Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • накьв

    ...земля, почва, грунт : накьвадин - земляной, почвенный; къум квай накьв - песчаная почва; чӀулав накьв - чернозём; шурекат накьв - солончаковая почва;

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • НАКЬВ

    ...кӀунтӀ, ~адин ранг. Ина накьв квай чка авач, гьанрай жегъидатӀа аку, - гьарайзава за Рехидаз. М. Б. За бананар недач. ЦӀийи муькъвел рехъ туькӀуь

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • НАКЬВ

    (-ади, -ада, -ар) n. earth; land; ground, dirt, soil; territory; floor; sod; deck.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • НАКЬВ

    (-ади, -ада, -ар) 1. torpaq; чӀулав накьв qara torpaq; накьвадин a) torpaq -i [-ı]; b) “накьв” söz. sif.; накьвадин рехъ torpaq yol; 2. məc. vətən, yu

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • TORPAQDAŞIYAN

    прил. накьв чӀугвадай, накьв тухудай, накьв ялдай (мес. фяле, машин).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TOZ-TORPAQ

    сущ. ругни-накьв, руг ва накьв, гьам руг, гьам накьв.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • НАГЪВ

    ...къведай кӀуь дад авай жими яд хьтинди. Куьз шеда, яр, чапла виле нагъв аваз? Е. Э. Ваз зи гьалдикай хабар авачни? Кесиб-куьсуьб физ авайдан гъене

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • наив

    неизм.; в функц. сказ. (франц. naïf); разг. 1) = наивность 2) О наивном, простодушном человеке. Верить этим рассказам? Какой наив!

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАГЪВ²

    (-ади, -ада, -ар) közəl, köçəl, saman; нагъвар чараданбур ятӀани муьхц жуванди я. Ata. sözü saman sənin deyil, samanlıq ki, sənindir; * кьиле нагъвар

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • НАГЪВ¹

    (накъвади, накъвада, накъвар) göz yaşı, yaş; вилерай нагъв авадарун göz yaşı tökmək (axıtmaq), ağlamaq; вилериз нагъв хъиткьинун (атун) gözləri yaşarm

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • НАГЪВ

    ӀӀ (накъвади, накъвада, накъвар) n. tear, droplet of fluid from the eye.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • нагъв

    ...(накъвади, накъвада, накъвар) - слеза : вилерал накъвар акьалтна - на глаза навернулись слёзы; вилерилай нагъв алатна - а) успокоился, перестал плака

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • НАГЪВ

    ...Инсанар жеди вал пехил, Мишекъат яз кӀеви тир гъил, Гьелбет, вав вахкудай техил Еке пай нагъвар, рамагбан. С. С. КӀандатӀа ваз гьалалгьахъ. - Икьва

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • НАГЪВ

    Ӏ (-ади, -ада, -ар) n. capes.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • НАКЪВАДИ

    нагъв ӀӀ. НАКЬ adv. yesterday. НАКЬАН adj. yesterday's.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • НАКЬ

    нар. къенин йикъан вилик квай юкъуз. Накь алахьна гуьлуьшан я, Вай къе вуч -тӀурфан акъатна. Е. Э. ТӀурфан акъатна. Ви кьилив за накь итим ракъурна

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • навь

    -и; ж. см. тж. навий У некоторых славянских народов: мертвец, вставший из могилы; призрак мертвеца.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • НАКЬ

    zərf dünən, keçən gün.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • НАВ

    rəng (işıq tonu); мичӀи нав tünd rəng.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • накь

    (нареч.) - вчера.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • NAV

    f. növ, su, arx.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • NAV

    (Axalsxi) bərə. – Malı, qoyunu Kürdən navnan keçirillər

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • СУПЕСЬ

    къумсал накьв, къум гзаф квай хъуьтуьл накьв.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TORPAQYUMŞALDAN

    прил. накьв хъуьтуьлардай, накьв пурпу ийидай (мес. машин).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • NADİ

    bağıran, çağıran, çığıran, qışqıran; rus.“Nadya” adının ixtisar forması

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • НАЯВУ

    нареч. уях яз, гьакъикъатда (ахварай тушиз)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАЯВУ

    həqiqətdə, ayıqlıqda

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • такӀв

    (такӀуни, такӀуна, та-кӀвар) - 1. бокал. 2. ступка. 3. (уст.) гарнец. 4. (уст.) посудина (с помощью которой вёлся учёт молока и производился его делёж

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЧАКВ

    (чакуни, чакуна, -ар) n. pan; washtub; hod, builder's tray for holding bricks or mortar.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЧАКВ

    ...Мейитдин женг. 2) тӀуьн патал малариз гузвай затӀ. ЦӀи абуруз чакв кьери хьанва. Р. 3) в., куьч. усал бади. Жуван чакуна авай рагъулар хъвада за!

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • чакв

    (чакуни, чакуна, -ар) - деревянное корыто (куда кладут пищу для собаки).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ТАКӀВ

    (такӀуни, такӀуна, такӀвар) 1. qədəh; 2. həvəngdəstə, həvəng; 3. köhn. qarnes (3,28 litrə bərabər ölçü vahidi)

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЧАКВ

    ...lağan (itə xörək verilən qab); 2. məc. dan. köhnə boşqab; 3. bax чак [ччак].

