Lüğətlərdə axtarış.

Maqnetizm — fiziki fenomen olub, maqnit, maqnitləşmiş obyektlər və hərkətli elektrik yükləri arasında qüvvə münasibətini əks etdirir. Bu münasibət bir tərəfdən bu obyektlər tərəfindən yaradılan, digər tərəfdən onların özlərinə təsir edən maqnit sahəsində baş verir. Maqnetizmin yaranma formaları ümumi şəkildə elektrik yüklərinin hərəkətinə və ya elementar hissəciklərin maqnit momentinə gətirilir. Maqnetizm fizikada elektromaqnetizmin tərkib hissəsidir. Maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı münasibətinə görə maddələr bölünürlər: Maqnitə aid olmayanlar Diamaqnitlər, bunların molekulaları maqnit momentinə malik deyillər. Paramaqnitlər, sıfır olmayan lokal maqnit momentlərinə malikdirlər. Onlar sahə boyunca istiqamətlənirlər. Uzaq maqnit dərcəsinə malik olan maddələr: Ferromaqnitlər, maqnit sahəsində mikroskopik kiçik ölçüdə onların atom və molekulaların maqnit momentləri yaranır Antiferromaqnitlər, bu materiallarda maqnit sahəsinin təsiri nəticəsində kristalda bir-birinin əksinə yönəlmiş qəfəslər yaranır, nəticədə onlar sıfır maqnitləşmə yaradırlar.

Maqnetizm — fiziki fenomen olub, maqnit, maqnitləşmiş obyektlər və hərkətli elektrik yükləri arasında qüvvə münasibətini əks etdirir. Bu münasibət bir tərəfdən bu obyektlər tərəfindən yaradılan, digər tərəfdən onların özlərinə təsir edən maqnit sahəsində baş verir. Maqnetizmin yaranma formaları ümumi şəkildə elektrik yüklərinin hərəkətinə və ya elementar hissəciklərin maqnit momentinə gətirilir. Maqnetizm fizikada elektromaqnetizmin tərkib hissəsidir. Maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı münasibətinə görə maddələr bölünürlər: Maqnitə aid olmayanlar Diamaqnitlər, bunların molekulaları maqnit momentinə malik deyillər. Paramaqnitlər, sıfır olmayan lokal maqnit momentlərinə malikdirlər. Onlar sahə boyunca istiqamətlənirlər. Uzaq maqnit dərcəsinə malik olan maddələr: Ferromaqnitlər, maqnit sahəsində mikroskopik kiçik ölçüdə onların atom və molekulaların maqnit momentləri yaranır Antiferromaqnitlər, bu materiallarda maqnit sahəsinin təsiri nəticəsində kristalda bir-birinin əksinə yönəlmiş qəfəslər yaranır, nəticədə onlar sıfır maqnitləşmə yaradırlar.

Maqnetit – FeFe2O4 — Kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn. == Növ müxtəliflikləri == Titanlı-, xromlu-, vanadiumlu- və b. maqnetitlər. == Xassələri == Rəng – dəmiri-qara; Mineralın cizgisinin rəngi – qara; Parıltı – metal, bəzən yarımmetal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,9-5,2; Sərtlik – 5,5-6; Kövrəkdir; Ayrılma – yoxdur; Bölünmə – nadir hallarda {111} üzrə; Başqa xassələr – güclü, bəzən polyar maqnit xassəsi təzahür edir; Morfologiya – kristallar: oktaedrik, nisbətən az rombododekaedrik; İkiləşmə: {111} – şpinel qanunu üzrə; Mineral aqreqatları: dənəvər, sıx, radial -şüalı, böyrəkvarı, hisə (dudaya) bənzər kütlələr, xrizotil-asbest, bitki qalıqları və s. üzrə psevdomorfozalar. == Mənşəyi və yayılması == Poligen mineraldır. Ən iri yığınları maqmatik, kontakt-metasomatik və regional-metamorfik proseslər nəticəsində əmələ gəlir. Maqmatik mənşəli maqnetitə əsasən qabbro, norit, piroksenit, anortozitlərdə və aksessor mineral kimi müxtəlif püskürmə süxürlarında (ultraəsasidən turşadək) rast gəlinir. Həmçinin karbonatitlərdə, bəzən peqmatitlərdə qeyd edilir.

