Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • asar 2021

    asar

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ASAR

    is. [ər. “əsər” söz. cəmi] köhn. 1. Əlamət, əsər, nişanə. Ol Məşhədə Zeyd olub mücavir; Asari-sədaqət etdi zahir. Füzuli. Bir neçə ildən sonra Yusif S

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ASAR

    1. произведения; 2. памятники; 3. следы, знаки, признаки;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ASAR

    сущ. устар. 1. следы, знаки, признаки 2. произведения, труды, сочинения 3. памятники

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ASAR

    ə. «əsər» c. əsərlər. Asari-ətiqə köhnədən qalmış mədəniyyət abidələri, tarixi abidələr; asari-güzidə seçilmiş əsərlər.

    Tam oxu »
    Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti
  • ЯСАР

    сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра юхсул, кесиб кас. "Ам са ясар я. Р.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯСАР

    сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра яс хьанвайди. Иеси вай ясардин. Ф.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЯСАР¹

    yası olmuş, ölmüş (adam).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯСАР²

    1. bacarıqsız, fərasətsiz, fərsiz, yas(s)ar (məh.); 2. kasıb, yoxsul, fağır, aciz (adam).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • АГАР-АГАР

    АГАР-АГАР, АГАР м aqar-aqar (dəniz yosunlarından alınan, bakteriologiyada və qənnadı işlərində işlədilən qatı bitki həlimi).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • aqar-aqar 2021

    aqar-aqar

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • агар-агар

    -а; м. (от малайск. agar - желе) см. тж. агаровый Студенистое вещество, получаемое из морских водорослей (применяется в лабораторной практике, бумажно

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • AQAR-AQAR

    сущ. тех., биол. агар-агар (растительный студень, получаемый из некоторых морских водорослей)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ANAR

    anlayar, başa düşər, yada salar.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AÇAR

    ключ (от замка)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AXSAR

    sif. Axsaq, axsayan.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AÇAR

    ...açmaq və ya bağlamaq aləti. Qapı açarı. Stolun açarı. Şkaf açarı. – Sən də açılmamış bir dəfinəsən; Açarı qeyb olan bir xəzinəsən. M.Müşfiq. // Məc.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ACAR

    ...Qafqazda yaşayan xalqlardan birinin adı, həmin xalqa mənsub olan adam. Acar ədəbiyyatı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AYAR

    is. dan. 1. Barama, pambıq və s. bu kimi xam mallardan əldə edilən xalis malın miqdarı. 2. bax əyyar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AZAR

    ...N.Vəzirov. [Həkim:] …Ciddi müalicə edilsə, ümid var ki, azar rəf olar. Ə.Haqverdiyev. □ Azar gəzmək – yoluxma xəstəliyi düşmək, yayılmaq, sirayət etm

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AVAR₁

    ...kürək, qayıqçı kürəyi. Avar çəkmək. – Şamil bütün qüvvəti ilə avar çəkərək, qayığı gölün o biri sahilinə doğru sürürdü. A.Şaiq. Bədən tərbiyəsi hərək

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AVAR₂

    is. məh. Keçmişdə kənd evlərinin damına döşənən qamışaoxşar ot; ümumiyyətlə, qaba quru ot

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AVAR₃

    is. 1. Əsas kütləsi Dağıstanda yaşayan Qafqaz xalqlarından birinin adı və bu xalqa mənsub adam. Avar dili Qafqaz dillərinin Dağıstan qoluna daxildir.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AVŞAR

    is. məh. Şəlalə, şır-şır, şırran.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AŞKAR

    ...qabağında olan, bəlli, məlum. Aşkar məsələ. Aşkar iş. □ Aşkar etmək – meydana çıxarmaq, üzə çıxarmaq, bəlli etmək, göstərmək, üstünü açmaq, müəyyənlə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AŞQAR

    ...şeyin tərkibinə daxil olan maddə, ünsür; xəlitə. Bu unda aşqar var. – Hamısı Allah bəndəsi … akulə düyüsünə Tərtər düyüsündən aşqar vurmayan [adamlar

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ASAN

    ...zəhmətsiz rəf edilə bilən; yüngül (çətin ziddi). Asan məsələ. Asan iş. Asan sənət. Asan yol. – Rəsmdir rənc çəkən karını asan eylər. S.Ə.Şirvani. [Qə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ASTAR

    ...və ya çəkilən parça. Yorğan astarı. Paltar astarı. İpək astar. Astar çəkmək. 2. Ümumiyyətlə, hər hansı bir şeyin iç, dal tərəfi; toxunma şeylərin tər

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • AMAR

    sakit, xoşbəxt, qayğısız

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ACAR

    аджарец (народ)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AXAR

    1. текучий, поточный; 2. сток;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ASAN

    1. легкий, несложный, нетрудный; 2. несложно, легко;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ALAR

    yetkinləşmək; çəmənlik; tayfa adı

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AĞAR

    ağ kişi; böyük qəhrəman, cəsur pəhləvan

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AFŞAR

    çevik, ovçuluğu sevən; qədim türk tayfalarından biri

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ACAR

    xalq və bu xalqa mənsub adam; qarışdırılmış; seçilmiş.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ЯЩУР

    ...дабакь (маларин сивер акъатдай, кIвачер дабакь жедай, хирер жедай азар).

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЯЩЕР

    1. зурба чурчул (Африкада ва Азиядин кьиблепата жедай 2. уст. см. ящерица

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЯСАК

    ист. дегьек (куьгьне заманди шейэралди гудай харж)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЯСАК

    1. işarə, siqnal

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • AZAR

    1. болезнь, недуг; 2. беспокойство, хлопоты, заботы; 3. эпидемия;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AŞQAR

    примесь, подмесь, лигатура

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AŞKAR

    1. ясный, явный, очевидный; 2. ясно, явно, очевидно;

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ASTAR

    1. подкладка; 2. изнанка; 3. предварительная окраска, грунт, мазок

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • AVAR

    1. весло; 2. аварец (народность, проживающая в Дагестане); 3. аварский:

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ƏŞAR

    is. [ər. “şeir” söz. cəmi] Şeirlər. Şairəm, çünki vəzifəm budur əşar yazım; Gördüyüm nikü bədi eyləyim izhar, yazım. M.Ə.Sabir. …Hərəmiz bir istəkan ç

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • HASAR

    ...barı, sədd. Bağın hasarı. Hasardan aşmaq. – Böyük bir qala var, dörd yanı hasar; Daşında paslanmış əski yazılar. S.Vurğun. Arxa tərəfdən taxta hasarı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • HASAR

    ограда, изгородь, заграждение

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • TASAR

    проект

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ПСАРЬ

    м кицIербан (вилик заманда помещикдин гъуьрчен кицIериз килигдай къуллугъчи)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • AFŞAR

    çevik, cəld; ovçuluğu sevən (Oğuz tayfalarından birinin adı)

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AYAR

    ürəyiaçıq, gülərüzlü; itigözlü; məhsuldar

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AVAR

    ...Qədim türk tayfalarından biri. VI əsrdə Mərkəzi Avropada Avar xaqanlığını yaratmışlar.

