...duran, bir-birinə qarışmayan (yapışmayan). Plovun düyüsü dən-dən idi. Ə.Vəliyev. 2. Damcı-damcı, gilə-gilə. Şollar suyu çiçək kimi dən-dən olub hovuz
Полностью »нареч. 1. ттвар-ттвар (ттварар тек-тек акъвазнавай, сад-садак акахь тавунвай, сад-садал алкӀун тавунвай); 2. стӀал-стӀал, курум-курум.
Полностью »qoş. Səbəb və ya məqsəd bildirir. Gecikməsin deyə tezdən durdu. – Əmirxanı oyatmayır, dincəlsin deyə; Bəzən onun nəfəsinə qulaq da asır. S.Vurğun. Rah
Полностью »is. [ər.] Xalq arasında yayılmış adət, ənənə. Köhnə dəbdə layla demək köhnəlib artıq; Bəs neyləyək? M.Araz. Bilirəm, əziz tutub babaların dəbini. Unut
Полностью »is. məh. 1. Bir yerə yığılmış arpa, buğda və s.-yə əl toxunmasın deyə, onu nişanlamaq üçün taxtadan və s.-dən qayrılan iri möhür (nişan). Xırmana qayı
Полностью »...ixtisarı. [Koroğlu:] Bacını aparmaq istəyirsən, gəl apar, day söyüş niyə söyürsən? “Koroğlu”. İbrahim padşahın gözünə çox xoş gəlmişdi. Day lap hayıl
Полностью »...yiyəsi mat olar. (Ata. sözü). Qarabağda nə day qaldı, nə dana; Bu gün, sabah hərə qaçar bir yana. Q.Zakir. Daylar tullanıb düşür, bir-biri ilə oynayı
Полностью »is. [fars.] Xanəndə və dəfçalanların barmaqla çaldıqları, bir üzünə dəridən sələ çəkilmiş sağanaqdan ibarət çalğı aləti; qaval. Dəf çalmaq (vurmaq). Z
Полностью »[ər.] 1. Özündən uzaqlaşdırma, sovuşdurma, rədd etmə. [Vəli:] Bizim borcumuz bunları dəf üçün hər yolla çalışmaqdır. Ə.Haqverdiyev. □ Dəf etmək (eləmə
Полностью »...Ağaclar tərpədəndə baş çəməndə; Söyüd söylər o dəmdə: – Mən də, mən də. (Ata. sözü). Cütçü baba böylə deyib qeyznak; Eylədi ol qırğını ol dəm həlak.
Полностью »...vermək, səs-səsə vermək. Mərsiyəxanlar verəcək dəm-dəmə; Sən hələ bildiklərini qoy nəmə! Ə.Nəzmi.
Полностью »...Dənin ağırlığından sünbüllər başını əyir, biçinçilərə gəl-gəl deyir. Mir Cəlal. Qarğıdalının da dəninin çox hissəsi sulu karbonlardan ibarətdir. □ Də
Полностью »is. Qarğıdan və s.-dən düzəldilmiş komacıq; alaçıq, qazma. [Sərçələr qışda] gecələr də samanlığa, dəyələrə; daxmaların, küləş damların deşiklərinə gir
Полностью »is. [ər.] köhn. Monastır, kilsə. [Hüseyn xan:] Axırda yetişdik bir deyrə. Ə.Haqverdiyev. …Xanımın atası Şam tərəflərində mövcud olan bir deyrdə ibadət
Полностью »...qəm. (Ata. sözü). Qüssəyə gəl, qəmə gəl; Kef istəsən, dəmə gəl; Dərd bilən özü gələr; Bilməyənə demə, gəl. (Bayatı). □ Dəm almaq (çəkmək) – nəşələnmə
Полностью »n zirvə, ən yüksək nöqtə; çiçəklənmə; çox gözəl əyyam, gözəl çağ; in the ~ of youth gəncliyin gözəl çağında; gəncliyin çiçəklənmə dövründə
Полностью »dan. bax şey-şüy. Nuşapəri xanım aşpazdan ayrılıb, şey-meyini götürüb getdi. (Nağıl).
Полностью »zərf Key halda, süst halda. Tarıverdi yerə düşüb, key-key Məcidin qabağına yeridi. S.Rəhimov.
Полностью »is. [ər.] Ərəb əlifbasında (b) hərfinin adı. Bilmək nə gərək kim, bu əlifdir, bu da beydir. M.Ə.Sabir.
Полностью »...bəylər görəcəkmiş; Toxm əkməyə dehqanları neylərdin, ilahi?! M.Ə.Sabir. Mədənlərdə, fabrik və zavodlarda işləyən fəhlələr, bəyin zülmündən və aclıqda
Полностью »is. Qüvvət, iqtidar, cismani enerji. Canında hey yoxdur. ◊ Heydən düşmək (kəsilmək) – gücdən düşmək, üzülmək, əldən düşmək. Səttarla Ülkər bir böyük m
Полностью »is. [ər. ziyy] Zahiri şəkil, xarici görünüş, qiyafə, paltar. □ Öz zeyindən çıxmaq – öz cızığından, öz çərçivəsindən çıxmaq, azmaq.
