Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ЗАПАЛИТЬ

    ЗАПАЛИТЬ I сов. dan. yandırmaq, odlamaq, alışdırmaq. ЗАПАЛИТЬ II сов. dan. atmaq, atəş açmaq; atmağa başlamaq. ЗАПАЛИТЬ III сов. məc. 1. su içirdib sa

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПАЛИТЬ₀

    цIай ягъун; цIай кягъун. ЗАПАЛИТЬ2 (туп) ягъун, ягъиз башламишун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запалить

    ...запаливаться, запаливание что разг. Зажечь, поджечь. Запалить костёр. Запалить трубку. Запалить хворост. II -лю, -лишь; запалённый; -лён, -лена, -лен

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАЛИТЬ₂

    нефес авун (балкIан, гьекь алаз яд гана ва я гзаф гьална)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • зашалить

    -лю, -лишь; св. Начать шалить.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • зачалить

    ...что мор. Закрепить, привязать канатом, цепью какое-л. судно. Зачалить плот, катер. Зачалить барку к причалу.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • засалить

    ...засаливание что (чем) Запачкать сальным, жирным. Засалить рукава. Засалить журнал жирными пальцами. Засалить до крайности что-л.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запылить

    ...-лишь; запылённый; -лён, -лена, -лено; св. а) кого-что Покрыть пылью. Запылить ботинки, плащ. Машины запылили пешеходов, деревья. б) лекс., безл. Зап

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запилить

    ...запиливание, запиловка 1) что спец. Сделать пилой надрез, надпилить. Запилить доску. 2) что спец. Снять напильником. Запилить кромку. 3) кого разг. З

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запарить

    I запарить -рю, -ришь; запаренный; -рен, -а, -о; св. см. тж. запаривать, запариваться, запаривание, запарка 1) что Замочить горячей водой рассохшуюся

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАКАЛИТЬ

    сов. 1. xüs. su vermək (polada); 2. məc. bərkitmək, möhkəmlətmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • завялить

    ...Подвергнуть медленному высыханию, сделать вяленым. Завялить рыбу. Завялить дыню.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • завалить

    ...набросав или насыпав чего-л. Завалить яму песком. б) отт. Упав, заполнить или покрыть собой что-л. Камни завалили пещеру. в) отт. Закрыть, преградить

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАШАЛИТЬ

    сов. dan. dəcəlliyə başlamaq, nadincliyə başlamaq, şuluqluğa başlamaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАЧАЛИТЬ

    сов. yan aldırmaq, yanaşdırıb bağlamaq (gəmini və s.)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАСАЛИТЬ

    сов. yağa bulamaq, yağa batırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЯТИТЬ

    сов. dan. 1. dal-dalı itələmək; 2. dürtmək, soxmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЫЛИТЬ

    сов. dan. 1. toza bulamaq; 2. tozlandırmaq, toz eləmək, toz qaldırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПИЛИТЬ

    сов. dan. 1. mişarlamaq, mişarlamağa başlamaq; 2. məc. danlayıb təngə gətirmək; 3. xüs. bax надпилить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПАРИТЬ

    сов. 1. halsızlaşdırmaq, vurmaq (isti, dəm); 2. qaynatmaq; 3. pörtmək; 4. yormaq, tərlətmək (atı); 5

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • закалить

    ...закалённый; -лён, -лена, -лено; св. см. тж. закаливать, закаливаться, закалять, закаляться, закаливание, закалка, закал 1) что Придать большую твёрдо

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАВЯЛИТЬ

    сов. qurutmaq, qaxac etmək (balığı və s.)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАСАЛИТЬ

    разг. ягълуйрай кьацIурун, лекеламишун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПЫЛИТЬ

    1. руг ацукьрун. 2. руг авун; руг ийиз башламишун, руг къарагърун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАРИТЬ

    1. (гьамамда) ргар цик кягъиз ккул хьтиндалди жендек гатана гьял авун. 2. ргар целди, бугъадалди хъуьтуьлрун, расун, гьял авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАЛИТЬ

    1. яд гун (гьулдандиз). 2. пер. лигимрун, мягькемрун, дурумлу авун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАВЯЛИТЬ

    кьурурун, шутIумрун (мес. балугъ)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАВАЛИТЬ

    1. ацIурун, вигьена ацIурун; завалить яму фур ацIурун; двор завален мусором гьаят зирзибилдив ацIанва. 2. кIевун, вигьена кIевун; брѐвнами завалили д

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПАРИТЬ

    1. Halsızlaşdırmaq, vurmaq(isti, dəm); 2 . Qaynatmaq; 3. Pörtmək; 4. Yormaq, tərlətmək (atı); 5. Yandırmaq, qızdırmaq, bişirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАВАЛИТЬ

