сущ.; - и, -е; -ер, -ери, -ера инсан ксудайла, кӀаник вегьедай, вичин къене памбагар, йис туна цванвай затӀ. # хъуьтуьл ~, башкӀулар авай ~, ~ вегьин, ~ вахчун. Санал вегьин герек туш мес, Ваз чидай кар амач хьи чи. С. С. Вич вичивай квахьна кӀвализ сухулмиш хьайи Зуьгьре эмеди муртӀа месел къатканвай кӀел Ибрагьим вичин хурув агудна. К., Казимов. КӀел Ибрагьим дидедин. Эгер бунтар къарагъай вахтунда Етим Эмин дарман авачир азардик месе авачиртӀа, ам Куьредин къагьриманрин жергейра жедай. С. Ярагъви ашукь Уьзден. Мад кьиле са фикирни амачиз, зун месел ярх хьана... А. Къ. Нехирбанни лекь.
* мес-къуьж сущ. ксуниз герек шейэр (мес, яргъа н, хъуьцуьган, агъар) - вири санал.
* мес-яргъа н сущ. ксун патал лазим шейэр. Жегьил рабочийди сифте къачур мажибдикай амукьайдахъ кӀвачин къапар, герек тир кьабтӀурни месяргъа н къачун къетӀ авуна. 3. Э. Муькъвел гелер.
* месе гьатун гл., вуж кӀевиз азарлу хьун. И кардилай кьулухъ фекьи гьатна месе ва мад къарагъиз тахьана, гьа месик кьена. Ф. КьепӀина тур фекьи. Са къуз Шериф хьана дуьшкуьн, Месе гьатна язух мискин. Х. Т. Малла Иса. Гьабибулагьдин гъвечӀи вах Зайнаб пис начагъ хьана яргъалди месе гьатда. С. М. ЦицӀигъ-наме.
* месе тун гл., ни вуж кӀевиз азарлу авун. Етим Эмин гьар гьамиша месе тваз, Инсанар, бес заз са чара авачни? Е. Э. Кесиб-куьсуьб физ авайдан гъенелай.
* месин капӀ сущ. мусурманвилин шартӀари истемишзавай ксуз къаткидалди ийидай капӀ. Мисин кпӀар авуна алатайла чун чи арабаярни гваз рекье гьатна, -лугьузва Бажиди. Къ. Къ. КӀири Буба.