Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • ТРАХАТЬ

    несов. bax трахнуть.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • трахать

    см. трахнуть; -аю, -аешь; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТРАХИТ

    м мн. нет geol. traxit (inşaat işlərində işlədilən dənəvər süxur).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • трюхать

    ...посёлку. 2) Медленно идти куда-л., с какой-л. целью (о человеке) Трюхать под дождиком. Придётся трюхать в непогоду.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТРЮХАТЬ

    несов. dan. xuda addımlarla qaçmaq (yerimək)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • трахит

    -а; м. (от греч. trachýs - шероховатый) Зернистая светлоокрашенная вулканическая горная порода.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • GUPAMAQ

    глаг. трахать, трахнуть (сильно ударить). Yumruqla gupamaq трахнуть кулаком

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • GOPPULDAMAQ

    глаг. 1. трахать, трахаться (издать сильный звук при падении) 2. трахнуть, трахнуться (упасть с сильным треском)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТРАФИТЬ

    1. etmək, görmək, lazımınca yerinə yetirmək, razı salmaq, bəyəndirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • GOPPULDATMAQ

    глаг. разг. 1. трахать, трахнуть, сильно ударить 2. с силой и шумом бросить

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • RAHAT-RAHAT

    нареч. спокойно, спокойненько. Rahat-rahat nəfəs almaq спокойно дышать, rahat-rahat uzanmaq спокойненько лежать

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • RAHAT-RAHAT

    спокойно, свободно

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • RAHAT-RAHAT

    z. bax rahatca

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • RAHAT-RAHAT

    ...Yerinə girən kimi dərin yuxuya getmiş Aşıq Calal rahat-rahat nəfəs alırdı. Ə.Məmmədxanlı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • rahat-rahat

    нареч. регьятдиз, регьятдаказ, регьятвилелди; секиндиз, секинвилелди.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • rahat-rahat

    rahat-rahat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ОТРЯХАТЬ

    несов. köhn. bax отряхивать

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • СТРЯХАТЬ

    несов. dan. bax стряхнуть

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • УТРЯХАТЬ

    несов. məh. bax утрясти

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • стряхать

    -аю, -аешь; нсв. кого-что разг. = стряхивать

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • RAHAT

    sif. və zərf [ər.] 1. Əziyyətsiz, əziyyət verməyən, narahat etməyən. Yarım saata qədər yenə rahat uçuruq. M.İbrahimov. Maşın təzə olduğundan çox rahat

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • RAHAT

    dinc, sakit

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • RAHAT

    1. спокойный, безмятежный, удобный, уютный, комфортабельный; 2. спокойно, безмятежно, свободно, уютно; 3

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • RAHAT

    I. s. 1. comfortable, easy; ~ kreslo comfortable / cosy arm-chair; ~ otaq cosy room; 2. quiet, calm tranquil; placid; serene; ~ buraxmaq to leave* smb

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • rahat

    rahat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • rahat

    sif. confortable ; calme ; tranquille adj ; ~ buraxmaq laisser qn tranquille (en paix)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • rahat

    rahat

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-türkcə lüğət
  • RAHAT

    ...нарагьат тийир, динж (мес. машин, рехъ); азиятсуз, регьятдиз; // rahat durmaq динж акъвазун, надинжвал твун, секин акъвазун; rahat etmək кил. rahatla

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • RAHAT

    1. RAHAT, ASAN, ƏZİYYƏTSİZ 2. rahat bax asudə, arxayın 1

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • RAHAT

    rahat

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • RAHAT

    asudə — sərbəst

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • RAHAT

    dinc — sakit — uyğun — əlverişli — münasib — səliqəli

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • RAHAT

    ...удобный, спокойный (такой, которым легко, приятно пользоваться). Rahat divan удобный диван, rahat paltar удобное платье, rahat yer удобное место II н

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТРАХАТЬСЯ

    несов. bax трахнуться

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРЕЩАТЬ

    ...dəng olduq, baş-qulağımız getdi; трещат морозы bərk şaxtadır; трещать по всем швам dağılmaq.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • traktat

    traktat

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • TRAKTAT

    [lat. tractaus-müzakirə] трактат (1. кьилди са месэладикай, проблемадикай бягьс ийидай илимдин эсер; 2. дип. халкьарин арада договор).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • trajet

    m keçmə, gediş, yol

    Tam oxu »
    Fransızca-azərbaycanca lüğət
  • trahir

    vt xəyanət etmək, xain olmaq

    Tam oxu »
    Fransızca-azərbaycanca lüğət
  • trassat

    Köçürmə vekselinin ödəyicisi

    Tam oxu »
    Terminlər lüğəti
  • ТРЯХНУТЬ

    сов. и однокр. bax трясти; ◊ тряхнуть стариной (молодостью) keçmişi (cavanlığı) yada salmaq; тряхнуть серебром pula hayıfı gəlməmək, pulu əsirgəməmək.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРОГАТЬ

