Lüğətlərdə axtarış.

Kubular — Sumatra adasının (İndoneziya) cənub-şərqində yaşayan xalq. İndoneziyanın qədim əhalisinin nəsilləridir. Özlərini "oranq-darat" ("torpaq adamları") adlandırırlar. Sayları 50000 nəfərdir. Dilləri İndoneziya dilinə yaxındır. Dindarları müsəlmandır, qədim animizm etiqadı da qalır. Tədricən oturaq həyata keçən kubular əkinçiliklə məşğul olurlar. == Ədəbiyyat == Зарубежная Азия. Юго-Восточная Азия. М.: 1979 (серия "Страны и народы").

Tubalar (öz dillərində tuba, tuba kiji / tuva kiji (yəni "tuba/tuva kişisi (insanı)"), və yış kiji (yəni "meşə, orman insanı") — Rusiyanın Altay Respublikasında yaşayan türk xalqı. == Tarixi == Sovet dönəmində Tubalar xalqını altaylıların tərkibində göstərirdilər. 1926-cı ildə onları ayrıca xalq kimi qeyd etmişdilər. Rusiya Federesiyasının 24 mart 2000-ci il qərarına görə onları müstəqil xalq kimi qeydə aldılar. == Sayları və yayılmaları == == Dilləri == Tubalar dili türk dilləri ailəsinə aiddir.

Tulu—Qədim türk boyu. == Tarixi == Tulu qolu İli çayının yuxarı və orta axarı ilə Yulduz irmağı və Tarbaqatay arasında, nuşepilər isə Çu və Talas çayları arasındakı sahələrdə yaşayırdılar. Tulu qolunu təşkil edən beş boy bunlardır: çu-mu/koen, hu-lu-u (hulu kiu), şe-şo-ti, tu-ki-İe (Türgiş), şu-ni-şe. çumuqun 处木昆) (kiməklər, çumuqunlüy) huluçzüy 胡禄居 (huluvu küye) şeşeti 摄舍提 (neşetidun) tuçişi 突骑施 (türgişlər, tuçişi xeloşi) şunişi 鼠尼施 (şunişi)Tulu boylarının başında bulunan bəylər çur (çuo), nuşepilərin, başbuqları isə ərkin (se-kin) titulunu daşıyırdılar. Bunlardan əlavə, qərbi göytürklər arasında on-oxlardan başqa bir çox boylar da vardı. "Dədə Qorqud" abidəsində "Tulu quşun yavrusu" ifadəsi var. Bulqarların xaqan, xan soyu Dulo adlanırdı.

Hutular — Burundi və Ruandada yaşayan Bantunlar qrupuna mənsub xalq. Ruanda əhalisinin 84 % və Burundi əhalisinin isə 85 %-ni etnik Hutular təşkil edir. Hutuları ayrıca bir etnik qrup kimi sinifləndirmək bir çox mənbələrdə qəbul edilmir. Belə ki, Ruandanın digər bir önəmli xalqı olan Tutsilərlə Hutular arasında dini, irqi və ya fiziki baxımdan heç bir fərqlilik mövcud deyildir. Hutular Ruanda vətəndaş müharibəsi və Ruanda soyqırımı əsnasında aktiv fəaliyyət göstərmişdir. Belçikalıların əraziləri istila etdiyi ilk illərdə Hutularla Tutsilər arasında müəyyən fərqliliklər (xarici görünüş və boy) mövcud olsa da, XX əsrin sonlarına yaxın həmin fərqliliklər zamanla aradan qalxmışdır.

Kulular və ya Kolular– İranın Fars ostanında bir qrup qara dəri xalqdır ki, xüsusilə Fəsa şəhərində yaşayırlar.Kulular, İran Afrikalılarındandırlar.Madam Diyölafua, onların keçmişləri haqqında araşdırma etmişdir.Fəsanın bir sıra kəndlərində kulular sakindirlər.

