Lüğətlərdə axtarış.

Yusif İbn İsmayıl (Xoy, Qərbi Azərbaycan ostanı – 1353) — XIII-XIV əsrlərin ən tanınmış əczaçı alimlərindən biri idi. == Həyatı == Şərq ökələrində İbn Kəbir təxəllüsü ilə şöhrət tapmışdı. O, Cənubi Azərbaycanın Xoy şəhərində anadan olmuş, orada tibb üzrə təhsil almış və bir müddət əczaçı işləmişdir. Sonralar o, doğma şəhərini tərk еdib, Bağdada üz tutmuşdu və xəlifələrin saray həkimi olmuşdur. 1311-ci ildə Yusif İbn İsmayıl bütün Şərqdə şöhrət tapmış "Camеyi-Bağdadi" ("Bağdad toplusu") əsərini yazmışdı. Əsər ərəb dilində yaradılmış ən məşhur əczaçılıq еnsiklopеdiyalarından biri idi. Onun başqa adı "Mə lə yəsəüt-təbib cəhləhu" ("Savadcız həkimlər üçün lazım olmayan [kitab]") olmuşdur. Əsərdə bir nеçə min dərman bitkisindən, minеral və tibdə istifadə olunan hеyvanlardan bəhs olunur. Yusif İbn İsmayıl Xoyinin kitabı zəngin olmaqla yanaşı, sistеmli və yığcam idi və sadə üslubda yazılmışdı. "Camеyi-Bağdadi"dən sonra yaradılmış əczaçılıq еnsiklopеdiyaların əksəriyyətində Yusif İbn İsmayıla istinad еdilirdi.

Xobi (gürc. ხობი) – Gürcüstannın şimal-qərbində şəhər, Sameqrelo-Yuxarı Svaneti bölgəsində şəhərdir. == Əhalisi == Xobinin əhalisi 4242 nəfərdir (2014) == İqtisadiyyatı == Çay fabriki Konserv zavodu == Xobidə doğulmuş məşhurlar == Qriqol Çikovani (1910-1981) - gürcü yazıçısı, dramaturq və ssenaristi.

Xoni (gürc. ხონი) - Gürcüstanın qərbində, İmereti bölgəsində şəhər. Şəhərdə yaşayan 8987 nəfər əhalinin (2014-cü il) böyük əksəriyyəti gürcülərdən ibarətdir. Dəniz səviyyəsindən 114 metr hündürlükdə yerləşir.

Xoyi — təxəllüs. Əbülqasim Xoyi — müctəhid, ayətullah əl-üzma. Seyid Hüseyn Xoyi — Azərbaycan alimi, arifi, şairi. Şeyx Mahmud Xoyi — Əxiliyin banisi. Mir Əbülqasim Xoyi Tayib Xoyi — Azərbaycan şairi Mirzə Ələsgər Xoyi — Məşrutə hərəkatının fəallarından biri.

Seyid Əbülqasim Xoyi (19 noyabr 1899, Xoy, Qərbi Azərbaycan ostanı – 8 avqust 1992[…], Kufə, Nəcəf mühafəzəsi) — müctəhid, ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Əbulqasim ibn Əliəkbər ibn Haşim Musəvi Xoyi q. 1371-ci ildə (15 rəcəb) Xoy şəhərində dünyaya göz açmışdır. Məşrutə hərəkatı dönəmində yaranan problemlərdən sonra atası Nəcəf şəhərinə köçmüşdür. Bundan iki il sonra isə (1330-cu ildə) oğlu atasının yanına getmişdir. O, Nəcəfdə dövrünün Şeyx Fəthullah, Ayətullah Naini, Ayətullah Kompani, Seyid Hüseyn Badkubi və s. məşhur alimlərinin dərslərində iştirak edərək ictihad dərəcəsinə yetir. Mərhum Ayətullah Xoyi İslam elmlərinə böyük xidmətlər etmişdir. Onun Üsul elmində özünəməxsus metodu olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, İran İslam İnqilabının lideri Ayətullah Xamenei onun haqqında deyir: "Biz, Mərhum Ayətullah Xoyiyə yalnız bir mərcəi-təqlid deyil, həm də böyük tədqiqatçı, pedaqoq və müəllif kimi baxırıq.

Qogi — Azərbaycanın Şahbuz rayonu ərazisində dağ. Dərələyəz silsiləsinin suayırıcında, Küküçayın mənbə hissəsində zirvə. Hündürlüyü 3120 m. Yamaclarında alp çəmənliyi yerləşir. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Naxçıvan Ensiklopediyası, AMEA, Bakı, 2002, 596 səh.

Oqi (小城, Ogi) — Yaponiyanın Kyuşu regionunda, Saqa prefekturasında yerləşən şəhər. Müasir şəhər 1 mart 2005-ci ildə qurulmuşdur. 2017-ci ilin fevralının məlumatına görə şəhərin əhalisi 45,638 nəfərdir, hər km² ərazidə 480 nəfər yaşayır. Şəhərin sahəsi 95,85 km²-dir. == Tarix == 1889-cu ildəki inzibati islahatdan sonra şəhər regionuna Oqi şəhəri və 7 qəsəbə (Aşikari, Haruta, İvamatsu, Mikazuki, Misato, Toqava və Uşizu) daxil idi. 24 aprel 1894-cü ildə şəhər statusu almışdır. 1 mart 2005-ci ildə Aşikari, Mikatsuki, Uşizu Oqiyə birləşdirilmişdir. == Coğrafiya == Şəhər Yaponiyanın Kyuşu adasında, Saqa prefekturasının mərkəzində yerləşir. Şəhərin cənub hissəsi dağlıqdır, Tenzan dağına qonşudur. Cənub hissəsində Saqa düzənliyi və Ariake dənizi yerləşir.