    ТРОГАТЬ I несов. 1. toxunmaq, dəymək, əl vurmaq, əl dəymək, qurdalamaq; 2. məc. riqqət oyatmaq, dərin təsir buraxmaq, həyəcanlandırmaq, mütəəssir etmə

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • traktat

    is. traité m

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ТРЕПАТЬ

    ...tumarlamaq; ◊ безл. его треплет лихорадка o titrədib qızdırır; трепать нервы (чьи-н.) əsəbiləşdirmək; трепать языком boş-boş danışmaq, boşboğazlıq et

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРЕПАТЬ

    ...алтадун; трепать по плечу къуьнел гъил гьалчун, къуьнуьз кап ягъун. ♦ трепать нервы пер. ччандивай авун, инжиклу авун; трепать языком пер. см. язык.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • TRAKTÁT

    ...Ayrıca bir məsələdən, problemdən bəhs edən elmi əsər. Fəlsəfi traktat. Əbu Əli ibn Sinanın “Qanun” traktatı. 2. dip. Beynəlxalq müqavilə, saziş, bağl

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ТРАВИТЬ

    1. qırmaq; 2. zəhərləmək, xarab etmək; 3. aşındırmaq, oymaq; 4. incitmək, təqib etmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАТИТЬ

    xərcləmək, sərf etmək, xərcə düşmək, işlətmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАХНУТЬ

    сов. dan. 1. guruldatmaq; 2. taraqqadan vurmaq, ilişdirmək, bərk çırpmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРЕПАТЬ

    1. pırtlaşdırmaq, kilkə salmaq, pırtlaşıq salmaq; 2. didmək, yolmaq, çəkmək, dartmaq; 3. dağıtmaq, köhnəltmək, yırtmaq, üzmək, təmizləmək, ç

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРОГАТЬ₁

    1. tərpənmək, yola düşmək, sürmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРОГАТЬ₂

    1. toxunmaq, əl vurmaq, dəymək, qurdalamaq; 2. riqqət oyatmaq, dərin təsir buraxmaq, həyəcanlandırmaq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАВИТЬ₀

    несов. 1. агъу кутуна кьин, агъу кутуна къирмишун, терг авун (мес. кьифер). 2. зегьерламишун. 3. тIуьн, тIуьна терг авун (мес

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАВИТЬ₁

    несов. гъуьргъуь авун, бушрун, агалдрун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАКТАТ

    трактат. (1. са илимдин месэладикай кхьенвай затI. 2. пачагьлугърин арада договор).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАЛИТЬ

    несов. 1. тралдалди балугъар кьун. 2. тралдалди минаяр кьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАТИТЬ

    несов. 1. харж авун, серф авун (пул). 2. серф авун, ракъурун, пуч авун (вахт, къуват ва мсб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАХЕЯ

    1. анат. нефес къачудай туьтуьх. 2. бот. дамар (набататра кьеж тухудай дамар)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАТТА

    barat vekseli

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРЕЩАТЬ

    ...ацукьайла ва я муркIади). 2. тIекьрекьар (цIекьрекьар) авун; дрова трещат в печке пичина кIарасри тIекьрекьар ийизва. 3. чIакьачIакь авун, къати хь

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАЛИТЬ

    несов. xüs. 1. tral ilə balıq tutmaq; 2. (hərbi, dəniz.) tral ilə sualtı minaları tutmaq və ya zərərsizləşdirmək; 3

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРОГАТЬ

    несов., см. тронуть. ♦ трогай! гьала!

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ТРАХЕЯ

    ж 1. anat. nəfəs yolu; 2. zool. nəfəs borucuğu; 3. bot. damar (bitkilərdə)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАФИТЬ

    несов. dan. 1. etmək, görmək, lazımınca yerinə yetirmək; 2. razı salmaq, bəyəndirmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАТТА

    ж mal. barat vekseli

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАТИТЬ

    несов. xərcləmək, xərc etmək; sərf etmək, işlətmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАХЕИТ

    ж мн. нет tib. traxeit (traxeyanın selikli qişasının iltihabı)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАКТАТ

    м traktat (1. elmi əsər; 2. dipl. müqavilə, müahidə).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТРАВИТЬ

    ТРАВИТЬ I несов. 1. qırmaq (zəhərlə); травить тараканов tarakanları qırmaq; 2. məc. zəhərləmək: травить организм алкоголем bədəni içki ilə zəhərləmək;

