Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ŞUĞUL

    (Bərdə, Gəncə, Tərtər) xəbərçi, araqarışdıran. – Şuğul adam ara qarışdırar, ara vurar (Bərdə)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞUĞUL₁

    1. Bax şüvül. 2. Tarazlıq oxu. Laboratoriyada kimyəvitexniki tərəzilərin daimi yeri olur və bunların yerini tez-tez dəyişdirmək yaramaz. Bu tərəzilərd

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞUĞUL₂

    bax çuğul. [Qoca:] O dünyada da elənçi şuğulları heç kəs içərisinə qoymur, burnuna vurub qovur. S.Rəhimov. // Bəzən “şeytan-şuğul” şəklində işlənir. [

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞUĞUL

    ...(небольшой груз на шнурке для выверки вертикального положения). Divarı şuğulla yoxlamaq вымерять стену (вертикаль кладки) отвесом 2 сущ. разг. доносч

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞUĞUL²

    кил. çuğul.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞUĞUL¹

    1. кил. şüvül; 2. терезвал хуьдай гиг.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • şeytan-şuğul

    şeytan-şuğul

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ŞEYTAN-ŞUĞUL

    ...gözünün didəsi kimi qoruyub saxlasa da, Sarımsaqoğlu kimi şeytan-şuğul qızıl vədindən ötrü işə girişirdi. S.Rəhimov. [Xalıqverdi Paşa bəyə:] Mənim ha

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞEYTAN-ŞUĞUL

    сущ. собир. доносчики, ябедники, стукачи

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞEYTAN-ŞUĞUL

    сущ. шейтӀан, хабарчи, чугъул, инсан маса гудайди.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ШУГЪУЛ

    (-ди, -да, -ар) xüs. şaqul, şüyül; * шугъул тар vələs ağacı, vələs.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • сугъул

    (поэт.) - скучный : сугъул кар - скучное дело; сугъул хьун - соскучиться; вун авачиз чи аяларни сугъул хьанвай - по тебе и наши дети соскучились.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • СУГЪУЛ

    məhzun, hüznlü, həzin, kədərli, qəmli, dərdli; pərt, tutqun; сугъул вилер məhzun gözlər; сугъул авун məhzun etmək, qüssələndirmək, kədərləndirmək.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • СУГЪУЛ

    прил. шад тушир,. Вичиз муьжуьд паб авай ва рикӀ сугъул тир ханди ашукьдиз чӀалар лугьун теклифна. М. М. Гь. Шииррин кӀватӀал туькӀуьрайдан патай (

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • СУГЪУЛ

    хьун f. darıxmaq, canı sıxılmaq, ürəyi sıxılmaq; məhzun olmaq, qəmlənmək, kədərlənmək.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • СУГЪУЛ

    adj. boring, dull, monotonous, not interesting.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • шугъул

    (спец.) - отвес (для выверки вертикального положения).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ШУГЪУЛ

    ...тик чинин дуьзвал ахтармишдай махсус алат. УстӀарди дуьз кьада шугъул Какурвал тагурвал кӀвализ. А. Ал. Бейнидал хумул. Шугъулриз цал, гирдим нарат

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • SUGÜLÜ

    is. bot. Sulaq yerlərdə bitən, bəzi hallarda çiçək açan bitki

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SUGÜLÜ

    ...растение, листочки которого в виде пластинок затягивают поверхность воды); sugülü fəsiləsi рясковые

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞULUL

    (Cəbrayıl) meyvə. – Bu il bizim bağda şulul çoxdu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞÜVÜL

    I сущ. 1. шест: 1) длинная палка, жердь 2) спортивный снаряд в виде длинной палки. Şüvüllə tullanma прыжок с шестом; şüvüllə tullanan idmançı шестовик

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞÜMÜL

    устар. I сущ. отношение, касательство; şümülü yoxdur nəyin kimə, nəyə не имеет отношения что к кому, к чему, не касается кого, чего II прил. 1. имеющи

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞAQUL

    ...отвеса, вертикальная линия) II прил. вертикальный, отвесный. Şaqul dairəsi вертикальный круг: 1. астр. всякий круг небесной сферы, проведённый через

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SÜTÜL

    ...buğda недозрелая пшеница, sütül qarğıdalı недозрелая кукуруза 2) шутл. не достигший полного развития, зрелости; незрелый. Sütül gənclər недозрелые юн

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SÜQUT

    ...падение фашизма, şəhərin süqutu падение города; süqut etmək, süquta uğramaq пасть; терпеть, потерпеть крушение. Sovet hakimiyyəti süqut etdi советска

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SUCUL

    сущ. зоол. водолюб (жук из семейства водяных отряда жесткокрылых)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞUNQUL

    (Zaqatala) qərzəkdən çıxmış fındıq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞAQUL

    ...üçün ucuna kiçik ağırlıq bağlanmış qaytan və ya ipdən ibarət alət; şüyül.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞUQUM

    I (Şəki) görkəm, görünüş. – U:n şuqumu mə:m xoşuma gəlmədi II (Qax) eybəcər, çirkin

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • SAĞUL

    (Quba) cəftə. – Qapunin sağuli xarabdu, düzəltədəm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞÜVÜL

    жердь, шест

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞAQUL

    отвес

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • SÜTÜL

    1. недозрелый (о зерновых растениях, плодах и т.д.); 2. недожаренный, недоваренный;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞÜVÜL

    is. Uzun, düz ağac. Bir gənc əlinə uzun, şüvül bir ağac – müvazinət ağacı (ləngər) alaraq, kəndirin üstündə rəqs edərdi. H.Sarabski.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞÜMUL

    ...mənabirində xalqa elan etsinlər ki, haman əhadisin silsileyi-səfəviyyəyə şümulu yoxdur. M.F.Axundzadə.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • SÜTÜL

    s. 1. (meyvə və s.) half ripen; 2. (xörək) half cooked; 3. (adam) green, very young

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • SÜQUT

    yıxılma — enmə — düşmə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • SÜTÜL

    sif. 1. Hələ yetişməmiş, tamam dəyməmiş. Sütül qarğıdalı. – Arpanı sütül, buğdanı ötür. (Ata. sözü). Sütül sünbüllər ağır başlarını əyib sanki biçinçi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞAQUL

    i. 1. tex. plumb, plummet; 2. sheer / vertical face

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ŞÜVÜL

    i. pole; ~ kimi arıq as thin as a rake

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • SÜBÜL

    ə. «səbil» c. yollar

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜQUF

    ə. «səqf» c. səqflər

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜQUT

    ə. 1) düşmə, yıxılma, enmə; 2) yerindən oynama, aşağı sürüşmə; 3) öz mövqeyini itirmə; 4) uşağın ana bətnindən yarımçıq və ya ölü düşməsi; 5) yarpaqla

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜYUL

    ə. «seyl» c. sellər

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ŞAQUL

    ə. divarın düzlüyünü təyin etmək üçün bənnaların işlətdikləri alət; şüyül.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜQUT

    ...[ər.] Düşmə, aşağı enmə, yıxılma, dağılma. Təhkimçilik üsulunun süqutu. Roma imperiyasının süqutu. – Bu şadlıq gecəsində Eldəniz xanədanının süqutuna

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • СУЬГЬУЬР

    ...масадан ихтиярда авай гьал. Гьакъикъат чун дири я жал, тахьайтӀа са суьгьуьр я жал? Е. Э. Гьажимурад эфендидиз. - ЧӀалахъ женни вун, гъвечӀи дуст,