Yer maqnetizmi və ya geomaqnetizm — Yerin və yerətrafı kosmik fazanın maqnit sahəsidir. Yer maqnetizmi geofizikanın bir bölməsidir və geomaqnit sahəsinin fəzada paylanması, zamandan asılı olaraq dəyişməsini, Yerdə həmçinin yuxarı atmosferdə onunla əlaqədar geo-fiziki prosesləri öyrənir.

Maqnetik adası (ing. Magnetic Island) — ABŞ-nin Alyaska ştatındakı Kuk körfəzindəki ada. Ada yüksək Qabarma və çəkilmə zamanı suyun altında batan dayazlıqlarla əhatə olunub. Maqnetik adını 1951-ci ildə maqnetizm təsirinin olması səbəbindən alır. == Tarix == Maqnit adası arxeoloji tapıntılarla diqqət çəkir. E.ə 1800-1400-cü illərdə burada yaşayışın olması aşkar edilmişdir. 2012-ci ildə qazıntılar zamanı Arktika kiçik alət ənənəsinə aid kəsilmiş daşlar, ocaq qalıqları və daş alətlər aşkar edilmişdir. Buradan 32 km aralıda yerləşən Redout və İliamna vulkanlarının aktivliyi ilə əlaqədar olaraq qədim sakinlər tərəfindən ada tərk edilmişdir. 2015-ci ildə ada ABŞ-nin Tarixi Yerlər Milli Reyestrində qeyd edilir. Adada daimi əhali yoxdur, tarixi tapıntıları qorumaq üçün buraya giriş məhduddur.

Maqnetik təzyiq — bir maqnit sahəsi ilə əlaqəli enerji sıxlığıdır. Hər hansı bir maqnit sahəsi sahədəki sərhəd şəraiti ilə əlaqəli bir maqnit təzyiqinə malikdir. Bu qaz molekullarının kinetik enerjisi ilə (bir qaz halında) eyni olmayıb, bir maqnit sahəsi ilə daşımaq istisna olmaqla, hər hansı digər fiziki təzyiq ilə eynidir. Qüvvə sahəsindəki qradient, maqnit qüvvəsi adlanan maqnit təzyiq qradienti səbəbindən bir qüvvəyə səbəb olur. Maqnetik təzyiq qüvvəsi dayaqsız bir naqilin ilməsində asanlıqla müşahidə olunur. Əgər elektrik cərəyanı ilmədən keçirsə, naqil elektromaqnit kimi xidmət edir, beləliklə, ilmənin daxilindəki maqnit sahəsi ilmənin xarici maqnit sahəsinin gücündən daha böyükdür. Sahənin gücündəki bu qradient təzyiqin maqnit qüvvəsini yaradır, bu da birbaşa naqilin uzanmasına səbəb olur. Teldən kifayət qədər cərəyan keçərsə, naqilin ilməsi dairə formasında olur. Daha yüksək cərəyanlarda, maqnetik təzyiq naqilin elastiklik qabiliyyətini aşan bir zərbəyə səbəb ola bilər ki, bu da onun məhvinə və ya partlayışa gətirib çıxarır. Beləliklə, maqnetik təzyiqin idarə edilməsi, ultragüclü elektromaqnitlərin dizaynında ciddi problemdir.

Maqnetik dövrə və ya maqnit dövrəsi maqnit seli olan bir və ya daha çox qapalı dövrə keçidindən ibarətdir. Maqnit seli adətən daimi maqnitlər və ya elektromaqnitlər tərəfindən yaradılır və yolda hava boşluqları və ya digər materiallar ola bilsə də, dəmir kimi ferromaqnit materiallardan ibarət maqnit nüvələri ilə məhdudlaşır. Maqnit dövrələri elektrik mühərrikləri, generatorlar, transformatorlar, rölelər, qaldırıcı elektromaqnitlər, SQUIDlər, qalvanometrlər və maqnit qeyd başlıqları kimi bir çox cihazda maqnit sahələri üçün istifadə olunur. Doymamış maqnit dövrəsində maqnit axını, maqnit hərəkətverici qüvvə və maqnit reluktansı arasındakı əlaqəni Hopkinson qanunu ilə təsvir etmək olar, bu qanun elektrik dövrələrində Ohm qanununa səthi bənzəyir, nəticədə Maqnetik dövrə və analoji elektrik dövrəsindəki maqnitin xassələri arasında birə-bir uyğunluq yaranır. Bu konsepsiyadan istifadə edərək, transformatorlar kimi mürəkkəb cihazların maqnit sahələri elektrik dövrələri üçün hazırlanmış üsul və üsullardan istifadə edərək tez bir zamanda həll edilə bilər.