    1. Doldurmaq; 2. Basmaq; 3. Həddən artıq yükləmək; 4. Uçurtmaq, sökmək, yıxmaq, əymək; 5. Təmamilə pozmaq, dağıtmaq (işi)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАВАЛИТЬ

    сов. 1. doldurmaq; завалить яму çalanı doldurmaq; 2. basmaq; обвал завалил дорогу uçqun yolu basmışdır; 3. məc. həddən artıq yükləmək; 4. uçurmaq, sök

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЛЫТЬ₀

    сирнавна фин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАПЛЫТЬ

    ЗАПЛЫТЬ I сов. üzmək, üzüb getmək, uzaqlara üzmək. ЗАПЛЫТЬ II сов. 1. əriyib axmaq; свечка заплыла şam əriyib axdı; 2. şişmək; ◊ заплыть жиром piy bas

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПЛЫТЬ₁

    1. цIрана авахьун, акьалтун; свечка заплыла шем цIрана авахьна, шеминал авахьна хъуцIур акьалтна. 2. акьалтун; дакIун; глаза заплыли жиром вилерал пи

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • заплыть

    I -плыву, -плывёшь; заплыл, -ла, -ло; св. см. тж. заплывать Плывя, попасть куда-л.; уплыть далеко. Заплыть на середину реки. Заплыть за буёк. Заплыть

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАЛИВАТЬ

    ЗАПАЛИВАТЬ I несов. dan. bax запалить I. ЗАПАЛИВАТЬ II несов. dan. bax запалить II. ЗАПАЛИВАТЬ III несов. dan. bax запалить III.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАКАТИТЬ

    1. Sürüb aparmaq, sürüb salmaq; 2. Yumalatmaq, diyirlətmək, diyirlədib salmaq; 3. Vurmaq, çəkmək, ilişdirmək (sillə); 4

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАДАВИТЬ

    1. кутуна (акатна) кьин; трамвай задавил собаку трамвайдик акатна кицI кьена. 2. илисна (чуькьвена) кьин; баймишна кьин

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГАТИТЬ

    см. гатить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГАСИТЬ

    элуьхърун, хкадрун, туьхуьрун (экв, цIай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАГАДИТЬ

    разг. кьацIурун, чиркинрун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАБЕЛИТЬ

    1. лацу авун, лацу ранг ягъун, лацу шир ягъун; забелить окна мелом пенжерар мелдалди лацу авун. 2. лацу авун; забелить чай молоком нек яна чай лацу

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАДАРИТЬ

    савкьватар гун, пишкешар гун, гзаф затIар пишкешун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запаливаться

    I см. запалиться II; -аюсь, -аешься; нсв. II см. запалить II; -ается; страд. III см. запалиться I; -аюсь, -аешься; нсв. IV см. запалить I; -ается; стр

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • напялить

    ...напяливаться 1) что (на что) Натянуть (на пяльцы, раму и т.п.) Напялить полотно на пяльцы. 2) разг. Надеть или обуть (обычно что-л. узкое, тесное или

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАПЯЛИТЬ

    сов. 1. xüs. kargaha çəkmək, sağanağa çəkmək; 2. (zorla) geymək) əyninə keçirmək; 3. (zorla) geydirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАПЯЛИТЬ

    1. акьалжун. 2. разг. гьалсун; алукIун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ВЫПАЛИТЬ

    1. ягъун (тфенг). 2. пер. садлагьана лугьун, тарпна лугьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАСПАЛИТЬ

    1. bərk qızdırmaq; 2. alışdırmaq, həyəcanlandırmaq, qızışdırmaq, coşdurmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАКАЛИТЬ

    közərtmək, qızartmaq (metalı); bərk qızdırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАВАЛИТЬ

    1. Üstünə qoymaq, üstünə yığmaq, yükləmək, qalamaq; 2. Töküb-töküşdürmək, bir-birinin üstünə tökmək, necə gəldi yığmaq,

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КАБАЛИТЬ

    əsarət altına almaq, qul etmək, özündən asılı etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАМАСЛИТЬ

    ягълуяр алтадун, ягълуйрай кьацIурун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЛАДИТЬ

    разг. 1. гьа са гафар тикрарун, гьа са макьам гваз акъвазун. 2. адет авун, куткун (са кар ийиз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАМАНИТЬ

    алцурарна (ягъалмишарна) гъун, алцурарна саниз чIугун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАТИТЬ

    ...закатить истерику шел-хвал акъудун, чIур хьайиди хьиз шехьун; закатить глаза вилер агалдарун (рацIамрихъди хкажун, винел алай къебекьдик ракъурун).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАКАЛЯТЬ

    несов., см. закалить.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗАЖАРИТЬ

    чурун (гъеридал, гьакI цIал); зажарить мясо як чурун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • запаливать