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯКӀВ

    ...металлдикай раснавай алат. - За адан чехирар авай челеграл якӀв илигда, - лагьана сада. З. Э. КУТВ-диз фена. Вагьид бубади якӀв чилел эцигна... Ж.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • якӀв

    (якӀу, -а, -ар) - топор : якӀун тум - топорище; гъвечӀи якӀу чӀехи тар атӀуда (погов.) - маленький топор большое дерево срубит; тараз якӀв яда тамуз в

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ЯКӀВ

    (якӀу, -а, -ар) n. axe, hatchet; якӀун тум n. axe handle.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЯКӀВ

    (якӀу, -а, -ар) n. axe, hatchet; якӀун тум n. axe handle.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЯКӀВ

    (якӀу, -а, -ар) balta; якӀун balta -i [-ı]; * якӀв ягъун baltalamaq: a) balta ilə çapmaq, kəsmək, yarmaq, doğramaq; b) məc. yıxmaq, devirmək, məhv etm

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯКӀВ

    (якӀу, -а, -ар) balta; якӀун balta -i [-ı]; * якӀв ягъун baltalamaq: a) balta ilə çapmaq, kəsmək, yarmaq, doğramaq; b) məc. yıxmaq, devirmək, məhv etm

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • QARATORPAQ

    прил. накьв чӀулав, чӀулав накьвадин, чӀулав накьв авай (мес. чилер).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • GİLLİCƏLİ

    прил. геол. ччепи накьв квай, ччепивал квай (мес. ччил, накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СУГЛИНИСТЫЙ

    ччепедин, ччеб квай; суглинистая почва ччеб квай накьв, ччепед накьв (гзафни-гзаф ччеб, амма хейлин къумни квай накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TÜRBƏT

    [ər.] сущ. 1. накьв; // пер. мукъаддас накьв; 2. туьтуь (виликра диндарри мукъаддас яз гьисабзавай ксарин сурарилай, пӀирерилай ва мс. гъидай накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СУГЛИНОК

    мн. нет ччепед накьв (гзафни-гзаф ччеб, амма хейлин къумни квай накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗЕМЛИСТЫЙ

    1. накьв квай; гзаф накьв квай. 2. пер. накьвадин ранг алай, рагъулвал алай рангунин.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗРЫХЛИТЬ

    хъуьтуьлрун, пурпу авун (накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЧЕРНОЗЕМ

    мн, нет чIулав накьв.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TORPAQLI

    прил. 1. накьв авай, накьв квай; накьв алай, накьвадив кӀев хьайи; 2. ччил авай, ччилин иеси тир (мес. лежбер); 3. руг авай, руг алай, руг квай.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TORPAQSORAN

    прил., сущ. накьв фитӀиндай (машин).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СУПЕСЧАНЫЙ

    къумсал, къум гзаф квай (накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАКАЗ

    1. эмир; буйругъ. 2. тапшуругъар, наказ (чпи хкягъай депутатдиз ва мсб).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • NAKAM

    [fars.] bax kamsız. Nakam cavan. Nakam ölmək. Nakam məhəbbət. – [Əbdül:] Sara da getdi! Yazıq qız, nakam qız! Onun ölümü mənim sinəmə bir dağ çəkdi. C

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • NAİR

    od, alov, şölə, işıq saçan; dost, yoldaş

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NAİM

    yatan, yuxuda olan; yumşaq, sümüksüz

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NAİL

    arzusuna yetişən, istəyinə çatan

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NAİQ

    od, alov, şölə

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NAİB

    müavin, canişin; vəkil

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NAĞI

    qarışıqsız, qatışıqsız, saf, təmiz, xalis

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NAİB

    is. [ər.] tar. 1. Böyük bir şəxsin yerini dolandıran şəxs; vəkil, canişin. Padşahın naibi. 2. Yerli inzibati idarə rəisi, kənd icması başçısı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • NAİL

    [ər.] : nail olmaq – əldə etmək, müvəffəq olmaq, çatmaq, yetmək. Məqsədə nail olmaq. İstəyinə nail olmaq. – [Dərviş:] Dilədiyimiz arzuya nail olduq. A

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • NACİ

    nicat tapan, xilas olan; qurtaran, sərbəstliyə çıxan

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • НАЕМ

    мн. нет 1. гьакъидихъ (къиметдихъ) кьун. 2. кирида кьун; ижарада кьун. 3. гьакъи; работать по найму гьакъидихъ кIвалахун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАКИПЬ

    ж мн. нет 1. каф (ргазвай затIунин винел акьалтдай). 2. ргай цин хьахь (самовардин, чайдандин кIани, къвалари кьадай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • NAKƏS

    sif. və is. [fars.] Şərəfsiz, yaramaz, alçaq, rəzil. Nakəs adam danışıqnan saz olu; Kərəmdən kəm, səxavətdən az olu. Aşıq Ələsgər. // İs. mənasında. M

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • NAĞD

    1. наличный; 2. налично; 3. наличность;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • NAKAM

    недостигший желаемого, неудовлетворенный, разочарованный

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • НАДО

    lazımdır, gərəkdir

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАЕМ

    1. Muzdla tutma, tutulma; 2. Kirə etmə, kirələmə, icarəyə götürmə; icarə, kirə; 3. Muzd

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАКАЛ

    мн. нет 1. см. накалить. 2. экв, акуьнин дережа (са ифей затIуни, мес. электрик лампади ийидай)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАДО₀

