətlilər" (ivr. חסידי אומות העולם) — 1951-ci il "Holokost xatirəsi haqqında İsrail qanunu”na əsasən, Avropanın nasistlər tərəfindən işğalı zamanı və "Holokost” illərində öz həyatlarını təhlükəyə ataraq minlərlə yəhudini xilas etmiş qeyri-yəhudilərə verilən fəxri ad.
1963-cü ildən etibarən İsrail Ali Məhkəməsi hakiminin rəhbərlik etdiyi komissiya "Beynəlxalq ədalətlilər"in mükafatlandırılması vəzifəsini həyata keçirir. Bu ada layiq görülən şəxs, üzərində adının qeyd olunduğu medalla mükafatlandırılır, həmçinin, adı Qüdsdə yerləşən "Yad va-Şem" muzeyinin ərazisində yerləşən "Ədalətlilər bağçası”nın Şərəf Lövhəsində həkk olunur. Əgər həmin şəxs vəfat edibsə, onun yaxın qohumu bu adı ölən insanın xatirəsinə əldə etmək üçün dövlətə müraciət etməlidir.
Bu ada layiq görülən şəxslərin sırasında İsrail dövlətində yaşamağı seçənlərə orta əmək haqqı miqdarında təqaüd və sağlamlıq sığortası, həmçinin, ev və ehtiyac olan zaman tibbi dəstəklə də təmin olunur. Faciə və qəhrəmanlıq İnstitutu "Yad va-Şem" 1 yanvar 2016-cı il tarixində 51 ölkədən 26.119 nəfər insanı "Dünya xalqlarının mömini" kimi təsdiq edib.
== Möminlərin fəaliyyəti ==
Yəhudilərə yardım böyük cəsarət və fədakarlıq tələb edirdi. Nasistlər yəhudiləri qoruyan və onları gizlədən bütün şəxsləri ölümlə təhdid edirdilər. Yəhudilərə kömək edənlərə verilən cəzalar ölkələr üzrə bir-birindən fərqlənirdi.
Erməni xalq hərəkatı
Erməni xalq hərəkatı (erm. Հայոց Համազգային Շարժում (ՀՀՇ), ing. Pan-Armenian National Movement) – erməni radikal millətçi təşkilatı. 15 iyun 1980-ci ildə Afinada (Yunanıstan) təsis olunub.
Dünyanın bir neçə ölkəsində nümayəndəlikləri var. Erməni terror təşkilatlarını və ASALA-nı dəstəkləyir.
Təşkilat bir çox ölkələrdə sərgilər, elmi konfranslar, miting yürüş və piketlər təşkil etmişdir. Təşkilatın bir sıra aksiyaları həbsdə olan erməni terrorçularını dəstəkləməyə və onları "siyasi məhbus" kimi təqdim edib azadlıqa buraxılmasına nail olmağa hesablanmışdı.
1985-ci ildə Afinada təşkilat uydurma erməni soyqırımının 70-ci ildönümünə həsr olunmuş konfrans təşkil edir.
Erməni xalq hərəkatı Qarabağdakı separatçılara maliyyə yardımının göstərilməsində, onları dünyaya tanıtmaqda aktiv iştrak edir.
Filippin xalqları
Filippin çoxmillətli dövlətdir, ölkədə yüzə yaxın xalq, etnik və subetnik qruplar yaşamaqdadır, onlar ölkədə yerləşəm yeddi min adadan 800-də yaşamaqdaırlar. Xalqların bir çoxu qohum, özlərindən daha çox olan xalqın içində qəbilə birliyi kimi yaşamaqdadır. Aetalardan və bəzi gəlmə qruplardan (çinlilər, avropalılar, hindistanlılar, ərəblər və başqaları) başqa ölkənin demək olar ki bütün yerli xalqları cənubi monqol irqinə mənsubdur və Avstroneziya dil ailəsinin Malayziya-Polineziya yarımailəsinin indoneziya dəstəsinin şimal qrupunda danışırlar.
Fin-uqor xalqları
Fin-uqor xalqları - Baltik regionu, Şimali Asiya və Ortadunay düzənliyində yaşayan fin-uqor dilli xaqlar. Bu xalq somoedlərdən fərqli olaraq Ural dillərində danışırlar. Fin-uqor xaqlarının çoxusu onlardan fərqli dil ailələrinə mənsub olan xalqlarla əhatələniblər. Fin-uqor konsepsiyası etnikdən daha çox, linqvistik məna daşısa da, fin-uqor dilli xalqlarda, xüsusilə də Baltik finləri arasındakı etnik qardaşlıq düşüncəsi 20-ci əsrdə inkişaf etmişdi.