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ТАРХАН

    м tar. tarxan (1. qədim Rusiyada: vergidən azad edilmiş və xüsusi imtiyazları olan mülkədar; 2. bu imtiyazları verən fərman, sənəd)

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • TRAKTAT

    i. treaties

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • TRAKTAT

    сущ. трактат: 1. научное сочинение, в котором рассматривается какой-л. отдельный вопрос, проблема. Fəlsəfi traktat философский трактат, elmi traktat н

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ТРЯХНУТЬ

    ...вахтар (ва я жегьил вахтар) рикIел хкана гьа вахтара хьиз авун; тряхнуть мошной ва я карманом жумартвилелди харж авун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРЕХАТЬ

    несов. разг. 1. тапарар авун, буьгьтен вигьин. 2. кицI элуькьун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОТРЯЖАТЬ

    несов., см. отрядить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОТРАЖАТЬ

    несов., см. отразить

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ОПАХАТЬ

    элкъвена къерехар цун (куьтендалди)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КРЯКАТЬ

    несов. разг. 1. къир-къир авун, къе-къе авун (уьрдегди). 2. кьаркьар авун, кьуркьур авун (туьтуьнив ван ийиз тун); туьд ачухрун

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • КРАПАТЬ

    несов. куьлуь стIалар кIвахьун, стIалар аватун, стIалар кваз хьун (куьлуьз кьери марф къун)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРАНАТ₁

    мин. гранат (багьа къван, къаш).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГРАНАТ

    анар (емиш)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРЯЦАТЬ

    ...ягъун (мес. чуьнгуьр ва маса сим алай затIар), симерив ванер ийиз тун. ♦ бряцать оружием яракьар юзурун, дяве ийида лугьуз кичIерар гун.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • БРЯКАТЬ

    несов., см. брякнуть

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • NARAHAT

    sif. və zərf [fars. na… və ər. rahət] 1. Rahatlığı, dincliyi pozulmuş; rahatsız, rahatlığını itirmiş, təşviş və təlaş içərisində olan. Narahat vəziyyə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • БАРХАТ

    махпур (мехмер)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • СТРАДАТЬ

    1. əzab çəkmək, əziyyət çəkmək, iztirab çəkmək; 2. xəstəlik çəkmək, zərər çəkmək, ziyan görmək

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ГРАНАТ

    nar

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • БАРХАТ

    məxmər

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • NARAHAT

    1. беспокойный, неспокойный, суетливый, шаловливый; 2. неудобный; 3. неудобно;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • İZAHAT

    объяснение, разъяснение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • QRANÁT

    [ital.] 1. Partlayıcı top gülləsi; qumbara. □ Əl qranatı – əl ilə atılan kiçik qumbara. 2. idm. Yüngül atletikada: uzağa və ya hədəfə atılan idman alə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • İZAHAT

    ...etmə; müfəssəl izah. İzahata ehtiyac yoxdur. – Bütün bu yuxarıdakı izahat bizi inandırır ki, cənab Şirvanski “Vətən dili” kitabına qiymət verərkən zə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ОТРЯСАТЬ

    несов., см. отрясти

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • трахнуть

    -ну, -нешь; св. см. тж. трахать 1) только 3 л.; разг. Издать сильный, резкий звук (при падении, выстреле, взрыве) Трахнул взрыв. Оглушительно трахнул

