Lüğətlərdə axtarış.

Bornit — kubik sinqoniya – yüksək temperaturlu (>228 °C) modifikasiya; triqonal sinqoniya – aşağı temperaturlu metastabil modifikasiya; tetraqonal sinqoniya – aşağı temperaturlu (<228 °C) modifikasiya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. == Xassələri == Rəng – dəyişilməmiş təzə səthində tuncu-sarı, tünd misi-qırmızı. Havada dərhal tutqunlaşır və göy, qırmızımtıl və bənövşəyi çalarlı əlvan oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın cizgisinin rəngi – bozumtul-qara; Parıltı – metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq–4,9–5,3; Sərtlik – 3; Kövrəkdir; Ayrılma – {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, yarımqabıqvari; Başqa xassələr – elektrik keçiriliciyi ilə səciyyələnir; Morfologiya – kristallar: çox nadir heksaedrik, dodekaedrik, oktaedrik; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx kütlələr, damarcıqlar, püruzlar, qabıqlar, haşiyələr, lövhəciklər. == Mənşəyi və yayılması == Həm endogen, həm də ekzogen proseslərin məhsuludur. Mineralın hipogen əmələgəlmələrinə maqmatik (mis-nikel), skarn tipli və hidrotermal yataqlarda, hipergen əmələgəlmələrinə isə mis filizi yataqlarının törəmə sulfidlərlə zənginləşmə zonasında rast gəlinir. Misli qumdaşları və misli şistlər içərisində yerləşən stratiform tipli yataqlarda geniş yayılmışdır. Autigen mineral və sement kimi çox az hallarda çökmə süxurlarda tapılır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: xalkozin, digenit, kovellin, xalkopirit, tetraedrit, tennantit, enargit. Mineralın tapıldığı yerlər: Mansfeld (Almaniya); Cezkazqan, Uspenski (Qazaxıstan); Dzerjinski, Qay, Lyovixa (Rusiya); Byutt (ABŞ); Braden (Çili); Sumeb (Namibiya) və b.

Boninit - tərkibində 34% bronzit, 60% şüşə, 5% olivin və diallaq, 1% apatit və filiz mineralları olan vulkanik süxurdur. Tərkibində adətən çöl şpatları olmur və ya da çox cüzi miqdarda iştirak edir. Tipik boninit porfir quruluşlu — yüksək maqneziumlu andezitdir. Fenokristal assosiasiyası plagioklazsız olur. Boninit yalnız yüksək dərəcədə təkrar kristallaşmış az maqneziumlu növlərinin əsas kütləsində çöl şpatı, kvars, hornblend və maqnetit olur. Növü: bronzitli limburgit. Sinonim: Bronzitli sakalavit. == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006.

Borasit — mineral, Mg3[B7O13]Cl. == Haqqında == Borasit - rombik. a - Borasit; 265°C-dən yuxarı kubik b - Borasit. Habitus: kubik, dodekaedr, tetraedr, psevdooktaedr və kubooktaedr. Aqreqat: incədənəvər, lifli, tək-tək dənələr. Rəngsiz, alloxromatik. Parıltı şüşəli, almazı. Sərtliyi 7-7,5. Xüsusi çəkisi 2,97. Kvars üzrə psevdomorfozlarda.

Bostonit [ ABŞ -da Boston şəhəri adına görə] - dayka, damar tipli maqmatik süxurdur. Tərkibcə mikroklin-pertit, bəzən anortoklaz, yaxud ortoklaz, az miqdarda biotit və amfiboldan ibarətdir. Bostonit quruluşu ilə səciyyələnir. Tərkibində porfir ayrılmaları olduqda bostonitli porfir, kvars olduqda isə kvarslı bostonit adlanır. Bostonit damarları adətən qələvi süxurlarla (qələvi siyenitlər və başqa) əlaqədardır. == Bostonit quruluşu == Bostonit quruluşu siyenitli sxizolitlərin (bostonit tipli damar süxurları, bostonitli porfir) əsas kütləsinin quruluşu; şaxəli qələvi çöl şpatı leystlərinin flüidal və ya qeyri-müntəzəm yerləşməsi ilə səciyyələnir. == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.

