HİS-PAS
сущ. грязь (нечистоты, пыль, мусор). Otağın his-pasını təmizləmək очистить комнату от грязи, aynanın hispasını yumaq смывать грязь со стекла, his-pas içində yaşamaq жить в грязи
His
Duyğu – elementar psixi dərk etmə prosesi olub predmetlərin və hadisələrin ayrıca keyfiyyətlərini, həmçinin insanın öz orqanizminin vəziyyətinin beyində əksolunması və ya inikasıdır. Duyğu psixi əksolunmanın ən sadə formasıdır.
Duyğuda psixikanın dərk etmə, emosional və tənzimləyici funksiyaları özünü büruzə verir. Duyğu bizi yalnız ətraf aləmlə əlaqələndirmir, dərk etmənin əsas mənbəyi sayılır, eyni zamanda psixi inkişafın əsas şərti hesab edilir. Hal-hazırda duyğunun müxtəlif növləri fərqləndirilir ki, onları da bele klasifikasiyası etmək olar:
Xarici- predmetlərin, ətraf aləmin xüsusiyyətlərinin əks edilməsidir. Bu ya bu qıcıqların bizim analizatorlara bilavasitə təsiri ilə (kontakt və ya əlaqəli), ya da ki, məsafəli təsiri ilə yaranır (distant duyğu). Duyğuda predmetlərin obyektiv xüsusiyyətləri (qoxu, rəngi, temperatur və s.) və bizi qıcıqlandıran təsirlərin intensivliyi (məsələn, daha yuxarı və aşağı temperatur) əks olunur.
Daxili – daxili orqanların vəziyyətini fiksə edən duyğu.
Kinestetik- bədənimizin vəziyyətinin və hərəkətinin əks edilməsidir.
Kontakt və ya əlaqəli duyğuya biz misal üçün dad bilməni göstərə bilərik.
Pas
Pas – suyun və ya hava nəminin katalitik iştirakı ilə dəmir və oksigenin reaksiyası nəticəsində əmələ gələn qırmızı-qəhvəyi dəmir oksidi.
His (duda)
His(duda) — Qeyri-nəzarətolmayan şəraitdə karbohidrogenlərin natamam yanmasından və ya termiki parçalanmasından əmələ qələn amorf karbona his deyilir. Əsasən, şin və rezin-texniki sənayedə (hisin istehsalının dörddə üçü) tətbiq olunur. Poliqrafik və lakboya sənayesində, qara metallurgiyada, elektrotexniki sənayedə onu iri miqdarda qara boyanın hazırlanmasında istifadə edirlər. Fransada, II Karlın hakimiyyətində hisdən istifadə etməklə çəkmə boyası-vaksinin hazırlayırdılar. Rezinin və digər plastik kütlələrin doldurulmasında sənaye miqyasında alınan texniki karbona hərdən çox dəqiq olmayan “his” termiki kimi də adlandırırlar.“His” piqmenti olan qara boya (ən çox bədii) qazlı his adlanır.
== Alınması ==
Alınma üsuluna görə his 3 qrupa bölünür: kanallı, sobalı və termiki.
Kanallı (diffuzlu) hislər deşikli qaz lampalları ilə təchiz olunmuş yanacaq kameralarda təbii qazın və ya onun yağ ilə qarışığının (məsələn, antrasenlə) natamam yanmasından alınır. Kameranın daxilində sərinləşdirici səthlər yerləşdirilmişdir ki, diffuziya alovundan çıxan his onların üzərinə cökür.
Sobalı hislər reaktorlarda (sobada) xüsusi qurğu ilə yaradılmış alovdan yağın, təbii qazın və ya onların qarışığının natamam yanmasından əmələ qəlir. His aerozol şəklində reaktorlardan yanma məhsulları ilə çıxarılır və xüsusi filtrlərə yığılır.
His dəstəsi
His dəstəsi, yaxud Qulaqcıq-mədəcik dəstəsi (lat. fasciculus atrioventricularis) — 1893-cü ildə İsveçrə həkim anatomu və kardioloqu Uilyam His tərəfindən aşkar edildiyinə görə onun şrəfinə adlandırıılmış, ürəryin aparıcı sisteminə aid bir hissənin adı. His dəstəsi qulaqcıq-mədəcik düyünündən başlayaraq sağ və sol lifli halqaların arası ilə və mədəcikarası arakəsmənin zarlı hissəsinin arxa kənarı ilə aşağı doğru gedir və iki ayaqcığa bölünür: sağ – (lat. crus dextrum) və sol – (lat. crus sinistrum). Ümumi kötüyün uzunluğu təxminən 1 sm-dir. Sağ ayaqcıq mədəcikarası arakəsmənin sağ tərəfilə gedərək Purkinye lifləri vasitəsilə məməyəbənzər əzələlərdə, ətli atmalarda və mədəcik divarının əzələ liflərində tamam olur. Sol ayaqcıq mədəcikarası arakəsmənin sol tərəfilə gedir və sağ ayaqcıq kimi məməyəbənzər əzələlərdə qurtarır.