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • трахаться

    см. трахнуться; -аюсь, -аешься; нсв.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
Rahat
Rahat (şəhər) — İsrailin cənubunda yerləşən bir şəhər. Rahat Əliyev — Qazaxıstanın Avstriyadakı keçmiş səfiri. Rahat Xan (d.1940) — Banqladeşli jurnalist.
Rahat (şəhər)
Rahat, (İsrailcə: רַהַט, Ərəbcə: راهط‎) İsrailin cənubunda yerləşən bir şəhərdir. Şəhər, İsrailin Cənub bölgəsində yerləşir. 10 mart 2014-cü il statistikasına əsasən şəhərin əhalisi 60,400-dür. == Tarixi == Şəhər 1972-ci ildə qurulmuşdur. Şəhərə 1994-cü ildən Respublika tabeli şəhər statusu verilmişdir.
Rahat bayraqlar
Rahat bayraqlar— dövlət bayraqları. Vergilərə, əmək haqqına, sosial sığortaya və s. çəkilən xərcləri aşağı salmaq məqsədilə bir sıra inkişaf etmiş ölkələrin sahibkarları öz gəmi¬lərini dövlət bayraqları altında üzdürürlər. Məsələn, gəmilərin ingilis bayrağı altında üzməsi əlavə olaraq vergi güzəştləri əldə etmək deməkdir. Bundan ötrü gəmi şirkətlərinin gəmilərini Qibraltar, Men adası kimi Britaniya limanlarında qeydiy-yata salması kifayətdir.
Rahat Əliyev
Rahat Muxtar oğlu Əliyev (qaz. Raxat Muxtarulı Älïyev; 10 dekabr 1962, Almatı – 24 fevral 2015, Yozefştadt məhkəmə həbsxanası[d]) — Qazaxıstanın Avstriyadakı keçmiş səfiri; Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayevin keçmiş kürəkəni. == Həyatı == Rahat Əliyev 10 dekabr 1962, Alma-Atada anadan olmuşdur. 1980-ci illərdə 2-ci Moskva Tibb İnstitutunda klinika ordinatoru işləmişdir.Qazaxıstandakı karyerası 1990-cı illərin əvvəlindən inkişaf etməyə başlayıb.Müxtəlif vaxtlarda Qazaxıstan Səhiyyə Nazirliyi Xarici İqtisadi Əlaqələr İdarəsinin müdir müavini, iki ticarət şirkətinin baş direktoru və Qazaxıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsi sədrinin müavini vəzifələrində çalışmışdır.2002-ci ildə Qazaxıstanın Avstriya səfiri vəzifəsinə təyin olunmuşdur. 2005-ci ildə vətənə qayıtdıqdan sonra Əliyev karyerasını Xarici İşlər Nazirliyində davam etdirmiş, lakin 2007-ci ildə yenidən Avstriyaya ezam edilib. == Həbsi və vəfatı == Rahat Əliyev Qazaxıstanda iki yüksək rütbəli bank menecerini oğurlatdıraraq qətlə yetirilməsi sifarişini verməkdə ittiham olunub. Belə ki, 2007-ci ildə ölkənin ən iri kredit idarələrindən biri olan "Nurbank"la bağlı yaranmış qalmaqalda onun rolunun olduğu iddia edilmişdir. Özü də "Nurbank"ın səhmdarı olan Rahat Əliyevi 2007-ci ildə həmin bankın rəhbərləri – idarə heyətinin sədri Əbilmajin Gilimov və idarə heyəti sədrinin sabiq birinci müavini Joldas Timirəliyevin oğurlanmasında ittiham edirlər.Onun barəsində Qazaxıstanda qiyabi məhkəmə keçirilmiş və 40 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdi. O, 2007-ci ilin yazından xarici ölkələrdə gizlənirdi.Nəhayət 2014-cü il iyunun 5-də Vyanada tutulub və həmin vaxtdan Avstriyada həbsdə idi; Onun Qazaxıstana ekstradisiya edilməsi məsələsi Avstriya tərəfindən imtina edilib. 2015-ci ilin fevral ayının 24-də Avstriya həbsxanasında intihar edib.
Bağçada rahat yer (film, 1978)
Arvadım mənim, uşaqlarım mənim — kinoalmanaxı 1978-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Kinoalmanax 3 qısametrajlı film-novelladan ibarətdir: "Toy" (rejissor: Nicat Feyzullayev), "Bağçada rahat yer" (rejissor: Ziyafət Abbasov) və "Arvadım mənim, uşaqlarım mənim" (rejissor: Cəmil Fərəcov). Film Mərkəzi Televiziyanın (Moskva) sifarişi ilə "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Əsas rolları Kazım Abdullayev, Hacı İsmayılov, Məlahət Salmanova, Həsən Məmmədov, Ofeliya Məmmədzadə, Şamil Süleymanov, Gülşən Qurbanova və Kamil Məhərrəmov ifa edirlər. == Məzmun == == Film haqqında == == Filmin heyəti == == İstinadlar == == Mənbə == Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh.