Bronxit (lat. bronchitis, bronx + -itis — iltihab) — bronx divarları selikli qişasının iltihabıdır. Bronxlar udulan havanı ağciyərlərə aparan müxtəlif diametrli şaxələnmiş boru şəbəkələrindən ibarət olaraq bronxial ağac adlanır. Bronxit tamamilə müstəqil xəstəlik olaraq inkişaf edə bilər (birincili bronxit), lakin o çox vaxt kəskin respirator infeksiyanın və ya soyuqdəymənin (ikincili bronxit) ağırlaşmasıdır və bronxların iltihabının bir xüsusiyyəti də ondan ibarətdir ki, bakterial infeksiyanın qoşulma təhlükəsi var. Tənbəki tüstüsü və toz bronxit xəstəliyi risqini artırırlar. Hətta "passiv siqaret çəkmə" xəstəlikdən sonra zəifləmiş orqanizm üçün son faktor olaraq bronxların iltihabını törədə bilər. Xüsusən də bu valideynləri siqaret çəkən uşaqlara aiddir. Bu halda bronxitdən əlavə uşaqlarda bronxial astma və pnevmoniya yaranması risqi artır. Orqanizmin immun sisteminin vəziyyəti də az rol oynamır, əgər immunitet zəifləmişsə, adətən payızda və ya yazda, "onun qapısı bütün küləklərə" açıqdır, başqa sözlə bronxitlə xəstələnmə təhlükəsi xeyli artır. == Simptomlar və gedişat == Bronxitin əsas əlaməti açıq, sarı, boz və ya yaşıl rəngli bəlğəmli öskürəkdir.

Burnonit (fransız mineraloqu J.L.Burnonun soyadından) — mürəkkəb sulfidlər qrupundan mineral, PbCuSbS3.. == Təsviri == Romb sinqoniyasında kristallaşır. Qısa prizmatik və ya sütunvarı kristallar əmələ gətirir. Adətən, dənəvər aqreqatlar yaradır. Təkərvarı, yaxud xaçşəkilli ikiləşmələr səciyyəvidir. Rəngi poladı-bozdan dəmiri-qarayadək dəyişir. Metal parıltılıdır. Sərtliyi 2,5–3, sıxlığı təqr. 5840 kq/m3. Kövrəkdir.

Rodonit CaMn4 [Si5O15] — triklinik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. Faulerit (5-8 %-dək ZnO, 3-9 %-dək FeO, 6-7%-dək CaO), sixutsunit–maqneziumlu rodonit. Rəng – səciyyəvi cəhrayıdan tünd- və qəhvəyimtil-qırmızıyadək; bu fonda çox vaxt törəmə Mn hidroksidlərinin qara ləkələri, damarcıq və dendritləri müşahidə edilir; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə, sədəfi, donuq; Şəffaflıq – qeyri-şəffafdan yarımşəffafadək, bəzən şəffaf; Sıxlıq – 3,67-3,76; Sərtlik – 5,5-6,5; Ayrılma – {110} üzrə 92° bucaq altında mükəmməl, {010} üzrə – orta; Sınıqlar – dənəvərlik dərəcəsindən asılı olaraq hamar, qabıqvarı, pilləri; Morfologiya – kristallar: nadir hallarda izometrik lövhə şəkilli, bəzən prizmatik; Mineral aqreqatları: bütöv sıx və dənəvər kütlələr, tək-tək hallarda–nodullar. Əsasən metamorfik yolla əmələ gəlir. Çökmə manqan filizlərinin regional və kontakt metamorfizmi nəticəsində meydana çıxır, gilli və kristallik şistlərdə, habelə bəzi başqa metamorfik süxurlarda rast gəlir. Kontakt-metasomatik yolla da əmələ gəlir. Manqanla zəngin ətraf süxurları assimilyasiya etmiş qranit peqmatitlərində qeyd edilir. Bəzən mineralın hidrotermal əmələgəlmələrinə də rast gəlinir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: braunit, manqanit, tefroit, franklinit, bustamit, Mn – qranat, kalsit, kvars və b.

