Lüğətlərdə axtarış.

Sirkad (sirkadian) ritmi (lat. circa "tədricən, ətrafında" + dies "gündüz") — gecə və gündüzün dəyişməsi ilə əlaqəli müxtəlif bioloji proseslərin intensivliyindəki tsiklik dalğalanmalar. Sirkad ritmlərin müddəti adətən 24 saata yaxındır. Xarici stimullarla əlaqəyə baxmayaraq, sirkad ritmi endogen mənşəlidir və bununla da bədənin bioloji saatını təmsil edir. Sirkad ritmi siyanobakteriyalar, göbələklər, bitkilər və heyvanlar kimi orqanizmlərdə mövcuddur.

Bitli - İrəvan xanlığının Abaran mahalında kənd adı. XIX əsrin əvvəllərindən sonra mənbələrdə bu kəndin adı çəkilmir. == Toponimi == XIX əsrdə Kutais quberniyasındı Bit-Nağalı , Şimali Qafqazda Ter əyalətinin Nalçik dairəsində Bituktəpə, Azərbaycanda Yelizavetpol quberniyasında (Tovuz rayonunda) Bit-Tılı (Bitdili) və Fitdaq (İsmayıllı rayonu), Zaqatala rayonunda Bitdili çay adı və s. toponimlərlə eynidir. Mə'nası mə'lum deyil.

Limli (Şərqi Azərbaycan) — Güney Azərbaycanın Muğan məntəqəsinin Xoruzlu mahalında yerləşən kənd. Limli (Biləsuvar) — İranın Ərdəbil ostanının Biləsuvar şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.

Keyt Vitali (ing. Keith Vitali) — ABŞ döyüş ustası və aktyorudur. == Həyatı == Keyt Vitali 1971-ci ildə "Cənubi Kaliforniya Universiteti"ni bitirmişdir. Keyt 1978-1980-cı illər ərzində "ABŞ Milli Karate Çempionatı"nda 3 il birinci yeri tutmuş və 1 dəfə dünya çempionu olmuşdur. 1981-ci ildən etibarən Keyt "Qara kəmər memorialı"nda dövrün ən yaxşı 10 kikboksçusundan biri kimi təqdim edilir. Keyt Vitali bir çox Karate kitablarının müəllifidir. Onun ilk kitabı "Karateyə başlayarkən" (ing. Beginning Karate) adlanır.

Nikola Ritsoli, (d. 5 oktyabr 1971) İtalyan keçmiş futbol hakimi. 25 may 2013-cü ildə Uembley stadionunda baş tutmuş Barusiya Dortmunt və Bayern Münhen arasındakı Çempionlar Liqası final qarşılaşmasını idarə etmişdir. Həmin oyunda bir penaltı qərarı vermiş, oyunçulara 3 sarı vərəqə göstərmişdi.

Riffli fəvvarəsi (alm. Ryfflibrunnen‎, ([ˈrifːli])) İsveçrənin Bern şəhərinin Aarbergerqasse küçəsində yerləşir. XVI əsrə aid məşhur Bern fəvvarələrindən biri sayılır və 1983-cü ildə Bern Köhnə şəhərinin tərkib hissəsi olaraq UNESCO-nun Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısına daxil edilmişdi. Arbalet kapitanın heykəli ilə bəzədilmiş fəvvarənin layihəsi Hans Ginqin köməkçiləri tərəfindən tərtib edilmişdir. Döyüşçüyə silisiumlu tüfənglə silahlanmış kiçik ayı yoldaşlıq edir. Bu fəvvarə XIV əsrə aid və şəhərin mərkəzində yerləşmiş qədim taxta fəvvarənin yerində, 1545-ci ildə ucaldılmışdır. XIX əsrin ortalarınadək fəvvarə Qolatenmattqassbrunnen adı ilə məşhur idi. Fəvvarənin indiki adı isə, çox guman ki, Laupen döyüşü zamanı məqsədönlü şəkildə III Yordanı qətlə yetirmiş əfsanəvi atıcı Rifflinin adından götürülmüşdür. Sakinlər iddia edirlər ki, heykəli yaratmaq təşəbbüsü hələ çox qədim zamanlarda, düşman qoşunlarının Bern qalasını alan zaman yaranmışdı. Bundan başqa digər fərziyyələrə əsasən, heykəlin siması həddindən artıq kapitan Anton Güderə bənzəyir.