Ararat
Ararat — ermənilərin Ağrı dağına verdiyi ad. Ararat rayonu — Vedi rayonunun indiki adı. Ararat (şəhər) — Ermənistanda şəhər. Ararat (kənd) — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indi Vedi (Ararat) rayonunda kənd.
Qranat
Qranat qrupu - Ümumi formulu A3B2 [SiO4]3 olan minerallar; burada A = Mg2+, Fe2+, Mn2+, Ca2+, Y3+, nisbətən az Na+, K+; B=Al3+, Fe3+, Cr3+, Mn3+, nisbətən az V3+, Ti3+, Ti4+, Zr4+, TR3+. Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən. Kubik sinqoniya == Növ müxtəliflikləri == Qessonit – qırmızı rəngli dəmirli qrossulyar; melanit – demək olar ki, tam qara rəngli titanlı andradit; demantoid – rəngi yaşılımtıl-sarıdan zümrüdü - yaşıladək olan andradit və b. == Xassələri == Rəng – müxtəlifdir: ağdan qarayadək (göy rəng istisna olmaqla); pirop – qırmızı; almandin – qırmızı, qonuru-qırmızı, qara; spessartin – sarı, narıncı-sarı, tünd-qırmızı; qrossulyar – rəngsiz, açıq-yaşıl; andradit – qonur, yaşıl, qara; uvarovit – zümrüdü-yaşıl; Mineralın cizgisinin rəngi – müxtəlif çalarlı açıq rəngli; Parıltı – yağlı, şuşə, bəzən almaz; Şəffaflıq – yarımşəffaf, bəzən şəffaf; Sıxlıq – 3,50-4,30: piropun – 3,57, qrossulyarın – 3,60, uvarovitin – 3,83, andraditin – 3,87, spessartinin – 4,19, almandinin – 4,30; Sərtlik – 6,5-7,5; Kövrəkdir; Ayrılma – yoxdur; Sınıqlar – qeyri-hamar, yarımqabıqvari, qabıqvari; Bölünmə – bəzən {110} üzrə; Başqa xassələr – dəmirli növlərinin maqnitlik xassəsi vardır; Morfologiya – kristallar: rombododekaedrik və tetraqon-trioktaedrik; İkiləşmə: nadir hallarda {210} üzrə; Mineral aqreqatları: bütöv dənəvər kütlələr, püruzlar. == Mənşəyi və yayılması == Əsasən uqranditlərlə təmsil olunmuş qranatların ən mühüm yığınları turş maqmatik süxurlarla karbonat süxurlarının (əhəngdaşı və dolomitlərin) endo- və ekzokontakt zonasında kontakt - metasomatik yolla əmələ gəlir. Maqmatik mənşəli qranatlar əsasən piralspitlərə aiddir: pirop ultraəsası süxurlar üçün xarakterikdir; almandin və spessartin isə qranitlərin və qranit peqmatitlərinin tipik minerallarıdır. Metamorfik mənşəli qranatlara ekloqitlərdə, kristallik şistlərdə rast gəlinir. Andradit bəzən hidrotermal damarlarda tapılır. Almandin çökmə süxurların tipik qırıntı mineralıdır. Pirop və almandin dayanıqlı kimyəvi birləşmələr olub, içərisində yerləşdikləri süxurların parçalanması zamanı səpintilərə keçirlər.
Tiamat
Tamat- dünya okeanı-xaos. Şumer-babil mifologiyasına görə duzlu sularından hər şey o cümlədən tanrılar yaranmışdır. Şumer-akkad mifologiyasına - "Enuma eliş"ə görə Tiamat öz sularını Absu ilə qovuşduraraq dünyaya başlanğıc vermişdir. O, əsasən dörd ayaqlı və qamadları olan bir əzayib (div) kimi təsvir edilmişdir. Onun törətmiş olduğu tanrılar ona qarşı mübarizəyə qalxirlar. Marduk onu öldürərək cəsədini ikiyə parçalayaraq onlardan yeri və göyü yaradır.
Trabant
Trabant – Almaniya Demokratik Respublikasıda istehsal edilmiş avtomobil markası. == Tarixi arayış == Müharibədən çıxmış ADR-in hökuməti maya dəyəri ucuz olan bir avtomobil hazırlamaq niyyətinə düşür. Mühəndislər işə girişir və avtomobillə motosikletin qarışığı olan bir mikroavtomobil meydana çıxır. 4 nəfər sərnişin tutumu olan ilk "Trabant P50" 1959-da satışa çıxarılır. Qabaq intiqallı, müstəqil asqılı, mühərriki eninə yerləşdirilmiş bu avtomobil o dövr üçün texnoloji yenilik hesab olunurdu. 1964-cü ildə satışa çıxarılan "P601" isə tarixə "Trabi" kimi düşdü. == Texniki göstəricilər == Avtomobildə hər şey qənaətə hesablanıb. Müharibədən sonra qara metal qıtlığı yaşayan ölkədə avtomobilin karkası duroplast deyilən materialdan hazırlanır. Duroplast pambıq, İpək və hətta (bəzi vaxtlarda) kağız lifləri ilə möhkəmləndirilmiş təkrar emal məhsullarından alınan sərt rezindir. Bu material qəza zamanı sərnişinləri qorumur.