    I см. запалить I; -аю, -аешь; нсв. II см. запалить II; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • запаливание

    см. запалить I; -я; ср.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • нефес

    ...выдыхать; в) (перен.) передохнуть, перевести дух; нефес авун - запалить (испортить лёгкие животного); нефес хьун - запалиться; нефес квай балкӀан - л

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • запалиться

    I -лится; св.; разг. см. тж. запаливаться Зажечься. Дрова запалились. II -люсь, -лишься; св.; разг. см. тж. запаливаться 1) Получить, приобрести запал (о лошади) 2) Сорвать дыхание, задохнуться от быс

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ЗАПАЛИТЬСЯ

    сов. 1. su içib sancılanmaq (tərli at); 2. yorulmaq, əldən düşmək (at)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЗАПАЛИТЬСЯ

    нефес хьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Fayalit
Fayalit — mineral, olivin Fe2[SiO4], forsterit (Fo) - Fayalit tam izomorf seriyanın sonuncu üzvü. 0-10% Fo daşıyır. Fe bəzən Mn və Ca-la əvəz olunur. Xüsusi çəkisi 4,39. Turş, bəzən dərinlik qələvi və effuziv süxurlarda; regional və termiki metamorfikləşmiş dəmirli çöküntülər­də; qranit və diabaz peqmatitlərində. Növ­ləri: talasskit (ferrifayalit), manqanfayalit. == İstinadlar == == Mənbə == Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006.
Lapalis
Lapalis (fr. Lapalisse) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Lapalis kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Vişi. INSEE kodu — 03138. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 3175 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 1796 nəfər (15-64 yaş) insanlar arasında 1265 nəfər iqtisadi fəal, 531 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 70.4%, 1999-cu ildə 71.1%). Fəal 1165 nəfərdən (598 kişi və 528 qadın), 139 nəfər işsiz (50 kişi və 89 qadın) işlədi. Aktiv olmayan 531 nəfər arasında 146 nəfər şagird və ya tələbə, 201 nəfər təqaüdçü, 184 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Zapania
Lippia (lat. Lippia) — minaçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Növləri == == İstinadlar == Lippia:The Plant List saytında takson barədə məlumat.
Zağaltı
Zağaltı — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Qorçu kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. 2020 ci il dekabrın 1 də 28 il 6 aydan sonra Müzəffər Azərbaycan ordusu Ermənistan ordusunu darma-dağın edərək işğala son qoydu. == Tarixi == Zağaltı (Alıbəyli) kəndi Kiçik Qafqazın dağlarından biri olan Muxtökən dağ silsiləsinin cənub-şərq ətəyində,mənbəyi Buzxana,Yelligədik,Çalbayır su ayrıcından alan Qorçu çayının sağ sahilində bünövrələşən Zağaltı (Alıbəyli) kəndi Laçın rayon mərkəzindən 60 km uzaqlıq ərazidə yerləşir.Kəndimizin əsas bünövrəsi XIX-cu əsrin 60-70-ci illərində qoyulub,kəndin əsas əhalisi Zağaltı (Alıbəyli) kəndindən 30–35 km aralıda yerləşən əsası XVII-ci əsrin ortalarına gedib çıxan Qaraçanlı tayfalarından ayrılmış bir neçə tayfadan ibarətdir.Bünövrə Qaraçanlı,Pircahan kəndinin ərazisində yerləşmişdir. Bünövrə Qaraçanlıda kənd əhalisinə yer azlıq edəndə yaylaq kimi istifadə olunan indiki,Zağaltı (Alıbəyli) kəndinə gəlib məskunlaşıblar.1935-1936- ci ilərə kimi kəndimiz Alıbəyli kəndi kimi tanınmışdır ,kəndin yaşlı axsaqqalları deyərdi ki,sovet hakimiyyəti gələndən sonra bəylərə pis baxıldığından kəndimizin adın dəyişib kəndin üst tərəfi qayalıqda zağalıq olduğundan Zağaltı kəndi adlandırıblar.Kənddə 1937-1938-ci illərdə kolxozçuluq qurulub,Zağaltı (Alıbəyli) kəndinin ətrafı əkinə və biçinə