    в знач. сказ. лазим я, герек я, кIанда; надо поехать фена кIанда (фин лазим я, герек я). ♦ так и надо тебе ажеб хьана, нубат алаз хьана; надо быть акв

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАДО₁

    предлог, см. над.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАКАТ

    1. см. накатать. 2. гъварар, цуьрер (къавук ва ччиле твадай тахтайрин кIаник кутадай яцIу ттарар ва я яцIу кьулар); блиндаж покрыт двойным накатом

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • NAĞD

    ...[Hacı Saleh:] Pul istəyir, deyir pulu nağd verin. S.Rəhman. □ Nağd etmək (eləmək) – hər hansı bir şeyi satıb pul etmək (eləmək). 2. Puldan ibarət var

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • TORPAQLAMAQ

    гл. 1. накьв вегьин, накьвадив кӀевун; накьв гун (мес. къавуз); 2. накьвадик кутун, кучукун; ölünü torpaqlamaq кьейиди кучукун; 3. рах. накьвадай ягъу

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MEYVƏYETİRİCİ

    прил. мунбагь, берекатлу, магьсулдар (ччил, накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • LAYDIR

    сущ. ахвар (куьтендин накьв элкъуьрдай пай).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KİRƏCLİ

    прил. киреж квай (мес. яд, накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KƏSƏK-KÜSƏK

    сущ. къамбукар, къамбук-къамбук хьайи накьв.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • GİLLİCƏ

    сущ. геол. ччеб квай, ччепи (накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • DURUM²

    сущ. гзаф кӀеви куьлуь накьв, къум.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • РЫХЛИТЬ

    несов. пурпу авун, чкIидайвал хъуьтуьлрун (накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • РАЗРЫХЛЕНИЕ

    мн. нет хъуьтуьлрун, пурпу авун (накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • FAKS

    см. telefaks

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • FAKT

    ...İnkaredilməz fakt. – Beləliklə, Naşad əfəndi öz məqsəd və məramına nail olmuş, Zeynal bir fakt olaraq Mehribanı boşamışdı. S.Hüseyn. [Məşədibəy rəisə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • FAKS

    is. [ing.] 1. Elektron rabitə cihazı. 2. Qrafik məlumatın qəbulu və verilməsi üsulu

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • MAKİ́

    is. [fr.] 1. Meşənin sıx yeri. 2. İkinci dünya müharibəsi zamanı fransız partizan dəstəsinin adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ФАКТ

    əsas, həqiqət, dəlil, sübut

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • КАКОВ

    1. гьикI я? гьихьтинди я? 2. гьихьтинди; каков вопрос, таков и ответ суал гьихьтинди ятIа, жавабни гьахьтинди я.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ФАКТ

    факт (гьакъикъатда авай, хьайи кар; гьакъикъат).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ХАКИ

    хаки (1. аскерриз партал ийидай парчадин къацувални шуьтруьвал акахьай рехи ранг. 2. гьа рангунин парча).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BAKİ

    əbədi, daimi.(bax: Bağı); Bakı şəhərinin adındandır.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • NABİ

    peyğəmbər, rəsul; xəbər verən, xəbər gətirən

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ÇAKU

    (Zaqatala) qoç. – Çox döyül ki, beş çakum var

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • KAKƏ

    (Zaqatala) xəmir xörəklərindən birinin adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • QAKU

    (Quba) boynu tüksüz toyuq. – Bizim qaku cinsinnən to:ğlarımız var

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • GİPSLİ

    прил. гипс квай, гипс галай (мес. накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЛЕСС

    мн. нет хъипи накьв, хъипи накьвадин ччил.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BELLƏMƏK

    гл. ппер ягъун, пперцелди эгъуьнун (накьв, ччил).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ÇÜRÜNTÜLÜ

    прил. ктӀаяр квай, ктӀаяр акахьнавай (мес. накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TORPAQBƏRKİDƏN

    прил., сущ. накьв (ччил) кӀеви ийидай (машин).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TORPAQQAZAN

    прил., сущ. ччил (накьв) эгъуьндай (машин, фяле).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KULTİVASİYA

    [fr.] х.м. культивация (накьв культиватордалди хъуьтуьларун, пурпу авун, цун); kultivasiya etmək (çəkmək) культивация авун, накьв пурпу авун, хъуьтуьл

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • НАСЫПЬ

    ж (накьв вигьена расай) накьвадин кьантIар; тепе; рув.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОКУЧНИК

    с.-х. окучник (набататрин пунариз накьв гудай алат).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • къумсал

    песчаный : къумсал накьв - супесь; къумсал чка - песчаное место.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • KOTANCIQ

    сущ. куьтендин вилик накьв атӀана элкъуьруниз куьмекдай пай.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MÜNBİT

    [ər.] прил. мублагь, мунбагь, магьсулдар, берекатлу (ччил, накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞORANLIQ

    сущ. шуьрекат ччил, кьел квай чка (ччил, накьв).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TOZ-TORPAQLI

    прил. руг-накьв авай (алай), руквадини-накьвади кьур.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ПЕРЕГНОЙ