Vitali Vladimiroviç Astaxin (2 fevral 1951, Bakı) — Azərbaycan musiqiçisi, trombon ifaçısı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (2005). Vitali Vladimiroviç Astaxin 2 fevral 1951-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1973-cü ildə Bakı Musiqi Texnikumunu bitirmişdir. Vitali Astaxin 1969–1973 və 1978–1986-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının simfonik orkestrində, 1973–1978-ci illərdə isə Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında fəaliyyət göstərmişdir. 1986-cı ildən Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin trombonçalanlar qrupunun konsertmeysteridir.

Vitali Mikaeloviç Balasanyan (erm. Վիտալի Բալասանյան; 5 mart 1959, Əsgəran, DQMV) — tanınmayan DQR-nin hərbçisi, siyasətçi, ictimai xadim, DQMV qondarma Milli Şurasının deputatı, tanınmaməş dövlətin general-mayoru. Birinci Qarabağ müharibəsindəki xidmətlərinə görə qondarma DQR tərəfindən "Artsax qəhrəmanı" adını almışdır. Xocalı soyqırımında iştirak etmişdir. Vitali Balasanyan 1976-cı ildə Əsgəranda orta məktəbi bitirmişdir. Yezidi kürdüdür. 1977–1979-cu illərdə sovet ordusunda xidmət etmişdir. 1990-cı ildə İrəvanda Kooperativ Ticarət Texnikumunu, 2011-ci ildə Ermənistan Dövlət İqtisad Universitetini bitirmişdir. Vitali Balasanyan 1988-ci ildə Əsgərənda erməni özünümüdafiə dəstələrindən birinə rəhbərlik etmişdir. 1990-cı ildə Əsgəran rayonunun özünümüdafiə qüvvələrinin komandiri seçilmişdir.

Vitali Yuryeviç Borisov (rus. Виталий Юрьевич Борисов; 5 iyul 1982, Bakı) — Azərbaycan futbolçusu, Azərbaycan milli minifutbol komandası və Azərbaycan çimərlik milli futbol komandasının, eləcə də Araz-Naxçıvan MFK-nın hücumçusu. Vitali Borisov minifutbolçu karyerasının böyük hissəsini Azərbaycan minifutbol çempionatının dəfələrlə qalibi olmuş Araz-Naxçıvan MFK-nın heyətində keçirmişdir. Qısa bir müddət Rusiyanın ən titullu minifutbol klubu olan Dina MFK-nın heyətində də çıxış etmişdir.. O, 2007-ci ilin dekabrında bu klubla yarım illik müqavilə imzalamış və icarə əsasında paytaxt klubunun formasını geyinmişdir. 2008-ci il fevralın 9-da Dina MFK-nın heyətində rəsmi oyunlarda ilk qoluna imza atmışdır. O, Rusiya milli minifutbol çempionatının XVI turunda Dinamo MFK-nın (Sankt-Peterburq) qapısına qol vurmuşdur və bu oyunda onun komandası 3:0 hesabı ilə qalib gəlmişdir. 2008-ci ilin aprelində Dina MFK-ya həsr olunan sənədli filmin çəkilişlərində iştirak etmişdir. 2000-ci il — Anqloyl MFK klubunun heyətində Azərbaycan minifutbol çempionatının bürünc mükafatçısı. 2001-ci il — Tribut MFK klubunun heyətində Azərbaycan minifutbol çempionatının gümüş mükafatçısı.