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • şüvül

    ...m (kəndirbazların tarazlığı saxlamaq üçün istifadə etdikləri uzun şüvül)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • süqut

    is. chute f, renversement m, déchéance f, ruine f, dissolution f ; ~ etmək dissoudre (se), tomber vi (ê)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • şaqul

    is. tex. aplomb m ; verticale f ; position f verticale

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ŞÜMUL

    ə. 1) şamil olma, dəxli olma; 2) dəlalət etmə

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ŞÜQUQ

    ə. «şəqq» c. yarıqlar

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • SÜTÜL

    Qədim mənbələrdə sül (сочность), süllük (сырой) sözləri var. Sütül isə “hələ tam yetişməmiş, sülü olan” anlamını əks etdirir. Ehtimal ki, həm sütül, h

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ÇUĞUL

    доносчик, ябедник

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇUĞUL

    ...Duharın küncünü çuğulnan bir ölç, gör əyriliyi varmı? (Tovuz); – Ə:, çuğulu ver, difarı yoxluyum (Basarkeçər)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÜŞGÜL

    (Qax) kəmərin qaşı ◊ Üşgül iynə (Şəki) – yorğan-döşək sırımsaq üçün uzun, yoğun iynə. – Üşgül iynəni gəti, yorğan sırıyax; – Ciya: dinə, bir dənə üşgü

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ÇUĞUL

    сущ. доносчик, доносчица, ябедник, ябедница; простореч. стукач

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇUĞUL

    xəbərçi — danosçu — şeytan

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ÇUĞUL

    çuğul bax xəbərçi 1

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ÇUĞUL

    i. informer; d.d. telltale

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ЧУГЪУЛ¹

    bax шугъул.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • QÜSSƏLİ

    прил. гъамлу, сугъул; дертлу.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MƏHZUN

    [ər.] прил. сугъул, зарул, гъамлу, дертлу; məhzun etmək сугъул авун, гъамлу авун, сугъуларун, заруларун; məhzun olmaq сугъул хьун, гъамлу хьун, зарул

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MƏLALLI

    прил. гъамлу, дертлу, зарул, сугъул.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MƏHZUNLUQ

    сущ. сугъулвал, сугъул хьунухь, зарулвал, гъамлувал; гъам, гъусса.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QUBARLANMAQ

    гл. дертлу хьун, гъамлу хьун, рикӀ сугъул хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QUBARLI

    прил. рикӀе дерт авай, рикӀ сугъул, дертлу, гъамлу.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • NAŞAD

    [fars.] прил. клас. шад тушир, гъамлу, сугъул (мес. рикӀ).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ШУВАКЬ

    n. lanky person. ШУВАКЬВАЛ шувакь. ШУГЪУЛ n. adjusting tool.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • QÜSSƏLƏNMƏK

    гл. гъамлу хьун, дертлу хьун, сугъул хьун, фикир чӀугун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ÜZÜNTÜLÜ

    прил. инсан галуддай, азаб гудай; сугъул, гъамлу, дертлу (мес. мани).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MƏLUL

    ...чӀулавардай, сугъул; ччандикай куьцӀенвай, жазан хьайи; məlul olmaq рикӀ сугъул (чӀулав) хьун, пелеш хьун, жазан хьун, шерзум хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КИСЛЯТИНА

    разг. 1. цуру затI. 2. пер. гьамиша къасаватди кьур хьтин, суст сугъул инсан.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • FƏRƏHSİZ

    прил. рикӀ шад (ачух) тийир; хвешивал (шадвал) авачир; гъамлу, сугъул, перишан, залан.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MÜKƏDDƏR

    [ər.] прил. гъамлу, дертлу, сугъул, зарул; // mükəddər etmək гъамлу авун, сугъуларун, перишан авун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СКУЧНЫЙ

    1. дарихмиш тир, рикI акъатзавай, сугъул. 2. дарихмиш жедай, рикI акъатдай, рикI акъуддай, сугьулвал кутадай.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • QÜSSƏLƏNDİRMƏK

    гл. гъамлу авун, дертлу авун; дерт гун; гъамлу (дертлу, сугъул) хьуниз себеб хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MƏLAL

    [ər.] сущ. рикӀи чуькьун, рикӀ дар (сугъул) хьунухь; шерзум хьунухь, шерзумвал; гъам, дерт.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QƏRİBSƏMƏK

    гл. гъариб хьун, гъарикӀ хьун, рикӀ дарих (сугъул) хьун, вил хьун, гъарибвал гьисс авун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЗАКИСНУТЬ

    ...цуру хьун, цур къачун; атун (тини, къатух). 2. пер. тIуьруькьуьм хьун, сугьул хьун, пелеш хьун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КИСНУТЬ

    несов. 1. цуру хьун. 2. пер. къасаватди кьун; гьамиша сад хьтин сугъул жедай, куьлягь жедай уьмуьр кечирмишун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • KƏDƏRLƏNMƏK

    ...гъамлу хьун, дертлу хьун, рикӀ тӀар хьун, рикӀ чӀулав хьун, рикӀ сугъул хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • VİRANƏ

    ...(уьцӀей) дарамат, адан амукьаяр, харапӀа; 2. пер. клас. гъамлу, сугъул (мес. рикӀ).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞAQULİ

    [ər.] прил. вертикаль(ный), тик (шугъул хьиз тик виняй агъуз ва я агъадай винелди авай); şaquli xətt тик цӀар.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • PÜRMƏLAL

    [fars. pür və ər. məlal] клас. гзаф гъамлу, сугъул; pürməlal etmək (eləmək) клас. гзаф гъамлу авун, перт авун, сугъуларун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QƏMGİN

    ......gin] прил. 1. гъам авай, гъамлу, дертлу, перишан, пашман, сугъул; 2. гъам арадал гъидай; рикӀ чуькьуьдай (дарихардай, сугъулардай).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏSİRLƏNMƏK

    ...таъсирлу хьун; // рикӀиз эсер авун, гъамлу хьун, рикӀ къурвах хьун, сугъул хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞAQUL

    [ər.] сущ. шугъул (эцигзавай цлан ва гьахьтин масабрун тик ччинин дуьзвал юхламишун патал, епинин са кьилихъ залан затӀ акална раснавай алат).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • SARSINTILI

    ...ихтибарсуз (мес. цал, гурар); 2. пер. гъамлу, дертлу, гьалар чӀуру, сугъул.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ОТВЕС

    1. шугъул, цлан терез (эцигзавай цлан ва гьахьтин масабрун тик ччинин дуьзвал ахтармишдай, авадардай епинихъ залан затI гилигна раснавай алат). 2.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОТВЕСИТЬ

    1. алцумун, терезрал чIугун. 2. тик ччинин дуьзвал чирун, шугъул авадарна чирун. ♦ отвесить поклон агъуз гьалтна икрам авун (яни еке гьуьрметдалди агъ

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • QÜSSƏ

    ...(çəkmək, etmək) гъусса (гъам, дерт, фикир) чӀугун (авун), рикӀ сугъул хьун, дертлу хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MALXULYA

    [ər. əsli yun.] сущ. чӀулав фикирар; гъамлу, рикӀ сугъул агьвал; инсандин са себебни авачиз руьгьдай аватдай гьал; // malxulya etmək фикирди кьун, хия

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TOPLU-TÜFƏNGLİ

    bax top-tüfəngli. Xəlvəti işə girişən şeytan-şuğul kar görməyəndə toplu-tüfəngli padşah qoşunu hərəkətə gəlir, bölük-bölük soldat, dəstə-dəstə qazaq y