    ...гьайванрин лешар, фитер ва мсб ктIана арадал атай кьук квай накьв).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КАМЕНИСТЫЙ

    къван квай; къванер авай; каменистая почва къван квай накьв.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • AĞTORPAQ(LI)

    прил. лацу накьв авай, накьвадик киреж квай (мес. ччил).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ŞİRƏLİK²

    сущ. ччеб акъуддай чка, ччеб квай накьв (кил. şirə²).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • QUMSOVURAN

    прил. сущ. эцигунар физвай чкада къум, накьв ядай (машин).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЗЕМЛЯ

    1. ччил. 2. мн. нет дуьнья. 3. накьв; накьвар. 4. кьурамат. 5. уьлкве. 6. мулк.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЭКСКАВАТОР

    экскаватор (ччиляй накьв эгьуьнна акъудун, масанихъ гадрун патал машин).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ПОДЗОЛИСТЫЙ

    подзолистая почва руьхъвед ранг алай, бегьер тагур накьв (ччил).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ИСТОЩИТЬ

    1. яхунрун, зайифрун, гьалдай ракъурун. 2. яванрун (ччил, накьв). 3. пер. куьтягьун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗЕМЛЕКОП

    накьв (ччил) эгъуьндайди; ччилиз ппер ядайди; накьвадин кIвалахар ийидай рабочий.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЗЕМЛЕЧЕРПАЛКА

    кIаняй накьв ва чирх акъуддай машин (вацIун, къанавдин, гьуьлуьн кIаняй).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • НАКВАШИВАТЬ

    несов. bax наквасить

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАКВАШЕННЫЙ

    прич. turşudulmuş, turşuya qoyulmuş, qıcqırdılmış

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАКВАСИТЬ

    сов. turşutmaq, turşuya qoymaq, qıcqırtmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • НАКВАШИВАТЬСЯ

    несов. turşudulmaq, turşuya qoyulmaq, qıcqırdılmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • накъвади

    акт. п. от нагъв ӀӀ.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • НАКВАСИТЬ