Trakay
Trakay (lit. Trakai, pol. Troki, Qarayca Troch (oxunuşu "Trox"), 1940-cı ilədək "Troki") — şəhər, Litvada rayon mərkəzi. == Etimologiya == Trakay adının mənşəyi sual altına alınmır. Bu meşənin aşağı yarusu mənasına gələn "trakas" sözünün cəmidir. == Tarixi == Litva salnamələrində yazılıb ki, 1321-ci ildə Böyük knyaz Gediminas köhnə Trakayda, indiki Trakaydan təqribən dörd mil məsafədə, bir qəsr tikib və Kernavedən öz paytaxtını ora köçürüb. (Lakin bu torpaqların ilk sakinləri on min il bundan əvvəl burada görünüb). Gediminasın ölümündən sonra Trakay şəhəri onun oğlu Kyastutis, Böyük Trakay knyazı və Jyamayçyunun da paytaxtı olub. Zaman keçdikcə qəsr öz tarixi əhəmiyyətini itirib. XV əsrin əvvəlindən yerin adı yalnız orada yerləşmiş monastır ilə bağlanır.
Traktat
Traktat (yun. traktus - mühakimə) — antik dövrdən başlayaraq müəyyən mövzuda yazılan elmi əsərlər. Ənənəvi olaraq ədəbiyyat nəzəriyyəsi və fəlsəfəyə aid əsərlər də belə adlandırılmışdır. Eyni sözdən yaranmış "traktovka" termini də rus dili vasitəsi ilə Azərbaycan dilinə keçmişdir. Bu termin ədəbi əsəri yozmaq, mənalandırmaq, şərh etmək mənasında işlənir. Orta əsrlərdə traktatları nəzmlə yazmaq ənənəsi var idi, bunlar poetik traktatlar adlanırdı. Sayılırdı ki, şeir dili ağılın daha yüksək və zərif ifadə formasıdır.
Trayan
Mark Ulpi Trayan (18 sentyabr 53[…] – avqust 117, Selinus, Roma imperiyası[…]) — Roma imperatoru, Antoninlər sülaləsindən, romalı olmayan ilk Roma imperatorudur. Təcavüzkar xarici siyasət yeritmişdir. Dakların torpağını (Dakiya əyaləti adı ilə), Nabatiyyə padşahlığını (Ərəbistan vilayəti adı ilə) Romaya birləşdirdi. Trayan Parfiya padşahlığının paytaxtı Ktesifonu (Mədəini) ələ keçirmiş, Ermənisitan və Mesopotamiyanı bütünlüklə işğal etmişdi. Trayan dövründə Romada böyük tikinti işləri görülmüşdü. == Həyat hekayəsi == Trayan İspaniyada, romalı ailəsində anadan olmuş, atası ilə Romanın İudeya və Parfiya hərbi kompaniyalarında sıravi bir legioner kimi iştirak etmişdi. İmperator Narva bu gənc konsulu oğulluğa götürmüş, Reyndə döyüşlərin komandiri kimi göstərdiyi rəşadətə görə ona «Germanski» titulunu vermişdi. 98-ci ildə Narvanın ölümündən sonra Trayan imperator seçilib, ilk növbədə quruculuq işlərinə başlamış məhkəmə sistemini qaydaya salıb təkmilləşdirmiş, yeni küçələr və kanallar çəkdirməklə kommunikasiya sistemini bərpa etmiş, Romanı yeni əzəmətli tikintilərlə bəzəmişdi. Bunlar onun texniki işləri idi. Lakin Trayan tarixə daha çox ölkədə siyasi-mənəvi mühitin təmizləməsi ilə daxil olmuşdu.O, vətəndaş azadlığını və xüsusilə söz azadlığını görünməyən dərəcədə yüksəltmiş, ölkədə hökm sürən donos və xəbərçilik maşınını məhv etmişdi.
Arhat
Arhat (sanskritcə: ləyaqətli, hörmətli, məşhur) — buddizmdə "nirvanaya daxil olmağa layiqli" olan; Budda müqəddəsi, ilk dəfə Budda Şakyamuni özünü arhat adlandırmış, ondan sonra şagirdləri va ardıcılları da bu adı ("Buddadan sonrakı Buddalar") daşımışlar. Hinayana məktəblərində, xüsusilə therevadada arhatliq ruhani kamilliyinin yüksək pilləsidir; arhat həyatını başa vurduqdan sonra bir daha yenidəndoğulma vərhələsini yaşamır, birbaşa nirvanaya keçir. İnsan təbiətinin bütün qeyri-kamilliklərindən, "mən" haqqında yanlış fikirlərdən tam azad olmuş arhat (kişi, yaxud qadın) üçlü biliyə (özünün əvvəlki doğulmaları, başqa şəxslərin doğulmaları və əqli pozuntunun aradan qaldırılması haqqında) malikdir. Mahayana ədəbiyyatinda arhatlarin "Budda torpaqlarında (buddha-kşetra) yaşamasında bəhs olunur. Mahayana ikonoqrafiyasında arhatın təsvirinə tez-tez rast gəlinir: məsələn, "Budda 16 böyük arhatın əhatəsində" adlı məşhur əsərdə.