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • KÖVRƏLTMƏK

    ...кеврек авун, хцӀу авун, кеврек тир гьалда ттун; 2. пер. рикӀ хцӀу (сугъул) хьуниз, къурвах хьуниз, вилер ацӀуниз себеб хьун; ** ürəyini (qəlbini) köv

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СУГЪУЛВАЛ

    сущ.; -или, -иле; -илер, -илери, -илера сугъул тир гьал, Дарихвилив, сугъулвилив ацӀанва вилер зи... А. Ал. Булутар ва хиялар. Синонимар: пелешвал, ту

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • KƏDƏRLİ

    прил. 1. дерт авай, гъамлу, дертлу (мес. кас, вилер); сугъул (мес. рикӀ); зарул (мес. ван); сефил, перишан (мес. ччин, акунар); 2. рикӀ тӀардай, рикӀ

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЧАЙКА

    ...ви кьилелай, къвез, элкъвезва парвана хьиз, Куьз вун сефил, сугъул хьанва, гьуьлуьн кьере авай суна?! А. Мир. Гъезелар.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • KÖLGƏLİ

    ...айван); 3. пер. шак алай, мичӀи; 4. пер. гъам, дерт, сугъулвал авай; сугъул, дертлу, гъамлу (мес. ччин).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СУГЪУЛДИЗ.

    нар. сугъул тир гьалда аваз. Вун авачир Куьрени заз гъурбатдай Тирла, какур рехъ сугъулдиз акъатдай... И. Гь. Рубаияр. Синонимар: кӀубандаказ, кӀуба

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТӀУЬРУЬКЬУЬМ'

    ...гл. кефи чӀур хьун, залан гьиссери кьун. Синонимар: пелеш хьун, сугъул хьун.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • SUGÜLÜKİMİLƏR

    сущ. бот. рясковые

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ŞUĞULLUX

    (Qazax) xəbərçilik. – Yalannan şuğullux pis adamın işidi

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞUĞULLAMAX

    (Qazax) xəbərçilik etmək, şeytanlamaq. – Məhəmməd İsmeyili şuğullamax xıyalına düşdü, əmbə soηradan fikrinnən əl çəx’di

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ŞÜĞÜLZÜMMƏ

    is. [ər.] köhn. din. Müsəlmanlıqda: Allah qabağında günahkarlıq, təqsirkarlıq. □ Şüğülzümmə eləmək (etmək) – günaha batırmaq, günahkar eləmək

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ŞUĞULLUQ

    bax çuğulluq. Yasavul … Talıbxanın xidmətində özünün şuğulluğu ilə xüsusi məharət göstərir(di). S.Rəhimov