görə çox yararlı yerlər idi.Kəndin cənub tərəfində Dəmirçi dağının ətəyində cavan qarışıq meşə zolağı kəndimizə xüsusi yaraşıq verirdi. Bu meşədən qırmızı palıd,adi palıd,vələs,(ulas) ağcaqyın və (cır alma,armud,2 növ yemişan,ayı gilası,toz ağacı,qaraağac,mırdarça,əzgil,zirinc,söyüd və sair.) kol bitkisi kimi 2 növ qarağat moruq,itburnu,(həmərsin)qoyungözü,tubulğa,nadir kollardan olan gərməşov,kollarından və başqa adlarda ağac və kol bitkiləri ilə zəngindir.Kənd qərbdən Oğuldərə kəndi,şimal- qərb tərəfdən qayalıqdan və kiçik təpəlikdən ,cənubdan Dəmirçi dağı ,şərqdən isə Qorçu kəndi ilə həmsərhəddir. Qışı istərsə yayl mülayim və az yağıntılı iqlimə maıik idi.Yaylaq kimi kənd sakinləri, Şır-şır,Sarıyoxuş,Divlər,Çınqılınbaşı,Cəhənnəm dərəsi və Cərgə adlı ərazilərdən istifadə edirdilər.Kəndin qabaq tərəfindəki,meşə zolağı demək olarki,qoruq sayılırdı.Kəndimizin sakinləri qış yanacağı üçün 8–10 km uzağa gedib meşə materyallarından gətirib istifadə edirdilər.Kəndimizin flora və faunası olduqca zəngin idi,yerli əhali tikinti materyalları kimi əhəng daşından və yerdən çıxan qum karxanasından müasir deyimdə mişardaşı kimi əllə asan hamarlanan göy və qonur daşlardan istifadə edilirdi.Kəndimizin əhalisi əsasən maldarlıqla məşğul olurdu,əvvəllər əkinçilikdə olubdu,sonralardan iqdisadiyyatın inkişafına görə əkinçilikdən o,qədərdə istifadə olunmurda az da olsa kalxoz üçün müəyyən qisimdə istifadə olunurdu.Kəndimizin 1 Ferşil mama məntəqəsi,1 kitabxanası və 1 mağazası var idi. Kəndimizin ərazisində olan bulaqların adları yəni yadımda qalan Navlı bulaq,Güləsərin bulağı,Zamanın bulağı,Hümbətin bulağı,Alışın bulağı,Sarı bulaq və sair. Kəndin ətrafında adi içməli sudan başqa içməli və müalicəvi əhəmiyyətli turş su və başqa mineral sular var idi.Kəndin 1 şəhidi var 4 qarabağ əlili və 30-a yaxın qarabağ veteranı varıdır.Kəndin əhalisi bu gün Azərbaycanın 16 rayon və şəhərlərində məcburi köçkün kimi məskunlaşmışdır. Şəhidlər.1.İsgəndərov Əliqulu Tohid oğlu 1970-ci ildə Zağaltı kəndində doğulub 1992-ci ilin iyun ayında Ağdam rayon istiqamətində gedən döyüşlərdə şəhid olub şəhidin nəşi Bərdə rayon Soğanverdilər kənd qəbirsanlığında dəfin edilib.
Apatit
Apatit — heksaqonal sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn. == Növ müxtəliflikləri == Xlorapatit, oksoapatit, karbonatapatit və b. == Xassələri == Rəng – sarımtıl, agımtıl-yaşıl, sarımtıl-yaşıl, mavi, bənövşəyi, boz, qırmızımtıl-qəhvəyi, qəhvəyi, tüstü rəngli; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə parıltısından yağlı parıltıyadək; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 3,2-3,4; Sərtlik – 5; Kövrəkdir; Ayrılma – {0001} və {1011} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qeyri-hamar, qabıqvari; Lüminessensiya – fosfo-ressensiya, flüoressensiya; Morfologiya – kristallar: qısa-və uzunprizmatik, nisbətən az hallarda lövhəvari, futlyaraoxşar, bəzən zonal; İkiləşmə: səciyyəvidir; Mineral aqreqatları: dənəvər, şəkərəbənzər, sıx, torpaqvari, kollomorf (kollofan) və çubuqvari əmələgəlmələr, qabıqlar, jelvaklar, gil mineralları, narın qum dənələri, kvars, kalsit və b. möhtəvilərini ehtiva edən, tez-tez rast gələn və fosforitlər adlanan incəlifli quruluşlu konkresiyalar, üzvi qalıqlar üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Apatitin genetik baxımdan ən müxtəlif yataqları içərisində əsas yeri onun maqmatik və çökmə yataqları tutur. Maqmatik apatitin böyük yığınları qələvi püskürmə süxurlarında qeyd edilir. Bəzən sənaye əhəmiyyətli miqdarda karbonatitlərdə rast gəlir. Böyük ölçülü çubuq formalı və prizmatik apatit kristalları qranit və qələvi peqmatitləri üçün səciyyəvidir. Apatitə həmçinin kontakt-metasomatik əmələgəlmələrdə, skarn tipli dəmir filizi yataqlarında, yüksək temperaturlu hidrotermal damarlarda, alp tipli damarlarda da rast gəlinir.