RASAT
RASAT — Araşdırma Peyki Türkiyənin və TÜBİTAK UZAY ın BiLSAT peykindən sonra sahib olduğu ikinci uzaqdan müşahidə peykidir. Yüksək keyfiyyətli optik göstərmə sistemi və Türk mühəndisləri tərəfindən hazırlanan yeni modullara malik olan RASAT, Türkiyədə hazırlanmış və istehsal edilən ilk yer müşahidə peykidir.
Rabat
Rabat (ərəb. الرباط‎ — ar-Rabāṭ və ya ar-Ribāṭ, mənası "möhkəmləndirilmiş qəsr") — Mərakeşin paytaxtı və üçüncü ən böyük şəhəri.
Tasat
Tatsat (yun. Τατζάτης), Tasat (erm. Տաճատ, translit. Tasat), və ya Tatsati (yun. Τατζάτιος) — erməni əsilli Bizans və Abbasi sərkərdəsi. O, 782-ci ildə dönəklik edərək Abbasilər xilafətinin tərəfinə keçmiş və Ərməniyyənin əmiri təyin olunmuşdur. == Həyatı == Tatsat erməni əsilli Andzevatsi zadəgan ailəsindən idi. Onun 750-ci illərdə Bizans imperiyasına gələrək imperator V Konstantinə (hak. 741–775) xidmət etməyə başladığı güman olunur. O, V Konstantinin hakimiyyəti dövründə türk əsilli bulqarlarla vuruşmuş, təqribən 760-cı ildə strateq vəzifəsinə yüksəlmişdir.
Trdat
Trdat (parf 𐭕𐭉𐭓𐭉𐭃𐭕, Tīridāt; qra. Տրդատ, Trdat) — İran mənşəli söz. Mənası – "tanrı Tir tərəfindən verilmiş". == Parfiya == I Tiridat (Parfiya çarı) (e.ə. 211). II Tiridat, hakimiyyəti təq. e.ə. 30–26. III Tiridat, hakimiyyəti təq. e.ə.
Arabat boğazı
Arabat boğazı - Kryac adasını Arabat əqrəbindən (Ukrayna, Krım yarımadası) ayırır. Azov dənizini Sivaş körfəzi ilə birləşdirir. Uzunluğu 6 km, eni ortalama olaraq 100 m, Azoz dənizi ilə birləşdiyi yerdə 150 m təşkil edir. Yaxın zamanlara qədər boğaz mövcud olmamış və Arabat bərzəxi üzərində dəmir yolu fəaliyyət göstərmişdir. 1970-ci ilin mart ayında bölgədə baş verən və gücü 30–35 km/s-a çatan fırtına baş verir və nəticədə bərzəx boğaza çevrilir. Rusiya vətəndaş müharibəsində Ağlarla Qırmızılarla baş verən əsas döyüşlər burada olmuşdur. Sahillərində yaşayış məntəqəsi yoxdur.
Ararat (kənd)
Dəvəli, Ararat — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Vedi (Ararat) rayonunda kənd.1728-ci ildən mə'lumdur == Tarixi == Rayon mərkəzindən 14 km məsafədə, Vedibasar çayından axan arxın yanında yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. 1828–1829-cu illərdə kəndə İrandan gəlmə ermənilər yerləşdirildikdən sonra əhali qarışıq yaşamışdır. 1975-ci ildə kənd Ararat adlandırılmışdır. == Toponimi == Toponim qacarların bir boyu olan dəvəli etnonimi əsasında əmələ gəlmiş etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Ararat qoyulmuşdur. XVII əsrin əvvəllərinə aid ermənicə mənbədə Davalonots kimi qeyd olunmuşdur. Ehtimal ki, orta əsrlərdə Anadoluda mövcud olmuş Dəvəlu bölgəsindən gəlmiş ailələrin özləri ilə gətirdikləri addır. 1588-ci ilə aid mənbədə Azərbaycanda qışı Qarabağda keçirən bir el də Davilu adlanırdı.
Ararat (şəhər)
Ararat — Ermənistanda şəhər.
Ararat Respublikası