Vitali Lazareviç Ginzburq (rus. Виталий Лазаревич Гинзбург- (4 oktyabr 1916 -8 noyabr 2009) illəri arasında yaşamış rus nəzəri fizik və astrofizikdir. 2003-cü ildə II tip super keçiricilik mövzusunda tapdığı kəşflərlə Fizika üzrə Nobel mükafatını qazanan Ginzburq ürək çatışmazlığından vəfat etmiş, Moskvada, Rusiyada Novodeviçye Məzarlığındada dəfn edilmişdir. Su mühəndisi Lazar Efimoviç Ginzburq (d. 1863, ö. 1942), ilə fizik Avgusta Veniaminovna Vil'dauer-Ginzburq (d. 1866, 1920 ö) cütünün ilk uşağı olaraq 1916-cı ildə Rusiyada anadan olmuşdur. 1937-ci ildə evləndiyi ilk həyat yoldaşı Olqa Zamşa Ginzburq dan 1946-cı ildə ayrılmışdır. İlk həyat yoldaşından yenə bir fizik olan İrina Ginzburq Dorman adında bir qızı var. 1946-cı ildə ikinci həyat yoldaşı Nina Ermakova Ginzburq ilə evlənmişdir.

Vitali Hakko (d. 1913, İstanbul – ö. 10 dekabr 2007, İstanbul) — Türkiyənin məşhur "Vakko" brendinin yaradıcısı; yəhudi əsilli türk iş adamı və modelyer. Vitali Hakko 1913-cü ildə İstanbulun yoxsul və azlıqların yaşadığı məhəlləsində anadan olub. Atası dəmiryolçu, anası isə evdar qadın imiş. "Yoxsulluq nədir, yaxşı bilirəm" deyən Hakko öz xatirələrində ailəsinin dəmiryolçunun kiçik maaşı ilə birtəhər dolandığını yazıb. Məktəb yaşı çatanda Vitali Kumqapıdakı fransız missionerlərinə məxsus olduğu təxmin edilən məktəbdə oxumağa başlayır. Ödənişli olan təhsil müəssisəsinin xərcini atasının işlədiyi fransız firması qarşılayır. Şirkətin verdiyi paso ilə isə yolpulunu ödəyir. Yəni qatarla pulsuz gedib-gəlmək imkanı qazanır.

Vitali Konstantinoviç Kaloyev (oset. Калоты Къостайы фырт Витали , 15 yanvar 1956, Orjonikidze, Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası, RSFSR, SSRİ) — sovet və rus memarı, inşaatçı. Hava nəqliyyatının dispeyçeri Peter Nielsenin qatili . 2004-cü ildə həyat yoldaşının və iki uşağının ölümünə səbəb olan təyyarə qəzasında günahkar hesab etdiyi dispetçer Peter Nielseni öldürdükdən sonra, bütün dünyaya məşhur olub. 2005-ci ildə Kaloyev Peter Nielsen-in öldürülməsində günahkar bilinərək həbs olunur və 8 il azadlıqdan məhrum olur. 2007-ci ildə nümunəvi davranışına görə vaxtından əvvəl sərbəst buraxıllr və vətəninə dönür. 2008-ci ildən 2016-cı ilədək Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasında İnşaat və Memarlıq nazirinin müavini olub. 1956-cı ildə Orjonikidze (indiki Vladiqafqaz ) şəhərində müəllim ailəsində anadan olub. Atası osetin dili müəllimi, anası uşaq bağçasında müəllim işləyib. Ailənin ən kiçik uşağı olub, iki qardaşı və üç bacısı var.

Vitali Kim (ukr. Віталій Олександрович Кім) (13 mart 1981, Mikolayev) — Ukraynalı iş adamı və siyasətçi. Nikolayev Regional Dövlət Administrasiyasının sədri (2020-ci ildən). 13 mart 1981-ci ildə Nikolayevdə anadan olub. Atası əməkdar basketbol məşqçisi, SSRİ gənclər yığmasının oyunçusu idi. Kim Nikolayev adına 2 nömrəli gimnaziyanı və Admiral Makarov adına Milli Gəmiqayırma Universitetini müəssisə iqtisadiyyatı ixtisası üzrə bitirib. 1998-ci ildə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmağa başlayıb. O, Ushuaja əyləncə kompleksinin idarəedici tərəfdaşı idi. 2003-cü ildə dövlət sektorunun audit fəaliyyəti ilə məşğul olan Ukrpromresurs şirkətində işləyib. 2005–2011-ci illərdə Nikolayevdə bir sıra müəssisələrə rəhbərlik edib, beynəlxalq investisiyalarla məşğul olub.