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Cuğul-i Süfla (Həştrud)
Cuğul-i Süfla (fars. جغل سفلي‎) və ya Aşağı Cuğul— İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Həştrud şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 219 nəfər yaşayır (47 ailə).
Cuğul-i Ülya (Həştrud)
Cuğul-i Ülya (fars. جغل عليا‎) və ya Yuxarı Cuğul — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Həştrud şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 71 nəfər yaşayır (17 ailə).
Suğur
Marmot (lat. Marmota) və ya suğur — gəmiricilər dəstəsinin sincablar fəsiləsinə aid məməli heyvan cinsi. == Növləri == Marmotun 15 növü var.
Şaqul
Şáqul – ipdən və ucuna bağlanmış yükdən ibarət olan qurğudur və düzgün vertikal vəziyyəti təyin etmək üçün bir vasitədir. Yerin cazibə qüvvəsinin təsiri altında ip daim eyni istiqamət alır. == Tarix == Şaquldan istifadə qədim Misirdə binaların tikintisində yarandığı ehtimal olunur. Üçüncü Sülalənin axır vaxtlarına aid şaqullar tapılmışdır.İngilis dilində plumb – lat. "plumbum", bu da həmin cihazın daşın yerinə qurquşunla əvəz olunması ilə izah edilir. Misirlilər E hərfinin xatırladan bir alət icad etmişdilər, E-nin yuxarı qırağından yükü, yəni şaqulu asırdılar. Aləti divara yaxın qoyaraq baxırdılar. əyər ip E-nin aşağı çıxıntısına dəyirdisə, deməli divar düz dayanıb, yəni tam vertikaldır, şaqulidir. Maraqlısı odur ki, bu faydalı alət çox güman ki əsrlər boyu unudulmuşdur və yenidən indiki zamanda qayıtdı. == İstifadə == Səthin şaquli olub olmamasını təyin etmək lazım olan hallarda istifadə olunur.
Suqun yarımadası
Suqun yarımadası (rus. Сугун) — Novosibirsk vilayəti, Tandovo gölünün şimalında yerləşən yarımada. Uzunluğu 8 km, eni 0,5 km təşkil edir. Yerli əhəmiyyətli təbiət abidəsidir. == Təbiəti == Təbiət abidəsi ərazisində meşə-çöl zonası üçün qeyri-adi olan təbii bərpa olunan şam və ağcaqayın meşələrinin fraqmentləri vardır. === Qorunan bitki növləri === Burada nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki növləri yayılmışdır: Stípa pennáta, ural biyanı, Paeónia anómala, Lílium mártagon. === Qorunan heyvan növləri === Yarımadada böyük xallı qartal, kərkincək qızılquş, ördəktutan qızılquş, uzunquyruq yapalaqca, Maxaon, və s. kimi canlılar yaşayır.
Çuqul adası
Çuqul adası (ing. Chugul Island) — Aleut adaları qrupuna, Andreyanov adalarına daxil olan ada. İnzibati baxımından Alyaska ştatı, Qərbi Aleut adaları rayonuna daxildir. Adada daimi yaşayış yoxdur. == Coğrafiya == İqitkin adasından cənub-şərqdə, Taqalak adasından isə qərbdə yerləşir. Maksimal hündürlüyü 118 metrdir.
Şaqul xətti
Şaqul xətti - Ağırlıq qüvvəsinin təsiri üzrə olan xəttdir Şaqul xəttinin istiqaməti hər bir nöqtədə ucundan yük (ağırlıq) asılmış sapla müəyyən edilir.
Buğum
Buğum (node) - hər hansı növ qovuşuq, birləşmə. Lokal şəbəkələrdə: şəbəkənin tərkibinə daxil olan və şəbəkənin başqa qurğularına informasiya ötürə bilən qurğu. Ağacşəkilli verilənlər strukturlarında (bazalarının idarə olunmasında və obyekt-yönlü proqramlaşdırmada istifadə olunan): informasiyanın yerləşdirilməsi strukturunda özündən aşağıda yerləşən bir və ya bir bir neçə buğumla (qız) əlaqəsi olan element. Bəzi müəlliflər “bənd” və “element” anlayışlarını fərqləndirirlər; element, verilənlər tipidir, buğum isə bir və ya bir neçə elementdən və ya başqa yardımçı verilənlər strukturundan (məsələn, göstəricilərdən) ibarət olur. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Noğul
Noğul - Novruz bayramı süfrəsinin şirniyyat növlərindən biri. == Hazırlanması == Sirkə cövhəri əlavə edilməklə bişirilən qatı şəkər şərbəti, keşniş toxumu ve düyü unundan hazırlanır. Forması yumru, səthi kələ-kötür, rəngi ağ, bəzən çəhrayı və sarı olur. == Ziyafət süfrələrində istifadəsi == Qedim zamanlardan el bayramları, məişət şənlikləri və digər mərasim məclislərinin ziyafət süfrələrində çərəz (xuşgəbar) kimi işlənmişdir. Tarixən yaranmış və ənənə halında zəmanəmizədək çatmış el adətinə görə xalq bayramları, xeyir işlərlə (nişan, toy və s.) əlaqədar çay destgahı, nişan və bayramlıq xonçası və s. tədbirlərdə noğuldan geniş istifadə edilir.
Rumul
Rumul (fr. Roumoules, oks. Romolas) — Fransada kommuna, Provans-Alp-Kot-d'Azur regionunda yerləşir. Departament — Yuxarı Provans Alpları. Rye kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Din-le-Ben. INSEE kodu — 04172. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 722 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 78 nəfər (15-64 yaş) arasında 37 nəfər iqtisadi fəal, 41 nəfər fəaliyyətsiz olmuşdur (fəaliyyət göstərici 47.4%, 1999-cu ildə 66.0%). Fəal olan 37 nəfərdən 33 nəfəri (16 kişi və 17 qadın), 4 nəfər işsiz (2 kişi və 2 qadın) idi.
Rutul
Rutul — Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasında kənd, Rutul rayonunun inzibati mərkəzi.
Qumul
Qumul (şəhər) (uyğurca:uyğ. قۇمۇل , Qumul, K̡umul, çincə:çin. sadə. 哈密市 ; pinyin: Hāmì shì) Sincan-Uyğur Xalq Muxtar Rayonunun cənubunda İpək Yolunun Təkləməkan şimal-şərq marşrutu üzərində yerləşən tarixi vahə şəhəridir. Qumul Çində məşhur Hami qovunları ilə tanınır.> == Tarixi == Şəhərə verilmiş digər adlar bunlardır: Ha-mi-hsien, Komul, Chamil, Ha-mi-cheng-chen, Kamil, Ha-mi-chen, Qomul, Kumul, Khamil, Koumoul, Ha-mi-shih, Qumul və Kha - mil. Portuqaliyalı Yezit Benedikt Qoes və italyan Matteo Ricci 1615-ci ildə səyahətləri zamanıbu şəhərin adını öz qeydlərində Camul olaraq qeyd etmişlər. Ən qədim təsdiqlənmiş Çincə adı Kūnmò (昆莫)-dir. Şəhər Han sülaləsi dövrünə aid qeydlərdə Yīwú (伊吾) və ya Yīwúlú (伊吾卢); Tan sülaləsi dövründə Yīzhōu (伊州); Yuan sülaləsi dövründə monqolca Qamil, Çin transliterasiyasında Hāmìlì (哈密力), Min sülaləsi dövründə Qumul, Hāmì (哈密) kimi tanınırdı. Burada Tunc dövrünə və ya erkən Dəmir dövrünə aid Yanbulaq mədəniyyətinə (焉不拉克古墓群; Yanbulake gumuqun və ya 焉不拉克墓地; Yanbulake mudi) aid Yanbulaq qəbirləri var. Həmçinin, qədim Buddist məbədinin xarabalıqları Baiyang He çayının qərb sahilində, Baiyanqou cun kəndində yerləşir.
Amsar (Rutul)