Turşu — metal atomu və ya mürəkkəb ion molekulu ilə əvəz oluna bilən hidrogen atomlarından və turşu qalığından ibarət olan mürəkkəb maddə. Elektrolitik dissosiasiya nəzəriyyəsinə əsasən dissosiasiya zamanı kation kimi yalnız hidrogen ionu əmələ gətirən elektrolitlərə turşu deyilir. Turşular tərkibinə, əsaslığına və qüvvətliliyinə görə təsnif edilir. Tərkibinə görə turşular iki qrupa bölünür: oksigensiz və oksigenli. Oksigensiz turşular: HF, HCl, HBr, H2S, HCN və s. Dövri sistemin VI və VII qrup qeyri-metallarının hidrogenli birləşmələrinin suda məhlulları oksigensiz turşuların nümayəndələridir. Oksigenli turşular: HNO3, H2SO4, H3PO4 və s. Turşuların tərkibindəki metalla əvəz oluna bilən hidrogen atomlarının sayı turşuların əsaslığını və turşu qalığının valentliyini göstərir. Əsaslığına görə turşular birəsaslı (HF, HCl, HNO3, HCOOH və s.), ikiəsaslı (H2SO4, H2S, H2C2O4 və s.), üçəsaslı (H3BO2, H3PO4 və s.) və dördəsaslı (H4P2O4 və s.) olur. Turşuların qüvvətliliyi onların su məhlullarında əmələ gələn hidrogen ionlarının qatılığı, yəni dissosiasiya dərəcəsi ilə müəyyən edilir.

Tuvalar/Tıvalar və ya Tuvalılar/Tıvalılar (tıvaca: Тывалар, Tıvalar) — Cənubi Sibirdə yaşayan türk xalqlarından biri. Tuvalılar türk xalqlarının uyğur qrupuna daxildirlər. Tubalar, tocinlər və urianxaylar tuvaların etnik qruplarıdır. Əsasən Rusiya Federasiyasının bir hissəsi olan Tıva Respublikasında, qismən Monqolustanın şimal-qərb oymaqlarında (Rusiya və Tıvayla olan sərhəd bölgələrində), və az sayda Çinin Şincan Uyğur Muxtar Rayonunun şimal qismində yaşayırlar.

Zulular — Cənubi Afrikadakı ən böyük etnik qəbilələrdən biri. Zulu dilində danışırlar. == Əcdadları == Zulular əcdadlarını "Mukuru" ("kuru" "qoca, çox qoca" deməkdir) adlandırırlar. Hesab edirlər ki, o həm insanlarla heyvanları, quşları yaratmışdır, həm zululara mədəniyyəti öyrətmişdir, həm də sünnət qaydasını, tabuları vermişdir.

Çurular (vyet. Chu ru) — Vyetnam Sosialist Respublikasının cənubunda – Lamdonq və Txuanxay əyalətlərində yaşayan dağ tyamları qrupuna aid xalq. Vyetnamda rəsmi olaraq tanınmış 54 xalqdan biridir. Sayları təqribən 19 min nəfərdən çoxdur. Bu xalq həm də tyurular, tyorular (özlərini "yeni torpaqları mənimsəyən adamlar" adlandırırlar), tyular, krular, kazolar adlanırlar. == Əcdadları == Ehtimal edilir ki, çurular tyamlarla eyni əcdadlara malikdirlər. Çuruların rəvayətlərinə görə onların əcdadları vaxtilə Mərkəzi Vyetnamın sahilyanı ovalığında yaşamış, tyamlardan ayrılaraq Cənubi Vyetnamın dağlıq və dağətəyi rayonlarına köçmüşlər. Bəzi yerlərdə raqlaylar və koxolarla birlikdə yaşayırlar. Fransız müstəmləkəsi dövründə Dalat ərazisində ən güclü dağlıq liderləri çurular idi. == Sayları == Sayları 1999-cu ildə 14,978 nəfər, 2009-cu ildə isə 19,314 nəfər olmuşdur.

Jubula (lat. Jubula) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin bayquşkimilər dəstəsinin bayquşlar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Tuhlar və ya tuklar — Cənubi Qafqazda yaşamış qədim tayfa. Onlar indiki Azərbaycanın Tovuz rayonu və indiki Ermənistanın Tavuş mərzində yaşayırdılar. Onların adı Ananiya Şiraklının "Xəritə"sində Tuç-Kustak qavarı qeyd olunur. Kustak farsca vilayət deməkdir və bu, "Tuç vilayəti" mənasını daşıyır. IX əsr tarixçisi Ovanes Drasxanakertsi Tus qəsəbəsini qeyd etmişdir. "Tus" yerli ada çevrilmiş tayfa adıdır. Erməni alimlərə görə, bu ad sonradan dəyişikliyə məruz qalaraq Tavuş adına çevrilmişdir.