Sayına görə 4 ən böyük fin-uqor xalqı macarlar (13–14 milyon), finlər (6–7 milyon), estonlar (1.1 milyon) və mordvalardır(744,000). İlk üç xalqın öz müstəqil dövləti olsa da (Macarıstan, Finlandiya və Estoniya), mordvalar Rusiya Federasiyası tərkibindəki Mordoviya muxtar respublikasında yaşayır.
RF içərisində muxtar respublikası olan digər fin-uqor xalqları: karellər (Kareliya Respublikası), komilər (Komi Respublikası), udmurtlar (Udmurtiya), marilər (Mari El) və mordvalar (mokşa və erzyanlar - Mordoviya). Xantılar və mansilər Xantı-Mansi muxtar dairəsində yaşayırlar. Komilərin subqrupu olan komi-permyaklar əvvəllər Komi-Permyak muxtar dairəsində yaşasalar da, bu gün bu ərazi Perm diyarının daxilində xüsusi statusu olan bir bölgədir.
Yerli saam xalqlarının ənənəvi yaşayış ərazisi Şimali Finno-Skandinaviya və Şimal-qərbi Rusiyadakı Kola yarımadasıdır və bu ərazilər ümumi şəkildə Laplandiya olaraq adlandırılır.
Gürcüstan SSR xalq artisti
Gürcüstan SSR xalq artisti — Gürcüstan SSR xalq artisti adı 27 may 1936-cı ildə təsis olunmuşdur.
Gürcüstan SSR xalq artistlərinin siyahısı
== 1920-ci illər ==
=== 1929 ===
Dmitri Arakişvili
== 1940-cı illər ==
=== 1943 ===
Veriko Ancaparidze
== 1960-cı illər ==
=== 1965 ===
Leyla Abaşidze
=== 1966 ===
Tengiz Abuladze
== ? ==
Gürcüstan Xalq Bankı
Azadlıq Bankı (gürc. ლიბერთი ბანკი, libert'i banki), əvvəllər Gürcüstan Xalq Bankı (gürc. საქართველოს სახალხო ბანკი , sak'art'velos sakhalkho banki), Gürcüstanda özəl bir bankdır, 2017-ci ilin iyun ayına olan vəziyyətə görə 5,6% bazar payı ilə ölkənin aktivləri arasında üçüncü yerdədir. Gürcüstanda ən böyük filial şəbəkəsinə malikdir.
== Tarix ==
Liberty Bank, 1994-cü ildə özəlləşdirilən və 2002-ci ildə "Gürcüstan Xalq Bankı" olaraq adlandırılan dövlətə məxsus "AgroMretsvBank"-ın varisidir.
Gürcüstan Xalq Bankı, Gürcüstanda ən böyük müştəri xidməti şəbəkəsinə sahib idi. Georq Qoquadzenin rəhbərliyi altında bank ölkə daxilində 210 filial açdı. Qoquadzenin strategiyası ölkə daxilində geniş əhatə dairəsi yaratmaq olduğundan, bank pensiya və digər sosial müavinətlərin verilməsi hüquqları üzrə dövlət tenderini qazana bildi. Qoquadzenin Xalq Bankında icra əməliyyatının son ili olan 2008-ci ilin sonunda bankın bütün Gürcüstan əhalisinin təxminən 30%-ni təmsil edən 1,5 milyon müştərisi vardı.
2009-cu ilin sentyabr ayında Gürcüstanın keçmiş Baş naziri Lado Qurqenidze və Rumıniya maqnatı Dinu Patriciunun yeni qurulan Liberty Investments Holding BV şirkəti tərəfindən səhmlərinin 91,2%-i satın alındı və bankın adı Liberty Bank olaraq dəyişdirildi.
Gürcüstan Xalq Maarif Muzeyi
Gürcüstan Xalq Maarif Muzeyi — Tbilisidədir.