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AŞUR

    məhərrəm ayının 10-cu günü (661-ci ildə Kərbəlada İmam Hüseyn və tərəfdarlarının qətlə yetirildiyi gündür)

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • AŞİR

    məhərrəm ayının 10-cu günü (661-ci ildə Kərbəlada İmam Hüseyn və tərəfdarlarının qətlə yetirildiyi gündür)

    Tam oxu »
    Azərbaycan kişi adlarının izahlı lüğəti
  • ЯШЛУДАКАЗ

    нар. гзаф яшар авайдаз хас тегьерда.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • YARIYETKİN

    прил. бегьем агакьнавачир, бегьем яшар тахьанвай.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YAŞLANMAQ¹

    гл. яшлу хьун, гзаф яшар хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • BOYUNDURUQLATMAQ

    icb. викӀиник кутаз тун (мес. яцар, гамишар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ВОЗМУЖАЛЫЙ

    яшар тамам хьайи, агакьай, бегьем итим хьанвай.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • OTURUŞMAQ

    ...ацукьун (гзаф инсанар, гьар сад са чкадал); 2. пер. яшар хьун, яшар алатун, агьил хьун, куьгьне хьун, кьуьзуь хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YAŞIÖTMÜŞ

    прил. яш алатнавай, жегьилвилин яшар алатна агьил хьанвай.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YAŞLI¹

    прил. 1. яшлу, гзаф яшар авай, агьил; yaşlı qadın яшлу дишегьли; // сущ. яшлуди, жегьил туширди; 2. ... яш авай, яшар ... тир; уьмуьр ... йис тир, ...

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • НЕСОВЕРШЕННОЛЕТНИЙ

    балугъ тушир, яшар тамам тушир, тамам яшдихъ агакь тавунвай.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • YƏDİ-HASAR

    сущ. муз. “Еди-Асар” (оборот в мугаме “Забул-сегях”)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ÇOXYAŞLI

    прил. гзаф яшар авай, гзаф яшарин; кьуьзуь (мес. дишегьли, ттар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • HO,

    HO-HO межд. гьав, иш (яцар гьалун патал лугьудай гаф).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • KİÇİKYAŞLI

    прил. яшар тӀимил авай, гъвечӀи яшдин; яшдиз гъвечӀи (мес. аялар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ЯХ

    нар. кӀвачи-кӀвачи, улакьда авачиз. Ях къекъведа ~ яргъал яшар къведа. Р.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • YAŞID

    сущ., прил. тай, садахъ галаз са яшда авай(ди), яшар сад тир(ди).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • АМБА

    dial. çox, çoxlu, xeyli; амба яшар хьун yaşa dolmaq, qocalmağa başlamaq, ahıllaşmaq.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • YASSAR

    прил., сущ. нугъ. 1. ясар, алакьун авачир, гъиляй кар текъвер, ферсуз; 2. гзаф чиркин.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YAŞIDLIQ

    сущ. садахъ галаз са яшда хьунухь, яшар сад тирвал, тай (таяр) тирвал.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • GƏNCLİK

    сущ. 1. жегьилвал; жегьил вахт (яшар); 2. жегьил несил; жегьилар; 3. жегьилвилиз талукь (хас) тир; жегьилвилин.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ƏTİQ(Ə)

    ...къадим, куьгьне; // сущ. къадим затӀ, якьур затӀ; asari-ətiqə кил. asar.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • КЪАРАМАЛ

    ...-да; -ар, -ри, -ра еке крчар алай гьайванар (калер, гамишар, яцар).

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • HAQLAMAQ

    ...агакьарун, агакьарна кьун, галтугна кьун; 2. пер. агакьун (мес. яшар пудкъадав).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • HƏMTA(Y)

    [fars.] сущ. са яшдин, сад хьиз яшар авай, са къатда авай, тай, таяр.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • MƏKTƏBYAŞLI

    прил. мектебдиз (школадиз) фидай яшар агакьнавай (мес. аял); // сущ. гьа яшда авай аял.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • TƏLAŞLA

    ...Həlimə təlaşla soruşdu (C.Əmirov); Sakitcə sualların danışığına qulaq asar (İ.Şıxlı).

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti
  • AHIL

    [fars.] 1. прил. агьил, яшар хьанвай, яшлу, кьуьзуь жезвай; 2. сущ. агьил итим (ва я паб).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СОЛИДНЫЙ

    1. бегьем, тамам. 2. яшлу, бегьем яшар хьанвай. 3. еке, хейлин; солидная сумма бегьем еке пул, хейлин пул.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • QOŞDURMAQ

    ...гилитӀиз тун, кутӀуниз тун (мес. трактордик лафет, арабадик яцар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • YASSARLANMAQ

    гл. нугъ. 1. ясар хьун, кардиз виже текъвер гьалдиз атун; куьт хьун; 2. чиркин хьун, пис хьун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • РОВЕСНИК

    тай, яшар сад тирди; они ровесники абур таяр я, абур са яшдинбур (са яшда авайбур) я.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ГЪВЕЧӀИЗАМАЗ

    нар. яшар тӀимил тир гьалда амаз. ГъвечӀизамаз аялдиз жуван хайи чӀал кӀанарун важиблу я. ЛГ, 2005,10. ХӀ