Daş yuxular — Əkrəm Əylislinin qalmaqallı romanı. Romanın sonunda qeyd olunduğu kimi əsər 2006-cı ilin iyul ayında yazıçı Əylisdə olarkən yazılmağa başlanmış və 2007-ci ilin iyun ayında yazıçı Bakıda olarkən başa çatmışdır. Roman orijinal olaraq Azərbaycan dilində yazılmış sonradan isə "Drujba narodov" (azərb. "Xalqlar dostluğu"‎) jurnalı üçün M.Hüseynzadənin redaktəsi ilə müəllifin özü tərəfindən rus dilinə tərcümə edilmişdir.Bu hadisədən sonra: Əkrəm Əylislinin oğlu gömrük polkovnik-leytenantı Nəcəf Naibov işdən çıxarılıb. Əkrəm Əylisli Azərbaycan Respublikasının 4-cü prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən və Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı fəxri adından məhrum edilib. == Personajlar == Nuvariş Qarabağlı (aktyor, Saday Sadıqlının yaxın dostu); Saday Sadıqlı (məşhur Azərbaycan aktyoru); Fərid Fərzani (həkim-cərrah, Saday Sadıqlının əməliyyatı və müalicəsi ilə məşğul olan şəxs); Abasəliyev (məşhur psixiatr, Saday Sadıqlının qaynatası); Azada xanım (Saday Sadıqlının həyat yoldaşı, həkim Abasəliyevin qızı); Böyük Bəy (Xalq Cəbhəsinin rəhbəri); Qreta Minasova (teatrda qarderobçu işləyən qadın); Şahqacar Armaqanov (əslən Şuşadan olan, Baksovetdə işləyən məmur); Mopassan Mirələmov (teatr direktoru); Xəlilullah Xəlilov (Uluruh Turanməkan kimi də tanınan şair); Culyeta (Nuvariş Qarabağlının sayca 3-cü həyat yoldaşı). == Nəşri == Roman 2012-ci ilin dekabrında Rusiyada nəşr olunan "Drujba narodov" (azərb. "Xalqlar dostluğu"‎) jurnalında çap olunmuşdur. == İctimai rəy == 31 yanvar 2013-cü il tarixində Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Təşkilatının üzvləri romana etiraz məqsədilə Əkrəm Əylislinin evinin qarşısında icazəsiz aksiyası keçirmişdir. Aksiyada yazıçının ünvanına "Ölkədən cəhənnəm ol!", "Erməni Əkrəm, çıx ölkədən!" kimi şüarlar səsləndirmişdir.

Proprioseiopsis tubulus (lat. Proprioseiopsis tubulus) — phytoseiidae fəsiləsinin proprioseiopsis cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Proprioseiopsis tubulus Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.

Quyular (fars. قويولار‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Miyanə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 110 nəfər yaşayır (18 ailə).

XQüvvətli turşular — yüksək pH-a malik turşular. Əksər qüvvətli turşular flüorsulfun turşusu ilə FSO3H kükürd-trioksid və ya lyuis turşularının qarışığı olur (əsasən Stibium-pentaflüorid). flüorsulfun turşusu ilə stibium-pentaflüoridin qarışığı sehrli turşu adlanır. Həmççinin xlorid turşusunun xlorlaşmış karbohidrogenlərdə məhlulu da qüvvətli turşulardır.Qüvvətli turşulardan biri də, triflüormetansulfat turşusudur (texniki adı trimsilatdır) CF3SO3H. Trimsilat oksidləşdirici xüsusiyyətə malik deyil və hidroliz etmir.