Zaqafqaziya maarif tarixinə dair ən dəyərli mənbələrdən olan bu muzeydə Qori müəllimlər seminariyasınında sənədləri qorunub saxlanılır. Sənədlər arasında burada təhsil almış Azərbaycanın digər görkəmli şəxsiyyətləri ilə yanaşı, Məmmədquluzadənin də seminariyaya qəbulu və orada oxuması haqqında çoxlu sənədlər vardır. Bunların arasında Mirzə Cəlilin atası Məmmədqulu Məşədi Hüseynqulu oğlunun 1882 il iyunun 21-də Qori müəllimlər seminariyasına qəbul edilməsi haqqında direktorun adına ərizəsi, Mirzə Cəlilin doğum tarixi haqqında qəza polis idarəsi tərəfindən verilmiş vəsiqə və ruhani idarəsinin şəhadətnaməsi, seminarist Cəlilin dərsə davamiyyəti və təhsil zamanı aldığı qiymətlər haqqında cədvəllər, 1886–1887 tədris ilində seminariyanı bitirərək "İbtidai xalq məktəblərində müəllimlik adına layiq görülməsi" haqqında məlumat və digər sənədlər də vardır. Qori seminariyasında təhsil almış azərbaycanlı tələbələr, o cümlədən Cəlil Məmmədquluzadə haqqındakı həmin sənədlərin mikrofoto surətləri Azərbaycan Respublikası Dovlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində saxlanılır.
== Həmçinin bax ==
Qori müəllimlər seminariyası
== Mənbə ==
Cəlil Məmmədquluzadə Ensiklopediyası. Bakı, 2008. səh.114.
Gürcüstan Xalq Rəqs Ansamblı
Gürcüstan Xalq Rəqs Ansamblı — 1945-ci ildə Tbilisidə (Gürcüstan SSR) yaradılmış xoreoqrafik kollektivdir. Ansamblın ilk rəhbərləri, eləcə də solistləri ər-arvad Nina Ramişvili (1972-ci ilə qədər rəqs etdi) və İlya Suxişvili (1954-cü ilə qədər rəqs etdi) olmuşlar.
Gürcüstan SSR əməkdar artistləri M. Mxeidze, V. Kuparadze, Q. Surviladze, N. Lordkipanidze, Ş. Baramidze, N. Pliev, V. Kalandadze, Z. Bilaloviç ansamblda çalışmışlar.
Ansamblın repertuarına Gürcüstanın, Osetiyanın müxtəlif xalqlarının xalq rəqsləri, habelə gürcü xalq çalğı alətlərində musiqi müşayiəti ilə teatrlaşdırılmış süjet tamaşaları daxildir. Ansamblın artistlərinin ifa etdikləri rəqslər arasında "Kartuli" (gürc. ქართული), qadın rəqsi "Samaya" (gürc. სამაია), "Kintouri", "Davluri", Azərbaycan rəqsi "Ceyrani", Acar rəqsləri "Qandağan" və "Xorumi", Osetin rəqsləri "Simd" və "Komik rəqs", "İluri", Honq rəqsi, "Xevsuriya rəqsi" və s. yer alır.
1948-ci ildən ansambl SSRİ şəhərlərini gəzməyə başladı, sonra Polşa, Rumıniya, ABŞ, Finlandiya, Fransa, Çexoslovakiya, Avstriya, Bolqarıstan, Macarıstan, Danimarka, Venesuela, Kolumbiya, Kubaya qastrol səfərlərinə çıxdı.
1967-ci ildə ansambl İtaliyada, Milanda La Skala teatrında çıxış etmişdir.
Gürcüstan Xalqları Ümumdünya Konqresi
ýGŸrcŸstan Xalglarõ †mŸmdŸnya Kongresi (GX†K)ý – GŸrcŸstanda və xaricində yaşayan gŸrcŸlərin ictimai təşkilatõ; 2009 il mart ayında təsis olunmuşdu.
== Struktur və rəhbərlik ==
GXÜKün baş ofisi Venada, Avstriyada yerləşir. Rusiya filialı Sankt-Peterburqda açılmışdır.
Prezident, Aleksandr Yebralidze Rusiya biznesmeni, OAO ˝Talion˝un baş direktorudur.
Prezident müavinin, Badri Meladze, Moskva şəhərində GUP ˝Stoliçnıye apteki˝ təşkilatõnda baş direktorunun təhlŸkəsizlik Ÿzrə mŸavinidir.
Prezident mŸavini, Vladimir Xomeriki yenilikilik və investisiyalar sahəsində mŸtəxəssislərin Rusiya dšvlət akademiyasõnda rektorun məsləhətisidir.