== İstinadlar ==
Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı – 1979
Waldeyer: Anatomie des Menschen, de Gruyter, Berlin 2003, ISBN 3-11-016561-9 S. 869f.
His göbələyi
His göbələyi (Ustilago maydis) — qarğıdalıda (Zea mays) xəstəlik törədən və bitkinin böyümə prosesinə ciddi təsir göstərən bir patogendir. Bu göbələk qarğıdalının dənlərində, yarpaqlarında və gövdəsində böyüyən şişkin qara sporlar əmələ gətirir. His göbələyi dünya miqyasında qarğıdalı istehsalına zərər verən əsas xəstəliklərdən biridir.
== Tarixi ==
His göbələyi ilə mübarizə tarixi uzun bir dövrü əhatə edir. İlk dəfə Meksikada müşahidə edilmiş və yerli fermerlər tərəfindən tanınmışdır. 19-cu əsrin sonlarında Avropada və Şimali Amerikada geniş yayılmışdır. Bu xəstəlik qarğıdalı məhsuldarlığını ciddi şəkildə azalda bilər və iqtisadi itkilərə səbəb ola bilər.
== Təsviri ==
His göbələyi qarğıdalı bitkisinin müxtəlif hissələrində şişkin qara sporlar əmələ gətirir. Bu sporlar qarğıdalının normal böyüməsini məhdudlaşdırır və məhsulun keyfiyyətini və miqdarını azaldır.
=== Xəstəliyin simptomları ===
His göbələyinin əsas simptomları bunlardır:
Qarğıdalı bitkisinin yarpaqlarında və gövdəsində şişkin qara sporlar
Qarğıdalı dənlərinin üzərində qara ləkələr və deformasiya
Bitkilərin zəifləmiş böyüməsi və məhsuldarlığın azalması
== Yayılma və Nəzarət ==
His göbələyi sporları hava və su vasitəsilə yayılır və xəstə bitkilərdən sağlam bitkilərə keçir.
La Pas
La Pas, tam adı Nuestra Senyora de la Pas (isp. La Paz, Nuestra Señora de La Paz, aym. Chuqi Yapu) — Boliviyada şəhər, ölkənin faktiki paytaxtı (1898-ci ildən), həmçinin La Pas departamentinin inzibati mərkəzi.
Şəhər əhalisi şəhərətrafı əhali ilə birlikdə 1 609 000 nəfərdir.
Boliviyanın rəsmi paytaxtı Sukre olmasına baxmayaraq La Pasda dövlət idarələrinin çoxu, o cümlədən prezident iqamətgahı yerləşir.
== Coğrafiya ==
La Pas eyniadlı çayın sahilində, dəniz səviyyəsindən 3 600 metr hündürlükdə yerləşir. Şəhər bir neçə milyon il bundan əvvəl sönmüş vulkanın kraterində salınıb. Yüksəklikdə yerləşdiyinə görə iqlimi sərindir. Ən isti ayı — noyabr (+15 °C), əb soyuq ayı -iyul (+7 °C).
== Tarixi ==
Şəhər 1548-ci ildə Alonso de Mendoso tərəfindən qədim hindu qəsəbəsi Çukiaqonun yaxınlığında salınıb, ilk adı Nuestra Senyora de la Pas idi (Nuestra Señora de La Paz — "Bizim sülh anamız").
Oktavio Pas
Oktavio Pas (isp. Octavio Paz; 31 mart 1914[…], Mexiko – 19 aprel 1998, Mexiko) — Meksika şairi, esseist-kulturoloq, tərcüməçi, diplomat, siyasi publisist, Qərb və Şərq sivilizasiyalarının tədqiqatçısı, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1990).