Vitali Kliçko (19 iyul 1971[…], Belovodsk[d]) — Ağır çəkidə WBC, WB0, WBA versiyaları (nüfuzlu kateqoriya) üzrə üç dəfə dünya çempionu, Ukrayna parlamentinin deputatı. Vitali Kliçko 19 iyul 1971-ci ildə Qırğızıstanın Belovodsk vilayətində anadan olub. Vitali Kliçkonun 1996-cı ildə Pereyaslav-Khmelnitski İnstitutu pedaqoji fakültəsinin məzunu olub. Kiyev Universitetində isə 2000-ci ildə doktorant dərəcəsi alıb. İdmançı karyerasına ilk dəfə 13 yaşında başlayıb. O, idmana ilk addımlarını kikboksinqlə atıb. 6 qat dünya çempionu olan Vitali Kliçko, həmin uğurları iki dəfə həvəskar və 4 dəfə də peşəkar şəkildə təkrarlayıb. Daha sonra özünü boksda sınayan Kliçko çox keçmədən 3 dəfə Ukrayna çempionu olur. Daha sonra ilk dəfə keçirilən "Dünya Ordu Oyunları" turnirində çempion kürsüsünə sahib çıxır. Ardından dünya boks çempionatının gümüş medalı ilə kifayətlənməli oldu.

Vitali Kovalyov (d. 12 sentyabr 1977. Bakı, Azərbaycan SSR) — Rus əsilli Azərbaycan futbolçusu. Qartalsporda oynayıb. Vitali Kovalyov 12 sentyabr 1977-ci ildə Bakıda anadan olub. 2010-11 mövsümündən etibarən Qartalsporda oynayıb. Qartalspora Azərbaycan 1-ci Liqa klubuKarvan FK-dan gəlmişdir. Daha əvvəldə Araz MKT klubunda forma geyinmişdir. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Yuri Kovalyovun qardaşıdır.

Krasilnikov Vitali Sergeyeviç (rus. Виталий Сергеевич Красильников; 30 mart 1920 – 1 mart 2003) — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri (1969 avqust −1980 iyun) Vitali Krasilnikov 1920-ci ildə Qorkov vilayətinin indiki Varnavinsk rayonunun Varnavino kəndində qulluqçu ailəsində anadan olmuşdur. Milliyətcə rusdur. Ali təhsillidir. Qorkov adına Su Nəqliyyatı Mühəndislər İnstitutunu bitirmiş, sonra Qorkov hərbi tank məktəbinin müdavimi olmuşdur. 1952–1954-cü illərdə SSRİ DTK-nın Ali Məktəbinin rəhbər heyəti hazırlıq kurslarında oxumuşdur. Kursları bitirdikdən sonra təhlükəsizlik orqanlarında xidmətini davam etdirən V. Krasilnikov 1967-ci ildə Azərbaycan SSR DTK-nın sədr müavini, 1969-cu ildə isə sədri vəzifəsinə təyin edilmişdir. V. Krasilnikov 1980-ci il iyunun 18-də başqa işə keçirilməsi ilə əlaqədar vəzifəsindən azad edilmişdir.

Vitali Vladimiroviç Kutuzov (belar. Віталь Уладзіміравіч Кутузаў; doğ. 20 mart 1980, Pinsk, Brest vilayəti) — Belarus futbolçusu. 2002-ci ildə milli komandanın üzvü. DYSŞH3 (Pinsk) yetirməsi olmuşdur. İlk məşqçiSİ Aleksandır Şevelyançikdir. 1998-ci ildə, 18 yaşında, BATE klubun gəldi. Yuri Puntus ilk mövsümdə Kutuzovu əsasən əvəz edici kimi oynadırdı. "Molodeçno" ya qarşı debüt matçında (2: 1) o, fasilədən sonra Vadim Skripçenkonun əvəzinə meydana çıxdı və penalti qazandı. Bu qol komandasına qələbə gətirdi.