Rusiya filialõnõn direktoru – Aleksandr Kinteraya.
== Fəaliyyət ==
Kongresin müraciətində Gürcüstanı böhran vəziyyətindən stabil demokratik inkişaf yoluna çıxartmaq və vahid, bitərəf, azad, iəklənən GŸrcŸstanõ yaratmaq məqsədi elan edilir. Mixail Saakaşvilinin GŸrcŸstan prezidenti vəzifəsindən kšnŸllŸ istefa haqqõnda təklif irəli sŸrŸlŸr.
Onlayn konfransında İA Regnum GXÜKün Tbilisidə gürcü filialı aşmaq, šz gəzetini, radiostansiyasõnõ və televiziya kanalõnõ yaratmaq planlarõ haqqõnda bildirilmişdir.
Gürcüstan xalq rəqsləri
Gürcü xalq rəqsləri — gürcü xalqının rəqs sənətidir.
Gürcülərin xalq rəqsləri qədim tarixə malikdir. Bunu çoxsaylı tarixi mənbələr və arxeoloji tapıntılar da təsdiq edir.
Xristianlığın yayılmasından bir neçə əsr əvvəl gürcü tayfaları Qara dəniz sahillərinin şərq hissəsində məskunlaşmışdılar. Qədim yunan coğrafiyaşünası Strabonun əsərlərində gürcülərin bütpərəstlik rituallarının parlaq təsviri var, burada rəqs elementləri də öz əksini tapmışdır. Xristianlığın yaranması insanların həyatında əhəmiyyətli dəyişikliklər etdi, lakin bir çox rituallar yeni dinə uyğunlaşdırılaraq hələ də qorunub saxlanıldı. Bu rituallarda rəqs tədricən ön plana çıxır və dini məzmununu itirir. Beləliklə, gürcü rəqsləri xalq folklorunun bir elementi kimi formalaşır.
Akademik İvane Cavaxişvilinin fikrincə, "Lamproba" rəqsi bütpərəstlərin Aya sitayiş ritualının qalığıdır. Svanların bir çox kənd təsərrüfatı rəqsləri, məhsuldarlıq tanrısına həsr olunmuş, "Adrekilay" və ya "Sakmisay" kimi bütpərəst köklərə malikdir.
Gəncədə Xalq Cümhuriyyəti binası
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin binası — Gəncədə tarixi bina.
“Cümhuriyyət evi”, “Cümhuriyyət binası” kimi tanınan bu binada 1918-ci il iyunun 16-dan sentyabrın 16-dək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti yerləşib.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə dövrü XX əsrdə dövlətçilik tariximizin təməl daşlarının əsasının qoyulduğu böyük tarixi dövürdür.
== Haqqında ==
Bina 1897-ci ildə, Gəncənin memarlıq üslubuna uyğun olaraq kərpicdən tikilmişdir. Binada ilk illərdə Gəncə Şəhər Duması (Zemstvo idarəsi) yerləşmişdir. Binanın memarı Gəncənin ilk ixtisaslı memar-mühəndisi Abuzər bəy Rzayevdir.
1908-ci ildə Gəncə qubernatorunun iqamətgahı olub. 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti, yəni I Xoyski və II Xoyski hökuməti bu binada fəaliyyət göstərib.
1920-ci il noyabrın 14-də Nəriman Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakı Politexnik Məktəbinin bazasında M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Politexnik İnstitutu təsis edilib. 1929-cu il mayın 15-də institutun kənd təsərrüfatı fakültəsinin bazasında ayrıca təhsil müəssisəsi - Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu yaradılıb.
Habil Əliyev (xalq artisti)
Habil Mustafa oğlu Əliyev (28 may 1927, Ağdaş – 8 sentyabr 2015, Bakı) — Azərbaycanlı kamança ifaçısı, Azərbaycan SSR xalq artisti (1978).
== Bioqrafiya ==
Habil Əliyev 28 may 1927-ci ildə Ağdaş rayonunun Üçqovaq kəndində anadan olub. Yeddi yaşında ikən rayon mərkəzindəki 3 saylı yeddiillik Ağdaş musiqi məktəbinə qəbul olub. İlk vaxtlar ailəsinin təkidi ilə tar sinifində dərs alsa da uşaqlıqda çox cılız olduğundan tara gücü çatmır sonradan kamança sinifinə keçir. Elə həmin vaxtdan da meylini kamana salıb. Yeddinci sinfi və həm də musiqi məktəbini bitirəndən sonra pedaqoji məktəbə daxil olub.