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ТӀАЯ

    ...нугъ. гьинава? "Гила тӀая ви девлетар?! Асланарни жейранар, Яцар, миргер къизил балугъ?! - Гьарайна за лезги вацӀуз. Н. С. Самур.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • BOYUNDURUQLAMAQ

    ...кутун, гьайванрин гардандал вик гьалдун; öküzləri boyunduruqlamaq яцар викӀиник кутун; 2. пер. лукӀ авун, асир авун, лукӀвилик кутун.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ERKƏKLİK

    сущ. 1. эркеквал, эркек инсан ва я гьайвандин гьал; 2. яшар хьун, чӀехи хьун, агакьун (гада аял); 3. рах. векъивал, кубутвал, тербиясузвал.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • HƏMSİN

    [fars. həm və ər. sinn] сущ., прил. са яшдин, сад хьиз яшар авай, са къатда авай, тай, таяр (тир).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • СОВЕРШЕННОЛЕТИЕ

    яшарин (яшдин) тамамвал, балугъвал; достигнуть совершеннолетия яшар тамам хьун, балугъ хьун (вич-вичин ихтиярда жедай, вири ихтиярар жедай яшдихъ аг

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • BİRYAŞLI

    ...тамам хьанвай (мес. ттай); // са чӀуран (гьайван); 2. са яшдин, яшар барабар тир, тай (мес. жегьилар).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • ВИК

    ...акуна... Лезги халкьдин махар.... туьрез викӀинихъ вегьенвай яцар, гагь гуьнейрал хкаж жез, гагь къузайрай эхвичӀиз, яваш-яваш физвай. Гь. Къ. Ч

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ВИК

    ...акуна... Лезги халкьдин махар.... туьрез викӀинихъ вегьенвай яцар, гагь гуьнейрал хкаж жез, гагь къузайрай эхвичӀиз, яваш-яваш физвай. Гь. Къ. Ч

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ИЕСИСУЗВИЛЕЛДИ

    нар. иесисузвал хас яз. Яцар иесисузвилелди хуьн себеб яз вири яхун гьалда ава. И. В. Чирхчир. Придавал муьжуьд кавха. Антоним: иесивилелди.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЦИФРА

    ...-ада; -яр, -йри, -йра кхьинра кьадар къалурдай лишан. Вичин яшар къалурдай цифраяр виридаз бегенмиш жедач. Р. Синоним: рекъем.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • жуьт

    (-уьни, -уьна, -ер) - 1.1. пара : са жуьт яцар - пара быков. 1.2. чёт, чётное число :жуьтма тек? - чёт или нечет?; жуьт число - чётное число. 2. парны

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • вик

    (викӀини, викӀина, викӀер) - ярмо : гъуьлни паб са викӀиник квай яцар я (погов.) - муж и жена - пара быков в одной упряжке (букв. ярмо).

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • CÜT¹

    ...corab са жуьт гуьлуьтар; 2. жуьт, кьвед, кьве кьил, къуша (мес. яцар); 3. кьве барабар цифрадиз пайиз жедай, жуьт (цифра).

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • РАГЪВАЦ

    сущ.; -а, -а; -ацар, -ацри, -ацра рагъул рангунин кицӀин лакӀаб. Вичин виликай квахьай рагъвацан кӀирер кьамалай адан гарданда гьатна. А. Исм. Эхир

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • SİFCİMMƏX’

    ...Gəncə, Şəmkir) 1. sıx oturmaq, sıxlaşmaq (Çənbərək, Şəmkir). – A:sar, ə:nə sifcin, məndoturum (Çənbərək) 2. məc. sıxılmaq, utanmaq (Gəncə). – O qarı

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ЛЕТА

    ед. нет 1. йисар; сколько тебе лет? ви шумуд йис я? 2. яш, яшар. ♦ в летах яшлу, агьил; на старости лет кьуьзуь кьиляй, яшлу хьайила.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ELLİKLƏ

    ...düşəndə, elliklə bir iş lazım gələndə buraya toplaşıb ağsaqqallara qulaq asar, görüləcək işlər barədə tədbir tökərdilər. İ.Şıxlı.

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • ЯЦАРХЪАН

    нугъ., сущ.; -ди, -да; -ар, -ри, -ра керекул.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • АШАРАТ

    кил ГЬАШАРАТ.