Şoşonit - traxibazalta (traxidoleritə) yaxın, olivin saxlayan subqələvi sıralı effuziv (bəzən damar) süxur subqələvi bazalt-traxibazalt ailəsindən olub 25–55% plagioklazdan, 35%-dək sanidindən (bəzən analsimlə), 30%-dək avgitdən, 20%-ə qədər olivindən və 5% filiz minerallarından, apatit və biotitdən ibarətdir. Əsas kütləsi şüşəli və ya aydınkristallik olub, qələvi çöl şpatları ilə (bəzən leysitlə) zəngin olur. Absarokit və banakitlərlə assosiasiyadır. Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.

Ocotea (lat. Ocotea) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Xoronim (от q.yun. χώρα – region, diyar, ölkə + ὄνομα – ad) — müəyyən sərhədləri olan hər hansı bir ərazinin – kiçik bir məkan (meşə, şəhər sahəsi), tarixi region, inzibati rayon və ya ölkə xüsusi adı; toponim sinfi. Xoronimlər Volqaboyu kimi coğrafi təbii landşaft ərazilərinin adlarına və Primorsk diyarı, Voronej vilayəti, ABŞ kimi inzibati ərazi vahidlərinin adlarına bölünür. Siyasi vahidlərin, məsələn, dövlətlərin inzibati xoronimləri kratonimlər adlanır (q.yun. κράτος – güc + ὄνομα – ad). Xoronim həm landşaftın və təbii mühitin xüsusiyyətlərini, həm də regionun yaşayış və tarixi xüsusiyyətlərini göstərə bilər.

Şümşə (lat. Ilex) — bitkilər aləminin aquifoliales dəstəsinin aquifoliaceae fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Bomont — Texas ştatının cənub-şərqində (ABŞ) yerləşən şəhər Hyuston-dan 125 km şərqdə və Luiziana ilə 35 km qərb sərhədində, Neçes çayının qərb sahilində yerləşir. == Ümumi məlumat == Bomont Jefferson County mərkəzi rayonudur. ABŞ-nin siyahıyaalma bürosuna əsasən, 2010 — cu ilin siyahıyaalmasına görə Bomont əhalisi 118 296 nəfər təşkil edirdi. 1881-ci ildə şəhər statusunu almışdır. Texas şəhərləri arasında Bomont sakinlərin sayına görə 24-cü yerdədir. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Bomont böyük bir gəmiqayırma mərkəzinə çevrildi. 19-cu əsrin sonlarında çay portu, çəltiktəmizləmə və ağac emalı sənayesi mərkəzi idi. 20-ci əsrin əvvəllərindən neft hasilatı (1933-cü ilədək) və neftayırma, kükürd hasilatı (1950-ci ilədək) mərkəzidir. Lamar universiteti (1923), Tarix kitabxanası (1926); "Klifton stimbot" (hərbi-tarix, 1836), Texas yanğınsöndürənləri (1927) muzeyləri, Cənub-Şərqi Texas rəssamlıq muzeyi, Bomont rəssamlar ittifaqı (rəsm qalereyası), T.A.Edison muzeyi, C.Cey muzeyi (Texasın ilk sakinlərinin həyatını əks etdirən ekspozisiya), Enerji muzeyi (Spindltop neft yatağının tarixi), Qladis-Siti ("neft həyəcanı" dövrü şəhərciyinin ekspozisiyası) və s. muzeylər fəaliyyət göstərir.

Balqabaq (lat. Cucurbita) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Botaniki təsviri == Balqabağın dünyada 700-ə qədər növü vardır. Aşxana sortlu balqabaqlar dadlı və xoş ətirlidir. Tərkibində orta hesabla ətli hissədə 91,85% su, 0,95% sellüloza, 0,55% kül, 0,8% azotlu maddə, 0,1% yağ vardır. Qabıq hissəsində isə sellülozanın miqdarı 3,3%-dir. Yetişmiş balqabaqda şəkərin miqdarı orta hesabla 8%-dir. Vitaminlərdən 5-8 mq% C, 12 mq%-ə qədər karotin olur. Toxumunun tərkibində 40% yağ, 28% zülal vardır. Ümumi çəkisinin 75%-ni yeməli hissə təşkil edir.