Полностью »[qəd.] bax eyi. Əgərçi bir neçə gün xar zəhmətin çəkdin; Vəli yey oldu gününgündən ey həzar, bu il. Qövsi. Ayrılıqdan ölüm yeydi; Yar həsrəti qəddim ə
Полностью »...cəhd. Səyi bir nəticə vermədi. – Öhdəmizə götürdüyümüz vəzifəni əda etməkdə bacarığımızı və səyimizi əsirgəməyəcəyiz… C.Məmmədquluzadə. □ Səy etmək (
Полностью »...görə, sənə görə, ona görə. Rəyimcə pis roman deyil; 2) mən (sən, o) istəyən kimi, mənim arzumca; sənin arzunca, onun arzusuna görə. Bu nə keyfiyyətdi
Полностью »...yanıqlı. Bənd-bəndim kəsələr eyləmərəm tərki-fəğan; Qoy nəva ney tək edim ta nəfəsim var mənim. S.Ə.Şirvani. // Qamış, qarğı. 2. Qəlyanın, çubuğun, m
Полностью »is. Qısadimdik, alıcı – yırtıcı quş. Ley vuran oldu, mənim kimi tükü dağılan olmadı. (Ata. sözü). Birdən xəzəl kimi qopur yerdən; Küləyə qoşulub qaçır
Полностью »sif. Hissiz, duyğusuz, süst; cansız kimi. Key adam. Key (z.) olmaq. – Biçarə kişi, qanmağa başın hələ keydir; Axır mənə bir söylə görüm, elm nə şeydir
Полностью »Çağırış və ya müraciət bildirən nida – ey, ay. [İskəndər:] Hey Zeynəb, vallah, fəndini duymuşam… Qonağın yolunda bu qədər çalışırsan ki, ərin Kərbəlay
Полностью »...diyərıx atın balasına 2. üçyaşar at balası (Ağdam, Ordubad). – Dayı xırda-xırda örgədəllər, qərəm mimmək olmaz (Ordubad) II (Salyan) daha. – Day sə:
Полностью »I (Şuşa) təndirə lavaş yapmaq üçün işlədilən alət II (Kəlbəcər) koma. – Almaların hamısı Taharın dəfinə yığıldı
Полностью »I (Qarakilsə, Ucar) nişan. – Əmbizə dəj qoydum ki, pozan olmasın (Ucar); – Bıllara dəj vıraciyıx, qalacax xirməndə (Qarakilsə) II (Ucar) dəst. – Mənim
Полностью »I (Naxçıvan) divarda olan dəlikdeşik. – Bu öydə nə çox dəm var II (Biləsuvar, Əli Bayramlı) alət III (Füzuli) nəm
Полностью »dənə düşməx’: (Çənbərək, Qazax) arpanı çox yeməkdən xəstələnmək (heyvanlarda, quşlarda). – Qoyun o xərtənə arpa ye:f kin dənə tüşüf, ölüf (Çənbərək)
Полностью »м югъ. ♦ день денской югъди, йкъуз кьиляй-кьилиз; день ото дня йкъалай йкъуз, югъ къандавай; изо дня в день гьар йкъуз, датIана, гьамиша; со д
Полностью »I (Çənbərək) əyri. – Kilimin ağzı dəv oldu; – Dermə dəv oldu deyn difarda çirkin durur II (Quba) böyə. – Balaşı dəv sacmışdu III (Qazax) iri, bədəncə
Полностью »...Şamaxı, Şəki) 1. bax deyə (Şamaxı, Şəki). – İşdi:rux, yorulanda da gedif dəyədə otu:rux (Şəki) 2. tövlə (Ağcabədi, Göyçay, İmişli, Mingəçevir, Orduba
Полностью »doy gəlməx’: (Gəncə, Karvansaray, Qazax, Şəmkir, Tovuz) bax do: gəlməx’. – Balaxanımı gördüηmü kişiyə necə doy gəldi? (Tovuz)
Полностью »разг. 1. вутIун (вутI авун); куда ты дел мою книгу? вуна зи ктаб вутIна?; он не знает, куда деть свои силы адаз вичин къуватар вутI ийидатIа чизвач.