Oktavio Pas Meksika ədəbiyyatına, ictimai-siyasi fikir tarixinə şair, publisist, tərçüməçi, esselər müəllifi, Şərq və Qərb mədəniyyətlərinin tədqiqatçısı kimi daxil olmuşdur. Atası sosialist təmayüllü siyasətçi və publisist idi. Bu müəyyən mənada Oktavio Pasın da siyasi dünyagörüşünün müəyyənləşməsinə təsirini göstərmişdi. O, bir müddət Mexiko universitetinin hüquq fakültəsində oxusa da, təhsilini yarımçıq buraxmışdı. Əvəzində həyatı və insanları daha yaxından öyrənmək məqsədilə kənd məktəbində müəllimlik etmişdi. "Vəhşi ay" adlı ilk şeirlər kitabı hələ 20 yaşı tamam olmamış çapdan çıxmışdı.
İspaniyadakı vətəndaş müharibəsinə münasibətini Oktavio Pas 1936-cı ildə çap etdirdiyi və antifaşist ruhlu şeirlərinin toplandığı "No pasaran!" (İspaniyada vətəndaş müharibəsi dövründə respublikaçı qüvvələrin əsas şüarı idi. "Keçə bilməyəcəklər", "Bizi üstələyə bilməyəcəklər" mənasını verirdi) kitabı ilə bildirmişdi.
Pas Kəməri
Pas Kəməri ABŞ-nin Şimal-Şərqi və Orta-Qərb bölgəsində təxminən 1980-ci ildən başlayaraq sənaye tənəzzülü ilə üzləşən bir bölgədir. ABŞ-nin istehsal sektoru ABŞ-nin ÜDM-ə nisbəti olaraq 1953-cü ildə zirvəyə çatdı və o vaxtdan bəri tənəzzülə uğradı. Şimal-şərq və Orta Qərb (Buffalo, Roçester, Çikaqo, Sinsinnati, Klivlend, Detroyt, İndianapolis, Cersi Siti, Kanzas Siti, Minneapolis-Saint Paul, Dulut, Minnesota, Miluoki, Nyuark, Pittsburq, Sent-Luis və Toledo kimi) gördü adətən 1950-ci ildən başlayaraq ABŞ siyahıyaalınmasının pik əhalisinin onda birindən daha çox ümumi əhalinin azalması müşahidə etməkdə davam edir. Təriflər fərqli olsa da, o, əsasən Böyük Göllər Meqapolisindən ibarətdir. Pas dedikdə, polad istehsalı, avtomobil istehsalı və kömür hasilatı kimi bir vaxtlar güclü sənaye sektorunun daralması nəticəsində sənayesizləşmə, iqtisadi tənəzzül, əhali itkisi və şəhərlərin çürüməsi nəzərdə tutulur. Termin 1980-ci illərdə ABŞ-də populyarlıq qazandı, o zamanlar genişlənən Günəş Kəməri ilə ziddiyyət təşkil edirdi.
Pas Kəməri Mərkəzi Nyu Yorkdan qərbə doğru Pensilvaniya, Ohayo, Qərbi Virciniya, Kentukki, İndiana, Miçiqan ştatının Aşağı yarımadası, İllinoys ştatının şimalı, Viskonsin şərqi və Minnesota ştatlarından keçir. Yeni İngiltərə də eyni dövrdə sənaye tənəzzülündən ağır zərbə aldı. 20-ci əsrin ortalarından bəri əvvəllər Amerikanın sənaye mərkəzi kimi tanınan bölgədə ağır sənaye tənəzzülə uğradı.
Pas Veqa
Pas Veqa (2 yanvar 1976, Sevilya) — İspan aktrisası.
Pas Veqa 2 yanvar 1976-cı ildə İspaniyanın Əndaluz vilayətindəki Sevilya şəhərində doğulub. Səhnə təxəllüsünü nənəsindən götürən aktrisa, 15 yaşında Federiko Qarsia Lorkanın “Bernarda Albanın evi” tamaşasına baxandan sonra bu sənətə gəlməyə qərar verib. Bir il sonra məktəbi bitirən qız Əndaluz Teatr Mərkəzi məktəbinə daxil olub. İki il teat məktəbində oxuduqdan və daha iki il humanitar və sosial elmlərə yiyələndikdən sonra Veqa uğurlu aktrisası karyerası etmək ümidilə Madridə köçür. Onun televiziyadakı debütü “Mənim atam Menudo” teleserialında baş tutub. Bu serialda aktrisanın tərəf müqabili məşhur ispan müğənnisi El Fari idi. Aktrisa sözün əsl mənasında çəkilişləri 1999-cu ildə başlayan "7 həyat" serialı ilə tanınmağa başladı. Bu serialdan sonra rejissor Mateo Xil onu “Heç kim heç kimi tanımır” filminə dəvət etdi. Digər ispan rejissoru Xulio Medem isə Pas Veqaya özünün “təxribatçı-seksual” layihəsi olan “Lüsiya və seks” filmində baş rolu təklif etdi.