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ASARİ-ƏTİQƏ

    сущ. памятник старины, остатки прошлого

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ASARİ-ƏTİQƏ

    памятники старины, древности, археологические памятники

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
OBASTAN VİKİ
Asar
Asar(lar) - German-skandinav mifologiyasında Asqardda yaşayan ali tanrılara deyilir. Asarların başçı Odin sayır. Digər mədəniyyətlərdə: türk, altay, monqol və tibet mifologiyalarında tanrılar yurdu. Azar olaraq da deyilər. Tanrıların yaşadığı səma deməkdir. Eyni söz tanrı mənasına da gəlir. Azəri millət adının buradan törədiyini irəli sürən bəzi görüşlərdə mövcuddur. Tibet və monqol mətnlərində də iştirak edən, hətta Skandinaviya mifologiyalarında belə bənzər bir sözlə "Aesir" şəklində Tanrılar birliyini ifadə edən ortaq bir ünsürdür. Asarı sözcüyü də Tibetcədə Göy Tanrılarını təyin etməkdə istifadə edilər. Monqolcada asar çadır deməkdir.
Asar (mifologiya)
Asar (bolqarca: Acu, boşnakca: Æsiri, rusca: Асы, azərbaycanca: Asar) — türk, monqol və Tibet mifologiyalarında Tanrıların vətəni. Azar olaraq da deyilir. Tanrıların yaşadığı göy üzü deməkdir. Eyni söz ilah anlamına da gəlir. Azəri adının buradan törədiyini irəli sürən şəxslər də vardır. Tibet və monqol mətnlərində də yer alan, hətta Skandinaviya mifologiyasında belə bənzər sözlə “Aesir” formasında Tanrılar topluluğunu ifadə edən ortaq ünsürdür. Asarı sözü də tibetcədə səmavi Tanrıları ifadə etməkdə istifadə eidlir. Monqolcada asar çadır deməkdir. Türklərdə göyün böyük çadır olaraq qəbul edilməsi fikrinin bir başqa örnəyidir. Çoxtanrılı dinlərin demək olar ki, hamısında Tanrılar topluluğunun insanlardan uzaq bir yerdə (çox zaman göylərdəki dağda) yaşadığı inancı geniş yayılmışdır.
Asara
|status = Şəhər }} Asara— İranın Əlburz ostanının Kərəc şəhristanının Asara bəxşində şəhər və onun mərkəzi. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 1,030 nəfər və 282 ailədən ibarət idi. Asara şəhəri,Asara,Rey Zəmin, Sira, və Pol Xab kəndlərinin birləşməsindən yaranıb.
Asaraceae
Zəravəndkimilər[mənbə göstərin] (lat. Aristolochiaceae) — i̇stiotçiçəklilər sırasına aid bitki fəsiləsi.
Asarcornis
Ağqanad ördək (lat. Asarcornis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Asarhaddon
Asarhaddon (akkad. Aššur-aha-iddina, Aşşur-axa-iddin; mənası – "Aşşur mənə qardaş verdi") — e.ə. 680–669-cu illərdə hakimiyyətdə olmuş Assuriya çarı. O, Sennaxeribin oğlu olmuşdur. Asarhaddonun hakimiyyətinə aid qeydləri olan mixi lövhələr – "Annallar" qorunub saxlanılmışdır. Onlar Britaniya muzeyində saxlanılır.
Asarum
Çobandüdüyü (lat. Asarum) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Asarum acuminatum
Kanada çobandüdüyü (lat. Asarum canadense) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Asarum acuminatum Asarum canadense var. acuminatum Asarum canadense var. ambiguum Asarum canadense var.
Asarum canadense
Kanada çobandüdüyü (lat. Asarum canadense) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Asarum acuminatum Asarum canadense var. acuminatum Asarum canadense var. ambiguum Asarum canadense var.
Asarum caudatum
Asarum caudatum (lat. Asarum caudatum) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum crispulatum
Asarum crispulatum (lat. Asarum crispulatum) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum europaeum
Avropa çobandüdüyü (lat. Asarum europaeum) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum hartwegii
Asarum hartwegii (lat. Asarum hartwegii) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum lemmonii
Asarum lemmonii (lat. Asarum lemmonii) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum marmoratum
Asarum marmoratum (lat. Asarum marmoratum) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum maximum
Asarum maximum (lat. Asarum maximum) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum reflexum
Kanada çobandüdüyü (lat. Asarum canadense) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Asarum acuminatum Asarum canadense var. acuminatum Asarum canadense var. ambiguum Asarum canadense var.
Asarum rubrocinctum
Kanada çobandüdüyü (lat. Asarum canadense) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Asarum acuminatum Asarum canadense var. acuminatum Asarum canadense var. ambiguum Asarum canadense var.
Asarum sieboldii
Zibold çobandüdüyü (lat. Asarum sieboldii) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Asarum splendens
Asarum splendens (lat. Asarum splendens) — bitkilər aləminin i̇stiotçiçəklilər dəstəsinin zəravəndkimilər fəsiləsinin çobandüdüyü cinsinə aid bitki növü.
Caltha asarifolia
Bataqlıq sunərgizi (lat. Caltha palustris) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin sunərgizi cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Caltha alpestris Schott, Nyman & Kotschy Caltha alpina (Schur) Schur Caltha arctica R.Br. Caltha arctica subsp. caespitosa (Schipcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp. caespitosa A.P. Khokhr. Caltha arctica subsp. membranacea (Turcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp.
Caltha natans var. asarifolia