Amsar — Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının Rutul rayonunda kənd. Kənd əhalisinin sayı 460 nəfərdir (2010). 1 yanvar 2014-cü ilə olan rəsmi təxminə əsasən Amsar və Qala kəndlərini əhatə edən Amsar kənd sovetliyində 790 nəfər əhali yaşayır. "Ləzgi federal milli-mədəni muxtariyyatı" ictimai təşkilatının mənbə göstərmədən təqdim etdiyi qeyri-rəsmi məlumata əsasən kənd əhalisini etnik rutullar təşkil edir.
Zuxul
Zuxul — Azərbaycan Respublikasının Qusar rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == Kənd 1999-cu ildə yaradılmışdır. == Toponimikası == Zuxul oyk., sadə. Qusar r-nunun Yuxan Qelenxur i.ə.v.-də kənd. Baş Qafqaz silsiləsinin ətəyindədir. 1821-ci ilə aid sənəddə kəndin adı Suxul formasında qeyd olunmuşdur. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 414 nəfər əhali yaşayır.
Şuduq
Şuduq — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. == Toponimikası == Şuduq oykonimi yerli tat dilindəki şuduq (başdan-başa şumlanmış yer, dəmyə əkin yeri, dincə qoyulmuş yer) sözündəndir. Ətraf kəndlərin əhalisi keçmişdə bu kəndi Di Şuduq (Şuduq kəndi və ya “dəmyə əkin yerindəki kənd”menasmda) adlandırırdılar. Həqiqətən də Yeddilər dağının ətəyində, güneydə yerləşən kəndin əhalisinin qədimdən əsas məşğuliyyəti taxılçılıq olmuşdur. Şuduq buğdası ətraf kəndlərin əhalisi arasında indi də məşhurdur. == Coğrafiyası və iqlimi == Şuduq kəndi Quba-Qonaqkənd yolunun sağ tərəfində, dəniz səviyyəsindən 942 metr yüksəklikdə yerləşir. İqlimi mülayim isti, rütubətlidir. Kənd hər tərəfdən meşələrlə əhatə olunub. == Əhalisi == Kənd əhalisi tatlardan ibarətdir. 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 411 nəfər əhali yaşayır.
Şunut
Şunut dağı — Rusiya Federasiyasının Sverdlovsk vilayətində yerləşən bir dağ. Uralın 15 kilometr uzunluğundakı hisəsinin dağ zirvəsi. Yekaterinburqun qərbində yerləşir. Konovalovski silsiləsinin ən yüksək nöqtəsi olduğu kimi bir stratotipdir. Turistlər tərəfindən tez-tez ziyarət edilən, nadir bitkilərin yayılmış olduğu qaranlıq iynəyarpaqlı tayqa meşələri ilə örtülmüşdür. == Coğrafiyası == Şunut dağı mərkəzi hissəsində "Nijneserginski rayonu" və "Revda şəhər dairəsi" ilə sərhədində yerləşir. Konovalovski Uval silsiləsinin ən yüksək zirvəsidir. Hündürlüyü 726,2 metr olan dağ tamamilə qaranlıq iynəyarpaqlı meşə ilə örtülmüşdür və Krasnoyar kəndindən 10 kilometr cənub-qərbdə yerləşir. Dağın cənubunda Bardım çayının sağ qolu olan Şunut çayının başlanğıcı başlayır. == Təsviri == Dağın zirvəsində şərq tərəfdən 60-70 metr hündürlüyə çatan kənar qayalar var.
Şurud
Şurud — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa rayonunda kənd. == Toponimikası == Dağətəyi ərazidədir. Kənd eyniadlı çayın adını daşıyır. Çayın adı "şor çay" çay kimi izah edilir. Şurud variantında da qeydə alınmışdır. == Əhalisi == Əhalisi 172 nəfərdir.
Tuğut
Tuğut, Teğut — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Meğri rayonunda kənd. == Tarixi == == Toponimikası == Erməni mənbələrində kəndin adı Teğut formasında qeyd edilir. Toponim qıpçaq türk tayfasından olan tuq etnoniminə qədim türk dilində cəmlik bildirən -ut şəkilçisinin qoşulması ilə əmələ gəlmişdir. "Tuğlara, yəni tuğ tayfasına mənsub kənd" mənasını bildirir. Etnotoponimdir. Quruluşca düzəltmə toponimdir. == Coğrafiyası == Tuğut rayon mərkəzindən 11–13 km şimal-şərqdə, Araz çayının sol sahilində yerləşirdi. == Əhalisi == Kənddə 1831-ci ildə 31 nəfər, 1873-cü ildə 162 nəfər, 1886-cı ildə 199 nəfər, 1897-ci ildə 237 nəfər, 1904-cü ildə 294 nəfər, 1914-cü ildə 513 nəfər yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə kəndin sakinləri ermənilərin təcavüzünə məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra sağ qalanlar ata-baba torpaqlarına dönə bilmişdir.
Oğul
Oğul sözünün bir neçə mənası ola bilər : Kişi cinsindən olan övlad; Yaşlı adamın gənc oğlana nəvazişlə müraciəti; Əlindən iş gələn, iş bacaran adam haqqında (misal üçün: oğul ona deyərəm ki, bu işi görsün).
Puul
Pul (ing. Poole) — Böyük Britaniyada, İngiltərədə şəhər.
Uxul
Uxul ( ləzg. Ыгылар, Угулар ) — Dağıstanın Axtin rayonunda kənd. Tərkibində yeganə yaşayış məntəqəsi kimi kənd yaşayış məntəqəsi olan Uxul kəndini təşkil edir . Rəsmi məlumatlara baxmayaraq, 2010-cu ildə son sakinlər Uxulu tərk etdi lakin 2014-cü ildə Uxuldan olan 15 mühacir ailəsi vətənlərinə qayıtmaq arzusunu bildirdilər. İcra başçısı Hacıyev Nəbi Yusufoviçdir.
Uğur
Uğur — insan həyatında təsadüfi, gözlənilməz və ya hesaba alınmadığı təsadüf nəticəsində meydana gələn müsbət qəbul edilən bir hadisə, sinonimləri: bəxti gətirmə, qismən: şans, xoşbəxtlik. Xüsusilə də təsirlənmiş şəxsiyyətin hərəkətlərindən və ya qərarlarından asılı olmayan hallarda, hansısa bir hadisənin və ya hərəkətin arzuolunan nəticəsini göstərə bilər. Şansı və ya bəxti gətirmək nümunələrini lotereya, rulet və ya digər oyunlarda qazanmaq olar. == Uğur rəmzləri == Uğurla bağlı bir sıra mənəvi və ya fövqəltəbii inanclar var. Bu inanclar bir-birindən geniş şəkildə fərqlənir, lakin əksəriyyət şansın müəyyən ritualları yerinə yetirmək və ya müəyyən şərtlərdən qaçınmaqla mənəvi vasitələrlə təsir edə biləcəyi ilə razılaşır. Şans həm də uğurlu və uğursuz hadisələrin təşkilatçılığına inam ola bilər. Uğur, fərdlər tərəfindən fərqli şəkildə şərh olunan xurafatın bir növüdür. Əksər insanlar üçün uğurlar kimi xarakterizə edilə bilən hadisələr arzuolunan və gözlənilən olduğundan, onun təcəssüm edən bir çox müxtəlif rəmzlər var. Qərb mədəniyyətində dörd yarpaqlı yonca, nal, baca təmizləyən, uğur böcəyi, dovşan pəncəsi və başqaları uğurlar simvolu sayılır. == Müvəffəqiyyətdə uğurun rolu == İnsanın maddi cəhətdən müvəffəqiyyətili olması (sərvətin əldə edilməsi), ilk növbədə, şəraitin uğurlu keçməsi (şans) ilə müəyyən edilir, insanın qabiliyyəti və ya şəxsi keyfiyyətləri bunun üçün daha az əhəmiyyət kəsb edir.
Busul Xan
Busul Xan - türk və altay mifologiyasında keşikçi tanrısı. Buzul Xan olaraq da tanınır. Kayra Xanın sarayına gedən yolu qoruyan gözətçidir. Bunçak Xan ilə birlikdə xatırlanır. Sibir bölgəsi üçün buzlar və buzlu sahələr gündəlik həyatın davamlı bir parçasıdırlar. Bu səbəblə soyuqla bağlı anlayışların mifologiyadakı əks olunmaları çox şişirdilmiş hesab olunmamalıdır. == Etimologiya == (Bus / Pus) kökündən törəmişdir. Bulandıran, puslandıran mənasını verər. Bir yerə sinmeyi, pusquya yatmağı da ifadə edir. Bus/Pus sözü qədim altaycada buxar mənasını verər və yarı şəffaf bir görünüşü bildirir.