    цик кутун (емишар, келемар ва мсб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
OBASTAN VİKİ
Yuci Naka
Yuci Naka (中 裕司, Naka Yūji); 17 sentyabr 1965, Hirakata, Osaka prefekturası), həmçinin YU2 and Muuu Yuji — Yaponiya geymdizayneri və proqramçısı. Keçmişdə o, "Sonic Team" komandasının rəhbəri olmuşdur, ancaq hal-hazırda "Prope" şirkətinin başçısıdır. "IGN" saytının hazırladığı "tarixin ən yaxşı 100 videooyun müəllifləri" siyahısında Yuci Naka 47-ci yerdədir. == Həyatı == Yuci Naka 17 sentyabr 1965-ci ildə Yaponiyanın Osaka şəhərində anadan olmuşdur. O, proqramçılığı videooyun jurnalları üçün kodlar yayımlayaraq öyrənmişdir. Əldə etdiyi təcrübə onu orta məktəbdə təhsil alarkən proqramçılıq üzrə təlim almağa təşviq etmişdir. Orta məktəbdən məzun olduqdan sonra Yuci Naka ali təhsil almaqdan imtina etmiş və Osaka şəhərində qalmışdır. Bu dövrdə o, maaşı az olan müxtəlif işlərdə çalışmışdır. İlkin olaraq, Yuci Naka "Namco" şirkətində işləmək istəyirdi, ancaq şirkət sadəcə ali təhsilli şəxsləri işə alırdı. Buna görə də o, "Sega" şirkətində köçəkçi proqramçı olaraq işə alınmışdır.
Nav (Alye)
Nav (fr. Naves) — Fransada kommuna, Overn regionunda yerləşir. Departament — Alye. Ebryoy kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Monlyuson. INSEE kodu — 03194. == Əhalisi == 2008-ci ildə əhalinin sayı 116 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə əmək qabiliyyətli 76 nəfər (15-64 yaş) arasında 53 nəfər iqtisadi fəal, 23 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 69,7%, 1999-cu ildə bu 68.3%). Aktiv olan 53 nəfərdən 48 nəfəri (25 kişi və 23 qadın), 5 nəfər işsiz (1 kişi və 4 qadın) idi. Aktiv olmayan 23 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 10 nəfər təqaüdçü, 7 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir.
Laqo-Naki yaylası
Laqo-Naki (Laqonaki; adıq Лэгъо-Накъ) — Adıgey Respublikası və Krasnodar diyarı sərhəddində yerləşən yayla. Yayla Qərbi Qafqaza aid olub mütləq hündürlüyü 2200 metrdir. Yaylanın orta hündürlüyü 2000 metrdir. Ümumi sahəsi 800 km²-dir. Ərazi öz alp çəmənlikləri ilə tanınır. == Ümumi məlumat == Yaylanın demək olarıki əsas hissəsi Adıgey Respublikasının Maykop rayonu ərazsisinə daxildir. Çox kiçik şimal və qərb hissəsi, Kurjips çayı vadisi və Messo dağı yamacları Krasnodar diyarının Apşeron rayonu ərazisinə aiddir. Apşeron rayonuna daxil olan ərazi istisna olmaqla bütün yayla Qafqaz qoruğuna daxildir. Yayla ərazisi 13 avqust 1992-ci ildə Adıgey hakimiyyətinin 234 nömrəli «Laqo-Naki otlaqlarının Qafqaz dövlət biosfer qoruğuna verilməsi haqqında» qərarına əsasən verilmişdir. Yayla yamacında dağ-xizək turizm bazası yerləşir.
Green Baku (Yaşıl Bakı)
Qrin Baku (ing. Green Baku) — əhalinin müxtəlif təbəqələrinin diqqətini Abşeron yarımadasının məişət tullantıları probleminə yönəltmək məqsədilə yaradılmış ekoloji qeyri-hökumət təşkilatıdır. Təşkilat Azərbaycanın ilk özünümaliyyələşdirən QHT-lərindəndir. Green Peace və 350.org kimi beynəlxalq nüfuzlu təşkilatlar tərəfindən tanınmaqdadır. == Qurulma tarixi == Təşkilat 2010-cu ilin iyul ayında Azərbaycan Texniki Universitetinin birinci kurs tələbəsi tərəfindən facebook səhifəsində qurulub. 2010-cu il avqust ayının sonunda üzvlərinin sayı artıq mini keçmişdir. Təşkilatın yaranma tarixi olaraq ilk aksiyanın keçirildiyi gün-5 sentyabr 2010cu il götürülür. "Qlobal iqlim həftəsonu" aksiyası (10.10.10) çərçivəsində Azərbaycanı təmsil edib. == Əsas fəaliyyət == Hərakatın fəaliyyəti küçələrdən məişət tullantılarının azaldılmasına, aǧac əkininə, şəhər sakinləri və məktəblilərlə maarifləndirici işlərin aparılmasına, həmçinin hökumət və könüllü təşkilatlarının işlərinin koordinasiyasına yönəldilmişdir. Məişət tullantılarının təmizlənməsi üzrə aksiyalar Xəzər dənizi çimərliklərində və Bakının mərkəzi küçələrində keçirilir.
ANTV
ANTV - Cənubi Qafqazda vətəndaş jurnalistikasının internet TV sahəsində ilk layihəsidir.
Anka