Vitali Lukyanenko (ukr. Віталій Володимирович Лук'яненко; d. 15.05.1978, Sumı, Ukrayna SSR,SSRİ) — ukrayna idmançısı, paralimpiya oyunlarının çempionu. Vitali Vladimiroviç Lukyanenko 15 may 1978-ci ildə Ukraynanın Sumı şəhərində anadan olmuşdur. Xarkov Milli Pedaqoji İnstitutunu bitirib. 1998-ci ildə Naqano Qış Paralimpik Oyunlarında debüt etdi. Hazırda o, Valeri Kazakov və Vladimir İvanovun rəhbərliyi altında məşq edir.

Vitali Aleksandroviç Pronin (1 yanvar 1952, Neftçala rayonu – 7 yanvar 2020, Kürdili, Neftçala rayonu) — Azərbaycan münzəvisi, Kürdili adasının son sakini. O, yerli mediada "Neftçalanın Robinzon Kruzosu" ləqəbi almışdır. 1952-ci ilin 1 yanvar tarixində Neftçala rayonunda anadan olmuşdur. Atası Vladimir fəhlə, anası Antonina klub müdiri olub. Orta məktəbi də Kürdili kəndində bitirib, əsgərliyə gedib, qayıdıb traktorçu işləməyə başlayıb. İki qardaşı, iki bacısı var idi. Qardaşları Valentin və İvan Moskvada, bacıları Nadejda və Qalina isə Rusiyanın Tolyatti şəhərində yaşayırlar. Xəzər dənizində suyun səviyyəsi yüksəlib kəndin rayon ilə əlaqəsi kəsilməyə başlayanda ailələr kənddən köçüb, lakin Vitalinin ailəsi və daha bir neçə ailə kənddə qalıb. Daha sonra adanın yeganə sakininə çevrilib. 7 yanvar 2020-ci il tarixində axşam saatlarında özü haqqında çəkilişlərdən bir qədər sonra evində vəfat edib.

Vitali Portnikov (ukr. Віталій Едуардович Портников, 14 may 1967, Kiyev) — Ukraynalı jurnalist, yazıçı və publisist, teleaparıcı. "Azadlıq" radiosunun rəyçisi, Ukrayna və Rusiya nəşrlərində analitik məqalələrin müəllifi. Ukrayna PEN Mərkəzinin üzvü. Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatı laureatı (2023). Vitali Portnikov 14 may 1967-ci ildə Kiyevdə anadan olmuşdur. Atası iqtisadçı, anası hüquqşünas olmuşdur. Vitali 1983-cü ildə səkkizinci sinifdə oxuyarkən Latviyanın "Yurmala" qəzetində əsərlərini nəşr etməyə başlamışdır. Öz izahatına görə, yəhudilərə qoyulan məhdudiyyətlər səbəbindən Kiyevdəki universitetə daxil ola bilməmiş, 1985-ci ildə Kiyevdən Dnepropetrovska köçmüş və burada Dnepropetrovsk Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. Amma burada cəmi üç kurs oxumuşdur.