La-Pas (Boliviya)
La Pas, tam adı Nuestra Senyora de la Pas (isp. La Paz, Nuestra Señora de La Paz, aym. Chuqi Yapu) — Boliviyada şəhər, ölkənin faktiki paytaxtı (1898-ci ildən), həmçinin La Pas departamentinin inzibati mərkəzi.
Şəhər əhalisi şəhərətrafı əhali ilə birlikdə 1 609 000 nəfərdir.
Boliviyanın rəsmi paytaxtı Sukre olmasına baxmayaraq La Pasda dövlət idarələrinin çoxu, o cümlədən prezident iqamətgahı yerləşir.
== Coğrafiya ==
La Pas eyniadlı çayın sahilində, dəniz səviyyəsindən 3 600 metr hündürlükdə yerləşir. Şəhər bir neçə milyon il bundan əvvəl sönmüş vulkanın kraterində salınıb. Yüksəklikdə yerləşdiyinə görə iqlimi sərindir. Ən isti ayı — noyabr (+15 °C), əb soyuq ayı -iyul (+7 °C).
== Tarixi ==
Şəhər 1548-ci ildə Alonso de Mendoso tərəfindən qədim hindu qəsəbəsi Çukiaqonun yaxınlığında salınıb, ilk adı Nuestra Senyora de la Pas idi (Nuestra Señora de La Paz — "Bizim sülh anamız").
La Pas (Boliviya)
La Pas, tam adı Nuestra Senyora de la Pas (isp. La Paz, Nuestra Señora de La Paz, aym. Chuqi Yapu) — Boliviyada şəhər, ölkənin faktiki paytaxtı (1898-ci ildən), həmçinin La Pas departamentinin inzibati mərkəzi.
Şəhər əhalisi şəhərətrafı əhali ilə birlikdə 1 609 000 nəfərdir.
Boliviyanın rəsmi paytaxtı Sukre olmasına baxmayaraq La Pasda dövlət idarələrinin çoxu, o cümlədən prezident iqamətgahı yerləşir.
== Coğrafiya ==
La Pas eyniadlı çayın sahilində, dəniz səviyyəsindən 3 600 metr hündürlükdə yerləşir. Şəhər bir neçə milyon il bundan əvvəl sönmüş vulkanın kraterində salınıb. Yüksəklikdə yerləşdiyinə görə iqlimi sərindir. Ən isti ayı — noyabr (+15 °C), əb soyuq ayı -iyul (+7 °C).
== Tarixi ==
Şəhər 1548-ci ildə Alonso de Mendoso tərəfindən qədim hindu qəsəbəsi Çukiaqonun yaxınlığında salınıb, ilk adı Nuestra Senyora de la Pas idi (Nuestra Señora de La Paz — "Bizim sülh anamız").
Ne crois pas
Ne crois pas (azərb. İnanma)— Lüksemburqun 1956-cı ildə Avroviziyada təmsil olunduğu mahnı. Mişel Arnaud fransız dilində ifa etmişdir. 1956 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin səsvermə nəticələri açıqlanmadığı üçün bu mahnının topladığı xal və tutduğu yer məlum deyil.
Pas de deux
Cütlük rəqsi (fr. Pas de deux [pa dǝ dø]) — Baletin zirvə səhnəsində ənənəvi duet — cütlük rəqsi.
Tiaqo Qabriel Rodriges Pas
Tiaqo Qabriel Rodriges Pas və ya sadəcə Tiaqo (26 avqust 1981, Braziliya) — Braziliya əsilli Azərbaycan futzalçısı.
Tiaqo 26 avqust 1981-ci ildə Braziliyada doğulmuşdur.
Hazırda Araz-Naxçıvan MFK və Azərbaycan milli futzal komandasında çıxış edir.