Полностью »(Meğri) 1. abırsız 2. sırtıq. – Adam şirti olmaz, dey <daha> yekəlip yekə qız olmusaη
Полностью »I -и, мн. род. - -дей, дат. - -дьям; ж.; трад.-поэт. см. тж. ладейный Судно, большая гребная и парусная лодка. II -и; мн. род. - -дей, дат. - -дьям; ж
Полностью »...Bala, tay qojalmışam, fəlfəlləmişəm (Cəbrayıl); – Xanı dayı, sən də dəy yavaş-yavaş fəlfəlliyirsən (Meğri)
Полностью »...getdim tapayilmədim, onda nejo:lsun? (Zəngilan); – Eyhana, işdi dəy, man galammaram, unda bizim uşaxlari də keçi yaylağa (Meğri)
Полностью »Farscadır, dəy (yalançı) sözü ilə qohumdur. Dəyyus (əsli: dəygöz) kəlməsi də buradandır. Bizdə cığal kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lü
Полностью »...yumurtası tapılmır (Çənbərək); Qərqə <qarğa> perikip, dəy yuvasına gəlmey (Meğri)
Полностью »...Şamaxı, Zaqatala, Zəngəzur) bax yeralma. – Çoxsı bırda yeralması dey, qartop demey (Cəlilabad); – Yeralması bizdə çux əkilmiyədü (Quba); – Bir hekdar
Полностью »...mallar da uladu (Dərbənd); – Bizdə pəyə demeylər, hamı saray dey. Saraya heyvannarı saleylar (Cəlilabad) III saray olmağ: (Salyan) başbeyni getmək, d
Полностью »-и; мн. род. - -дей, дат. - -дьям; ж.; см. поп I Жена попа. В русских сказках попадья предстаёт в образе жадной, сластолюбивой женщины, пытающейся обм
Полностью »...edir və onun işi pis nəticə verir. Deməli, dəyməl sifəti də dəy feilindən –məl şəkilçisinin vasitəsi ilə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğ
Полностью »...fərvərdin, ordibehişt, xordad, tir, mordad, şəhrivər, mehr, aban, dey, bəhmən, esfend.
Полностью »...qatlanmayan bıçaq Daη demax (Ordubad) – meydan oxumaq. – Göreysan neca daη de:y, heş kasdan qorxmey ◊ Daη gəlməx’ (Borçalı, Kürdəmir, Qazax, Şəmkir)
Полностью »...olur (Tovuz) II (Cəlilabad) ikiüzlü. – Xımı odu ki, üzdə belə de:y, arxada ayrı cur III (Çənbərək) sirsaxlayan. – Kişi xımı olsun gərəx’, olmadı gərə
Полностью »-дьи; мн. род. - -дей, дат. - -дьям; ж. (перс. badja) см. тж. бадейка а) Деревянное окованное или металлическое широкое ведро, суженное книзу (для изв
Полностью »...düşdü ayağa... (Q.Zakir); DƏYMƏK (dan.) Qarı: Sabah bir bura dəy, mənim sağımda bir qız yaşayır (S.Vəliyev); TƏŞRİF GƏTİRMƏK/BUYURMAQ Molla əmi, and
Полностью »-и; мн. род. - -дей, дат. - -дям; ж. см. тж. площадочка 1) Пространство земли, проектируемое или предназначенное для каких-л. целей. Пахотная площадь.
Полностью »...olub qalmaq, ləngimək, ilişib qalmaq. [Mirzədadaş:] …Sən get evə dəy, mən də gedim görüm, arvad süfrəni açıbdırmı? Bax, artıq ilişmə ha… N.Vəzirov. □
Полностью »is. Şən bir halda söhbət etmə, şirin söhbət, şənlənmə, sevinmə. İkram … yoldaşlarının deyib-gülməsində iştirak etmirdi
Полностью »ara söz mənasında. Ehtimal, gərək ki, görünür (ki). Onun dedikləri, deyəsən, düz çıxmadı. Deyəsən, gələn var
Полностью »f. Söhbət etmək. Yetişibsən, indən belə yaraşmaz; Yadlar ilə deyib-danışmaq sənə. Q.Zakir. İndiyə kimi Rahimin evi belə şad deyib-danışmaq, oxuyub-gül
Полностью »f.is. Söhbətcil, şən, ürəyiaçıq (adam). Deyib-gülənlərin bəxtiyar səsi; Aygünün qəlbində dinir tar kimi
Полностью »dan. bax deyəsən. Deyən, o getdi. – Deyən, əkizlərlə gəldi bərabər; Poladın evinə ögey-doğmalıq. M.Rahim
Полностью »zərf Gülə-gülə, şən bir halda söhbət edə-edə. Əmirxan quş kimi qalxdı ayağa; Dostlar deyə-gülə getdilər bağa
Полностью »...birisinin yanına az vaxt üçün getmək. [Mirzədadaş:] …Sən get, evə dəy, mən də gedim, görüm arvad süfrəni açıbdırmı? N.Vəzirov. [Əbil:] Mən kötükçıxar
Полностью »...qalxan kababdır. Mir Cəlal; 2) işin arasında. Arada bir bizə dəy. 9. Çıx. halında: aradan – bir işin, hadisənin üstündən. Aradan bir gün keçdi. Həmşə
Полностью »