Kogi ştatı (ing. Kogi State) — Nigeriyanın Mərkəzi geosiyasi zonasında ştat.

Maresuke Noqi (乃木 希典, 25 dekabr 1849 – 13 sentyabr 1912[…], Tokio[d]) — Yaponiya imperiyasının generalı və Tayvanın üçüncü general-qubernatoru. == Həyatı == === İlk illər === Noqi samuray ailəsində doğulmuşdur. 1869-cu ildə o, orduda xidmətə başlamış, 1871-ci ildə mayor rütbəsinə yüksəlmişdir. Sayqo Takamorinin başçılıq etdiyi üsyançılara qarşı döyüşmüş və podpolkovnik rütbəsinə layiq görülmüşdür. Ağır döyüşlərdən birində Noqi 14-cü piyada alayının bayrağını itirmişdir. Bu rüsvayçılıq onu bütün ömrü boyu izləmişdir və sonradan o bu hadisəni intiharının əsas səbəblərindən biri adlandırmışdır. 1876-cı il avqustun 27-də də Noqi o zaman 20 yaşında olan samuray Yudzi Sadanonun qızı Sidzuko ilə evlənmişdir. 1877-ci il avqustun 28-də onların ilk oğlu Katsunori dünyaya gəldi və Noqi Tokioda ev aldı. 1878-ci ildə o, polkovnik rütbəsinə yüksəldildi. 1879-cu ildə onun ikinci oğlu anadan oldu.

Proprioseiopsis kogi (lat. Proprioseiopsis kogi) — phytoseiidae fəsiləsinin proprioseiopsis cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Proprioseiopsis kogi Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.

Xudaverdi Tayib Xoyi — Azərbaycan şairlərindəndir ki, Çors kəndində dünyaya gəlmişdir.O, Mirzə Həsən Riyazinin yoldaşlarından idi və Azərbaycan və Fars dillərində şeirlər yazıb.Şair Əmir Əhməd xan hükuməti dövründə yaşayırdı və Çors kəndindədə vəfat edib.

Xobi (gürc. ხობი) – Gürcüstannın şimal-qərbində şəhər, Sameqrelo-Yuxarı Svaneti bölgəsində şəhərdir. == Əhalisi == Xobinin əhalisi 4242 nəfərdir (2014) == İqtisadiyyatı == Çay fabriki Konserv zavodu == Xobidə doğulmuş məşhurlar == Qriqol Çikovani (1910-1981) - gürcü yazıçısı, dramaturq və ssenaristi.

Xobi (gürc. ხობი) – Gürcüstannın şimal-qərbində şəhər, Sameqrelo-Yuxarı Svaneti bölgəsində şəhərdir. == Əhalisi == Xobinin əhalisi 4242 nəfərdir (2014) == İqtisadiyyatı == Çay fabriki Konserv zavodu == Xobidə doğulmuş məşhurlar == Qriqol Çikovani (1910-1981) - gürcü yazıçısı, dramaturq və ssenaristi.

Xori-buryatlar(bur. хори буряадууд, хори тγмэд) — Buryatların tərkibində etnik qrup. == Tarixi == "Monqolların gizli tarixi" əsərində bildirilir ki, Xori etnonimi Xoriday mergen adlı bahadurdan törəmişdir. Çingiz xanın qızıl şəcərəsində bir xətt izlənilir ki, o, Xori etnonimi ilə bağlıdır. Dobu mergenin xatunu Alanqova, Borte-çinonun 12 qolu Xori-tumatlardan törəmişdir. Onlar Baykal arxasında yaşayan xalqların ulularıdır. Şərqi ve Qərbi Buryatlar olaraq bilinən bu birlikdə Şərqi Buryatları monqollardan, Qərbi Buryatları isə türklərdən meydana gəlməkdədir. Buryatlar əslində Horidaylar adlanan bir birlikdən törəmişdir. Özlərini Hori Buryatları olaraq xarakterizə edən bu boy on bir soydan meydana gəlməkdə; bunların beşinin Türk kökənli, altısının isə Monqol kökənli olduğu bilinməkdədir Monqol soyundan gələn Buryat boyu Baykal Gölü kənarında yaşamaqda ve bugünkü əhalisinin 400.000 olduğu təxmin edilməkdədir Buryatların Şərq qolu olan Monqol Buryatları milli şüuru ve şaman mədəniyyəti güclü olan bir boydu. Belə ki, Buryatların şaman sistemində "Şahin və Qurd" arasında xüsusi bir əlaqə olduğunu vurğulayan inanc və tətbiqlər var.

Seyid Əbülqasim Xoyi (19 noyabr 1899, Xoy, Qərbi Azərbaycan ostanı – 8 avqust 1992[…], Kufə, Nəcəf mühafəzəsi) — müctəhid, ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Əbulqasim ibn Əliəkbər ibn Haşim Musəvi Xoyi q. 1371-ci ildə (15 rəcəb) Xoy şəhərində dünyaya göz açmışdır. Məşrutə hərəkatı dönəmində yaranan problemlərdən sonra atası Nəcəf şəhərinə köçmüşdür. Bundan iki il sonra isə (1330-cu ildə) oğlu atasının yanına getmişdir. O, Nəcəfdə dövrünün Şeyx Fəthullah, Ayətullah Naini, Ayətullah Kompani, Seyid Hüseyn Badkubi və s. məşhur alimlərinin dərslərində iştirak edərək ictihad dərəcəsinə yetir. Mərhum Ayətullah Xoyi İslam elmlərinə böyük xidmətlər etmişdir. Onun Üsul elmində özünəməxsus metodu olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, İran İslam İnqilabının lideri Ayətullah Xamenei onun haqqında deyir: "Biz, Mərhum Ayətullah Xoyiyə yalnız bir mərcəi-təqlid deyil, həm də böyük tədqiqatçı, pedaqoq və müəllif kimi baxırıq.