Vitali Vorotnikov (rus. Воротников, Виталий Иванович; 20 yanvar 1926, Voronej – 19 fevral 2012, Moskva) — dövlət xadimi, RSFSR Nazirlər Sovetinin sədri (1983–1988), Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası MK Komitəsinin üzvü (1983–1990), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1986). V. Vitali 22 yanvar 1926-cı ildə Voronejdə doğulub. Voronej məktəbi bitirdikdən sonra 1940-cı ildə Voronej Aviasiya Kollecinin mühəndislik şöbəsinə daxil oldu, lakin 1942-ci ilin fevral ayında emalatxanada çilingər köməkçisi kimi F. E. Dzerjinsky adına Voronej Buxar Mühərrik Təmiri Zavodunda işə düzəldi. Voronejin işğalından əvvəl 1942-ci ilin yayında əvvəlcə Krasnıy Liman kəndinə gedib burada kolkozda işlədi, həmin ilin sentyabrında qaçqınların qatarı ilə birlikdə əsasən 18 saylı Voronej Aviasiya Zavodunun işçilərinin ailələri Vitali Vorotnikov Bezymyanka rayonuna (Kuybyshev) evakuasiya edildi, payızda isə zavodun özü köçürüldü. 1942-ci ilin oktyabrında 18 nömrəli Kuibışev Zavodunun 1 nömrəli mexaniki emalatxanasının Texniki Nəzarət şöbəsinə (OTK) nəzarətçi təyin edildi, daha sonra 20 nömrəli əsas alət emalatxanasının qrupuna verildi. 1947-ci ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası üzv olmuşdur. 1948-ci ildə 34 nömrəli mexaniki emalatxanada texnoloji tənzimləmə bürosunun müdiri təyin edildi. Elə həmin il 1954-cü ildə bitirdiyi Kuibışev Aviasiya İnstitutunun təyyarə mühəndisliyi şöbəsinin axşam şöbəsinə daxil oldu.

Vitali Viktoroviç Şevoroşkin (rus. Вита́лий Ви́кторович Шеворо́шкин, ing. Vitaly (Vitalij) Shevoroshkin; 12 yanvar 1932, Yeni Afon, Abxaziya MSSR – 22 dekabr 2023) — SSRİ və ABŞ linqvisti, filologiya elmləri doktoru (1966). 20 kitabın və 500-dən çox məqalənin müəllifi, həmmüəllifi və redaktorudur. O, Miçiqan Dilçilik Cəmiyyətinin (1986–1987-ci illərdə prezidenti), Avropa Dilçilik Cəmiyyətinin və Kosmik Onomastika Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. 1965-ci ildən dilçi Qalina Alekseyevna Barinova ilə evlidir. Oğlu proqramçı Aleksey Şevoroşkin 1966-cı il təvəllüdlüdür.

Vitali Rəhimov (27 avqust 1984, Meğri) — Azərbaycanlı Yunan-Roma güləşçisi. 1984-ci il avqust ayının 27-də dünyaya gəlib.

Vitali Vladimiroviç Skakun (ukr. Віталій Володимирович Скакун; 19 avqust 1996, Berejanı[d], Ternopil vilayəti – 24 fevral 2022, Geniçesk[d], Xerson vilayəti) — Ukrayna hərbi qulluqçusu, matros, Ukrayna Qəhrəmanı (2022), kontr-admiral Mixail Ostroqradski adına 35-ci əlahiddə dəniz piyada briqadasının əlahiddə batalyonunun mühəndis-istehkam bölməsinin istehkamçısı. Vitali Skakun 19 avqust 1996-cı ildə Ternopol vilayətinin Berejanı şəhərində anadan olmuşdur. Berejanı şəhəri 3 nömrəli ümumtəhsil məktəbini, 20 nömrəli Lvov Ali peşəkar məktəbini (2017) və "Lvov Politexnikası" Milli Universitetini bitirmişdir. Rusiyanın Ukraynaya hücumu zamanı 24 fevral 2022-ci ildə kontr-admiral Mixail Ostroqradski adına 35-ci əlahiddə dəniz piyada briqadasının əlahiddə batalyonunun mühəndis-istehkam bölməsinin istehkamçısı, matros Vitali Skakun Xerson vilayətində rus qoşunlarına aid tank kolonunun hərəkətinin qarşısını almaq üçün Geniçesk avtomobil körpüsünü partladan zaman həlak olmuşdur. 26 fevral 2022-ci ildə Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskinin sərəncamı ilə matros Vitali Skakun ölümündən sonra "Ukrayna Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür. Белякова, И. Виталик, дитя, как??? Что рассказали в Бережанах о Герое Виталие Скакуне, который взорвал мост вместе с собой // 20 минут Тернополь. — 2022. — 25 fevral.

