İterasiya
İterasiya (ing. iteration, rus. итерация, iterasyon, öteleme) – proqramlaşdırmada: deyimlər, yaxud komandalar qrupunun dönə-dönə təkrar yerinə yetirilməsi (rekursiya ilə qarışdırmaq olmaz). Hər hansı əməliyyatı dəfələrlə təkrarlamaq gərək olduqda, proqramlaşdırmada dövrlərdən istifadə olunur. Məsələn, tutaq ki, “Hello, World!” mətnini 200 dəfə ekrana çıxartmaq lazımdır. Bu halda eyni bir komandanı 200 dəfə təkrar verməkdənsə, 200 dəfə yerinə yetirilən dövr yazıb, mətni ekrana çıxaran komandanı həmin dövrün gövdəsində yerləşdirmək daha münasibdir. Dövrün bir addımına elə iterasiya deyilir. Bax: ITERATIVE STATEMENT, LOOP; Tut: RECURSION.
program Iteration;
var
i: integer;
begin
for i := 0 to 200 do
WriteLn ('Hello, world!');
end.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Dürasiya
Dürasiya (ing. duration — "müddəti") — ödənişlər axınının orta çəkili müddəti, çəkilər isə ödənişlərin diskont edilmiş dəyəridir. Dürasiya pul vəsaitlərinin hərəkətinin ən vacib xarakteristikasıdır ki, bu da onun cari dəyərinin faiz dərəcəsinin dəyişməsinə həssaslığını müəyyən edir. Bir axının dürasiyası təkcə onun strukturundan deyil, həm də cari faiz dərəcəsindən asılıdır. Faiz nə qədər yüksək olarsa, qısamüddətli ödənişlərə nisbətən uzunmüddətli ödənişlərin dəyərinin payı bir o qədər az olar və müddəti nə qədər qısa olarsa, əksinə, dərəcə nə qədər aşağı olarsa, ödəniş axınının müddəti də bir o qədər çox olar.
Dürasiya anlayışını amerikalı alim F. Makoli (ing. F. R. Macaulay) təqdim etmişdir.
== Tərif, hesablama düsturu və şərhi ==
=== Dürasiya — çəkili orta ===
Qeyri-opsion istiqrazlarının müddəti orta çəkili düsturla aşağıdakı kimi hesablanır:
D
=
T
¯
=
∑
i
P
V
i
⋅
t
i
∑
i
P
V
i
=
∑
i
C
F
i
(
1
+
r
)
t
i
⋅
t
i
∑
i
C
F
i
(
1
+
r
)
t
i
{\displaystyle D={\overline {T}}={\frac {\sum _{i}\ PV_{i}\cdot t_{i}}{\sum _{i}PV_{i}}}={\frac {\sum _{i}{\frac {CF_{i}}{(1+r)^{t_{i}}}}\cdot t_{i}}{\sum _{i}{\frac {CF_{i}}{(1+r)^{t_{i}}}}}}}
və ya
D
=
T
¯
=
∑
i
C
F
i
⋅
e
−
r
c
t
i
⋅
t
i
∑
i
C
F
i
⋅
e
−
r
c
t
i
,
{\displaystyle D={\overline {T}}={\frac {\sum _{i}{CF_{i}}\cdot {e}^{-{r_{c}}{t_{i}}}\cdot t_{i}}{\sum _{i}{CF_{i}}\cdot {e}^{-{r_{c}}{t_{i}}}}},}
burada:
C
F
i
{\displaystyle CF_{i}}
—
i
{\displaystyle i}
ödəniş;
r
{\displaystyle r}
— diskont dərəcəsi, vaxt vahidinə (il, rüb və s.) alternativ investisiyanın gəlirliliyi;
r
c
{\displaystyle r_{c}}
— davamlı faiz hesablanması üçün diskont dərəcəsi;
P
V
i
{\displaystyle PV_{i}}
— i-ci ödənişin güzəştli dəyəri;
t
i
{\displaystyle t_{i}}
— i-ci ödənişin vaxtı;Bu düsturun məxrəci verilmiş diskont dərəcəsi ilə pul vəsaitlərinin hərəkətinin cari dəyərinin təxminidir. Əgər pul vəsaitlərinin hərəkəti cari qiymətin bazar (və ya digər) qiymətləndirilməsi
P
{\displaystyle P}
olan maliyyə aləti tərəfindən yaradılırsa, bu halda diskont dərəcəsi bu alətin daxili gəlir dərəcəsidir (istiqrazlar üçün — ödəmə müddətinə qədər gəlir). Bu nisbət bərabərlik əsasında müəyyən edilir
P
=
P
V
(
r
)
=
∑
i
C
F
i
(
1
+
r
)
t
i
.