Robert Qabor Şarl "Rogi" Viq (nid. Rogi Wieg, Robert Gabor Charles Wieg; 21 avqust 1962, Delft, Cənubi Hollandiya – 15 iyul 2015, Amsterdam, Niderland) — Niderland şairi, romançısı və musiqiçisi. == Həyatı == Robert Qabor Şarl Viq 21 avqust 1962-ci ildə Niderladın Delft şəhərində anadan olmuşdur. Onun valideynləri 1956-cı ildə Macarıstandan qaçmış və bir il sonra Niderlanda məskunlaşmışdılar. Viq gənclik illərində klassik musiqidə təhsil almışdı, lakin on altı yaşında blüz musiqisinə və holland şansonuna üstünlük verməyə başlamışdır. Viq "Tirade" və "Measure" ədəbi jurnallarının redaktoru idi. 1986–1999-cu illərdə "Het Parool"da poeziya tənqidçisi olmuşdur. 1999-cu ildə Viq rəsm çəkməyə başlamışdır. Onun həyatı ağır depressiya ilə yadda qalmışdır. O, elektroşok terapiyası keçmək üçün mütəmadi olaraq ruhi xəstəxanalara yerləşdirilmiş və üç dəfə intihara cəhd etmişdir.

Aritatsu Oqi (d. 20 dekabr 1942) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 62 oyun keçirib, 11 qol vurub.

Çikaqe Oqi (扇 千景, Oqi Çikaqe, 10 may 1933, Kobe – 9 mart 2023, Tokio) və ya əsl adı ilə Hiroko Kimura (木村 寛子, Kimura Hiroko) – Yaponiya aktrisası və siyasətçisi. Yaponiya parlamentinin Müşavirlər Palatasının ilk qadın sədri olmuşdur. == Həyatı və karyerası == === Səhnə === 1933-cü ildə Yaponiyanın Kobe şəhərində doğulmuşdur. Kobe liseyini bitirdikdən sonra sənətçi olmağa qərar vermişdir. Aktrisalıq karyerasına "Takarazuka Revue" adlı qadın musiqi truppasında başlamış, 1954–1957-ci illərdə burada çıxış etmişdir. Oqi aktrisa kimi "Günəşli günlər və buludlu günlər" kimi filmlərdə baş qadın personajları canlandırmışdır. Daha sonra Toho Entertainment şirkətinə qoşulmuşdur. O, bir çox teatr tamaşasında, filmdə və teleserialda rol almış, televiziya verilişlərinin aparıcısı olmuşdur. Fuji TV kanalında yayımlanmış "Sən axşam saat 3-də" tabloid verilişinin aparıcılığını etmişdir. === Siyasət === 1977-ci ildə Liberal Demokrat Partiyasının üzvü kimi Yaponiya parlamentinin Müşavirlər Palatasına seçilmişdir.

Ayı Yoqi — 1961-ci ilinməhşur multiserialının motivləri əsasında 3D formatında çəkilmiş animasiyadır. == Süjet == Celliston-park qoruğunda işlər yaxşı getmir. Buna görə də həris mer Braun (Endryu Deyli) qoruğu bağlamağa, onun yerləşdiyi torpağı isə satmağa gərar verir. Bu da o deməkdir ki, bu yerlərin təbiət gözəlliyilə heçkəs həzz ala bilməyəcək. Yerli sakinlər ayı Yoqi və Bu Bu bundan çox narahatdırlar. Yoqi dostu Bu Bu və reyncer Smitlə (Tom Kavana) gücünü birləşdirərək, Celliston-parkın qurtarılması yolların axtarmağa çalışır. == Çəkiliş == Çəkilişlər 29 noyabr 2009 ildən 9 mart 2010-cu ilə kimi Yeni Zellandiyada aparılıb. == Rollarda == Ayı Yoqi — Den Ekroyd (səsləndirmə). Bu Bu — Castin Timberleyk (səsləndirmə). Reyncer Smit — Tom Kavana.

Mir Əbülqasim bin Əli əsğər Xoyi Azərbaycanın 19-cu əsr şərhçi və müəlliflərindəndir."Əhsənülqisəs ya "Yusifiyyə" şərh (təfsir)kitabın Azərbaycan dilində yazıb.

Mirzə Ələsgər Хоyi-Məşrutə hərəkatının fəallarından biri.

Seyid Hüseyn ibn Seyid Məhəmməd bin Seyid Hüseyn bin Seyid Rza Hüseyni Xoyi (?-1854—Azərbaycan alimi, arifi, şairi. == Həyatı == Seyid Hüseyn ibn Seyid Məhəmməd Xoy şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında almış, sonralar mədrəsədə oxumuşdu. Nəcəf şəhərinə yollanmış, orada əyləşmişdi. Böyük kitabxanası vardı. Seyid Hüseyn Xoyi 1854-cü ildə vəfat edib.

