XİZƏK

сущ. 1. гъел, алерар, гъелерар; // ayaq xizəyi жубуяр, чатуркаяр; лыжаяр; 2. гъелцин, алеррин, гъелеррин.
XİYARLIQ
XİZƏKÇİ
OBASTAN VİKİ
Xizək
Xizək — insanın qar üstündə hərəkət etməsi üçün təkərsiz nəqliyyat vasitəsi. (150–220 santimetr) uzunluğunda, pəncə hissəi iti və yuxarı əyilimiş iki taxta və ya plastik materialdan düzəldilir. Xizəklər üzərində xüsusi bərkidilmiş çəkmələrlə ayağa geyindirilir. Xizəklərdə qar üzərində sürüşmə vasitəsilə hərəkət etmək olar. Mezolit dövründən istifadə olunan xizək Azərbaycanın ayrı-ayrı zonalarında müxtəlif adlarla (kəriskə, kirşə, havza, çəpə və s.) məlumdur. Başqa ölkələrdən fərqli olaraq Azərbaycanda xizəyə öküz və kəl də qoşulmuşdur. Rusiya və Skandinaviyadakı qaya üstü təsvirlər göstərir ki, eramızdan hələ min illər əvvəlllər insanlar xizəklərdən istifadə edirlərmiş. Xizəklər şimal xalqları tərifndən onların soyuq təbiətə və uzun qışa uyğunlaşması prosesində ixtira edilibdir. Sərt təbiətdə yaşayan insanların davam gətirməsi üçün dərinliyi böyük olan qar örtüyü üzərində hərəkət etməsi lazım idi. Əvvəlcə qar üstündə yerimək üçün xüsusi konstruksiya icad edilir.
Xizək muzeyi
Ski Museu — Xizək ləvazimatlarının nümayiş olunduğu muzey. ABŞ-nin bu mövzuya aid ən böyük kolleksiyaya sahib muzeyi hesab olunur. Burada bütün eksponatlar xronoloji ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu ardıcıllıq Polşada xizək ləvazimatının inkişafında 120 il ərzində baş verən dəyişiklikləri göstərir. Muzeydə həmçinin qış idmanı mövzu haqqında müxtəlif kitablara da arst gəlmək mümkündür. Muzey 1995-ci ildə il bundan əvvəl Siklin şəhərində kolleksioner və yerli sakinlərin dəstəyi nəticəsində yaradılmışdı. Ski Museum of Maine website (ing.) "Skiing Pleasant Mountain" exhibit at Maine Memory Network. (ing.) Associated Press article by Glenn Adams in USA Today. (ing.) Ski Tracks article by Dan Cassidy in Maine Coast Now Arxivləşdirilib 2011-07-22 at the Wayback Machine.
Ağbulaq Xizək Mərkəzi
Ağbulaq Xizək Mərkəzi-Azərbaycan Respublikası, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonunda yerləşir == Ümumi məlumat == Ağbulaq İstirahət Kompleksi dəniz səviyyəsindən 2000 metr yüksəklikdə, Şahbuz rayonunun eyniadlı kəndində yerləşir . Ağbulaq Naxçıvan şəhərindən 58 km , Hava Limanından isə 66 km məsafədə yerləşir. Dağların qoynunda yerləşən Ağbulaq İstirahət və Xizək Mərkəzi gündəlik qayğılardan uzaqlaşmağınız üçün ideal məkandır . Dağlara açılan gözəl mənzərəli otaqlar, təbii qidalar, təmiz hava və ecazkar təbiət sizin istirahətinizi xoş etməklə yanaşı , səhhətinizi də möhkəmləndirəcək . Ümumi tutumu 76 nəfər olan, 38 otaq fəaliyyət göstərir. Otaqlar peyk yayımlı TV, daxili xəttli telefon, mini bar, kassa, vanna otağı (duş, duş kabini), WC, fenlə təchiz olunub. Ağbulaq İstirahət Mərkəzində kafe-bar, restoran-bar fəaliyyət göstərir. Bundan başqa mini futbol-voleybol meydanı, uşaqlar üçün əyləncə parkı, market, valyuta məntəqəsi, poçt xidməti və başqa xidmətlər də mövcuddur. Xidmətlərimiz 24 saat Qəbul və Yerləşdirmə 24 saat Restoran və Bar 24 saat Otaq xidməti 24 saat Təhlükəsizlik xidməti Pulsuz Park etmə Oyandırma xidməti Bələdçi (ödənişli) Yanğınsöndürən İlk tibbi yardim otağı == Ağbulaq İstirahət Mərkəzi == Standart otaq Tək çarpayı, oturma dəsti, LCD televizor, minibar, elektrikli çaydan, buklet dəsti, telefon xidməti, şkaf, paltar asılqanı, wifi, mərkəzi isitmə sistemi, sabun, şampun, duş jeli, xalat, dəsmal, fen, 24 saat otaq xidməti, çamaşırxana xidməti, fərdi ütü servisi, çay-kofe xidməti Kotteclər Həyətyanı sahədə 3 ədəd kottec mövcuddur. Hər kottec 2 otaqdan ibarətdir.