Bataqlıq sunərgizi (lat. Caltha palustris) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin sunərgizi cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Caltha alpestris Schott, Nyman & Kotschy Caltha alpina (Schur) Schur Caltha arctica R.Br. Caltha arctica subsp. caespitosa (Schipcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp. caespitosa A.P. Khokhr. Caltha arctica subsp. membranacea (Turcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp.
Caltha palustris subsp. asarifolia
Bataqlıq sunərgizi (lat. Caltha palustris) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin sunərgizi cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Caltha alpestris Schott, Nyman & Kotschy Caltha alpina (Schur) Schur Caltha arctica R.Br. Caltha arctica subsp. caespitosa (Schipcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp. caespitosa A.P. Khokhr. Caltha arctica subsp. membranacea (Turcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp.
Caltha palustris var. asarifolia
Bataqlıq sunərgizi (lat. Caltha palustris) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin sunərgizi cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Caltha alpestris Schott, Nyman & Kotschy Caltha alpina (Schur) Schur Caltha arctica R.Br. Caltha arctica subsp. caespitosa (Schipcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp. caespitosa A.P. Khokhr. Caltha arctica subsp. membranacea (Turcz.) Khokhr. Caltha arctica subsp.
Feliks de Asara
Feliks de Asara — ispanyalı səyyah və təbiət alimi. Onun qardaşı don Xose Nikolas de Asara məşhur diplomat idi. == Haqqında == İlk öncə Asara hərbi hissədə mühəndis kimi karyeraya başlayır. Bir neçə ekspedisiya getdikdən sonra o ispan hərbi briqadasına generalı olur. 1781-ci ildə o İspaniya və Portuqaliyanın müstəmləkəsi olan Cənubi Amerikaya sərhəddini tam təyin etmək üçün gedir və 1801-ci ildə orda olur. Vətəninə qayıtmamışdan öncə qardaşı Xoseyə göndərir. o burada etdiyi zooloji qeydlərindən kitab dərc edir. 1802-ci ildə Madriddə "Apuntamientos para la Historia natural de los cuadrúpedos del Paraguay y Río de la Plata" kitabını çap etdirir. Qayıdandan sonra isə Asara "Voyage dans l’Amérique méridionale" kitabına dərc elətdirir.
Abar
Abar - qədim türk mənşəli tayfanın adıdır. Bu tayfa adının avar variantı da məlumdur. Eramızın II-III əsrlərində Kür sahilində Obaren adlı tayfanın yaşaması ədəbiyyatda göstərilir.V əsr erməni müəllifi Yeqişenin Balasakanda aparan adında tayfanın yaşadığını qeyd etmişdir(21, 96). Etnonim av+ar formasında düzəlmişdir. Tədqiqatçılar ar, ər sözünün türk dillərindəki ər "kişi, qəhrəman, igid" mənasında olduğunu qeyd edirlər. Etnonimin birinci hissəsi olan av elementinə gəlincə isə onun ab variantının işlənməsi türk dilləri üçün xarakterik olan bv keçidi ilə əlaqədardır. Beləliklə, qədim türk tayfasının adı abar(avar) olmuş və bu tayfa Qafqazın müxtəlif regionlarında, o cümlədən də Ermənistan ərazisində yaşamışdır. == Abar sözü ilə bağlı coğrafi adlar == Ermənistanda türk mənşəli abar(avar) tayfasının adından düzəlmiş Aşağıdakı etnotoponimlər qeydə alınmışdır: ABARAN- Irəvan xanlığında mahal adı; Alagöz (Ələyəz) və Pəmbək dağ silsilələri arasında Kasax (əsli Qazax) çayının yuxarı axınında yaylaq adı; İrəvan qəzasında çöl adı, İrəvan xanlığının Abaran mahalında çay adı 1728-ci ildə Irəvan əyal ətinin Karbi nahiyyəsində kənd adı; ABARANOĞLU – 1590-cı ildə Rəvan əyalətinin Abaran nahiyyəsində kənd adı; AVARAN-Irəvan quberniyasının Eçmiadzin qəzasında kənd adı; BAŞ ABARAN - Irəvan xanlığında mahal adı. Əsasında abar(avar) tayfasının adı duran etnotoponimlər yalnız Ermənistan ərazisində yayılmamışdır. Bu etnotoponimin başqa ərazilərdə yayılması da aşkara çıxarılmışdır.
Ahar
Əhər (azərb. اهر‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanındakı Əhər şəhristanının inzibati mərkəzi. 2016-cı il hesablamalarına görə Şərqi Azərbaycan ostanının ən çox əhali məskunlaşan IV şəhəridir. Əhalisinin sayı 100,641 nəfər və ya 20,844 ailə olmuşdur. Əhər 18 və 19-cu əsrlərdə Qaradağ xanlığının paytaxtı olmuşdur. == Təbii fəlakətlər == 2012-ci il, 11 avqust tarixdə, şənbə günü, günorta saatlarında Təbriz və Əhər şəhərləri yaxınlığında 6.4 və 6.3 gücündə təkanlar baş vermiş və bundan sonra 55-dən artıq afterşok qeydə alınmışdır. Zəlzələdə xeyli sayda insan həlak olmuşdur. == İqtisadiyyatı == 1960-cı illərin əvvələrinə qədər Əhər Qaradağ vilayətinin iqtisadi mərkəzi olmuşdur. Qaradağ vilayətində yaşayan köçəri tayfalar hər il Əhər bazarında öz məhsullarını dəyişdirmiş və ya satmışdırlar. Qaradağ vilayətindən çıxarılan kömür Əhərə gətirilir və buradan da Təbrizə göndərilir.
Akar