Seyid Əbülqasim Xoyi (19 noyabr 1899, Xoy, Qərbi Azərbaycan ostanı – 8 avqust 1992[…], Kufə, Nəcəf mühafəzəsi) — müctəhid, ayətullah əl-üzma. == Həyatı == Əbulqasim ibn Əliəkbər ibn Haşim Musəvi Xoyi q. 1371-ci ildə (15 rəcəb) Xoy şəhərində dünyaya göz açmışdır. Məşrutə hərəkatı dönəmində yaranan problemlərdən sonra atası Nəcəf şəhərinə köçmüşdür. Bundan iki il sonra isə (1330-cu ildə) oğlu atasının yanına getmişdir. O, Nəcəfdə dövrünün Şeyx Fəthullah, Ayətullah Naini, Ayətullah Kompani, Seyid Hüseyn Badkubi və s. məşhur alimlərinin dərslərində iştirak edərək ictihad dərəcəsinə yetir. Mərhum Ayətullah Xoyi İslam elmlərinə böyük xidmətlər etmişdir. Onun Üsul elmində özünəməxsus metodu olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, İran İslam İnqilabının lideri Ayətullah Xamenei onun haqqında deyir: "Biz, Mərhum Ayətullah Xoyiyə yalnız bir mərcəi-təqlid deyil, həm də böyük tədqiqatçı, pedaqoq və müəllif kimi baxırıq.

Şeyx Nəsrəddin Mahmud Xoyi (1169–12.4.1261)—Əxiliyin banisi. == Həyatı == Əxiliyin banisi hesab olunan Şeyx Nəsrəddin Mahmud Xoyinin həyatı və fəaliyyətləri haqqında məlumatlar azdır. Şeyx Mahmud Xoyi özündən əvvəl Azərbaycanda yaşamış məşhur sələfi Əbu Bəkr Hüseyn ibn Əli ibn Yezdanyar Urməvinin (ölümü 944) ideyalarına əsaslanaraq "Əxilik" adı ilə məşhurlaşmış hərəkatın əsasını qoymuş və bu hərəkat Azərbaycanın və Türkiyənin tarixində dərin izlər buraxmışdır. Bununla yanaşı tədqiqatçının araşdırmaları nəticəsində o da məlum olmuşdur ki, Şeyx Nəsrəddin Mahdum Xoyi ilə xalq arasında Molla Nəsrəddin adı ilə məşhur olan şəxs eyni adamdır.

Binə (əvvəlki adı: Domı) — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Binə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 29 dekabr 1992-ci il tarixli, 428 saylı Qərarı ilə Xocavənd rayonunun Domı kəndi Binə kəndi adlandırılmışdır. 2 oktyabr 1992-ci ildən 9 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. Binə kəndi 9 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir. == Toponimikası == Kənd 1992-ci ilədək Domı adlandırılmışdır. Domı sözü də binə sözünə yaxın "oturmaq, ayağını qatlayıb aşağı çökmək" mənaları ilə bağlıdır. Ərazisindən axdığı Domı çayın (hal hazırda çayın adı Binəçaydır) əyildiyi, burulduğu yerdə yerləşdiyi üçün yaşayış məntəqəsi bu adı almışdır. == Tarixi == === Tarixi abidələri === Binə kəndində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmışdır: == Coğrafiyası və iqlimi == Binə kəndi dağlıq ərazidə, Qarabağ silsiləsinin yamacında, Binəçayın (Quruçayın sağ qolu) sol sahilində, rayon mərkəzi Xocavənd şəhərindən 45 km cənub-qərbdə, Hadrut qəsəbəsindən 50 km şimal-qərbdə yerləşir. == Əhalisi == == İqtisadiyyatı == İşğaldan qabaq kəndin əhalisi heyvandarlıq, bağçılıq və heyvandarlıqla məşğul idi, kənddə rabitə şöbəsi var idi, kəndin yaxınlığında mineral bulaq var. == Mədəniyyəti == İşğaldan qabaq kənddə klub, kinoqurğu var idi, həmçinin Böyük Vətən müharibəsində həlak olmuş həmyerlilərin şərəfinə abidə qoyulmuşdu.

Logo – çox zaman uşaqlara proqramlaşdırmanı öyrətmək üçün istifadə olunan, ilkin olaraq 1968-ci ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutunda (ABŞ) Seymur Papert (Seymour Papert) tərəfindən işlənib hazırlanmış proqramlaşdırma dili. LOQO-da xüsusi komandalar icraçısı – Bağa nəzərdə tutulub. Canlı tısbağa qum üzərində hərəkət edərkən iz qoyduğu kimi, Bağa da yerini dəyişən zaman iz qoya bilər; onun bu bacarığından ekranda fiqurlar çəkmək üçün istifadə olunur. Bağanın davaranışını müşahidə etməklə verilən hər bir komandanın mənasını asanca görmək olar. Bununla da təkcə proqramlaşdırma dilinin vasitələrini deyil, həm də alqoritmləşdirməni asanca öyrənmək olar. Bağa "obyekt-fikir" əlaqəsini təmin edir ki (əvvəlcə döşəmədə sürünən mexaniki tısbağa, sonra isə kompüterin ekranında onun şərti görüntüsündən istifadə olunurdu), bu da LOGO dilinə gözəllik və cazibədarlıq verir. Bağa çox mühüm keyfiyyətə malikdir: onun "istiqaməti" var ki, bu da özünü onunla eyniləşdirməyə və proqramın işinin əsas məntiqini asanca başa düşməyə imkan verir. İlkin komandalar çox sadədir: onlar Bağanın neçə addım və məhz hansı istiqamətə (irəli, sağa, sola, geri) yerini dəyişməyi göstərir. Bağaya "hərəkət etməyi", yaxud "düşünməyi" öyrətmək, öz hərəkət və fikirlərini anlamağa vadar edir, buna görə də proqramlaşdırmanı öyrənmə prosesi daha səmərəli olur. Loqo genişlənəbilən dildir; yəni proqramlar mövcud olan deyimlərə əsaslanaraq təyin olunmuş deyimlərdən qurulur.