Zazalı
Zazalı — Azərbaycan Respublikasının Samux rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Tarixi sənədlərdə kəndin 1828-ci ildən sonra salındığı göstərilir. Yaşayış məntəqəsi Zaqafqaziya d.y. xəttinin çəkilişindən (1883) sonra inkişaf etməyə başlamışdır. Kənddə xəlfəli tayfasına mənsub ailələr məskun­laşmışlar. Bəzi tədqiqatçılar oykonimi zaza tayfasmın adı ilə əlaqələndi­rirlər. Zazaların orta əsrlərdə İranda və Tür­kiyənin Siverek mahalında yaşamaları qeydə alınmışdır. Amma kəndin etnik mənzərəsi göstərir ki, kənd əhalisi qarapapaq (tərəkəmə) türklərindən ibarətdir. Qarapapaq türkləri isə Oğuz-Səlcuq axınları zamanı XI əsrdə Azərbaycana Mərkəzi Asiyadan gələn türk xalqıdır. Demək kənd adı İrandilli yox, türkdilli toponimdir.
Zağalı
Zağalı — Azərbaycan Respublikasının Daşkəsən rayonunun Zağalı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. == Toponimikası == Oykonim Qalaça dağının ətəyində qayada sıra ilə düzülmüş 5 zağanın (süni mağaranın) olması ilə əlaqədardır. Kəndin adı "zağalı, mağaralı yer" mənasındadır. == Tarixi == Kənd keçmişdə Zağa dərəsi adlanmışdır. Güney Zağalı və Dora Zağalı adlı iki hissədən ibarətdir. Yerli məlumata görə, kənd aran camaatının yaylaq yurdunda məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. === Tarixi abidələri === Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır. == Coğrafiyası və iqlimi == Kənd Qoşqarçayın sahilində, dağətəyi ərazidə yerləşir. Rayonun ərazisində eyniadlı su anbarı da var. == Əhalisi == Əhalisinin əksəriyyətini Goranboy (Qaraqucaq, Zəyva kəndləri) və Yevlax (Tanrıqulular kəndi) rayonlarından köçüb gəlmiş ailələr təşkil edir.
Aplit
Aplit (yun. άπλόος – sadə) — xırda və ya narın dənəli, nadir hallarda porfirvarı ağ, açıq boz, sarımtıl və ya çəhrayı rəngli (ümumiyyətlə açıq rəngli) minerallardan – xırda izometrik kvars və çöl şpatlarından ibarət maqmatik damar (dayka) süxuru. Aplitlərə azqalınlıqlı daykalar və damarcıqlar şəklində qranit və qranitoid kütlələrində, bəzən isə onlardan kənarda ətraf süxurların çatlarında rast gəlinir. Apltlərdə cüzi miqdarda rəngli minerallar – maqnetit, mikalar, bəzən qələvi piroksenlər və amfibollardan başqa aksessor mineral kimi muskovit, bəzən qranat və turmalin, adi aksessor minerallar – maqnetit, ortit, həmçinin apatit və bir çox başqa nadir minerallar (ksenotim, xrizoberill, aleksandrit, topaz, anataz və s.) var. Mikrostrukturu aplit və ya panidiomorf dənəvərdir; dənələrinin forması çox halda qeyri-düzgün üçbucaqlı və ya qeyri-düzgün dairəvidir. Tərkibinə və yatım şəraitinə görə Aplit dayka və damarcıqları maqmanın qalıq turş ərintisinin intruziv kütlələrin və ətraf süxurların çatlarına nüfuz edərək kristallaşıb bərkiməsi nəticəsində əmələ gəlir. Belə ərintilər həmişə su və digər uçucu komponentlərlə zəngin olduğundan maqmanın soyuması zamanı həmin komponentlərin ərintidən ayrılması onun kristallaşmasını sürətləndirməklə yanaşı xırda dənəli strukturun əmələ gəlməsinə səbəb olur; qalıq ərinti qapalı şəraitdə kristallaşdığı zaman peqmatitlər əmələ gəlir. Sinonimləri – qranitin, qranomazanit, xaplit; növləri – qranit-aplit, qranodiorit-aplit, diorit-aplit, kvarslı diorit-aplit, kvarslı monsonit-aplit, monsonit-aplit, plagioqranit-aplit, kvarslı siyenit-aplit, siyenit-aplit, tonalit-aplit. Azərbaycan ərazisində aplitlərə ən çox Kiçik Qafqazın Gədəbəy, Daşkəsən, Qabaqtəpə, Üçtəpə, Dəlidağ, Mehri-Ordubad və s. intruzivlərin qranitoid kütlələrində təsadüf olunur.