Makartur evkalipti (lat. Eucalyptus macarthurii) — mərsinkimilər fəsiləsinin evkalipt cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Növün nümayəndələri Uels ştatının Cənub-şərq hissəsində, Şimali-Şərqi Avstraliyada dəniz səviyyəsindən 600-700 m hündürlükdə yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Hündürlüyü 45 m-ə çatan, şaxələnmiş, sıx çətirli ağacdır. Qabığı kobud, bəzən pulcuqvari, sınan, yaşlılarda çox qalın və dərin şırımlı, qopub töküləndir. Cavan yarpaqları qarşı-qarşıya düzülüşlü, oturaq, neştərvari, açıq yaşıl rəngli, uzunluğu 2,5-8,5 sm, eni 1-4,5 sm, açıq yaşıl, bəzən göyümtüldür. Çoxillik yarpaqları növbəli, parlaq, saplaqlı, ensiz-neştərvari və ya oraqvari olub, uzunluğu 9-30 sm, eni 1-2,5 sm-ə çatır, qısa, ucu bizdir. Çiçək çətirləri 4-8 çiçəkli olmaqla qoltuqda yerləşir, çiçək saplaqları 5-12 mm uzunluqda, yumru və ya bir az künclü, qönçələri oturaq, silindrik və ya yumurtavari olub, uzunluğu 10 mm, diametri 5 mm, parlaq, künclü, konusvari qapaqlı, uzunluğuna görə kasacıq borucuğuna bərabərdir. Meyvələri ayaqda, yarımşarşəkilli olub, uzunluğu 5 mm, diametri 6 mm, xırda diskli və 3-4 qısa, qabarıq laylıdır. Abşeronda aprel-iyul aylarında çiçəkləyir.
Alar
Alar (əvvəlki adı: Allar)— Azərbaycan Respublikasının Cəlilabad rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 27 mart 2001-ci il tarixli, 110-IIQ saylı Qərarı ilə Cəlilabad rayonunun Allar kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Allar kəndi Alar kəndi, Allar kənd inzibati ərazi dairəsi Alar kənd inzibati ərazi dairəsi adlandırılmışdır. == Toponimilası == Etnooykonimdir. == Tarixi == Mənbələr Alar ərazisində qədim şəhər mədəniyyətinin olduğunu təsdiq edir. Alar tarixdə həm də Alar üsyanı ilə tanınır. Xalq XIX əsrin ortalarında alarlar canşalı (cahanşahlı) tayfa birliyinə daxil idilər. Q. Qeybullayev arxiv materiallarına istinad edərək göstərir ki, Canşalı tayfası (cahanşahlu) allar adlanırdı və Lənkəran bölgəsində yaşayırdı. XIX əsrin ortalarında bu tayfa birliyi 102 ailə olmaqla Alar, Hüseynxanlu, Təpəbaşi, Fətullahli, Vəliməmmədli, Cahanşahlı (yaxud Ağalıkənd-Kərim) və Köüzbulaqdan ibarət idi. Göründüyü kimi, faktlar oykonimin Alı adlı şəxslə bağlılığını inkar edir. Həmin ərazidə Alar yaşayış məntəqəsi Alı xana qədər də mövcud olmuşdur.
Amsar
== Kəndlər == Amsar (Quba) — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunda kənd. Amsar (Rutul) — Rusiya Federasiyasının Dağıstan Respublikasının Rutul rayonunda kənd. == Bələdiyyələr == Amsar bələdiyyəsi — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunda bələdiyyə. == Oxşar == Amsarqışlaq — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Amsar Palasa — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Anar
Anar (tam adı: Anar Rəsul oğlu Rzayev; 14 mart 1938, Bakı) — azərbaycanlı yazıçı, şair, tərcüməçi, ssenarist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri. Xalq yazıçısı == Ailəsi == Anarın atası şair Rəsul Rza, anası şairə Nigar Rəfibəylidir. Anar anası tərəfdən Azərbaycanın məşhur ictimai və dövlət xadimi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk səhiyyə naziri və Gəncə şəhərinin general-qubernatoru olan Xudadat bəy Rəfibəylinin nəvəsidir. Atası tərəfdən isə Məmmədxanlılar nəslindəndir. Soy adları ulu babası, Çiyni və bir para kəndlərin mülkədarı Məmmədyar oğlu Məmməd xanla bağlıdır. Bayat boyundan, Şahsevən tayfasından olan Məmməd xan XIX əsrin ortalarında rus əsgərləriylə toqquşmadan sonra zindana atılır və orda zəhərlənərək öldürülür. Məmmədxanın nəticəsi, Rəsulun atası İbrahim Məmmədxanlı Göyçayda mirzəlik edər və ticarətlə məşğul olarmış. 1915-ci ildə Bakıda vəfat etmiş və Çəmbərəkənddə dəfn edilmişdir. 1913-cü il iyunun 29-da Gəncədə anadan olmuş Nigar xanım Rəfibəyli məşhur Rəfibəylilər nəslindəndir. Ata tərəfdən babası Ələkbər bəy Rəfibəyli – el ağsaqqalı, maarifçi, Azərbaycanda ilk siyası partiya olan "Difai" partiyasının yaradıcılarındandır.
Aqar
Aqar (Aqar-aqaroza)- ən möhkəm geləmələgətirmə qabiliyyətinə malik polisaxarid Bir çox polisaxaridlərin sulu məhlulları geləmələgətirmə qabiliyyətinə malikdirlər. Polisaxaridlərin bu xassəsi onların bioloji funksiyaları və praktiki əhəmiyyəti ilə bilavasitə bağlıdır. Polisaxaridlər əsasən okean yosunlarından alınır. Yosunlara okeanın sahilboyu zonalarında rast gəlinir. Qırmızı və qonur yosunlar təmiz "polisaxarid" hazırlayırlar. Onlar özlərində hüceyrələrarası maddə kimi spesifik turş polisaxaridlər saxlayırlar (qonur yosunlarda — algin turşuları, qırmızı yosunlarda- sulfatlaşdırılmış qalaktan turşuları vardır). Bu polisaxaridlərin hətta duru məhlulları möhkəm gel əmələ gətirirlər.Polisaxaridlərin gel əmələ gətirməsi üçün, özəklərdə həlledici (su) olmaqla zəncirvari molekulların fəza toru yaratması lazımdır. Polimerlərin geləmələgətirmə qabiliyyəti əsasən bu torun düyünlərinin təbiəti ilə bağlıdır. Bu zəncirlər arasında kovalent rabitə ola bilər: bu halda fəza toru böyük üçölçülü molekulu xatırladır. Polisaxarid gellərinin ən tipik nümayəndələri fəza torunun düyünlərindəki rabitənin kovalent rabitə olmayanlardır.
Asay
Asay — Qafqaz Albaniyası çarı. Onun hakimiyyət illərini dürüst demək çətindir, lakin çarlar siyahısında olduğu dəqiqdir. == Həyatı == Asay ondan əvvəlki hökmdarlar olan Mirhavan və ya Satoyun oğlu və ya kiçik qardaşı ola bilər. Vəliəhd şahzadə olduğu dövrə aid möhür Sasanilərin üslubunda hazırlanmışdır. Möhrün üzərində maral rəsmi var. Təqribən 405-415-ci illərdə çar olaraq hökm sürmüşdür. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Khurshudyan E.Sh. Seal of Asay, Crown Prince of Aran. Commentationes Iranicae. Collection of Articles for the 90th Anniversary of Vladimir Aronovich Livshits.