TOGG — 25 iyun 2018-ci ildə fəaliyyətə başlamış Türkiyə mərkəzli avtomobil istehsalçısı. Anadolu qrup, Turkcell, TOBB, BMC, Zorlu Holding kimi məşhur birliklər, şirkətin əsas sahibkarlarıdır. == Tarixçə == Türkiyədə yerli avtomobil istehsal etmək üçün birlikdə iş qərarı alan şirkət və təşkilatlar 2017-ci il noyabr ayında prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən açıqlandı. Bu məqsədlə Anadolu Qrupu (19%), BMC (19%), Kök Qrupu (19%), Turkcell (% 19), Zorlu Holding (% 19) və Türkiyə Ticarət Palata və Birjaları Birliyi (5%) tərəfindən 25 iyun 2018-ci ildə Türkiyə Avtomobil Girişim Sənaye Qrupu ve Ticarət ASM (türk. Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş.) quruldu. Kök qrupunun 2019-cu ilin sentyabr ayında layihədən çəkiləcəyi iddia edilmişdir. 2019-cu ilin oktyabr ayında şirkətin qərargahı Şişli İstanbuldan Kocaeli ilinin Qəbzə şəhərinə köçürüldü. Şirkətin baş direktoru Gürcan Qaraqaş, dizaynı 2019-cu ildə tamamlanacaq avtomobilin 2022-ci ildə satışa çıxarılacağını açıqladı. TOGG Yerli Avtomobilin SUV və sedan modelləri 27 dekabr 2019-cu il tarixində təşkil edilən mətbuat konfransında təqdim edilmişdir. TOGG-nin Bursanın Gəmlik şəhərində elektrikli avtomobili olan maşın istehsal edəcəyi, dəyəri 22 milyard dollar olan bir fabrik quracağı açıqlandı.

Xalı — ənənəvi xalça məmulatlarının ölçü etibarilə ən böyük növü olub, çox vaxt dəst halında toxunur. Xalılar əsasən, evin döşəməsinə salındığından xalının boyu otağın ölçüsünə müvafiq olaraq, 4,5 arşından 6, bəzən isə 7 arşına çatırdı. Xalı adətən, dəst halında işləndiyindən o, "miyanə xalılar", yaxud "ortalıq xalılar" adlanmaqla, 2 arşın enində toxunurdu. Bu gün dilimizdə xalı kimi işlənən söz vaxtı ilə dilimizdə və bütün türkdilli xalqların dilində xali, qali və yaxud da qalı formasında rast gəlinir. Böyük xovlu xalçalar Ərəb əlifbalı türk ədəbiyyatında "qalı" kimi yazılmış, müəyyən zaman ərzində "xalı" formasını almışdır. "Qalı" sözü qalmaq sözü ilə də səsləşir ki, bu da xovlu xalçalara xas olan uzunömürlülük, davamlılıq mənasını ifadə edir. Bu gün də indiki İran ərazisində böyük xovlu xalçaları "qali" adlandırırlar.

Xaşı — Azərbaycan Respublikasının Quba rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Toponimikası == Xaşı oyk, sadə. Quba r-nunun Qonaqkənd qəsəbə i.ə.v.-də kənd. Cimi çayının sahilində, dağətəyi ərazidədir. Kənd yaxınlığındakı eyniadlı bulağın adı ilə adlandırılmışdır. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 160 nəfər əhali yaşayır.

Xoca — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Heris şəhristanının Xoca bəxşində yerləşən bir şəhərdir. 2006-cı ilin siyahıya alınması əsasında bu şəhər 3,700 nəfər və 981 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti azərbaycanlılardan ibarətdir və azərbaycan dilində danışırlar. Bu şəhər, dövrünün görkəmli din xadimlərindən olan, əslən Naxçıvandan olub sonralar Zəncana köçən, daha sonra həyatını indiki Xocada başa vuran Xoca Məhəmməd Xoşnam ilə əlaqədar olaraq "Xoca" adını daşıyır.

Tanrı — Bir çox dinlərdə (xüsusilə monoteist dinlərdə) Ali Qüvvə və yaradıcı olaraq qəbul edilən varlıq. == Anlam == Fövqəlbəşər və insanlar üzərində suverenliyi olan varlıq. Yaradıcı, ilah. Müxtəlif türk birliklərində Tənri, Tənqri, Tanqrı, Tənqəre, Tanqara, Teneqere, Tinqir şəklində istifadə olunur. Monqollar Tənqir ve ya Tenqər deyirlər. Ulu Tanrı, Xan Tenqri kimi ifadələr tez-tez keçər. Bəzi türk boylarında qoruyucu ruhlar üçün də istifadə edilər; Su Teyrisi, Yer Teyrisi kimi. Əslində kainatın hər yanındakı bu ruhlar bir bütündür və bir-birinə bağlıdır. Tanrıçılıq sistemli bir quruluşa sahib olaraq bütün ictimai həyata işləmişdir. Türklər tanrıların adlarının sonuna Toyun və ya Bator sifətlərini gətirərkən, monqollar daha çox Saqan (Saqağan) "ağ", Ulan (Ulağan) "qırmızı" sifətini istifadə edərlər.