Senecio zapalae
Senecio zapalae (lat. Senecio zapalae) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.
Apatit filizləri
Apatit filizləri – texnoloji və iqtisadi göstəricilərinə görə istismara yararlı apatitli təbii polimineral törəmələri. Apatit filizlərini mineral tərkibinə görə silikatlı-oksidli, silikatlı, karbonatlısilikatlı, karbonatlı və hidrosilikatlı-hidroksidli, P2O5-in miqdarına görə isə zəngin (16%-dən çox), adi (8–16%), kasıb (4–8%) və çox kasıb (4%-ədək) növlərə ayırırlar. Mineral tərkibindən asılı olan saflaşdırılma dərəcəsinə görə asan (apatit konsentratında P2O5-in miqdarı 90%-dən çox), qənaətbəxş (70–90%) və çətin saflaşan (70%-dən az) Apatit filizləri var. Silikatlı filizlər (apatit-nefelinli və s.) asan, karbonatlı və hidrosilikatlı-hidroksidli filizlər isə çətin saflaşır. Əmələgəlmə şəraitinə görə Apatit filizlərinin maqmatogen, metamorfogen və sedimentogen yataq tipləri olur. Maqmatogen, eləcə də sedimentogen (aşınma qabığı törəmələri) tipli yataqlar daha böyük sənaye əhəmiyyətinə malikdir. Apatit filizlərinin dünya üzrə ümumi ehtiyatı (P2O5 üzrə) təqribən 1,2 mlrd. tondur. Əsas yataqları RF-də (dünya ehtiyatının 1/3-i), həmçinin Vyetnam, Braziliya, CAR, Finlandiya, Uqanda, Norveç, Zimbabve, Kanada, İspaniya və Hindistandadır. Apatit filizlərindən mineral gübrələr istehsalında, metallurgiya, keramika və şüşə sənayesində istifadə olunur.
Aşağı Zağalı
Aşağı Zağalı — İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasında, indi Basarkeçər (Vardenis) rayonunda kənd. Zağalı (sonra Böyük Zağalı) kəndindən XIX əsrin əvvəllərində yaranmış məntəqədir. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 9 km qərbdə, Göyçə gölünün cənub-şərq sahilində yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Basarkeçər rayonunda XIX əsrdə yalnız Zağalı kəndi olmuşdur Zağalı kəndinin sakinləri isə yalnız azərbaycanlılar olmuşlar. == Toponimi == Toponim Azərbaycan dilində "mağara", "kaha" mənasında işlənən zağa sözünə -lı şəkilçisinin artırılması əsasında yaranmışdır. Kənd dağlıq ərazidə, zağa olan yerdə salındığı üçün Zağalı adlandırılmışdır. Relyef əsasında yaranan toponimdir. Aşağı fərqləndirici əlamət bildirən sözdür. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.
Marina Zablit
Marina Zablit (d. 4 mart 1987) — Braziliyanı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Marina Zablit, Braziliya yığmasının heyətində 2016-cı ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Yeddinci pillə uğrunda görüşdə Çin yığmasına 5:10 hesabı ilə məğlub olan Braziliya yığması, Rio-de-Janeyro Olimpiadasını 8-ci pillədə başa vurdu.
Qapalı sistemlər
Qapalı sistemdə qarşılıqlı münasibətin və ya informasiya alış verişinin olmaması və ya buna səd çıkilməsi əsasdır. Şirkətlərdəki əməliyyatlardan əyani misal çəksək, AR-GE(Tədqiqat və təkmilləşdirmə) bölümü, müəyyən ölçüdə satınalma və finans bölümlərində informasiya çıxışının önlənməsi üçün qapalı bir sistem mexanizmi mənimsənir.
Qapalı çarşı
Qapalı çarşı — İstanbul şəhərində yerləşən dünyanın ən köhnə və böyük qapalı bazarı. == Ümumi məlumat == Qapalı çarşıda 64 Prospekt və Küçə, 16 Xan vardır. 22 ədəd qapısı vardır. 45.000 m² bağlı sahə üzərində qurulmuşdur, 3600 dükanı vardır. 97 ədəd məmulat satılmaqdadır. 1 ədəd İnternet portalı vardır.(www.kapalicarsi.org.tr) Sağlamlıq Mərkəzi vardır. Polis bölməsi vardır. Bütün Bank Şöbələri vardır. Poçtu vardır. Özünə aid Xüsusi Təhlükəsizlik Təşkilatı vardır.
Qapalı şəhər