Habil Əliyev 1952-ci ildə Bakıya gəlib Asəf Zeynallı adına orta ixtisas musiqi məktəbinin kamança şöbəsinə daxil olub. Görkəmli tarzən Qurban Pirimovdan və məşhur müğənni Xan Şuşinskidən muğam sənətinin sirrlərini öyrənməyə başladı. Habilin ifaçılığı bəstəkar Soltan Hacıbəyovun da diqqətindən yayınmamışdı. Bəstəkar, Habilin potensial imkanlarını nəzərə alıb ona filarmoniyada işləməyi məsləhət görüb.
Huey xalqı
Hueylər, Huey xalqı (çin. sadə. 回族, pinyin: Huízú) — Çin Xalq Respublikasında rəsmi olaraq tanınan 55 etnik azlıqdan biri.
Onlar çinlilərlə eyni milləti təşkil edir, bir dildə danışır, eyni tip yazıdan istifadə edirlər. Onların başqa bir xüsusiyyəti də müsəlman olsalar belə, ərəb adları deyil, Çin adlarından istifadə etmələridir. Tək fərq onların İslam dininə sitayiş etmələri, nəticədə də məişət və gündəlik həyatda buna uyğun dəyişikliklərdir. Onlar Çin deyil, İslam mədəniyyətinin daşıyıcıları hesab olunurlar. Huey-szılar Çinin tarixində də fəal şəkildə iştirak etmiş, Tszin sülaləsi zamanı baş vermiş dunqan-uyğur (1862-1877) üsyanında hakimiyyətlə mübarizədə aktiv surətdə döyüşmüşlər. XX əsrdə Çində baş vermiş hadisələrdə də iştirak edərək, kommunistlərə qoşulmuşdurlar.
Xuey-tszular Çinin şimalındakı Ninsya-Xuey muxtar rayonunu əhalisinin böyük əksəriyyətini təşkil edirlər.
Koreya Xalq Demokratik Respublikası
Şimali Koreya və ya rəsmi adı ilə Koreya Xalq Demokratik Respublikası (qısaca: KXDR, kor. 조선민주주의인민공화국) — Şərqi Asiyada dövlət. KXDR Koreya yarımadasının şimal hissəsində yerləşir. Şimal və şimal-qərbdə Çin, şimal-şərqdə Amonk (Çində Yalu kimi tanınır) və Tümen çayları boyunca Rusiya, cənubda isə Cənubi Koreya ilə həmsərhəddir. Ölkənin qərbində Sarı dəniz, şərqində isə Yapon dənizi yerləşir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Pxenyan, ümumi sahəsi 120,540 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 25 milyon nəfərdən çoxdur. Ölkənin adı kütləvi informasiya vasitələrində qeyri-rəsmi şəkildə "Şimali Koreya" kimi işlənir.
== Coğrafiyası ==
Ölkənin ərazisi 122.762 km²-dir .
Ölkə ərazisinin təxminən 80%-i sıra dağlardan və yaylalardan ibarətdir. Ölkənin şimal-şərqində orta yüksəkliyi 1000 m olan Kema yaylası yerləşir.
Koreya Xalq Demokratik Respublikası coğrafiyası
Koreya Xalq Demokratik Respublikası (KXDR, Şimali Koreya) Şərqi Asiya regionunda, Koreya yarımadasının şimalında yerləşən dövlət. Şimal-şərqdən Rusiya ilə sərhədlənir. İki ölkəni Tumannaya çayı ayırır. Şimal və şimal-qərbdən isə Çinlə sərhədə malikdir. Burada iki ölkə arasında təbii sərhəd rolunu Yaluszyan çayı oynayır. Cənubdan isə Cənubi Koreya ilə sərhədlənir. Olkənin şərq sahillərini Yapon dənizi, qərb sahillərini isə Sarı dəniz yuyur.
== Ərazisi ==
== Quru sərhədləri və sahil xətti ==
Ölkənin quru sərhədlıri cəmi 1673 km təşkil edir. Çin ilə 1416 km, Cənubi Korera ilə 238 km, Rusiya ilə isə 19 km sərhədə malikdir.
Sahil xəttinin uzunluğu isə 2495 km təşkil edir.