Xolm — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Novqorod vilayətinə daxildir.

Hüms (ərəb. حمص‎) — Suriyada şəhər. Hüms mühafəzəsinin mərkəzidir. == Tarixi == Hüms bizim eradan əvvəl 2300-cü ilə aid salnamələrdə çəkilir. Şəhər Emesa adlanırdı. Bir müddət Roma imperiyasından asılı olmuşdu.

Xora xəstəliyi, mədənin və onikibarmaq bağırsağın xora xəstəliyi — bütün orqanizmin xronik xəstəliyi. Mədənin və ya onikibarmaq bağırsağın selikli qişasında xora qüsurunun əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunur. Xəstəlik tsiklik gedişli olub, müxtəlif müddətli kəskinləşmə (residivlə) və remissiyalarla keçir. 1829-cu ildə fransız həkimi J. Kryuvel xora xəstəliyini müstəqil nozoloji forma kimi ayırmışdı. Xora xəstəliyi Geniş yayılmış xəstəliklərdəndir. Bu xəstəliyə kişilər qadınlara nisbətən 3—10 dəfə çox tutulur. Xora xəstəliyinin etiolokiyasında ümumi sinir sistemi və hormonal tənzimedici mexanizmlərdəki pozğunluqlara, həmçinin mədənin özündə baş verən dəyişikliklərə (turşuluğun artması, selik ifrazının azalması) böyük əhəmiyyət verilir. Xora xəstəliyinə tutulanlarda mədə şirəsinin miqdarı və turşuluğu çoxalır, mədə şirəsini tənzimləyən azan sinirin tonusu artır. Xora xəstəliyi, irsi xüsusiyyətlərdən, qidalanma rejiminin pozulmasından, kəskin qidalar yedikdə, spirtli içkilər içdikdə, siqaret çəkdikdə və sinir-psixi gərginlikdən baş verə bilər. == Etiologiyası və patogenezi == Etioloji amillərin sırasına təkrar olunan və sürəkli mənfi emossiyalar, sinir-hormonal nizamlanma və qidaianma rejıminin pozutması.

Xost vilayəti (puşt. خوست, fars. خوست‎) — Əfqanıstan İslam Respublikasının 34 vilayətindən biri.Mərkəzi Xost şəhəridir. == Coğrafiyası == Vilayətin sahəsi 4.152 km², 2009-cu ilin əvvəlinə olan rəsmi məlumata əsasən əhalisi 520.2 min nəfər, inzibati mərkəzi Xost şəhəridir. == Əhalisinin etnik tərkibi == Əhalisinin əksəriyyətini puştunlar təşkil edir. Vilayət əhalisinin 99%-i puştun dilində, vilayətin 2 kəndində təxminən 1000 nəfər əhali daricə danışır.

Xotın — Çernovtsı vilayətiində (Ukrayna) şəhər. == Tarixi == Müasir Ukraynada şəhər. Vaxtilə Xatın qalası Moldav və Leh (Polşa) kralının idarəsində olmuş, Sultan II Osman onu fəth etmişdi. Övliya Çələbi şəhəri gəzdiyi zaman "Xatın Turla nəhri üzərində kiçik qalacıqdır", – deyə yazırsa da, iftixarla bu kiçik yerin böyük şəhid məzarlığından danışır, Karakaş Paşanın və onunla birlikdə şəhid olmuş yeddi min əsgərin qəbrini ziyarət etdiyini göstərir. Ruslar tərəfindən ilk dəfə 1738-ci ildə Feldmarşal Minixin komandanlığı altında zəbt edilmişdir. Qalanın komendantı İlyas Kolçak Paşa oğulları ilə birlikdə ruslara əsir düşmüş, sonra xaçlanmışdılar. О Rusiyada Vətəndaş müharibəsi illərində Sibirin hakimi olmuş rus admiralı Aleksandr Kolçakın ulu babasıdır. Rus alimi və şair Mixail Lomonosov Xatının alınması münasibətilə çariçə Anna İoannovnaya həsr etdiyi mədhiyyədə Kolçak paşanın adını çəkmişdi. Rus-Osmanlı müharibələrində bu qala dönə-dönə; 1739-cu ildən başlayaraq 1769, 1788,1807-ci illərdə istila olunmuşdu. Qalanı ələ keçirən rus əsgərləri Xatın qalasının adını öz bildikləri şəkildə mənalandırırdılar.

Xovd (şəhər) — Monqolustanın şəhəri. Xovd aymakı — Monqolustanın 21 aymakından biri.

Xanı (lat. Perca) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xanıkimilər dəstəsinin xanılar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Xoalı (vyet. Hoa Lư) — Vyetnamın keçmiş paytaxtı, Daykovyetin siyasi, iqtisadi və mədəni mərkəzi idi (X əsr). Xoalı üç Vyetnam sülaləsinin yarandığı yerdir: Din, Erkən Le və Li. Köhnə şəhər xarici və daxili qalalar da daxil olmaqla təxminən 300 hektar əraziyə malikdir, dağlarla əhatə olunmuşdur. Kral Li Konq Uan 1010-cu ildə paytaxtı Txanlonq şəhərinə köçürmüşdü. Köhnə Xoalı qalası dağıdılmışdır və şəhərin ən erkən tarixi abidələri Din sülaləsinə – X əsrin ikinci yarısına aiddir. Xoalıda Din Tyen Xoanq və oğullarının məbədləri, Le Day Xanyuya, kraliça Zıonq Van Nqa və oğullarına həsr olunmuş Le məbədi var. İnzibati cəhətdən qədim Xoalı şəhəri Ninbin vilayətinin eyniadlı mahalında yerləşir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyatı == Trấn Bạch Đằng, Lê Vǎn Nǎm, Nguyễn Quang Vinh, Vua Lê Đại Hành (Thành Phố Hồ Chí Minh: Nhà Xuất Bản Trẻ, 1998. Trấn Bạch Đằng, Lê Vǎn Nǎm, Nguyễn Đức Hòa, Cờ Lau Vạn Thắng Vủỏng (Thành Phố Hồ Chí Minh: Nhà Xuất Bản Trẻ, 2005.