Kotoku Şusui
Kotoku Şusui (幸徳 秋水, 5 noyabr 1871, Nakamura[d], Koçi prefekturası – 24 yanvar 1911, İçiqaya həbsxanası[d]) və ya əsl adı ilə Kotoku Denciro (幸徳 傳次郎) – Yaponiya sosialisti və anarxisti. O, 1905-ci ildə ilk dəfə olaraq Yaponiyanı anarxist ideyalarla tanış etmiş və yaşadığı dövrün anarxist lideri olmuşdur. İkinci dünya müharibəsindən sonra Yaponiyada solçular tərəfindən fədəkarlıq və mütləqiyyətçi hökumətə qarşı müxalifət simvolu hesab edilmişdir. == İlk illəri == Kotoku Şusui 4 noyabr 1871-ci ildə Koçi prefekturasının Hata rayonunda yerləşən Nakamura qəsəbəsində doğulmuşdur. Atası quru malların satışı ilə məşğul olan tacir idi. Konfusiçilik təhsili almasına baxmayaraq orta məktəbi bitirdikdən sonra ingiliscə öyrənmək və insan hüquqları hərəkatında iştirak etmək üçün Tokioya gəlmişdir.1887-ci ildə qəbul edilən Sülhün mühafizəsi qanunundan sonra Kotoku təhlükəli adam hesab edilmiş və təhsili yarımçıq qalmışdır. 1888-ci ildə Osaka şəhərinə gedərək Nakae Çominin evində tələbə olmuşdur. 1893-cü ildə Tokio məktəblərinin birindən ingilis dili üzrə məzun olaraq jurnalist olmuşdur. O, "Jiyu Shimbun" və "Yorozu Choho" kimi qəzetlər üçün işləməyə başlamışdır. == Siyasi fəaliyyəti == Kotoku 1898-ci ildə Sosializmin Tədqiqi Cəmiyyətinə qoşulmuşdur.
Kumul xanlığı
Kumul xanlığı — (uyğ. قۇمۇل خانلىقى) Hamian çökəkliyində yerləşən feodal türk dövləti (Monqolustanın Xoşun ərazisi daxil). Kumul xanları Çağatay ulusu xanlarının birbaşa nəslindən idilər. 1696-cı ildə Sin dövlətinin asıllığını qəbul etmişdilər. 1930-cu ildə Çin Respublikasının Sintszyan vilayətinin qubernatoru Tsin Şujen tərəfindən ləğv edilmişdir. Müsir dövrdə xanlıq indiki Sincanın Hami vilayətinin ərazisini əhatə edirdi. == Tarixi == === Yaranması === Min İmparatorluğu turfanlar və Min arasındakı qarşıdurmada böyük rol oynayan Kumul Xanlığı ilə (başqa adı Kara-Del) xərac vernə səviyyəsində münasibətlər qurmuşdu. Xanlıq Minə xərac verirdi. Səid Babanın xan olduğu vaxt Kumul Xanlığı 1646-cı ildə Sin sülaləsinin Min sülaləsinə qarşı üsyanı zamanı Min sülaləsi dəstəkləyən çinli müsəlmanlara kömək göstərirdi. Min tərəfdarlarının məğlubiyyətindən və Kumul şahzadəsi Turumtainin döyüşlərdə Sin qoşunu tərəfindən öldürüldüyündən sonra Kumul xanlığı Sin sülaləsinin hakimiyyətini qəbul etdi.
Kumul üsyanı
Kumul üsyanı — 1931-1934-cü illəri əhatə edən və Haminin uyğur əhalisinin çıxışları ilə başlayan Çin Respublikasının Sincan əyalətindəki müsəlman xalqların milli azadlıq hərəkatı. Üsyanın əsas hərəkətverici qüvvəsi uyğurların milli və islami birlikləri olsa da, onun tərkibi çoxmillətli idi. Əsasən Şərqi Türkistanda yaşayan müsəlman xalqlar: qazaxlar, qırğızlar və hueylər üsyanda iştirak edirdi. Sincan əyalətinin valisi Sin Şurenin Şərqi Türkistandakı muxtar Kumul və Turfan xanlıqlarını ləğv etməsi və mürtəce siyasət yürütməsi Hacı Niyazi Xocanın rəhbərliyi ilə 1931-ci il fevralın 20-də uyğur üsyanın başlamasına səbəb oldu. Əvvəlcə üsyan Komul bölgəsini əhatə etdi, sonra Mahmud Muhitinin rəhbərlik etdiyi Turfana da yayıldı. Demək olar ki, paralel olaraq, Məhəmməd Əmin Buğra və Sabit Damollanın rəhbərliyi ilə Xotanda üsyana qoşuldu. Qısa müddət sonra Şərqi Türkistanın digər bölgələrini də: Qaşqar və Külçəni də üsyan alovu bürüyür. Huey hərbi birliklərinin komandiri general Ma Çonq Sincan valisi Sin Şureni devirmək istəyirdi. Homindan isə Sovet İttifaqı ilə əlaqələri səbəbiylə Şurenin dəyişməsini istəyirdi və buna görə də Sini qubernator kimi tanıdığını göstərərək, üsyana ilk vaxtlarda müdaxilə etmədi. Üsyan genişləndikcə uyğur üsyançıları qırğız üsyançıları ilə birlikdə ayrı-ayrılıqda müstəqillik mübarizəsinə başladıqda genişmiqyaslı döyüşlərə çevrildi.
Kurul kətili
Kurul kətili (lat. Sella curulis) — söykənəcəyi olmayan, qaydalara görə tuncdan və fil sümüyündən hazırlanmış "X" şəkilli ayaqları olan, xüsusi bir oturacaq. Qədim Romada kurul kətilinə malik hüququ ancaq konsullara, ali magitratlara (kurullu magistrat — lat. magistratus curulis sözü buradan meydana gəlmişdir.) aid olmuşdur. Beləliklə kurul kətilinə konsullar, senzorlar, pretorlar və ordinar magistratlardan olan kurullu edillər, həmçinin fövqəladə magistratlar malik ola bilərdilər. Qaydalara görə kurul kətili magistratın başlıca dpvlət simvolu olduğu üçün hər zaman onun ardınca daşınmalı idi. Qay Yuli Sezar ilk olaraq qızıldan hazırlanmış kuril kətilinə malik olmuşdur.
Kuğulu Park
Quğulu Park — Ankara şəhərinin Qavaqlıdərə məhəlləsində olan bir parkdır. Park, Tunalı Hilmi Prospekti, Atatürk Bulvarı və Polşa Caddəsi arasındadır. Parkın hovuzunda, qular, qazlar və ördəklər yer alır. == Tarix == Qavaqlıdərədən arta qalan gölmə və ətraf ərazi 1958-ci ildə Ankara Bələdiyyəsi tərəfindən park halına salınmışdı. 1957-ci ildə Atatürk Bulvarının genişləndirilməsi üçün Polşa Səfirliyinə məxsus torpaq sahəsinin bir qismi alınmışdı, 1964-cü ildə Polşanın bu itkisini kompensasiya etmək məqsədiylə səfirlik torpaqlarına bitişik digər torpaqlardan və hətta Quğulu Parkın bir qismi bağışlanılmışdı. Əvvəllər xalqdan çox maraq görməyən park Vədat Daloqayın bələdiyyə başçılığı (1973–77) əsnasında yenidən abadlaşdırılmış məşhur bir yer oldu. Parkın adı qurulduğu illərdə Vyana Bələdiyyəsi tərəfindən hədiyyə edilən ağ qu quşlarından (türkcə: kuğu) əmələ gəlib. Quğulu parkın qulanrından üçü daha sonra Seymənlər parkına köçürülmüşdür. Bu qular daha sonra müxtəlif vaxtlarda Quğulu Parka qayıtmaq üçün uçarkən yüksək binalara və ya ağaclara dəyib nəticədə ölmüşdü. Parkda hələ də olan qu quşları (Cygnus atratus) Çin Xalq Respublikası hökumətinin hədiyyələridir və Pekindən gətirilmişdirlər.
Mişleş (Rutul)
Mişleş — Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının Rutul rayonunda kənd. "Ləzgi federal milli-mədəni muxtariyyatı" ictimai təşkilatının mənbə göstərmədən təqdim etdiyi qeyri-rəsmi məlumata əsasən kənd əhalisini etnik saxurlar təşkil edir.
Moğul (Salmas)
Moğul (fars. مغول‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Salmas şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 622 nəfər yaşayır (119 ailə).
Ağgül