Qapalı şəhər, səyahət və ya yaşayış məhdudiyyətlərinin tətbiq olunduğu, ziyarət və ya qalmaq üçün xüsusi bir icazə tələb olunduğu yaşayış məntəqəsidir. Bu cür yaşayış məntəqələri ənənəvi hərbi bazadan daha çox yer və ya azadlıq tələb edən həssas hərbi obyektlər və ya gizli tədqiqat institutları ola bilər. Qapalı şəhərlərdə əsasən, bu müəssisələrdə işləyən işçilər yaşayırlar. Qapalı şəhərlər ağır dərəcədə hərbiləşdirilmiş ölkələrin və ya gizli rejimlərin bir xüsusiyyətidir və hal-hazırda Sovet İttifaqının varisi olan ölkələrin bəzilərində mövcuddur. Bu gün Rusiyadakı bu cür yerlərə rəsmi olaraq “qapalı inzibati zona formasiyaları” deyilir (закрытые административно-территориальные образования zakrıtıye administrativno-territorialniye obrazovaniya və ya qısaca ЗАТО ZATO).
Yuxarı Zağalı
Yuxarı Zağalı (indiki adı: Aхpradzor) — İrəvan quberniyasının Göyçə mahalında, indi Basarkeçər (Vardenis) rayonunda kənd. == Tarixi == Rayon mərkəzindən 15 km cənub-qərbdə, Göyçə gölünün yaxınlğında Dik Pilləkən dağının ətəyində yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Kənd həm də Tatar (Azərbaycanlı) Zağalısı adlandırılmışdır. Kənddən 1 km şərqdə qədim bir kəndin xarabalıqları indi də durur. Eyni zamanda Oğuz qəbiristanlığının qalıqları, albanlara məxsus xaç həykəlləri vardır. Erm. SSR AS RH-nin 25 yanvar 1978-ci il fərmanı ilə kənd ermənicə Ахpradzor adlandırılmışdır. == Toponimikası == Toponim Azərbaycan dilində "mağara" mənasında işlənən zağa sözünə -lı şəkilçisinin əlavəsi ilə düzəlmişdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.
Zazalı (dəqiqləşdirmə)
Zazalı — Azərbaycanın Samux rayonunda kənd. Zazalı (qəsəbə, Samux) — Azərbaycanın Samux rayonunda qəsəbə. 3 iyul 1998-ci ildə ləğv olunmuşdur. Zazalı məbədi — Azərbaycanın Samux rayonunun Zazalı kəndində yerləşən məbəd.
Zazalı məbədi
Zazalı məbədi — Samux rayonunun Zazalı kəndində yerləşən məbəd. == Ümumi məlumat == Rayon mərkəzindən 4 km aralıda, Zazalı kəndində yerləşən məbəd Son Tunc - Erkən Dəmir dövrünə aid edilir. Məbəd təxminən 35-40 metr uzunluğunda və 4-5 metr enindədir. Ehtimal olunur ki, sonrakı dövrdə tikili albanlar tərəfindən bərpa edilərək xristian məbədi kimi də istifadə edilmişdir. Hazırda dağılmaq təhlükəsi altndadır. Torpağın altında qaldığından görünməz hala düşüb. Amma Zazalı kəndinin sakinləri deyirlər ki, bu məbəd yer səthindən təxminən 3 metr aşağıda tikilib və 40-50 il bundan əvvəl onun içərisinə girmək mümkün olub. Hələ 2011-ci ildə abidənin bərpası ilə bağlı Samux rayon MTŞ-dən verilən məlumata görə, nazirliyə müraciət ünvanlanmışdır. Ancaq nazirlikdən bildirilib ki, tarixi abidələrin bərpası növbə ilə həyata keçirilir və alban məbədinə də növbə çatanda bərpa işlərinə başlanılacaq.
Zağalı (Xudabəndə)
Zağalı (fars. زاغه لو‎) - İranın Zəncan ostanının Xudabəndə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 342 nəfər yaşayır (78 ailə).
Qapalı dövriyyəli televiziya
Qapalı dövriyyəli televiziya (ing. Closed-Circuit Television və ya CCTV) kameraların görüntü siqnallarını müəyyən bir yerə ötürdükləri bir sistem. Televiziyadan ən vacib fərq siqnalın hər kəsə açıq formada ötürülməməsidir. Bir sözlə, CCTV banklar, şirkətlər və hava limanları kimi obyektlərin istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuş bir televiziya sistemidir. Həm də müəyyən bir ərazinin görüntüsünün müəyyən monitorlara verildiyi bir ekran sistemi kimi düşünmək olar. CCTV-nin əvvəllər eksperimental istifadəsi olsa da, bu gün ümumiyyətlə təhlükəsizlik məqsədilə quraşdırılır. CCTV sistemi CCTV kameralar, linzalar, rəqəmsal videorekorderlər və monitorlardan ibarətdir. CCTV sisteminin ən vacib xüsusiyyəti görüntülərin zamanla mütənasib şəkildə qeyd edilməsidir. == Tarixçəsi == İlk ticarət məqsədli CCTV sistemi ABŞ-da 1949-cu ildə Vericon tərəfindən elan edilmişdir. İlk bağlı dövriyyəli televiziyalarının ən böyük problemi, video görüntülərin çəkilməsinin mümkün olmaması idi.