Moroni (fr. Moroni, ərəb. موروني‎) — Komor adalarının paytaxtı, Nqazica muxtar adasının inzibati mərkəzi, ölkənin ən iri şəhəri. Hesab edilir ki, şəhərin adı malaqasi dilidə olan moron — "sahil" sözündən yaranıb ya da Kartala vulkanına işarə olaraq "odun ürəyi" deməkdir. Digər versiyaya görə ad Oundroni sözündən yaranıb "rifah" deməkdir. Şəhərdə dəniz portu və şahzadə Səid İbrahim adına beynəlxalq aeroport vardır. Moronidə kənd təsərrüfatı və emal müəssisələri vardır. 1886–25 iyul 1912-ci ildə Moroni Bambao sultanlığının paytaxtı olub. 1962–6 iyul 1975-ci ildə Fransa nın dəniz ərazisi Komor adalarının paytaxtı olub. 6 iyul 1975-ci ildən Moroni müstəqil Komor adalarının paytaxtıdır.

Oronim (yun. ὄρος — dağ, yun. ὄνομα — ad) — yerin hər hansı formasına — həm qabarıq (dağ, dağ silsiləsi, təpə), həm də çökəkliyə (yarğan, dərə, vadi, ova) verilən xüsusi ad. Подольская Н. В. Словарь русской ономастической терминологии / Отв. ред. А. В. Суперанская.. — Изд. 2-е, перераб. и доп. — М.: Наука, 1988.

Alexander Porfiryeviç Borodin (rus. Александр Порфирьевич Бородин); 31 oktyabr (12 noyabr) 1833[…], Sankt-Peterburq[…] – 15 (27) fevral 1887[…], Sankt-Peterburq[…]) — rus bəstəkarı və kimyaçısı. == Həyatı == Borodinin istedadı qüdrətli bərabərdir və valehedicidir necə simfoniyada, həm də operada, və romansda fəaliyyət göstərmişdi. Əsas keyfiyyətləri odur ki, — nəhəng gücdür və endir, nəhəng imkan, cəldlik və valehedici ehtiraslılıqla, zərifliklə və gözəlliklə birləşdirilmiş coşqunluqdur və s.dir. On beşinci o kolleksiyalar Aleksandr Porfiryeviç Borodinə həsr edilmişdir, məşhur Balakirevskoqo dairənin üzvünə, musiqidə rus milli məktəbinin parlaq nümayəndəsidir. Borodin müxtəliftərəfli şəxsiyyətlə fövqəladə idi. Onda ağlasığmaz tərzdə belələrə iki ehtiras yola gedirdi, görünür ki, uyuşmaz sahələrə — kimyaya və musiqiyək və O eyni zamanda tarixə və böyük bəstəkar kimi, və kimyaçı kimi girdi — alim və pedaqoq idi Borodinin yaradıcılıq irsi həcminə görə müqayisədə kiçikdir, amma rus musiqi klassikasının xəzinəsinə ən qiymətli töhfədir. Borodinin yaradıcılığında rus xalqının böyüklüyünün mövzusu aydın keçir, vətənə sevgilər, azadlıqsevmələr. Musiqi onu epik enlə fərqlənir, kişilik, eyni zamanda dərin lirizm. Hamı kimi "kuçkistlər" kompozitorı—ı, Borodin onlara xalq ruhunda ondan şəxsi unikalların yaradılması üçün intonasiya və ritmik dövriyyələri alaraq zəngin və müxtəliftərəfli rus folkloruna dirənirdi.

Aleksandr Bortnik (ukr. Олександр Миколайович Бортник; 18 oktyabr 1996) — ukraynalı qrosmeyster. 2016-cı il sentyabr ayında FIDE reytinqində 15-ci olub. 2014-cü ildə Bortnik 18 yaşadək Dünya Gənclər Şahmat Çempionatında qalib olub .

Kəskin bronxit - bronxların məhdud iltihabıdır. Öskürək və bəlğəm ən önəmli klinik əlamətləridir. Adətən yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası fonunda başlayır. Kəskin bronxitdə öskürəyin 5 gündən artıq davam etməsi ilə yuxarı tənəffüs yolu infeksiyasından fərqlənir. Kəskin bronxitin törədiciləri yuxarı tənəffüs yolu infeksiyasına səbəb olan viruslardır. İnfluenza A və B, parainfluenza, koronavirus (tip1-3), rinovirus, respirator sinsisityal virus ve insan metapnevmovirusu ən sıx rastlanan törədicilərdəndir. Xroniki başqa ağciyər xəstəlikləri olmayan normal insanlarda aparılan araşdırmaların çox azında törədicinin bakterial olduğu aydınlaşdırılmışdır. Törədicilər viruslar hesab olunur. Mycoplasma pneumoniae və Chlamydophila pneumoniae nadir hallarda - əsasən kollektivdə olan yoluxmalarda kəskin bronxitə səbəb olurlar. Belə hallarda öskürək daha az müddətli (≥3 gün) olur.