Ağçiçək (lat. Leucojum) — zanbaqçiçəklilər sırasının nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Təbii yayılması == Leucojum L. - cinsinin adı yunanca "süd kimi ağ" sözündən yaranmışdır. Bu bitkinin 10 növü Avropa və Şimali Afrikanın mülayim iqlim rayonlarında yayılmışdır. Gülçülükdə onların 2 növündən geniş istifadə olunur. Yaz ağgülü (L. vernum) enli, parlaq yarpaqlı, tək-tək, ağ, uzunsaplaqlı çiçəkləri olan çoxillik bitkidir. Çiçəyinin forması zəngiçiçəyinə bənzəyir. Bu bitkidən 1420-ci ildən gülçülükdə istifadə edilir. Yay ağgülünün (L.aestivum L.) çiçək saplağındakı çiçəklərin sayı 2-7 ədəd olub, yarpaqlarının forma və quruluşuna görə fərqlənir. Ağgüldə hər il 1-2 bala soğanaq əmələ gəlir.
Düzül
Hərbi komanda olub Farağat komandasından əvvəl verilir. == Komandanın icrası == Komanda verilən zaman hərbi qulluqçular başlarını bir qayda olaraq sağ tərəfə çevirirlər.Hərbi qulluqçular sağ tərəfdəki yoldaşlarına baxaraq cərgəni bu üsulla düzəldirlər,beləki o,baxıdığı tərəfdəki dördüncü yoldaşının sinəsini görməlidir. Komandanın icrası yalnız baş sağa elə çevrilirki,sağ qulaq sol qulaqdan bir azca üstün olsun.
Hüquq
Hüquq — davranışı tənzimləmək üçün sosial və ya hökumət institutları tərəfindən yaradılmış və tətbiq edilə bilən qaydalar toplusu, onun dəqiq tərifi uzun müddətdir müzakirə olunan bir məsələdir. "Hüquq" sözü ərəbcədən "haqq" sözünün çoxluğunu ifadə edir. Bu söz ingilis dilində "right" sözünə uyğun gəlir. Müasir hüquq ədəbiyyatında hüququn ümumi qəbul edilmiş anlayışı yoxdur. Müxtəlif nəzəriyyələrdə hüquqa fərqli tərif verilmişdir. == Hüququn əlamətləri == normativlik (məcburi davranış qaydasını müəyyən edir); ümumilik; dövlətin təminatı ilə icra edilir; obyektivlik; rəsmilik — normalar rəsmi yazılı formada mövcuddur; dəfələrlə qeyri müəyyən müddətdə tətbiq edilir; ədalətlilik; sistemlilik — hüququn daxili sistemləşdirilməsi mövcuddur. == Hüquq haqqında nəzəriyyələr == Bu nəzəriyyələr daha çox hüququn mənbəyini və onun xüsusiyyətlərini izahetmə baxımından irəli sürülmüşdür. Habelə bu nəzəriyyələrdən bəziləri eyni zamanda fəlsəfi məqsəd də güdür. Pozitiv nəzəriyyə — hüququn əsasını dövlətin müəyyən etdiyi normalar təşkil edir və müvafiq məcburiyyət tədbirləri ilə dövlət onun icrasını təmin edir. Hüququn əsas əlaməti onun normalarının məcburi xarakter daşımasıdır.
Mugil
Kefal (lat. Mugil) — kefallar fəsiləsinə aid balıq cinsi. Kefal balıqlarının Xəzər dənizində 2 növü yaşayır — qızılı kefal (singil) və sivriburun kefal. Hər iki növ 1930-cu illərdə Qara dənizdən gətirilərək Xəzərə buraxılmışdır. Xəzər dənizinin iqlim və qida şəraiti həddindən artıq əlverişli olduğu üçün kefallar qısa müddətdə yeni şəraitə uyğunlaşaraq Xəzərin hər yerində geniş yayılmışlar. Bu tədbirdə məqsəd Xəzərin ixtiofaunasının növ tərkibini dəniz balıqları hesabına zənginləşdirilməsi olmuşdur. Vətəgə əhəmiyyəti olan bu balıqlar Xəzərdə çoxalaraq, əsas ov obyektinə çevrilmişlər. Çox cəld və müxtəlif səs qıcıqlandırıcılarına qarşı həssas balıqdır. Xəzər dənizi şəraitinə uyğunlaşmış hər iki növün öz xarakterik xüsusiyyətləri var.
Nuquş
Nuquş (rus. Нугуш, başq. Нөгөш dinlə) — Başqırdıstanda çay, Ağidel çayının sağ qolu. Uzunluğu 235 km-dir. == Ümumi məlumat == Nuquş çayı Yurmatau silsiləsindən başlayır və Cənubi Ural dağlarından keçir. Çay əsasən qar suları ilə qidalanır; Bir qayda olaraq, noyabrın birinci yarısında, çay donur - aprel ayının ikinci yarısında buzlar əriyir. Nuquş Başqırdıstanda ən sürətlə axan çay hesab olunur. Yazda Nuquş çayında böyük ərintilər çox məşhurdur. Axı, turistlər mənzərəli dağlar arasında demək olar ki, qeyri-yaşayış sahələrindən keçirlər. Bundan əlavə, yol boyunca Kuperli şəlaləsi və əsl kanyon olan Pyatilistnik kimi təbiətin inciləri var.
Quqol
Quqol (ing. googol) — onluq say sistemində vahid və 100 sıfır ilə təsvir edilən ədəd: 10100= 10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000. == Terminin tarixi == 1938-ci ildə məşhur amerika riyaziyyatçısı olan Edvard Kazner öz qardaş uşaqları ildə parkda gəzirdi və onlarla böyük ədədlər haqqında müzakirə edirdi. Danışığın gedişatında yüz sıfırlı ədəd haqqında söhbət açıldı və ədəd hələ adlandırılmamışdı. Uşaqlardan biri, doqquzyaşlı Milton Sirotta bu ədədi, "quqol" (googol) adlandırmağı təklif etdi. 1940-cı ildə Edvard Kazner Ceyms Nyuman ilə birlikdə "Riyaziyyat və təxəyyül" ("New Names in Mathematics") adlı elmi-kütləvi kitabında bu ədəd qeyd olundu. == Quqol ədəd kimi == Bütün onluq dərəcələr kimi, quqol ədədinin də yalnız iki sadə böləni (2 və 5) var. Quqol ədədinin tam bölənlərinin ümumi sayı 10 mindən çoxdurQuqol ədədi ikilik say sistemində 333 simvoldan ibarətdir. Son 100 rəqəm sıfırdır: 0001 0010 0100 1001 1010 1101 0010 0101 1001 0100 1100 0011 0111 1100 1110 1011 0000 1011 0010 0111 1000 0100 1100 0100 1100 1110 0000 1011 1111 0011 1000 1010 1100 1110 0100 0000 1000 1110 0010 0001 0001 1010 0111 1100 1010 1010 1011 0010 0100 0011 0000 1000 1010 1000 0010 1110 1000 1111 0001 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 0000 00002Onaltılıq say sistemində quqol ədədi 84 simvoldan ibarətdir. Son 25 rəqəm sıfırdır: 1249 AD25 94C3 7CEB 0B27 84C4 CE0B F38A CE40 8E21 1A7C AAB2 4308 A82E 8F10 0000 0000 0000 0000 0000 000016Quqol ədədi təxminən 70 ədədinin faktorialı kimi göstərmək olar.
Ququn
Yasaq şəhər və ya Ququn imperator sarayı (Çincə: 紫禁城) — ən gözəl orta əsr saray ansambllarından biridir və Pekinin düz mərkəzində yerləşir. == Tarixi == Hər bir tərəfdən o, hündür şəhər divarları ilə əhatə olunmuşdur, dördkünc qüllələrinə malikdir, divar boyunca su ilə doldurulmuş enli şəhər xəndəyi qazılmışdır. Tikilməyə başladığı 1420-ci ildən düz son Çin imperatorunun taxtdan salındığı 1911-ci ilədək təqribən 500 il ərzində burada Min və Tzin sülalələrinin 24 imperatoru yaşamış və hökmranlıq etmişlər. Bu qədim divarlar çox hadisələrin şahidi olmuşlar. Qədimdə "Yasaq şəhər" adlandırılan Ququnu Min sülaləsi imperatoru Çju Di öz hakimiyyətinin dördüncü ilində tikməyə başalmışdır və bu tikinti 14 il davam etmişdir. Bu orta əsrlər dövrünün ən nəhəng və ən bitkin memarlıq abidəsidir. Ququn sarayında saysız-hesabsız çoxlu pavilyonlar və köşklər həmahəng yerləşmişdir. Rəvayətə görə onların sayı 9995 olub. Bu rəqəm haradandır? Çinlilərin əcdadları hesab edirdilər ki, səmavi hökmdarın 10 minlərlə otağı olmalıdır, özünü səmavi hökmdarın oğlu adlandıran onunla bərabər tutula bilməz.