Donduk Kuular (tıva Куулар Дондук; 1888 – 1932) — Tıva dövlət və siyasət xadimi, Tıva Xalq Respublikasının Kiçik Xural Rəyasət Heyətinin sədri. Tannı-Tıvanın 6-cı Baş naziri. Kuular Tıva bank sisteminin yaradıcılarından biri olub. == Həyatı == Şemi ərazisindən olan (indiki Tıvanın Dzun-Xemçik kojuunun Şemi kəndi) zəngin aratın oğlu idi. Urqadakı Buddist monastırında və Üstü Xuredə təhsil almışdır. (geşe elmi dərəcəsinə sahib idi, Yuxarı Çadanski xurasının aparıcı lamalarından biri idi). Yeni yaranan Tıva ziyalılarının orta rəhbərliyənə aid idi, ideyalarında köhnə mədəniyyət təcrübəsi ilə yeni zaman meyllərini birləşdirməyə çalışdı. == Müstəqil Tıva dövründə == 14 avqust 1921-ci ildə Tanu-Tuva Respublikasının müstəqilliyi elan edilir. Dövlət orqanları təşkil edilir və 22 hissədən ibarət konstutsiya hazırlanır. Birinci konstutsiyada azad şəkildə ibadət təmin edilir.

Ubalar (başq. Убалар, rus. Убалары) — Başqırdıstan Respublikasının Arxangel rayonunda yerləşən kənd. Kənd Arx-Latış kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Arxangel): 26 km, kənd sovetliyindən (Maksim Qorki): 5 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Priural stansiyası): 33 km. == Əhali == === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (98%) üstünlük təşkil edir.

Çerliqool Kuular (10 dekabr 1940, SSRİ) — tuvalı yazıçı, şair, nasir, tərcüməçi, teatr yazıçısı. Tuva ədəbiyyatının qurucularından biridir. 1940-cı ilin 10 dekabrında Tuvanın Çöön-Hemçik bölgəsi Horumdağ qəsəbəsinin Şemi-Aksı kəndində anadan olmuşdur. Soyadı olan Kuular azərbaycancaya Qular deyə tərcümə edilir. == Həyatı == Yazıçılığa 1960-cı ildə başlamışdır. Sovet İttifaqının üzvüdür. Tuva Respublikasının məşhur yazıçısıdır. Tuva Respublikasının mədəniyyət, kino və turizm nazirliyinin "S. A. Sarıq-ool mükafatı"na layiq görülmüşdür. Əsərləri rusca, ukraynca, monqolca, altayca, xakasca, saxaca və başqa dillərə də tərcümə edilmişdir. Tuva türkcəsinə bir çox rus və qərbli yazıçının əsərlərini tərcümə etmişdir.

Daş yuxular — Əkrəm Əylislinin qalmaqallı romanı. Romanın sonunda qeyd olunduğu kimi əsər 2006-cı ilin iyul ayında yazıçı Əylisdə olarkən yazılmağa başlanmış və 2007-ci ilin iyun ayında yazıçı Bakıda olarkən başa çatmışdır. Roman orijinal olaraq Azərbaycan dilində yazılmış sonradan isə "Drujba narodov" (azərb. "Xalqlar dostluğu"‎) jurnalı üçün M.Hüseynzadənin redaktəsi ilə müəllifin özü tərəfindən rus dilinə tərcümə edilmişdir.Bu hadisədən sonra: Əkrəm Əylislinin oğlu gömrük polkovnik-leytenantı Nəcəf Naibov işdən çıxarılıb. Əkrəm Əylisli Azərbaycan Respublikasının 4-cü prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən və Azərbaycan Respublikasının xalq yazıçısı fəxri adından məhrum edilib. == Personajlar == Nuvariş Qarabağlı (aktyor, Saday Sadıqlının yaxın dostu); Saday Sadıqlı (məşhur Azərbaycan aktyoru); Fərid Fərzani (həkim-cərrah, Saday Sadıqlının əməliyyatı və müalicəsi ilə məşğul olan şəxs); Abasəliyev (məşhur psixiatr, Saday Sadıqlının qaynatası); Azada xanım (Saday Sadıqlının həyat yoldaşı, həkim Abasəliyevin qızı); Böyük Bəy (Xalq Cəbhəsinin rəhbəri); Qreta Minasova (teatrda qarderobçu işləyən qadın); Şahqacar Armaqanov (əslən Şuşadan olan, Baksovetdə işləyən məmur); Mopassan Mirələmov (teatr direktoru); Xəlilullah Xəlilov (Uluruh Turanməkan kimi də tanınan şair); Culyeta (Nuvariş Qarabağlının sayca 3-cü həyat yoldaşı). == Nəşri == Roman 2012-ci ilin dekabrında Rusiyada nəşr olunan "Drujba narodov" (azərb. "Xalqlar dostluğu"‎) jurnalında çap olunmuşdur. == İctimai rəy == 31 yanvar 2013-cü il tarixində Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Təşkilatının üzvləri romana etiraz məqsədilə Əkrəm Əylislinin evinin qarşısında icazəsiz aksiyası keçirmişdir. Aksiyada yazıçının ünvanına "Ölkədən cəhənnəm ol!", "Erməni Əkrəm, çıx ölkədən!" kimi şüarlar səsləndirmişdir.