TAI Anka Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin tələblərinə uyğun olaraq TAI şirkəti tərəfindən istehsal olunan pilotsuz uçuş aparatıdır. PUA-nın baza variantı olan Anka-A orta yüksəklikdə (3 km-dən 9 km-dək) uçuş həyata keçirmək məqsədilə dizayn olunmuşdur. == Tarixi == Hazırlanmasına TAI tərəfindən 30 dekabr 2010-ildə başlanılıb və 2013-cü ildə istismara verilib. Layihənin hazırlanma dəyəri 200 milyon ABŞ dolları olub. Türkiyənin Hərbi Hava Qüvvələri, Hərbi Dəniz Qüvvələri və Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən aktiv istifadə edilir. Anka 2000-ci illərin əvvəllərində taktiki kəşfiyyat missiyaları üçün nəzərdə tutulsa da, sonradan sintetik diafraqmalı radar və döyüş sistemlərinə inteqrasiya olunmuşdur. Bu PUA-nın adı əfsanəvi Simurq quşundan götürülmüşdür. 2019-cu ilin sonunda TAI tərəfindən verilən açıqlamada, əsas parametrlərdə havada uçma müddətinin 24 saat olaraq qeyd edilməsinə baxmayaraq, PUA-nın 26 saat 30 dəqiqə uçaraq yeni rekord qırdığı bildirildi. == Variantları == === ANKA-A === Əməliyyatlar başlayan zaman ANKA layihəsinin ilk konfiqurasiyası olan ANKA-A prototipləri Türkiyə Aerokosmik Sənayesinin öz resursları ilə Elazığda yerləşdirildi. === ANKA-S === ANKA-A-da qazanılan təcrübə fonunda sintetik radarları kimi yeni missiya avadanlıqlarını daşıyacaq və daha yüksək performansa sahib olacaq ANKA-S-nin ilk uçuşu 30 yanvar 2015-ci ildə həyata keçirilib.
Anko
Anko, adzuki tortu, şirin lobya tortu - şəkər tozlu və ya ballı paxlalı tort. Anko Çində ilk dəfə bişirilib. Yapon, çin və koreya mətbəxində istifadə olunur. == Növləri == Ankonun hazırlanması üçün müxtəlif konsentratlardan istifadə edilir. === Çin mətbəxi === Bərk anko - şəkər tozunu qaynadılır və sonra torta əlavə edilir. Torta əlavə olunan konsentrasiyadan asılı olaraq dadı fərqlənir. Yumşaq anko - paxlanı şəkərisz qaynadıllar və sonra xəmirə əlavə edilir. === Yapon mətbəxi === Çubu an (yap. 粒餡) - tamamilə lobya, az miqdarda şəkər tozu. Çubusi an (yap.
Baki
Baki (türk. Bâkî; 1526[…] və ya 1526, Konstantinopol – 7 aprel 1600[…] və ya 1600, Konstantinopol) — Əsl adı Mahmud Abdülbaki olan Divan ədəbiyyatı şairi. == Həyatı == Baki 1526-cı ildə İstanbulda doğulmuşdur. Atası Əhməd Əfəndi kasıb olduğu üçün balacalığından zəhmətlə məşğul olmuşdur. Oxumağa və öyrənməyə olan həvəsi onu elmə gətirdi. Dövrünün alimlərindən Qaramanlı Əhməd və Mehmet əfəndilərdən dərs almışdır. Şeyxülislam olmaq arzusu həyata keçməmiş 1600-cü ildə İstanbulda vəfat etmişdir. == İstinadlar == == Mənbə == 100 böyük türk. (Azərbaycan dilinə tərcümə edəni Sabir Adil. Redaktoru: Məlik Allahverdiyev), Bakı, 1991.
Baku
Bakı, həmçinin Böyük Bakı — Azərbaycan Respublikasının paytaxtı; Abşeron yarımadasında, Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşir. Sahəsi 2140 km², əhalisi, 2018-ci ilin əvvəlinə qədər əhalisinin sayı 2 262 600 nəfər idi. 2022-ci ilə aid digər rəsmi mənbələrə görə, şəhərin qeyri-rəsmi əhalisi 5 milyona yaxındır. Bakı, Avropa və Asiyanın kəsişməsində yerləşən dünyanın ən cazibədar və kosmopolit şəhərlərindən biridir. Bakı şəhərinin tərkibinə 12 inzibati rayon, 59 qəsəbə daxildir. Şəhərin mərkəzi hissəsi Bakı buxtasına pilləli enən amfiteatrda yerləşir. Bakının dəniz sahili hissəsi okean səviyyəsindən təqribən 28 m aşağıdır. Bakı rayonu ərazisində faydalı qazıntılardan neft, qaz, tikinti materialları hasil edilir; müalicə əhəmiyyətli mineral sular çıxır. Çoxlu palçıq vulkanı var. İqlimi yarı quraq və subtropikdir.
Bakı
Bakı, həmçinin Böyük Bakı — Azərbaycan Respublikasının paytaxtı; Abşeron yarımadasında, Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşir. Sahəsi 2140 km², əhalisi, 2018-ci ilin əvvəlinə qədər əhalisinin sayı 2 262 600 nəfər idi. 2022-ci ilə aid digər rəsmi mənbələrə görə, şəhərin qeyri-rəsmi əhalisi 5 milyona yaxındır. Bakı, Avropa və Asiyanın kəsişməsində yerləşən dünyanın ən cazibədar və kosmopolit şəhərlərindən biridir. Bakı şəhərinin tərkibinə 12 inzibati rayon, 59 qəsəbə daxildir. Şəhərin mərkəzi hissəsi Bakı buxtasına pilləli enən amfiteatrda yerləşir. Bakının dəniz sahili hissəsi okean səviyyəsindən təqribən 28 m aşağıdır. Bakı rayonu ərazisində faydalı qazıntılardan neft, qaz, tikinti materialları hasil edilir; müalicə əhəmiyyətli mineral sular çıxır. Çoxlu palçıq vulkanı var. İqlimi yarı quraq və subtropikdir.
Daka
Dəkkə (Dácca, benq. ঢাকা) – Banqladeşin paytaxtı. Dəkkə vilayətinin inzibati mərkəzi. Әhalisi 7,0 mln. (2011). Benqal düzənliyində, Burhi Qanq çayı sahilində, onun Dhalesvari çayına töküldüyü yerin yaxınlığındadır. Ölkənin siyasi, iqtisadi və mədəniyyət mərkəzidir. Mühüm avtomobil və dəmir yolları qovşağıdır. Şəhərdə Sadarqhat çay portu və Ziya beynəlxalq aeroportu var. == Ümumi məlumat == Dəkkədə Banqladeş EA (1973), Cut ETİ (1951), Banqladeş elm və sənaye tədqiqatları şurası (1955), Atom Enerjisi üzrə Banqladeş Komissiyası (1973), Benqal Akademiyası (1972; humanitar elmlər sahəsində tədqiqatlar), Beynəlxalq və Strateji Araşdırmalar İnistutu (1978); ali təhsil müəssisələrindən: Dəkkə Universiteti (1921), Mühəndis-Texnologiya Universiteti (1962), İslam Texnologiya Universiteti (1981; 2001 il -dən indiki adı ilə) yerləşir.