Ayı Yoqi — 1961-ci ilinməhşur multiserialının motivləri əsasında 3D formatında çəkilmiş animasiyadır. == Süjet == Celliston-park qoruğunda işlər yaxşı getmir. Buna görə də həris mer Braun (Endryu Deyli) qoruğu bağlamağa, onun yerləşdiyi torpağı isə satmağa gərar verir. Bu da o deməkdir ki, bu yerlərin təbiət gözəlliyilə heçkəs həzz ala bilməyəcək. Yerli sakinlər ayı Yoqi və Bu Bu bundan çox narahatdırlar. Yoqi dostu Bu Bu və reyncer Smitlə (Tom Kavana) gücünü birləşdirərək, Celliston-parkın qurtarılması yolların axtarmağa çalışır. == Çəkiliş == Çəkilişlər 29 noyabr 2009 ildən 9 mart 2010-cu ilə kimi Yeni Zellandiyada aparılıb. == Rollarda == Ayı Yoqi — Den Ekroyd (səsləndirmə). Bu Bu — Castin Timberleyk (səsləndirmə). Reyncer Smit — Tom Kavana.

Yusif İbn İsmayıl (Xoy, Qərbi Azərbaycan ostanı – 1353) — XIII-XIV əsrlərin ən tanınmış əczaçı alimlərindən biri idi. == Həyatı == Şərq ökələrində İbn Kəbir təxəllüsü ilə şöhrət tapmışdı. O, Cənubi Azərbaycanın Xoy şəhərində anadan olmuş, orada tibb üzrə təhsil almış və bir müddət əczaçı işləmişdir. Sonralar o, doğma şəhərini tərk еdib, Bağdada üz tutmuşdu və xəlifələrin saray həkimi olmuşdur. 1311-ci ildə Yusif İbn İsmayıl bütün Şərqdə şöhrət tapmış "Camеyi-Bağdadi" ("Bağdad toplusu") əsərini yazmışdı. Əsər ərəb dilində yaradılmış ən məşhur əczaçılıq еnsiklopеdiyalarından biri idi. Onun başqa adı "Mə lə yəsəüt-təbib cəhləhu" ("Savadcız həkimlər üçün lazım olmayan [kitab]") olmuşdur. Əsərdə bir nеçə min dərman bitkisindən, minеral və tibdə istifadə olunan hеyvanlardan bəhs olunur. Yusif İbn İsmayıl Xoyinin kitabı zəngin olmaqla yanaşı, sistеmli və yığcam idi və sadə üslubda yazılmışdı. "Camеyi-Bağdadi"dən sonra yaradılmış əczaçılıq еnsiklopеdiyaların əksəriyyətində Yusif İbn İsmayıla istinad еdilirdi.

Xaçdaş nəzəriyyəsi — memarlıq elmləri doktoru Davud Axundov və tarix elmləri doktoru Murad Axundov tərəfindən 1980-ci illərdə müxtəlif elmi və dövri ədəbiyyatda təqdim edilmiş tarix nəzəriyyəsidir. Nəzəriyyə müəllifləri Azərbaycan və Ermənistan ərazilərində yerləşən, bir çoxu Qafqaz Albaniyası və orta əsrlər xristian knyazlıqları dövrlərinə aid olan monumental stellaları "xaçdaş" adlandırır, onların üzərindəki dini simvolikanı isə xristianlıqdan əvvəlki dinlərlə - Zərdüştilik və Mitraizmlə əlaqələndirirlər. D. A. Axundov və M. D. Axundovun 1983-cü ildə nəşr edilmiş "Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri" adlı kitabda əks olunmuş fikirlər əsasında hazırlanmış elmi məruzə, nəzəriyyə müəllifləri tərəfindən 1985-ci ildə Bakıda keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində səsləndirilmiş və qalmaqala səbəb olmuşdur. Nəzəriyyə müəllifləri tədqiq etdikləri monumental xristian stellalarını dörd növə bölürlər: Xaçın xaçdaşları, Arsak Xaçdaşları, Cuğa xaçdaşları və Yenivəng xaçdaşları. Xaçdaş nəzəriyyəsinə görə, müəlliflərin müxtəlif qruplara aid etdikləri bu stellalar bədii tərtibat və dizayn baxımından bir-birindən fərqlənən qrup xüsusiyyətlərinə malikdir. == Nəzəriyyənin elan edilməsi və qəbulu == 1983-cü ildə nəşr edilmiş "Qafqaz Albaniyası məbədləri və stellalarında dini simvolika və dünyanın təsviri" adlı əsərində (rus. "Культовая символика и картина мира, запечатленная на храмах и стелах Кавказской Албании) D. A. Axundov və M. D. Axundov bildirirlər ki, müxtəlif dövrlərdə Qafqaz Albaniyasının tərkibinə daxil olmuş və Alban Həvari Kilsəsinin tabeliyində olmuş ərazilərdə (müasir Azərbaycan Respublikası, Naxçıvan MR və Ermənistan Respublikasının Sünik mərzi) aşkarlanmış stellalar və məzar daşları Qafqaz Albaniyasının xristianlıqdan əvvəlki dini görüşləri (xüsusilə Zərdüştilik və Mitraizm) ilə əlaqəli olub, xristian və paqan dini baxışlarının qarışımından yaranmış dünyagörüşünü əks etdirir. Müəlliflər bu cür tarixi abidələr üçün ümumiləşdirici ad kimi "xaçdaş" (Azərbaycan dilində "xaç" və "daş" sözlərindən) termini istifadə etməyi təklif edirlər. 1985-ci ildə Bakıda keçirilən Ümumittifaq Arxeologiya Konqressində D. Axundov məruzə ilə çıxış edərək nəzəriyyəni səsləndirir və bu hadisə qalmaqala səbəb olur. Ermənistandan gələn nümayəndə heyəti konqresi tərk etməyə hazır olduğunu bəyan edir, Leninqraddan gəlmiş elm xadimləri isə Axundovun məruzəsini psevdo-elmi siyasi aksiya kimi qiymətləndirirlər.