Dağ-xizək idmanı
Dağ-xizək idmanı-qar üzərində xizəklərlə birlikdə edilən, qapılardan keçərək ən sürətli aşağaya enməyə məqsəd qoyulan idman növüdür. 1936-cı ildə keçirilən Qış Olimpiya oyunlarından sonra Olimpiya oyunlarına əlavə olunmuşdur. İdmançılar Olimpiya və Dünya Çempionatına qatıldıqları kimi hər il Dünya Kubokunda da iştirak edirlər. Dörd əhəmiyyətli intizam var:1. Slalom (SL), böyük slalom (GS), süper böyük slalom (super-G) və eniş yarışlarıdır. Slalom en texniki və yavaş kateqoriyadır. Sürət saatda 55 km-ə çatır. Eniş intizamı, bu yarışda ən sürətli yarışdır. Sürət saatda 100 km-ə çatar. Böyük slalom intizamı texniki, super böyük slalom isə sürət yarışması olaraq qəbul edilir və eniş yarışlarındakı sürət əldə edilir.
Səhənd xizək kurortu
Səhənd xizək kurortu — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Bostanabad şəhristanında və Səhənd dağının şimal yamaclarında yerləşir.
Brezovisa xizək kurortu
Brezovisa xizək kurortu və ya Brezovisa xizək mərkəzi — dağ kurortu və Şar dağlarının yamaclarında yerləşən Kosovonun ən böyük qış turizm mərkəzi. Xizəksürmə və snoubord üçün nəzərdə tutulmuşdur. Yay aylarında ekoturizm imkanlarına yürüyüş, dağ velosipedi, golf və digər açıq havada istirahət fəaliyyətləri daxildir. Gəzinti yolları yaxınlıqdakı Livad gölünə aparır. == Tarixi == Brezovisa xizək kurortu 1954-cü ildə yaradılıb. Xizək kurortu Şar dağları Milli Parkının şimal və şimal-qərb yamaclarında yerləşir. Kurortun beş kanadından birincisi 1979-cu ildə quraşdırılıb. Kurortun şimal və şimal-şərq yamaclarında yerləşən 16 kilometr uzunluğunda xizək enişləri var. Kurort 1980 və 1990-cı illərdə bir sıra beynəlxalq xizək yarışlarına ev sahibliyi edib, o vaxtdan bəri turizm məkanına çevrilmişdi. Brezovica 1984-cü ildə Sarayevoda keçirilən Qış Olimpiya Oyunları üçün alternativ xizək meydançası kimi xidmət göstərib, 1980-1990-cı illərdə Beynəlxalq Xizək Federasiyasının bir sıra tədbirlərinə ev sahibliyi etsə də, kurort iyirmi ildən artıqdır ki, əhəmiyyətli infrastruktur sərmayəsi almayıb.