Voronin Oleq Vladimiroviç, (mold. Oleg Voronin), — Moldaviyalı sahibkar, rəhbər və siyasi xadim. 4 noyabr 1962 ildə Moldaviya SSR Kriulyanı şəhərində (Criuleni) dünyaya gəlmişdir. Moldaviyalı iş adamı, Moldaviya Respublikasının üçüncü prezidenti Vladimir Voroninin oğludur. Ailəlidir, iki uşağı var, Yekaterina və Aleksey. Voronin Vladimir Nikolayeviç, Oleq Voronin və onun ailəsi öz şəxsi həyatlarını nümayiş etməyi sevmirlər və dəbdəbəli mərasimlərdə iştirak etməkdən çəkinirlər. Konservativ dəyərlərin tərəfdarıdır: “Övladlarıma verdiyim tərbiyə prinsip etibarilə mənim və bacımın aldığı tərbiyədən seçilmir. Eləcə də mənim valideynlərim ənənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyə almışlar. Bu dəyərləri mənimsədiyim kimi, onları öz övladlarıma da aşılayacağam" Orta məktəbi 1979-cu ildə Ungenı şəhərində bitirmişdir. 1984-cü ildə Kişinyov Dövlət Universitetinin biologiya fakultəsini „Torpaqşünaslıq“ ixtisası üzrə başa vurmuş, Rusiya Federasiyası Prezidenti yanında Dövlət Xidməti Akademiyasının məzunu olmuşdur.

Bulbophyllum baronii (lat. Bulbophyllum baronii) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü. Madaqaskar üçün endemik növdür.

Bulbophyllum baronii (lat. Bulbophyllum baronii) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin bulbofillium cinsinə aid bitki növü. Madaqaskar üçün endemik növdür.

Senecio baronii (lat. Senecio baronii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.

Sergey Borodin (rus. Сергей Петрович Бороди́н; 12 (25) sentyabr 1902, 8 oktyabr 1902 və ya 25 oktyabr 1902, Moskva – 22 iyun 1974, Daşkənd) — rus sovet yazıçısı, məşhur tarixi romanların müəllifi. 1941-ci ilə qədər "Amir Sarqican" (rus. Амир Саргиджан) təxəllüsü ilə ədəbi fəaliyyət göstərmişdi. Özbəkistan SSR-in Xalq yazıçısı (1973), 2-ci dərəcəli Stalin mükafatı laureatı. 1943-cü ildən ÜİK(b)P-nın üzvü idi. Ən məşhur əsəri "Dmitriy Donskoy" romanıdır. Bu romanın 1941-1994-cü illər arasındakı iyirmi beşə yaxın nəşrində ümumi tiraj milyon nüsxəni ötmüşdür. Sergey Borodin həm də tanınmış özbək, qazax, tacik yazıçılarının əsərlərini, o cümlədən, Özbəkistanın rəhbəri olmuş Şərəf Rəşidovun "Kəşmir əfsanəsi"ni rus dilinə tərcümə etmişdi. Sergey Borodin 25 sentyabr 1902-ci il tarixində Moskva şəhərində anadan olmuşdur.

Ocotea foetens (lat. Ocotea foetens) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin ocotea cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === === Heterotipik sinonimləri === Keiria lutea Bowdich Laurus till Poir. Persea foetida Ettingsh.

Persea indica (lat. Persea indica) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin perseya cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Borbonia indica (L.) J.Presl Laurus indica L. Laurus latifolia Salisb. Ocotea indica (L.) Kostel. Phoebe indica (L.) Pax === Heterotipik sinonimləri === Laurus americana Nees Laurus teneriffae Poir. Persea pseudoindica Link Persea teneriffae F.Muell.