Aspar
Flavi Ardabur Aspar (400 – 471, Konstantinopol) — Bizans generalı. Milliyyətcə Alan olmuşdur. Aspar imperator I Leonun zamanında Konstantinopolun əsl hakimi idi. Bizans İmperiyasının ən yüksək hərbi rütbəsi olan Magister militum idi. Aspar Ariçiləri dəstəkləməsi səbəbindən özü imperator ola bilmədi. Onun yerinə imperator Feodosinin bacısı Pulçeriya ilə evlənən və ondan daha aşağı rütbəli olan Marsian imperator oldu. Aspar ostroqotların kralı Böyük Teodorikin müəllimi olmuşdu. Oğlu Ardabur ilə birlikdə sui - qəsd nəticəsində öldürülmüşdür.
Atar
Atar (ərəb. أطار‎) — Mərakeşdə şəhər, Adrar yaylasında ən böyük yaşayış məntəqəsi. == Məlumat == Dəniz səviyyəsindən 270 metr yüksəklikdə, Şum şəhərindən cənubda yerləşir. Adrar vilayətinin və Atar departamentinin mərkəzidir. Şəəhərdən Dakar rallisinin marşrutu keçir. Atarda aeroport, muzey və 1674-cü ildə tikilmiş məscid vardır. Şəhərin iqlimi səhra istisidir. Atarda Mavritaniya hərbi hava qüvvələrinin yay məktəbi yerləşir. == Əhalisi == 2013-cü il məlumatına görə əhalisi 33 008 nəfərdir.
Avar
Avar dili — Qafqazda yaşayan xalqlardan biri olan avar xalqının dili. Avarlar (qafqazdilli) — Dağıstan Respublikasında ən böyük, Azərbaycanda sayca altıncı böyük etnik qrup. Avarlar — Avar xaqanlığını quran türk xalqı. Avar xaqanlığı — bu günki Macarıstan, Slovakiya, Rumıniya və Serbiya torpaqlarında 562-823-cü illər arasında hökm sürən Türk dövləti. Ağ Hunlar — Hunların qərb qolu.
Aysar
Aysar - türk və anadolu xalq inancında dəyişən xarakterli adam və onun dəyişən xarakteri. Aya (ayın hərəkətləri ilə mərhələlərində və bəlkə də dünyaya olan məsafəsinə) bağlı olaraq xarakteri və xasiyyəti dəyişən adam və onun yaşadığı psixoloji vəziyyət. Aysamak hərəkəti də eyni şəkildə bu dəyişən ruh halını və nəticələrini izah etməkdə istifadə edilər. Qərb mifologiya və nağıllarında iştirak edən və dolunayda qurda çevrilən Erbörü "Qurd Adam" (Canavar adam) motivi bu anlayışın bir dışavurumudur. Ayın hərəkətləri və mərhələləri insanoğlunun həmişə marağını çəkmiş və bunlara dəyişik mənalar yüklənmişdir. == Ayın təsirləri == Qədim dövrlərdə insanların ayın hərəkətləriylə əlaqədar gördükləri təsirlərin böyük bir qisminin boş inanclar olduğu dəqiqləşmiş vəziyyətdədir. Qədim sivilizasiyalarda və xalq inanclarında insanların yuxularında gəzişməyə bütöv ay işığı tərəfindən çəkilmələrində bağlanmışdır. Bütöv ayın işığının pəncərədən içəri girməsinin yuxuları belə təsir etdiyinə, dolunayda cinsi instinktlərin, tarlaların bereketlerinin artdığına hətta Canavar adama dönüşüldüğüne belə inanılmışdır. İndiki vaxtda isə ayın mərhələlərini bağlı olaraq zəlzələlərin, qasırğaların artdığı, hətta cinayətlərin, intiharların, qəzaların çoxaldığı; qadınların aybaşları və xəstələrin keşikləri ilə ayın cazibə qüvvəsi arasında əlaqə olduğu irəli sürülür. Ancaq ay ilə ilə bəhs edilən hadisələr arasında hələ elmi bir əlaqə müəyyən oluna bilməmişdir.
Açar
Açar (kilit)
Hasar
Hasar (Xoy) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Hasar (Sərdarabad) — Sərdarabad mahalında kənd.
Ksar
Ksar və ya qsar, cəmdə ksour və ya qsour — ərəb dilindəki qaṣar (قَصَر) (bu sözün özünün latın dilindəki castrum (qala) sözündən törəndiyi düşünülür) sözündən götürülüb, Şimali Afrikada "istehkam tipli yaşayış məskəni və ya kənd" mənasında işlədilən termindir. Bu termin ümumilikdə bərbərlərin istehkam tipli kəndlərinə aid edilir. == Mənşəyi və mənası == Məğrib ərəbcəsində qsar sözünün qarşılığı standard ərəb dilindəki "qala" və ya "saray" mənasını verən qaṣar (قَصَر ) sözünə uyğun gəlir və bu söz müsəlman dünyasının başqa yerlərində də rast gəlinir. Şimali Afrikada Bərbər dilli populyasiyalar tərəfindən ksar termini üçün istifadə olunan orijinal söz ağrem (təkdə) və ya iğerman-dır (cəmdə). Məğrib-də bu termin "istehkam edilmiş kənd" və ya "qala" kimi daha ümumi bir məna daşıyır. == Memarlıq == Məğribdəki ksar ümumilikdə məscid, hamam, soba və dükan kimi kollektiv binalar və digər quruluşlara sahib olan evlərdən ibarətdir. Ksar əsasən Şimali Afrikadakı vahələrdə yaşayan əhali arasında geniş yayılmışdır. Müdafiəni asanlaşdırmaq üçün ksarlar bəzən dağlıq ərazidə yerləşir. Yaşayış evlərinin hamısı əsasən tək bir davamlı divar daxilində yerləşir. Bütün tikililərin tikinti materialı adətən çiy kərpic və ya kəsilmiş daş və çiy kərpicdən ibarətdir.
Saar
Saarland (alm. Saarland‎) — Almaniyanın bir əyalətidir. Paytaxtı Saarbrükken şəhəridir. Əyalət Almaniyanın cənub-qərbində yerləşir. Qərbdə və cənubda Fransa ilə, qərbdə Luksemburq ilə, şimalda və şərqdə isə Reynland-Pfalts əyaləti ilə həmsərhəddir. Əyalət öz adını Reyn çayının bir qolu olan Saar çayından götürmüşdür. Ərazisi 2,568.65 km², əhalisi isə təxminən 1 milyon nəfərdir. Saar Almaniyada ən kiçik əyalətlərdən biridir, ərazisinə görə 4-cü, əhalisinə görə isə 2-ci ən kiçik əyalətdir. 20-ci əsrdə müxtəlif illərdə Fransanın tərkibində olsa da, yenidən Almaniyaya birləşdirilmişdir.
Sar
Əsl sar (lat. Buteo) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Acar kərtənkələsi