"Tufan" dağ-xizək kompleksi
"Tufan" Dağ-Xizək Kompleksi (tam adı: "Tufan" Dağ-Xizək Yay-Qış İstirahət Kompleksi) — Azərbaycanın Qəbələ rayonunda rekreasiya-turizm obyekti. == Coğrafiyası == Kompleks Qəbələ şəhərindən təxminən 4 kilometr aralıda yerləşir. Kanat yolunun və xizəkçilik kompleksinin 8 stansiyadan ibarət olması planlaşdırılmışdır. Birinci stansiya dəniz səviyyəsindən 950 metr, sonuncu stansiya isə 1920 metr hündürlükdədir. == Açılışı == Kompleksinin birinci mərhələsinin açılışı 3 yanvar 2014-cü ildə Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə olmuşdur. Buna qədər isə, ölkə başçısı Qəbələyə etdiyi mütəmadi səfərlər zamanı kompleksə gələrək burada aparılan tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olmuşdur. == İnfrastruktur == Kompleksdə nəhəng infrastruktur yaradılmış, avtomobil yolunun çəkilməsi, torpaq sürüşmələrinin qarşısının alınması üçün mühafizə tədbirləri görülmüşdür. Kompleksin tikintisinin birinci mərhələsi çərçivəsində 4 kanat xətti tam inşa olunmuş, 10 xizək yolundan beşində inşaat işləri başa çatmışdır. İnşası nəzərdə tutulan 10 enmə zolağının ümumi uzunluğu 18 min metr təşkil edir. Burada turistlərin istirahətinin təşkili üçün hər cür şəraiti olan restoranlar da yaradılmışdır.
Tufan Dağ-Xizək Kompleksi
"Tufan" Dağ-Xizək Kompleksi (tam adı: "Tufan" Dağ-Xizək Yay-Qış İstirahət Kompleksi) — Azərbaycanın Qəbələ rayonunda rekreasiya-turizm obyekti. Kompleks Qəbələ şəhərindən təxminən 4 kilometr aralıda yerləşir. Kanat yolunun və xizəkçilik kompleksinin 8 stansiyadan ibarət olması planlaşdırılmışdır. Birinci stansiya dəniz səviyyəsindən 950 metr, sonuncu stansiya isə 1920 metr hündürlükdədir. Kompleksinin birinci mərhələsinin açılışı 3 yanvar 2014-cü ildə Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə olmuşdur. Buna qədər isə, ölkə başçısı Qəbələyə etdiyi mütəmadi səfərlər zamanı kompleksə gələrək burada aparılan tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olmuşdur. Kompleksdə nəhəng infrastruktur yaradılmış, avtomobil yolunun çəkilməsi, torpaq sürüşmələrinin qarşısının alınması üçün mühafizə tədbirləri görülmüşdür. Kompleksin tikintisinin birinci mərhələsi çərçivəsində 4 kanat xətti tam inşa olunmuş, 10 xizək yolundan beşində inşaat işləri başa çatmışdır. İnşası nəzərdə tutulan 10 enmə zolağının ümumi uzunluğu 18 min metr təşkil edir. Burada turistlərin istirahətinin təşkili üçün hər cür şəraiti olan restoranlar da yaradılmışdır.
Tufandağ (dağ-xizək kompleksi)
"Tufan" Dağ-Xizək Kompleksi (tam adı: "Tufan" Dağ-Xizək Yay-Qış İstirahət Kompleksi) — Azərbaycanın Qəbələ rayonunda rekreasiya-turizm obyekti. Kompleks Qəbələ şəhərindən təxminən 4 kilometr aralıda yerləşir. Kanat yolunun və xizəkçilik kompleksinin 8 stansiyadan ibarət olması planlaşdırılmışdır. Birinci stansiya dəniz səviyyəsindən 950 metr, sonuncu stansiya isə 1920 metr hündürlükdədir. Kompleksinin birinci mərhələsinin açılışı 3 yanvar 2014-cü ildə Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə olmuşdur. Buna qədər isə, ölkə başçısı Qəbələyə etdiyi mütəmadi səfərlər zamanı kompleksə gələrək burada aparılan tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olmuşdur. Kompleksdə nəhəng infrastruktur yaradılmış, avtomobil yolunun çəkilməsi, torpaq sürüşmələrinin qarşısının alınması üçün mühafizə tədbirləri görülmüşdür. Kompleksin tikintisinin birinci mərhələsi çərçivəsində 4 kanat xətti tam inşa olunmuş, 10 xizək yolundan beşində inşaat işləri başa çatmışdır. İnşası nəzərdə tutulan 10 enmə zolağının ümumi uzunluğu 18 min metr təşkil edir. Burada turistlərin istirahətinin təşkili üçün hər cür şəraiti olan restoranlar da yaradılmışdır.