Vitali Yunus oğlu Səmədov (24 sentyabr 1919, Nijni Novqorod – 11 noyabr 2015, Moskva) – partiya işçisi, fəlsəfə elmləri namizədi, Azərbaycan SSR EA-nın Tarix və Fəlsəfə İnstitutunun direktoru, Azərbaycan Kommunist partiyasının qurultayında Mərkəzi Komitənin büro üzvü, Azərbaycan KP-nın MK-nin ikinci katibi. Vitali Yunus oğlu Səmədov 1919-cu il sentyabrın 24-də Moskva şəhərində anadan olub. 1984-cü ildə vəfat edib. 1942-ci ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun Elektrik Mühəndisliyi fakültəsini bitirmişdir. 1947-ci ildə Sovet İttifaqının Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin Ali Partiya Məktəbində təhsili başa vurub. 1948-ci ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1942–1944-cü illərdə Azərbaycan SSR XDİK orqanlarına işə göndərilmişdir. Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqının MK-nın ikinci katibi (1944–1946) olmuşdur. 1948-сi ilin avqust ayından Azərbaycan SSR EA-nın Fəlsəfə Sektorunda kiçik elmi işçi vəzifəsində işləmişdir. XX əsrin 50-ci illərində akademiya və onun müəssisələrinin partiyaçı kadrlar ilə "doldurulması" prosesi yüksək sürətlə gedirdi.

Krımlı Martiros (erm. Մարտիրոս Ղրիմեցի; 6 iyul 1620, Feodosiya – 25 avqust 1683, Misir əyaləti) — XVII əsrdə yaşamış erməni yazıçısı, şairi, tarixçisi və keşişi. Satirik əsərləri ilə məşhurdur. Krımlı Martiros erməni mədəni irsinin bir hissəsi sayılan bir sıra şeirlər ərsəyə gətirmişdir. O həmçinin, Krımda yaşayan ermənilər haqqında kitab yazmışdır ki, bu da əhəmiyyətli bir tarixi mənbə kimi qiymətləndirilir.

Sati ritualı — Sadiqlik rəmzi hesab olunur. İnduizm dəyərlərinə görə qadının ölmüş əri ilə birlikdə yandırılması ritualı. 1987-də qəbul olunan qanunla qadağan olunmasına baxmayaraq hər il yüzlərlə belə cəhd qeydə alınır. Hətta bu sahədə qadınlara konsaltinq xidməti göstərən qeyri-qanuni şirkətlər də var. İnduizmə görə qadın odun içinə girərkən bütün günahlardan azad olur. Yəni, əri ölən dul qadını ərinin yanında yandırırlar. Hindistanda bu ritual ilə həm hollandlar, həm də ingilislər mübarizə aparıblar.

Krımlı — Çingiz Dağçının 1956-cı ildə qələmə adlığı "Qorxunc illər" romanı əsasında çəkilmiş bədii film. == Haqqında == Film İkinci Dünya müharibəsi dövründə alman əsir düşərgələrində saxlanılan tatar əsirlərin yaşadıqları insanlıq faciəsi və çəkdikləri acılardan bəhs edir. Krımda yaşayan və Krım türkü olan Sadıq Turan müharibə başlayandan sonra hərbi xidmətə çağırılır və cəbhəyə yollanır. O, müharibə zamanı almanlara əsir düşür və almanca bildiyinə görə saxlanıldığı düşərgədə rabitə işçisi işləməyə başlayır. Bir müddət sonra almanların Krımı ruslardan alıb oa müstəqillik verəcəyi ilə bağlı vədlər səslənir və bu məqsədlə Krım türklərindən ibarət hərbi dəstə qurulur. Sadiq də bu dəstənin tərkibində alman ordusunda xidmət etməyə başlayır. Ancaq səslənən vədlərin yalan olduğunu anlayan Sadıq Krımın doğrudan azad olunması üçün fəaliyyətə keçir. Elə aşıq olacağı Mariya ilə də bundan sonra tanış olur. Filmin rejissoru "Türk pasportu" filmini çəkmiş Burak Arlıeldir. Rollarda isə Murad İldırım, Səlma Ərgeç, Bülent Alqış, Gülçin Santırcıoğlu və Burc Kümbetlioğlu kimi aktyorlar oynayır.