Daks
Daks (fr. Dax, bask Akize) — Fransanın cənub-qərbdə yerləşən kommuna, departament — Landlar, inzibati region — Akvitaniya. Uzun müddət Qaskon tarixi vilayətin tərkibində olmuşdur. Fransanın məşhur balneoterapiya kurortudur. === Muzeylər === Borda muzeyi. 1807-ci ildə Daks şəhərində açılan şəhər muzeyi Jak-Fransua Borda d'Oronun qiymətli kolleksiyasına ev sahibliyi etdi. 1876-cı ildə bir qrup yerli partriotlar regionun tarixi və arxeologiya öyrənən Borda Cəmiyyəti adlanan elmi bir cəmiyyət qurdular. Muzeydəki kolleksiyaya İç şəhərinin tarixi ilə yanaşı, bir çox sənət əsərləridə aiddir. Jorjetta Düpui muzeyi (fr. Georgette Dupouy).
Faks
Faks (ing. Fax,Telecopying,Telefax) — skanerləşdirilmiş və çap olunmuş materialı telefon vasitəsilə (mətn və şəkillər də), adətən bir printer və ya digər çıxış cihaza bağlı bir telefon nömrəsinə ötürülməsidir.
Fakt
Fakt (lat. factum — "baş vermiş", "olmuş") — reallığın təsdiq forması.Fakt anlayışı müxtəlif elmlərdə insan fəliyyətinə uyğun olaraq müxtəlif formalarda qəbul edilir. Cəmiyyətdə "fakt" dedikdə "həqiqət"in bir hissəsi başa düşülür. Faktların qəbuluna bəzən konkret şərait və psixologiya təsir edir. İnsanlar bir qayda olaraq gördüklərini fakt kimi qəbul edirlər. Elmi fakt – nəticə çıxarmaq və təsdiq etmək üçün əsas olan hadisə. Elmi biliyin əsasını təşkil edən element. Ancaq bununla belə insanın qəbul etdiyi "modelə" sığışmayan reallıqlar situasiyadan asılı olaraq istər-istəməz fakt kimi diqqəti cəlb edə bilər. == İstinadlar == == Həmçinin bax == Reallıq == Ədəbiyyat == R.Əliquliyev, S.Şükürlü, S.Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər.
Haka
Haka — Yeni Zelandiya maorilərin mərasim rəqsi və ya maori mədəniyyətində çağırış. Qrup tərəfindən həyata keçirilən duruş rəqsi, güclü hərəkətlər və ayaqların ritmik möhürlənməsi ilə müşayiət olunur.
Hako
Hako — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Talin rayonunda kənd Kənd əhalisi əsasən Yezidilərdən ibarətdir. Hako kəndində 1990-cı illərə qədər 100 ailə yaşayırdısa, indi burada cəmi 16 ailə qalıb.
Harv.
Vilyam Henri Harvi (ing. William Henry Harvey; 5 fevral 1811, Limerik, Munster[d] – 15 may 1866, Torki, Devon qraflığı) — İrlandiya botaniki. == Əsərləri == Harvey, William Henry. 1833. Div.II. Confervoideae. Div.III. Gloiocladeae. In, Hooker, W.J. (Ed.) The English flora of Sir James Edward Smith 5. London. Harvey, William Henry. 1834.
Kaka
Kaka (port. Kaká; Portuqalca tələffüz: [[Beynəlxalq fonetik əlifba|[hiˈkaɾdu iˈzɛksõ duˈsɐ̃tus ˈlejt͡ʃi]]]; tam adı Rikardo İzekson dos Santos Leyte port. Ricardo Izecson dos Santos Leite; 22 aprel 1982[…], Qama[d], Federal dairə — braziliyalı futbolçu, Orlando Siti klubunun yarımmüdafiəçisi. Kakanın futbol karyerası 8 yaşında yerli klubların birində başlayıb. Uşaqkən tennis ilə məşğul olub, amma San-Paulu futbol komandası ilə 15 yaşlılar üçün nəzərdə tutulmuş müqaviləni bağlayandan sonra, o, futbolu gələcək sənəti seçdi. 2003-cü ildə İtaliyanın Milan klubu 8,5 milyon avro müqabilində onu transfer etdi. Milandaki karyerası ərzində İtaliya A Seriyasını və Çempionlar Liqasını qazanmışdır, 2007-ci ildə o, FİFA-nın İlin Oyunçusu və Ballon d'Or mükafatlarını almışdır. Milandaki uğurlu çıxışından sonra Kaka 65 miliyon avro müqabilində Real Madridə keçdi. O vaxt üçün bu futbol tarixinin ən bahalı (avro) ikinci transferi idi, yalnız 75 milyonluq Zinəddin Zidandan geridə qalırdı. İspaniyada dörd mövsümdən sonra Kaka 2013-cü ildə bir sezonluq Milana qayıtdı və Milanın formasında özünün 100-cü qolunu vurmağa bacardı.
Kaki
Kaki— İranın Buşehr ostanının Dəşti şəhristanının Kaki bəxşində şəhər və onun mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 9,893 nəfər və 1,983 ailədən ibarət idi.
Make
Make-faylların bir formadan başqa bir formaya çevrilməsi prosesini avtomatlaşdıran utilit. Çox zaman bu, ilkin kodun (SOURCE CODE) obyekt fayllarına (OBJECT CODE) kompilyasiyası və onların sonradan icra fayllarında, yaxud kitabxanalarda yığılması olur. Bu utilit faylların bir-birindən asılılığının və onların ödənilməsi qaydalarının göstərildiyi xüsusi make-fayllarından istifadə edir. Hər bir fayldakı son dəyişiklik haqqında informasiya əsasında make zəruri olan proqramları müəyyənləşdirir və başladır. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Maki