Yeni Taular (başq. Яңы Таулар), rus. Новотавларово) — Başqırdıstan Respublikasının Şaran rayonunda yerləşən kənd. Kənd Akbaris kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Şaran): 14 km, kənd sovetliyindən (Akbaris): 2 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Tuymazı stansiyası): 48 km. == Əhali == === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (61%), tatarlar (38%) üstünlük təşkil edir.

Alizeya və yuxular şahzadəsi – Gianni Romoli tərəfindən hazırlanmış və ssenarisi yazılmış, Lamberto Bavanın rejissorluğu və müştərək istehsalı ilə istehsal olunan və 2 və 4 yanvar 1996-cı ildə Canale 5-də ilk dəfə yayımlanan iki hissədən ibarət olan İtalyan-Alman fantastik televiziya mini serialıdır. == Süjet xətti == === Birinci hissə === Alizeya bacı ləqəbi verilmiş beş kiçik qardaşı və ağır xəstə anası ilə meşədə yaşayan bir qızdır. Fırtınalı gecələrin birində gənc qadın meşədə yolunu azmış yaşlı səyahətçiyə qonaqpərvərliyini nümayiş etdirib onu öz evlərində bir gecəlik qonaq saxlayır. Amma kişi əslində Azaret adlı qüdrətli sehrbazdır. Azaret qəddar və intiqamçıdır, Alizeyanı bir neçə gümüş sikkə qarşılığında almağı qızın anasına təklif edir: onu öz qalasına aparıb həyat yoldaşı etmək niyyətindədir. Alizeyanın anasının bu təklifi rədd etməsi sehrbazın qəzəbinə səbəb olur: o, uşaqları qaçırır və qadın infarktdan ölür. Ailəni yenidən birləşdirməyə qərarlı olan Alizeya Azaretin qəsrinin yerləşdiyi Valle Oskuraya yollanır. Bu vaxt ölkənin kralı Kurdok uzun sürən müharibədən vətəninə qayıdır və oğlu gənc şahzadə Demianın əlinə heç vaxt qılınc götürmədiyini və günlərini oxumaqla, şeir yazmaqla və elm öyrənməklə, musiqi çalmaqla keçirdiyini öyrənərək qəzəblənir. Qəzəbdən dəliyə dönən kral, Demianı güclü və qaniçən bir döyüşçü etmək üçün ona özü şəxsən təlim keçmək qərarına gəlir. Kraliça Diomira, oğlunun həyatından qorxaraq, atasının ali arzularından onu qaçırmaq üçün onu akrobatlarla birlikdə sarayı tərk etməyə məcbur edir və ona hər zaman anasını xatırlaması üçün barmağındakı üzüyü verir.

Ekskursiya Xidmətləri və Turlar üzrə Beynəlxalq Assosasiya — ekskursiya xidmətləri ilə məşğul olan firma və təşkilatları üzv qismində özündə birləşdirən beynəlxalq turizm təşkilatıdır. == Tarixi == Təşkilat 1953-cü ildə yaranmışdır. == Fəaliyyəti == Qurumun 84 dövlətdən 60 milyondan çox üzvə malik olan 140 təşkilatı vardır ki, bu da onun fəaliyyətinin daha çox genişmiqyaslı olmasını sübut edir. Rəsmi dili ingilis dili olan Beynəlxalq Assosiasiyanın rəhbər orqanları ildə bir dəfə çağırılan Baş Assambleya və Direktorlar Şurasıdır. Katibliyi isə Portuqaliyanın paytaxtı Lissabon şəhərində yerləşir.