Bayram xoca (v. 1378) — Qaraqoyunlu tayfa ittifaqının başçısı. == Həyatı == Qaraqoyunlu sülaləsinin banisi Baharlı oymağından olan Bayram xoca olmuşdur. O, tayfa başçısı Qara Mənsurun oğlu idi. Monqol Elxanlılar dövlətinin varisi Cəlairilər sülaləsinin Ərciş hakimi idi. Baranlı oymağının rəisi olmuş Bayram xoca Cəlairi Sultan Üveysin Təbriz sarayında nüfuzlu əmirlərdən biri sayılırdı. Bayram xocanın 1380-ci ildə ölümündən sonra Qaraqoyunlu sülaləsi qardaşı övladlarından davam etmişdir.

Doga Kobo (株式会社動画工房, Kabushiki-gaisha Dōga Kōbō) — Tokio şəhərinin Nerima xüsusi rayonunda yerləşən Yaponiya animasiya studiyası. 11 iyul 1973-cü ildə Toei Animation studiyasının keçmiş əməkdaşı Hideo Furusava tərəfindən qurulmuşdur. Studiya illərlə bir çox animelərin istehsalında iştirak etmişdir.

Doge — Internet memidir. 2013-ci ildə məşhurlaşmışdır. Mem tipik olaraq ön planda Comic Sans şriftində çox rəngli mətn ilə müşayiət olunan bir Shiba Inu köpəyinin şəklindən ibarətdir. Bir növ daxili monoloqu təmsil edən mətn qəsdən qırıq ingilis dilində yazılmışdır. Mem 2010-cu ildə yaranmışdır və 2013-cü ildə populyar olmuşdur.

Elşad Xose (tam adı: Elşad Əliyev; 25 sentyabr 1979, Bakı) — Azərbaycan repçisi. Elşad Xose müxtəlif dövrdə Anar Nağılbaz, Aygün Kazımova, Coolio, Dəyirman, Elçin Cəfərov, Elmira Ələkbərzadə, Elnarə Xəlilova, Faiq Ağayev, Günay İbrahimli, Manana Caparidze, Miri Yusif, Natavan Həbibi, Röya, Samirə Allahverdiyeva, Zülfiyyə Xanbabayeva və digər sənətkarlar ilə əməkdaşlıq edib. == Həyatı == === Erkən illəri === 1979-cu il sentyabr ayının 25-də Bakıda dünyaya gəlmişdir. Özünə "Xose" təxəllüsünü məktəb vaxtı götürüb. Gənc yaşlarında "Odlar Yurdu" KVN komandasının heyətində çıxış edib. === Populyarlıq qazanması === 1999-cu ildə 106 FM radio stansiyasında aparıcı işləyib. Radioda işləyən dövrdə özünün ilk treki olan "Allah" mahnısını yazdırıb. 2000-ci ildə "Jizn ne menyaetsa" ilk musiqi albomunu buraxıb. Həmin ildə Şövkət Ələkbərova ilə virtual duet yaradıb, "Qəmgin mahnı" ilə Azərbaycan musiqi səhnəsində uğur qazanmışdır. O, bu mahnını studioda 20 dəqiqəyə yazmışdır.

Avgi — qədim yunan mifologiyasında bir neçə min baş mal-qarası olan Elida çarı. Avginin tövləsini ("Avgi tövlələri") yalnız Herakl təmizləyə bilmişdi. Avgi Herakla tövlələrin təmizlənməsi müqabilində öz mal-qara sürüsünün onda birini ona pay verəcəyini vəd edir. Herakl, qazıdığı kanal vasitəsilə Alfey və Peney çaylarının sularını Avgi tövlələrindən axıtmaqla onları bir gündə təmizləyir. Avgi tövlələri ifadəsi məcazi mənada həddən artıq bərbadlığı və səliqəsizliyi bildirir.

Baqi — qum təpələrində, çimərliklərdə və ya səhralarda istifadə üçün nəzərdə tutulmuş böyük təkərləri olan istirahət üçün nəzərdə tutulmuş motorlu nəqliyyat vasitəsidir. Onun konstruksiyası adətən açıq şassiyə quraşdırılmış dəyişdirilmiş avtomobil və mühərrikdir. Dəyişikliklər adətən avtomobili yüngülləşdirmək və ya mühərrik gücünü və ya hər ikisini eyni zamanda artırmaqla güc-çəki nisbətini artırmaq üçündür.