His dəstəsinin sağ ayaqcığınıın blokadası
His dəstəsinin sağ ayaqcığınıın blokadası (ing. right bundle branch block) tibbdə ürəyin keçiricilik sistemində baş verən pozğunluq olub, Elektrokardioqrafiya müşahidəsində öz əksini tapmış olur. Bu patoloji hal heç bir şikayətə səbəb olmasa da, amma hər hansı bir sağ mədəciyin disfunksiyasına səbəb ola bilir. Bu patoloji hala səbəb ürək əzələsinin qan təchizatıının pozulması — işemiya, iltihabı — miokardit, bəzən də zəhərlənmə, sağ mədəciyin həddən ziyadə yüklənməsi halları ola bilər. Bu hal elə bir xüsusi müalicə tələb etmir, amma onu üzə çıxara bilən səbəblərə qarşı müalicə labüddür.
His dəstəsinin sol ayaqcığınıın blokadası
His dəstəsinin sol ayaqcığınıın blokadası (ing. left bundle branch block) tibbdə ürəyin keçiricilik sistemində baş verən pozğunluq olub, Elektrokardioqrafiya müşahidəsində öz əksini tapmış olur. Bu patoloji hal çox vaxt heç bir şikayətə səbəb olmasa da, amma hər hansı bir sol mədəciyin disfunksiyasına səbəb ola bilir. Bu patoloji hala səbəb ürək əzələsinin qan təchizatıının pozulması — işemiya, iltihabı — miokardit, bəzən də zəhərlənmə, sol mədəciyin həddən ziyadə yüklənməsi halları ola bilər. Bu hal bəzən elə bir xüsusi müalicə tələb etmir, amma onu üzə çıxara bilən səbəblərə qarşı müalicə labüddür.
No. 61 (pas və mavi)
No. 61 (pas və mavi) (ing. No. 61 (Rust and Blue)) — rus-amerikalı abstrakt ekspressionist rəssam Mark Rotko tərəfindən 1953-cü ildə çəkilmiş rəsm əsəri. Rəsm əsəri ilk dəfə 1961-ci ildə Nyu-York Müasir İncəsənət Muzeyində sərgilənmişdir. Mark Rotkonun bu dövrdə aid olan digər əsərlərində olduğu kimi, rəssam bu əsərində də ahəngsiz, tutqun rəg tonlarından istifadə etmişdir.
Yakob Baal-Teşuva. Rotko. Berlin: Taschen, 2003.
Killing Me Softly With His Song
Killing Me Softly With His Song — bəstəkarı Çarlz Foks, söz müəllifi isə Norman Gimbel olan mahnısı.
== Lori Liberman versiyası və mübahisəli mənşəyi ==
1971-ci ildə ilk çıxan yazdırmasında mahnını ifa edən Lori Liberman iddia edir ki, orijinal şeiri Don Maklinin Empty Chairs mahnısının təsirində özü yazıb. Onun sözlərinə görə, sonra o, bu məlumatı Gimbela verib. O isə, duyğularını alıb, onlardan mahnı sözlərini yazmış. Bundan sonra isə Gimbel bu sözləri onların üçün musiqi yazan Foksa verib.
Norman Gimbelın sözlərinə görə, o, bəstəkar Lalo Şifrin ilə tanış olduqdan sonra, onnan birlikdə Şifrinin müxtəlif filmləri üçün mahnıları yazmağa başlayıb. Gimbel ilə Şifrin birlikdə Brodvey üçün bir müzikl yazmağa istəyirdilər. Gimbeldə ideya yaratmaq üçün, Şifrin ona Xulio Kortasarın Xana-xana oyunu (isp. Rayuela) romanı oxumağa verib. Kitab heç vaxt müzikla çevirilməmişdi, lakin ikinci fəsilində rəvayətçi özünü bir barda oturub, Amerikan dostu olan pianoçunun kill us softly with some blues mahnısını qulaq asaraq təsvir edir.
(Marie's The Name) His Latest Flame
(Marie's the Name) His Latest Flame 1961-ci ildə Elvis Presli tərəfindən audio lentə yazılmış musiqidir. Musiqinin sözləri Dok Pomus və Mort Şumana məxsusdur və ilk ifaçısı Del Şennon olmuşdur. Lakin musiqinin ən uğurlu və məşhur versiyasını məhz Elvis Presli 1961-ci ilin avqust ayında ifa etmişdir. Həmçinin mahnı nüfuzlu Billboard Hot 100 hit-paradında nömrə 4 olaraq və UK Singles Chart hit-paradında ardıcıl 4 həftə nömrə 1 olaraq qiymətləndirilmişdir.
== Heyət ==
1961-ci ilin 25 iyun tarixində Neşvill şəhərində yerləşən RCA studiyasında lentə alınmışdır.