Qapalı sınıq xətt
Qapalı sınıq xətt — birinci və sonuncu təpə nöqtələri üst-üstə düşən sınıq xətt adlanır.
Zazalı (qəsəbə, Samux)
Yoxsulluğun qapalı dairəsi
Yoxsulluğun qapalı dairəsi — ayrı-ayrı təsərrüfat subyektlərinin, regionların və ölkələrin inkişaf etməməsini izah edən qarşılıqlı əlaqəli amillər anlayışı. İqtisadi şəraitin yaxşılaşması ilə bağlı dalğalanmalar əhalinin sonrakı artımı ilə kompensasiya edilir. == Tarixi == Termin ilk dəfə 1949-1950-ci illərdə Hans Sinqer və Raul Prebişin əsərlərində təklif edilmişdir. == Tərifi == Adambaşına düşən aşağı gəlirin minimum iqtisadi artım tempinə nail olmaq üçün lazım olan səviyyədə əmanətlərə və investisiyalara mane olduğu inkişaf etməkdə olan ölkələrdə yoxsulluğun qısır dairəsi problemdir. Ev təsərrüfatlarının qənaət etmək qabiliyyəti və həvəsi yoxdur, aşağı gəlir aşağı tələb deməkdir, nəticədə zəif resurslar və fiziki və insan kapitalına sərmayə qoyuluşunu dayandırmaq üçün stimulların olmaması, buna görə də əmək məhsuldarlığı aşağı olaraq qalır.
Ankara Mərkəzi Qapalı Həbsxanası
Ankara Mərkəzi Qapalı Həbsxanası və Gözaltı Evi ya da Ulucanlar Həbsxanası — Ankaranın Altındağ mahalının Ulucanlar səmtində 1925–2006 arasında fəaliyyət göstərən bir həbsxanadır . Türk siyasi və ədəbi həyatında əhəmiyyətli bir yeri olan Ulucanlar Həbsxanasını bərpa edərək muzey və mədəniyyət və sənət mərkəzinə çevirmək layihəsi Altındağ Bələdiyyəsinə verildi. 2009-cu ildə başlanan bərpa işləri 2010-cu ildə tamamlandı. == Tarix == Hərbi anbar kimi xidmət etmək üçün 1923-cü ildə tikilən bir binada qurulan həbsxana, 1925-ci ildə edilən təmirdən sonra həbsxana olaraq istifadə olunmağa başladı. 68 nəslin öndə gələn adlarından Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan və Hüseyin İnan, 6 May 1972-ci ildə həbsxana həyətindəki qovaq ağacının altında edam edildi. 1980 İnqilabının ilk edamları bu həbsxanada 8 oktyabr gecəsi solçu Necdet Adalı və sağçı Mustafa Pehlivanoğlunun edamı ilə baş verdi. 13 dekabr 1980-ci ildə Erdal Erenə verilən ölüm cəzası burada icra edildi. Həbsxanada Cüneyt Arcayürek, Mahmut Alınak, Fakir Baykurt, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Bülent Ecevit, Yılmaz Güney, Nâzım Hikmet, Yaşar Kamal, Yavuz Öbekci, Selim Sadak, Sırrı Sakık, Kamal Tahir, Metin Toker, Muhsin Yazıcıoğlu və Leyla Zana Bir çox məşhur məhbus və məhkum qaldı. 29 sentyabr 1999-cu ildə başladılan Həyata Dönüş Əməliyyatı zamanı 10 nəfər həbsxanada öldü, 100-ə yaxın insan yaralandı. Ulucanlar Həbsxanası 1 iyul 2006-cı ildə bağlandı.
Mərkəzi qapalı bazar (İrəvan)
Mərkəzi qapalı bazar — Ermənistanın paytaxtı İrəvandakı ticarət kompleksi. Mesrop Maştos prospektində, Göy Məsciddən bir qədər aralıda yerləşir. Bina 1952-ci ildə tikilib. Memar Qriqor Ağababyanın ən məşhur əsərlərindən biridir. 2010-cu illərin əvvəllərində yenidənqurmadan sonra ticarət kompleksinin bir hissəsi olir. İrəvanın görməli yerlərindən hesab olunur. Ermənistanın tarix və mədəniyyət abidələri siyahısına daxil edilmişdir. == Tarix == Bazar 1952-ci ildə Stalin prospektində (daha sonra - Lenin prospekti, indi - Meşrop Maştots prospekti) bir ticarət meydançasının əvvəllər yerləşdiyi yerdə tikilib. Açılış 29 aprel 1952-ci il tarixində baş tutur. Layihə memar Qriqor Ağababyan tərəfindən hazırlanmış, dizayneri A. Arakelyan olmuşdur.