Koreya Xalq Ordusu
Koreya Xalq Ordusu (KPA; Chosŏn'gŭl: 조선인민군; Chosŏn inmin'gun) Şimali Koreyanın təhlükəsizliyinə cavabdeh olan qurumdur. KXDR Sonqun siyasəti əsasında idarə olunur ki, bu siyasət də ordunun əsas diqqət mərkəzində olmasına səbəb olmuşdur. Ordu 5 yerə bölünmüşdür: Quru Qoşunları, Hərbi Dəniz Qüvvələri, Hərbi Hava Qüvvələri, Strateji Raket Qüvvələri və Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr. Əlavə olaraq 14 yanvar 1959-cu ildə yaradılmış İşçi-Kəndli Qırmızı Mühafizəçilər adlı hərbiləşdirilmiş qüvvələr də orduya tabedir. 2016-cı il hesablamalarına görə 5,889,000 nəfər hərbiləşdirilmiş şəxsi heyəti ilə dünyanın ən böyük hərbiləşdirilmiş qüvvələridir. Bu rəqəm ölkə əhalisinin 25%-ni təşkil edir.
Könüllü ordu ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasında demarkasiya xətləri
Könüllü ordu ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasında demarkasiya xətləri — Anton Denikinin Könüllü ordusunun işğal etdiyi ərazilərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti arasında müəyyən olunmuş sərhəd nişanları. Könüllü ordunun işğalı nəticəsində Dağlılar Respublikasının süqutu Azərbaycan üçün ciddi təhlükə yaradırdı.
== Demarkasiya xəttinin yaradılması ==
Denikin Azərbaycan sərhədlərinə yaxınlaşırdı. Bunu nəzərə alan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Xarici İşlər Nazirliyi müttəfiq qoşunların komandanlığına müraciət edərək, cənuba doğru irəliləyən bu ordunun qarşısının alınması və onun hissələrinin Dağıstandan çıxarılması üçün tədbirlər görülməsini tələb etdi. 1919-cü ilin, yanvarında Bakıdakı Böyük Britaniya qoşunlarının baş komandanı general Uilyam Tomson Qafqaz dağları boyunca Dağıstanın şimal hissəsindən keçən demarkasiya xəttini müəyyənləşdirmişdi. Lakin buna məhəl qoymayan Denikinin Könüllü ordusu Dərbəndi tutdu. Azərbaycanla Könüllü ordu arasında demarkasiya xətti pozuldu. Yeni demarkasiya xəttinin müəyyənləşdirilməsinə və Könüllü ordunun bu xətdən geri çəkilməsi haqqında ingilis komandanlığının tələbinə baxmayaraq, Denikinin hərbi qüvvələri Dərbənddə və bütün Dağıstanda qalmaqda davam edirdi. Bundan ciddi narahat olan Cümhuriyyət hökümətinin başçısı Nəsib bəy Yusifbəyli Cənubi Qafqazda ingilis qoşunlarının komandanı general Q.Kori ilə görüşmüşdü. General Q.Kori 1919-cu il iyunun 11-də Nəsib bəy Yusifbəyliyə göndərdiyi məktubunda general Denikinlə Cənubi Qafqaz respublikaları arasında yeni demarkasiya xəttinin keçdiyi əraziləri müəyyənləşdirmişdi.
Laos Xalq Demokratik Respublikası
Laos (laos. ລາວ) və ya rəsmi adı ilə Laos Xalq Demokratik Respublikası (laos. ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ) — Cənub-Şərqi Asiyada dövlət. Laos Hind-Çin yarımadasında dənizə çıxışı olmayan ölkədir. Şimal-qərbdə Myanma, şimal-şərqdə Çin, şərqdə Vyetnam, cənub-şərqdə Kamboca, cənub-qərb və qərbdə Tailandla həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Vyentyan şəhəri, ümumi sahəsi 237,955 kvadrat kilometrdir. Laos dünyadakı 5 kommunist ölkədən biridir.
== Tarixi ==
Bu gün Laosda idarəçi etnik qrup olan laolar, tay xalqlarının bir qoludur. Taylar 8-ci əsrdə Cənub-Qərbi Çində güclü Nançao Krallığını qurduqdan sonra cənuba doğru irəliləyərək Hind-Çin yarımadasına daxil oldular. Laolar, digər tay xalqlarıyla birlikdə, V əsrdən bəri Kamboçiyadakı Xmer İmperiyasının idarəsi altında yaşayan Laosun yerli qəbilələrinə üstünlüklərini qəbul etdirdilər.