Acar kərtənkələsi (lat. Darevskia mixta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin qayalıq kərtənkələsi cinsinə aid heyvan növü. == Təsviri == Orta ölçülü, uzunluğu 63 mm olan kərtənkələdir. Başı sıxılmış formaya malik olur. Boğaz nahiyəsində 20-28 pulcuq vardır. Bədəninin orta hissələrində 40-55 pulcuq olur. Mirvari-yaşıl və yaşılın müxtəlif çalarlarında olurlar. Bədəninin aşağı nahiyəsi boğazın aşağı hissəsinə qədər yaşıl-sarı olur. Başında xırda tünd nöqtələr vardır. == Yayılması == Mesxeti silsiləsi, Acarıstan, Gürcüstanın cənub hissəsi Borjomi dərəsi, Kürün yatağı kənarları boyunca, Meqreli öndağlığı boyunca yayılmışdır.
Acar kərtənlələsi
Acar kərtənkələsi (lat. Darevskia mixta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin qayalıq kərtənkələsi cinsinə aid heyvan növü. == Təsviri == Orta ölçülü, uzunluğu 63 mm olan kərtənkələdir. Başı sıxılmış formaya malik olur. Boğaz nahiyəsində 20-28 pulcuq vardır. Bədəninin orta hissələrində 40-55 pulcuq olur. Mirvari-yaşıl və yaşılın müxtəlif çalarlarında olurlar. Bədəninin aşağı nahiyəsi boğazın aşağı hissəsinə qədər yaşıl-sarı olur. Başında xırda tünd nöqtələr vardır. == Yayılması == Mesxeti silsiləsi, Acarıstan, Gürcüstanın cənub hissəsi Borjomi dərəsi, Kürün yatağı kənarları boyunca, Meqreli öndağlığı boyunca yayılmışdır.
Adar (Qəzvin)
Adar — İranın Qəzvin ostanında kənd.. == Coğrafi yerləşməsi == Mərkəzi şəhristanının Avəc bölgəsinin Xərəqan kəndistanında, Avəc qəsəbəsindən 55 km şimal-qərbdədir.
Amar Das
Amar Das (5 may 1479, Amritsar – 1 sentyabr 1574, Amritsar) — Siqhlərin üçüncü qurusudur. Quru Anqadın tələbəsi olmuş, 1552-ci ildə Quru olmuşdur. Siqhlərin müqəddəs kitabı Adi-Qranthın mətnində onun 907 şeiri var.
Amar Muşiç
Amar Muşiç (21 mart 1987) — Xorvatiyalı kişi ağır atlet. 85 kq çəki dərəcəsində yarışır və beynəlxalq yarışlarda Xorvatiyanı təmsil edir. O, 2016 Yay Olimpiya Oyunlarında 85 kq çəki dərəcəsində çıxış etmiş və 15-ci olmuşdur. Amar Muşiç dünya çempionatlarında iştirak etmişdir. Son dəfə 2015 Ağır atletika üzrə Dünya Çempionatında mübarizə aparmışdır.
Avşar
Əvşarlar sülaləsi — sülalə Avşar (Ağcabədi) — Azərbaycanın Ağcabədi rayonunda kənd. Aşağı Avşar — Azərbaycanın Ağcabədi rayonunda kənd. Avşar (Vedibasar) — Vedibasar mahalında kənd. Avşar — Xocavənd rayonunda kənd.
Aşan
Aşan (Marağa) — İranda kənd. Aşan — Xocavənd rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Aşandağ — Xocavənd rayonu ərazisində dağ.
Aşer
Aşer (Tam adı: Usher Raymond; 14 oktyabr 1978, Dallas) — ABŞ-lı 8 Grammy mükafatçısı R&B musiqiçisi. Ən çox Grammy qazanan qaradərili musiqiçilərdən biridir. Bütün dünyada 65 milyon albomu satılmışdır. Billboard Hot 100-də 9 dəfə bir nömrə, 16 dəfə top 10-da qalib olmuş mahnıları var. Billboard Hot 100 tarixinin ən uğurlu 16-cı sənətçisi, 21-ci əsrin ən uğurlu 2-ci sənətçisi və 21-ci əsrin Billboard Hot 100 siyahısının ən uğurlu sənətçisi olmuşdur. == Sənətçi haqqında == 1994-cü ildə tanıtım albomu olan "Usher" ilə peşəkar karyerasına başlamışdır. Bu albomuyla çox yaxşı satış qrafiki əldə etməsə də diqqətləri özünə çəkən Aşer 1997-ci ildə orta məktəbdən məzun olduqdan sonra, ikinci albomu "My Way"i yayımlamışdır. Albom 10 milyon nüsxə satılaraq böyük uğur qazanmışdır. Rəqsi və səsi ilə bir anda maraq dairəsinə girən Azəer 2001-ci ildə "8701" adlı albomunu satışa çıxarmış və uğurlu satış göstəriciləri əldə etmişdir. 2004-cü ilin mart ayında "Confessions" albomu işıq üzü görmüşdür.
Aşkar
Aşkar – Azərbaycan Respublikasının Şamaxı rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. == Tarixi == Aşkar Şamaxı rayonunun Quşçu inzibati ərazi vahidində qəsəbə. Oykonim türk dillərində "döyüş atı", fars dilində isə "açıq, aydın, müstəqil" mənalarını ifadə edir. Burada aşkar sözü "müstəqil" mənasında işlənmışdır. == Əhalisi == 13-22 aprel 2009-cu il Ümumazərbaycan əhali siyahıyaalınmasına əsasən Aşkar qəsəbəsində 34 nəfər (19 nəfəri kişilər, 15 nəfəri qadınlar) əhali yaşayırdı.
Aşqar
Aşqar - yanacağa, sürtkü materilallarına və s. az miqdarda əlavə edilən və onların istismar xassələrini yaxşılaşdıran preparatdır. == Tarix == Aşqarların yaranma tarixi yanacağın inkişafı və geniş tətbiqi ilə sıx bağlıdır. Birinci dünya müharibəsi zamanı benzin “Liqroin” kimi tanınan maye olub və onu antiseptik vasitə kimi apteklərdə satırdılar. O dövrdə yanacaqdoldurma stansiyaları mövcud deyildir, və avtomobil sahibkarları yanacaqı müvafiq ticarət və kommersiya təşkilatlardan əldə edirdilər. Dünyada birinci “yanacaqdoldurma stansiyası” Almaniyanın Vislox şəhərində yerləşən aptek olmuşdu. Buradada 1888-ci ildə məşhur alman mühəndisi, dünyada birinci avtomobilin ixtiraşıcı Karl Bensın həyat yoldaşı avtomobilinin bakını doldurmuş və ilk dəfə Pforsxaym şəhərindən Manqeym şəhərinə avtomobillə səyahət etmişdir. XX əsrin birinci yarısı avtomobil sənayesinin tarixində dünyanın bir çox ölkəsində avtomobil istehsalının başlanğıcı ilə xarakterizə olunur. Belə ki, məşhur avtomobil ixtiraçısı Henri Ford tərəfindən konveyer sisteminə qoyulmuş avtomobil istehsalının təşkili və sonrakı inkişafı yanacağın keyfiyyətinə qoyulan tələblərin artması ilə bağlı idi. Birinci aşqar təqribən 90 il bundan əvvəl işlənib hazırlanmışdır.
Aşa
Əşə (tatar. Әшә, Əşə, başq. Әшә, Əşə, rus.