Maki — Qax rayonu ərazisində dağdır. Baş Qafqaz silsiləsinin zirvəsidir. Hündürlüyü 3488 metrdir. Oronimin mənası iber-qafqaz dilləri vasitəsi ilə açılır. Bu qrupa mənsub olan saxur dilində maxi “təzə köçmüş adamlar tərəfindən salınmış kənd, qəsəbə” deməkdir. Bu ərazidə eyniadlı kəndin mövcud olması bu mülahizənin doğruluğunu təsdiqləyir.
Maku
Maku və ya Makı (həmçinin Daşmakı olaraq da tanınır) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanında şəhər, Maku şəhristanının inzibati mərkəzi. == Coğrafiyası == Maku şəhərinin arasından Zəngmar çayı axır. Mülayim iqlimi olan, dəniz səviyyəsindən 1634 m hündürlükdə dağ ətəklərində yerləşən və yarımdairəvi formaya malik şəhər sanki çətirlə örtülmüşdür. Maku şəhəri Urmiyadan təxminən 278 km, Təbrizdən təxminən 251 km, Tehrandan təxminən 939 km, Türkiyə sərhədindən (Gurbulaq sərhəd qapısı) təxminən 20 km aralı yerləşir. == Tarixi == Maku I Şah Abbasın hökmdarlığının əvvəlində sadəcə bir qala idi. Şəhərin salınma tarixi eramızın 1012-ci ilinə təsadüf edir. Maku, Səfəvilər zamanında İrəvan şəhərindən köçmüş azərbaycanlı türk bayat tayfasına məskən olur. Bayatlar Pəhləvi dövrünə qədər (20-ci əsrin ortaları) Makuda hökm sürürlər. == Təbiəti və abidələri == Maku şəhərinin gözəl təbii landşaftı, çox qədim tarixi və təbiəti zəngin olan yerlər var. Onlardan aşağıdakıları qeyd etmək olar: Hacıbulağı və digər mineral su bulaqları Qalacıq şəlaləsi; Mərakan qoruq zonası; Bağçacıq sarayı, Kolah Fərəngi binası və Maku Paşs Mərkəzinin köhnə binası; Rəvaz və Qaraqala (Qale-ye Siyah) köhnə qəsrlər; Qabanqalası tarixi qalası və dağı Beşgöz köhnə körpü, Makıdan 5 km.
Makı
Maku və ya Makı (həmçinin Daşmakı olaraq da tanınır) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanında şəhər, Maku şəhristanının inzibati mərkəzi. == Coğrafiyası == Maku şəhərinin arasından Zəngmar çayı axır. Mülayim iqlimi olan, dəniz səviyyəsindən 1634 m hündürlükdə dağ ətəklərində yerləşən və yarımdairəvi formaya malik şəhər sanki çətirlə örtülmüşdür. Maku şəhəri Urmiyadan təxminən 278 km, Təbrizdən təxminən 251 km, Tehrandan təxminən 939 km, Türkiyə sərhədindən (Gurbulaq sərhəd qapısı) təxminən 20 km aralı yerləşir. == Tarixi == Maku I Şah Abbasın hökmdarlığının əvvəlində sadəcə bir qala idi. Şəhərin salınma tarixi eramızın 1012-ci ilinə təsadüf edir. Maku, Səfəvilər zamanında İrəvan şəhərindən köçmüş azərbaycanlı türk bayat tayfasına məskən olur. Bayatlar Pəhləvi dövrünə qədər (20-ci əsrin ortaları) Makuda hökm sürürlər. == Təbiəti və abidələri == Maku şəhərinin gözəl təbii landşaftı, çox qədim tarixi və təbiəti zəngin olan yerlər var. Onlardan aşağıdakıları qeyd etmək olar: Hacıbulağı və digər mineral su bulaqları Qalacıq şəlaləsi; Mərakan qoruq zonası; Bağçacıq sarayı, Kolah Fərəngi binası və Maku Paşs Mərkəzinin köhnə binası; Rəvaz və Qaraqala (Qale-ye Siyah) köhnə qəsrlər; Qabanqalası tarixi qalası və dağı Beşgöz köhnə körpü, Makıdan 5 km.
QAKA
Qafqaz Arxeoqrafiya Komissiyasının Aktları (QAKA) ( rus. А́кты Кавка́зской археографи́ческой коми́ссии (АКАК)) — Qafqaz Canişini Baş İdarəsi arxivindən əldə edilmiş sənədlərin rəsmi nəşri. == Nəşrin içindəçilər == Aktlar 12 cilddən ibarətdir (VI cild 2 hissədə olmaqla).
Çaka
Çaka — Cənubi Afrika Respublikasının ərazisində yaşayan döyüşkən Zulu tayfalarını dövlət halında birləşdirən sərkərdə, KvaZulu (bəzi mənbələrə görə Zulu imperiyası və ya Zululend) dövlətinin banisi və ilk hökmdarı (1816-1828). == Haqqında == Cənubi Afrika Respublikasının ərazisində yaşayan döyüşkən Zulu tayfalarını dövlət halında birləşdirməyə müvəffəq olan Çaka 1787-ci ildə anadan olmuşdur. O, yerli qəbilə başçılarından birinin - Senzanqakonanın nikahdankənar oğlu idi. Çakanın 6 yaşı olanda Senzanqakona onu anası ilə birlikdə saraydan qovmuşdur. 1816-cı ildə kiçik zulu qəbiləsinin inkosu - rəhbəri seçiləndən sonra Çaka Avropa müstəmləkəçilərinə qarşı müharibəyə başlamışdır. Onun təşkil etdiyi güclü orduda qadın və kişilərdən ibarət dəstələr vardı. Ömrünün sonlarında Çakanın yaratdığı dövlətin ərazisi 200 min kv. km, ordusundakı əsgərlərin sayı 50 min nəfər idi. Çakanın ən mühüm tədbirlərindən biri hərbi islahatın keçirilməsi olmuşdu. İslahata əsasən silah daşımağı bacaran 20-40 yaşlı kişilərin hamısı orduya səfərbər olunmuşdu.