Latviya Xalq Cəbhəsi
Latviya Xalq Cəbhəsi (latış. Latvijas Tautas fronte) — 1988-1993 illərin arasında öncə Latviya SSR-də, sonra isə müstəqil Latviyada fəaliyyət göstərən siyasi qurum. O, əvvəl Perestroykayı dəstək etmək üçün yaradılıb, sonra isə Latviyanın SSRİ-dən müstəqilliyi üçün fəaliyyət göstərirdi.
== Mənşəyi ==
1940-cı ildə Latviya, Litva və Estoniya SSRİ tərəfindən işğal olunub. Bundan təxminən eyni zaman meşə qardaşları adı altında partizanların silahlı müqaviməti başlayıb.
1986-cı ildən başlayaraq latviyalılar konkret məqsədlərin ətrafında təşkil olmağa başlayıblar. Moskvaya qarşı ilk qələbələrindən biri Dauqavpils şəhərin yanında, Latviyanın əsas Dauqava çayının üzərində dördüncü hidroelektik dambasının quraşdırmasının dayandırması idi. Bu Ətraf Mühitin Müdafiə Klubunun yaradılmasını ilhamlandırıb. Klub Sovet rejiminə qarşı daha geniş şəkildə mübarizə aparmaq üçün ətraf mühitlə bağlı etirazları vasitə kimi sayırdı.
== Tarixi ==
1988-ci ildə Latviyada məqsədi demokratiya və müstəqillik olan qurumların arasında Latviya Xalq Cəbhəsi də var idi.
Latış xalqı
Latışlar və ya latviyalılar (latış. latvieši) — Latviyanın əhalisinin 62,1 % təşkil edən (2011 tarixinə olan məlumat) Baltika xalqı. Dili — hind-avropa dil ailəsinin baltik qrupuna (litva dili ilə birgə) daxil olan latış dili. Ənənəvi dinləri — lüteran və katolik, pravoslavlar da vardır.
Belə götürülür ki, latışlar qədim Baltika xalqları olan latqalların, kurşilərin, zemqalların, sellərin və fin-uqor xalqlarının XVII əsrdə qovuşması nəticəsində yaranmışdır. İlk dəfə yazılı mənbədə latışlar haqqında 1613-cü ildə Georq Matsel tərəfindən qələmə alınmış "Latış katexizis"də qeyd edilir ("Lettisch Vademecum"). Latış dili haqqında 1525-ci ildə Almaniyada latış dilində nəşr edilmiş və saxlanmamış "Lüteran messe"sində də qeyd olduğu bildirilir.
Sayları:
Latviya: 1 330 769
ABŞ: 87 564
Rusiya: 28 520
Braziliya: 20 000
Avstraliya: 18 938
İrlandiya: 18 008
Ukrayna: 5079
Litva: 2,3 тыс. (2010)
Estoniya: 2199 (2009)
Belorusiya: 1549 (2009)
== Mənbə ==
Кудрявцев И. Феномены политического национализма на примере Латвийской Республики
Стродс Х. Начало переселения латышских крестьян в Россию в 40-е — 60-е гг. XIX в.
Laçın (xalq mahnısı)
== Sözləri ==
Laçın
Araz axar lil ilə,
Dəstə-dəstə gül ilə,
Mən yarımı sevirəm
Şirin-şirin dil ilə
Bağçaları sarı gül,
Yarı qönçə, yarı gül.
Gec açıldın, tez soldun,
Olmayaydın barı, gül.
Ay Laçın, can Laçın,
Mən sənə qurban Laçın...
Yeri-yeri nişan yar,
Yeni eşqə düşən yar,
Elçiləri qırılmış...
Özü elçi düşən yar!
Alma atdım nar gəldi,
Kətan köynək dar gəldi
Qapıya kölgə düşdü,
Elə bildim yar gəldi.
Ay Laçın, can Laçın,
Mən sənə qurban Laçın...
Su atdım yara dəydi
Əlim divara dəydi.
Dilim mənim qurusun, (bəzən: Dilim ağzım qurusun)
Nə dedim Yara dəydi.
Ey əlim oda yansin
Pərvanə o da yansın
Mən yandım yar üzündən
Eşitsin o da yansın
Ay Laçın, can Laçın,
Mən sənə qurban Laçın...