Ararat Respublikası və ya Kürd Ararat Respublikası(Kürd: Komara Agiriyê, کۆماری ئارارات və Kürd: Komara Araratê) özünü Kürd dövləti elan etmişdi. Türkiyənin şərqində, mərkəzi Karaköse vilayətində yerləşirdi. Agirî, kürd dilində Ararat adlanır. == Tarixi == Xoybun partiyasının mərkəzi komitəsinin rəhbərlik etdiyi Ararat Respublikası 28 oktyabr 1927-ci ildə və ya 1928-ci ildə, Türkiyənin cənub-şərqindəki kürdlər arasında üsyan dalğası zamanı müstəqillik elan etdi. Xoybunun ilk iclasında İhsan Nuri Paşa Ararat qiyamının hərbi komandiri elan edildi. 1927-ci ilin oktyabrında Kürd Ava, və ya Ararat Dağı yaxınlığındakı bir kənd olan Kürdəva, Kürdüstanın müvəqqəti paytaxtı olaraq təyin edildi. Xoybûn Böyük Güclərə və Millətlər İttifaqına müraciət etdi və eyni zamanda İraq və Suriyadakı digər kürdlərlə əlaqə yaratmaq üçün mesajlar göndərdi. Ancaq Türkiyə tərəfindən edilən təzyiq altında, Britaniya İmperiyası və Fransa Xoybun üzvlərinin fəaliyyətlərinə məhdudiyyətlər qoydular. Türk ordusu sonradan 1930-cu ilin sentyabrında Ararat Respublikasını məğlub etdi.
Ararat dialekti
İrəvan dialekti (erm. Երևանի բարբառ Yerevani barbař) — şərqi erməni dilinin İrəvan və onun ətrafında danışılan dialekti. Qrabar sözləri İrəvan dialektinin lüğət tərkibinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Tarix boyu bu dialekt bir çox dillərin, xüsusən də rus və fars dillərinin təsirinə məruz qalmışdır və bu gün çoxlu alınma sözlər var. Bu gün erməni dilinin ən geniş yayılmış dialektidir.Tarixən bu dialekti əsasən danışıldığı Ağrı vadisinə istinadən Ararat dialekti kimi tanınırdı. XIX əsrdə müasir ədəbi erməni dilinin yaradılması üçün səylər göstərilmişdir. 1841-ci ildə erməni yazıçısı Xaçatur Abovyan İrəvan dialekti yazdığı "Ermənistanın yaraları" romanını tamamlamışdır. 1918-ci ildə İrəvan Birinci Ermənistan Respublikasının paytaxtı elan edildiyinə görə İrəvan dialektinin əhəmiyyəti artmışdır. Sovet dövründə şərqi erməni dili və İrəvan dialekti üstünlük təşkil edən rus dilinin güclü təsiri altına düşmüşdür və 1980-ci illərin sonunda ruslaşdırma erməni dilinin gələcəyi üçün zərərli hesab edilmişdir.Bu gün İrəvanda yaşayan ən azı 1 milyon insan danışıq ermənicəsinin əsasını təşkil edən İrəvan dialektində danışır. Bundan əlavə, Ermənistanda, qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasında və Gürcüstanın Samtsxe-Cavaxetiya regionunda faktiki olaraq bütün dialektika təhsil sistemi vasitəsilə İrəvan dialektinin təsiri altındadır.
Ararat mahmızçiçəyi
Ararat mahmızçiçəyi (lat. Delphinium araraticum) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin mahmızçiçək cinsinə aid bitki növü.
Ararat mərzi
Ararat mərzi (erm. Արարատի մարզ) — Ermənistan Respublikasında I dərəcəli inzibati–ərazi vahidlərindən biri. İnzibati mərkəzi Artaşat şəhəridir.
Ararat qəbiristanlığı
Ararat Massis erməni qəbiristanlığı və ya sadəcə Ararat qəbiristanlığı — ABŞ-də, Kaliforniya ştatının Fresno şəhərində erməni qəbiristanlığı. 1885-ci ildə əsası qoyulan qəbiristanlıq ABŞ ermənilərinin tarixində bir çox görkəmli şəxsiyyətin, o cümlədən Soqomon Teyliryan, Viktor Maqakyan və Vilyam Saroyanın dəfn olunduğu yerdir. Ararat Massis qəbiristanlığı bir əsrdən artıq müddətdə Ermənistan və Yaxın Şərqdən kənarda tikilmiş yeganə erməni qəbiristanlığı idi.
Ararat rayonu
Vedi rayonu, Ararat rayonu — Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan Respublikası) Vedibasar mahalı rayonu ərazisində rayon. Mərkəzi Böyük Vedi şəhəridir. == Tarixi == 1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. 1968-ci il mayın 5-nə qədər Vedi rayonu, həmin tarixdən isə Ararat rayonu adlandırılıb. Ərazisi 1399 kv. km-dir. Rayon mərkəzi Böyük Vedidir. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 49 km-dir. Vedi rayonu Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan Respublikası) ilə Türkiyə arasında dağarası düzənlik olan Ağrı vadisində yerləşir. Bu düzənliyin uzunluğu 90 km, dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 850-1000 metrdir.