2014 Qış Paralimpiya Oyunlarında xizək yarışları — 15 km (kişilər)
2014 Qış Paralimpiya Oyunlarında kişilər arasında 15 km məsafəlik xizək yarışları 9 mart tarixində baş tutdu. Yarışlarda 9 ölkədən 21 idmançı iştirak etmişdir. Yarışlar oturma növündə keçirildi. Yarışların keçirldiyi məkan "Laura" adlı xizək və biatlon kompleksi idi. Yarış yerli vaxtla saat 10:00-da (UTC+4) başladı.
Xizəksürmə
Xizəksürmə — qış idmanının geniş yayılmış növlərindən biri. Xizəksürmə idmanına xizək ilə qaçış, tramplindən tullanma, ikinövçülük (qaçış və tullanma), slalom və biatlon daxildir. İnsanlıq tarixi qədər qədim bir idman növü olan xizəkçilik, insanın təbiət ilə həyat döyüşü nəticəsi ortaya çıxmışdır. İnsanların qışda qara batmamaq məqsədi ilə, ayaqlarına bağladığı müxtəlif şəkillərdəki ağac parçaları, xizəyin ən primitiv forması olmuşdur. Tarixi 5000 il əvvəlinə aid olan ilk xizəklər, betula və şam ağaclarından edilir, bunların sürüşkənliyini artırmaq üçün şam ağacından hazırlananların döşəmələri qatranla, betuladan hazırlanan xizəklərdə dəri ilə örtülürdü.
Xizəksürmə idmanı
Xizəksürmə — qış idmanının geniş yayılmış növlərindən biri. Xizəksürmə idmanına xizək ilə qaçış, tramplindən tullanma, ikinövçülük (qaçış və tullanma), slalom və biatlon daxildir. İnsanlıq tarixi qədər qədim bir idman növü olan xizəkçilik, insanın təbiət ilə həyat döyüşü nəticəsi ortaya çıxmışdır. İnsanların qışda qara batmamaq məqsədi ilə, ayaqlarına bağladığı müxtəlif şəkillərdəki ağac parçaları, xizəyin ən primitiv forması olmuşdur. Tarixi 5000 il əvvəlinə aid olan ilk xizəklər, betula və şam ağaclarından edilir, bunların sürüşkənliyini artırmaq üçün şam ağacından hazırlananların döşəmələri qatranla, betuladan hazırlanan xizəklərdə dəri ilə örtülürdü.
Xizəkçilik
Xizəksürmə — qış idmanının geniş yayılmış növlərindən biri. Xizəksürmə idmanına xizək ilə qaçış, tramplindən tullanma, ikinövçülük (qaçış və tullanma), slalom və biatlon daxildir. İnsanlıq tarixi qədər qədim bir idman növü olan xizəkçilik, insanın təbiət ilə həyat döyüşü nəticəsi ortaya çıxmışdır. İnsanların qışda qara batmamaq məqsədi ilə, ayaqlarına bağladığı müxtəlif şəkillərdəki ağac parçaları, xizəyin ən primitiv forması olmuşdur. Tarixi 5000 il əvvəlinə aid olan ilk xizəklər, betula və şam ağaclarından edilir, bunların sürüşkənliyini artırmaq üçün şam ağacından hazırlananların döşəmələri qatranla, betuladan hazırlanan xizəklərdə dəri ilə örtülürdü.

Digər lüğətlərdə