Ququş
Ququş (əsl adı Faiqə Atəşin) ― İranın məşhur müğənnisi və aktrisası. XX əsrin 60 və 70-ci illərində İranın ən tanınmış və sevilən müğənnilərindən biri olmuşdur. İrandan əlavə Qafqazda, Orta Şərqdə və Mərkəzi Asiyada da böyük şöhrət qazanmışdır. 1945–1946-cı illərdə Seyid Cəfər Pişəvərinin yaratdığı Milli Ordunun polkovniki, əslən gəncəli olan Qulu Sübhinin nəvəsi. İran İslam İnqilabından öncə onu "İran musiqisinin qızıl (şah) balığı ("شاه‌ماهی موسیقی ایران") adlandırmışdılar. == Həyatı == Ququş 1950-ci il mayın 5-də Tehranın Sarıçeşmə küçəsində, kasıb bir məhəllədə dünyaya gəlib. Azərbaycanlı mənşəli valideynləri İrana Bakıdan köçmüşdülər. Ququş hələ uşaq ikən, valideynləri bir-birindən ayrılır. Canbaz və əyləndirici artist olan atası Sabir yaşı üçün mükəmməl səsə malik qızını tez-tez özüylə səhnəyə çıxarır, ona mahnılar oxutdurur. Sonralar Ququş şah sarayında və şahanə məclislərində çıxış etməyə başlayır.
Requl
Requl α Şir bürcünün ən parlaq ulduzlardan biri olan Günəşdən təxminən 79 işıq ili uzaqlıqda olan Alpha LEONIS (α LEONIS, qısaldılmış Alpha Leo, a Leo) olaraq da adlandırılır. Regulus, iki cüt şəklində təşkil dörd ulduzdan ibarət olan misilli ulduz sistemidir. Requl A açıq-mavi əsas ulduzdan və digər komponenti birbaşa müşahidə etmək olmur, ancaq ağ cırtdan olduğu təxmin edilən spektroskopik qoşa ulduzdur. Daha uzaqda yerləşən Requl B, C və D ulduzları da baş ardıcıllıq ulduzlarıdı. Requl, "Aslanın Ürəyi" olaraq da bilinər. == Terminalogiya == Α LEONIS (Alfa Leonis'e Latinceed) ulduzun Bayer adıdır. Ənənəvi adı Regulus "şahzadə" və ya "kiçik kral" kimi Latıncada qeydə alınır. Beynəlxalq Astronomiya Birlik 2016-cı ildə ulduzlar üçün uyğun adları kataloqlaşdırılması və Standartlaşdırma üçün Star Names (WGSN) üzərinə bir Əmək Qrupu təşkil etdi. WGSN'nin iyul 2016 ilk bülletenində, WGSN tərəfindən təsdiqlənən ilk iki ad siyahısı toplandı; Bu ulduz üçün Requl qeydə alındı. Bu anda IAU Ulduz Adlarının kataloquna daxil edilmişdir.
Sagum
Sagum — Qədim Romada yundan hazırlanan hərbi geyim. Sagum Roma ordusunda sərkərdə, generallar, yuxarı rütbəli zabitlər tərəfindən geyilən paludamentumdan fərqli olaraq, Roma əsgərləri və aşağı zabitlər tərəfindən geyilən bir paltar idi. Çox kasıb və ya ucqar ərazilərdə yaşayanlar sagumu vəhşi heyvan və ya qoyun dərisindən hazırlayırdılar. Toqadan fərqli olaraq sagum hərbi geyim idi. Sagumun yuxarı üçüncü hissəsi açıq başlıq halında idi, çiyinlərdən kürəyə qatlanırdı və yağışlı havalarda bədənin kürk hissəsinin islanmasının qarşısını alırdı. Pis hava şəraitində həmin hissədən həm də başı örtmək üçün istifadə olunurdu. Hərbi səfərlər zamanı ondan yorğan kimi də istifadə edilirdi. Adi sagum fibulanın (metal sancaq) vasitəsilə sağ çiyinə bağlanırdı. Sagumdan, konsullar istisna olmaqla, bütün Roma [[vətəndaşları istifadə edirdilər. Sagum həmçinin yoxsul insanlar üçün bürüncək hesab olunurdu.
Çuqun
Çuqun — dəmirin karbonla (2%-dən çox, adətən 3-4.5 % karbon), eləcə də tərkibində müəyyən miqdar manqan (1.5%-dək), silisium (4.5%-dək) və zəhərli qarışıqlar – kükürd və fosfor olan ərintisidir. Bəzən çuquna hər hansı bir xassə vermək üçün ona legirləyici adlanan elementlər – xrom, nikel, silisium, manqan və s. əlavə edilir. Bu cür çuqun legirlənmiş adlanır. Çuqunu domna sobalarında dəmir filizindən alırlar. Çuqun qara metallurgiyanın ən mühüm ilkin məhsuludur. Ondan polad istehsalında xammal kimi və tökmə ərinti kimi istifadə edilir. Müasir maşınqayırmada tökmə çuqunun payına ümumi kütlənin 75%-i düşür. Maşınqayırmada və tikinti qurğularında boz çuqun geniş yayılmışdır. Bəzən domna ferroərintiləri adlandırılan xüsusi Çuqun (domna ferrosilisiumu, ferromanqanı, ayna çuqun və s.) çox məhdud miqdarda əridilir, ondan poladı oksigensizləşdirmək və legirləmək üçün istifadə edilir.
Əlqul
Əlqul — Persey bürcünün β ulduzudur. Əlqul ulduzu ilk və ən yaxşı bilinən tutulan qoşa ulduzdur. β Persey üç ulduzlu sistemdir, Aa1, Aa2 və Ab ibarət olan böyük və əsas parlaq β Persey Aa1 ulduzu nizamlı olaraq zəif parlaqlı β Persey Aa2 ulduzu tərəfindən tutulur. Onun parlaqlığı periodik olaraq artıb azalır. Beləliklə, Əlqul ulduzunun ulduz ölçüsü adətən 2,1 ətrafında sabit qalır, ancaq təxminən 10 saat davam edən qismən tutulmalar zamanı hər 2,86 gündə (2 gun, 20 saat 49 dəqiqə) 3,4 qiymətinə enir. Əlqul ulduzu tutulan dəyişən ulduz sinfinə aid edilir və Əlqul dəyişənləri kimi tanınır. == Müşahidə tarixi. == Əlqulun dəyişkənliyi İtalyan astronomu Geminiano Montanari tərəfindən 1667 ci ildə qeyd edildi, ancaq parlaqlıqdakı dəyişmələrin periodik təbiəti, bir əsrdən sonra, İngilis amatör astronom John Goodricke tərəfindən ulduzun dəyişənliyi qeydə alındı. 1783-cü ilin may ayında o, tapıntılarını Kral Cəmiyyətinə təqdim etdi və dövrü dəyişkənliyə ulduzun qarşısında keçən bir qaranlıq cisimin (və ya ulduzun dövrü olaraq Yer üzünə doğru döndüyü daha qaranlıq bir bölgəyə sahib olması) səbəb olduğu fikri irəli sürürdü. Bu məlumata görə Copley Medalına layiq görüldü.
Şaquli
Şaqul xətti - Ağırlıq qüvvəsinin təsiri üzrə olan xəttdir Şaqul xəttinin istiqaməti hər bir nöqtədə ucundan yük (ağırlıq) asılmış sapla müəyyən edilir.
Aliyenasiya (hüquq)
Aliyenasiya və ya alientasiya (ing. Alienation – özgəninkiləşdirmə) — əmlakı müsadirə etmə, səhm, kapital, dəyərlinin sahibkarlıq hüququnun bir şəxsdən başqasına keçmə prosesi. Mülkiyyətçinin iradəsinə əsasən özgəninkiləşdirmə (alqısatqı və ya bağışlama) və mülkiyyətçinin iradəsindən asılı olmayan özgəninkiləşdirmə (məhkəmə qərarının icrası zamanı borcun tutulması məqsədilə borclunun əmlakının müsadirə edilməsi, rekvizisiyası və ya məcburi satılması) fərqləndirilir.Aliyenasiya bu hüququn tam şəkildə verildiyi müstəsna hüquqa sərəncamvermə üsullarından biridir. Hüququn aliyenasiyası ya qeydə alınmalı, ya da müstəsna hüququn qeydiyyatından əvvəl aliyenasiya haqqında müqavilədə yazılı şəkildə ifadə edilməlidir. Hüquq verən zaman hüquq sahibi bu hüququnu itirmir. Müqavilədə hüquq tam şəkildə verilmədikdə, müqavilə lisenziya sayılır.