hakim, hökmdar; xeyirxah, xeyir verən. Qədim fars hökmdarlarının və onların ədəbi-bədii obrazlarının adından yayılmışdır
Полностью »Əsli “Xu Srava”dır, sasanilərdə titul olub (Kisra kimi də işlədilir). Poeziyada “Günəş” mənasında işlədilir, amma “şah” deməkdir
Полностью »...padşah. Xosrovi-əncüm «ulduzlar padşahi» bax xosrovi-xavər; xosrovi-xavər «Şərq padşahı» m. Günəş.
Полностью »...döndərsinlər, hakimiyyət bizlərin olsun (S.Rəhimov); HÖKMRANLIQ Xosrov: Nə gördüm bu dünyada mən; Nə verdi Xosrova bu hökmranlıq (S.Vurğun); DİKTATUR
Полностью »f. dağı qazan, dağ yaran (Nizaminin «Xosrov və Şirin» poemasının qəhrəmanı Fərhadın ləqəbi kimi işlədilir).
Полностью »POEMA (ədəb.) “Xosrov və Şirin” poeması yüz illər ərzində bir sıra xalqların ədəbiyyatına təsir etmişdir.. (M.İbrahimov); DASTAN “Xosrov və Şirin” das
Полностью »...Sasanilər sülaləsinə mənsub olan şahlara verilən ümumi addır. “Xosrov” sözü də etimoloji cəhətdən bu adla bağlıdır.
Полностью »“Xosrov və Şirin”in tərcüməsində işlədilib. Tuş qıl kimi olub, sonra qıl şəkilçiyə çevrilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...Sasanilər sülaləsinə mənsub olan şahlara verilən ümumi addır. “Xosrov” sözü də etimoloji cəhətdən bu adla bağlıdır.
Полностью »...çiçəkvarı; 2) qızılgül rəngində olan, al; 3) rəngarəng; 4) Nizaminin «Xosrov və Şirin» poemasında Şirinin al rəngli atının adı.
Полностью »...vəzifəsinə soyuq baxan; səhlənkar, diqqətsiz, qeydsiz. Başısoyuq adam. – [Xosrov:] …Aldığını və eşitdiyini düşünməyəcək, çaşqın, başısoyuq adamlardan
Полностью »...prokurora diqqətlə qulaq asırdılar (H.Abbaszadə); MÜDDƏYİ-ÜMUMİ (köhn.) [Xosrov:] Yenə kimdir çağıran, müstəntiqdir, müddəyi-ümumidir, ya kimdir? (M.
Полностью »...BARIŞMAQ Atlılar kimin barəsində isə deyişirdilər (Mir Cəlal); Xosrov deyirdi ki, gəlsin barışaq; Qan kimi qaynayıb biz də qarışaq (S.Vurğun).
Полностью »остров (1. цин, мес. вацIун, вирин, гьуьлуьн юкьва авай кьурамат, вири патарихъай ци элкъуьрнавай ччил. 2. гьадаз ухшар аваз битев са жуьредин чкад
Полностью »...покровный 1) чего или с опр. Верхний слой, покрывающий что-л. Нарушить покров дюн. Снимать булыжный покров мостовой. Плотный покров льда. Снежный, ра
Полностью »...всех сторон окружённая водой. Высадиться на острове. Зелёный остров. Гористый остров. Необитаемый остров. Коралловые острова. Курильские острова. Ост
Полностью »1. винел алай къат; ччинал алай затI, винел патал алай затI (мес. хам; набататар; чIарар). 2. уст
Полностью »f. 1) irəlidə gedən; qabaqcıl; 2) pəhləvanların güləşmədən əvvəl oxuduqları sözlər
Полностью »м 1. qabıq, qat; 2. örtü, örtük; pərdə; 3. köhn. yorğan; 4. köhn. himayə?; под покровом ночи qaranlıqdan istifadə edərək
Полностью »урус, сущ.; - ди, - да; - ар, - ри. - ра гьуьлуьн, вацӀун, вирин юкьва авай къурамат.
Полностью »урус, сущ.; -ди, -да; -ар, -ри. -ра кьуд пад яд къурамат чка. 1815 - йисан 8-августдиз есирда гьатай Наполеон Пак Еленадин островдал рекье туна
Полностью »...Mən ömrümdə söyüşməmişəm. Birisi ilə ağızlaşmamışam (Mir Cəlal); Xosrov deyirdi ki, gəlsin barışaq; Qan kimi qaynayıb biz də qarışaq (S.Vurğun).
Полностью »...Mən dalaşmaq fikrində deyiləm (C.Əmirov). BARIŞMAQ – VURUŞMAQ Xosrov deyirdi ki, gəlsin barışaq (S.Vurğun); Biz də aşpazlarla vuruşmuşuq (S.Vəliyev).
Полностью »м мн. нет 1. köhn. dəb, adət; 2. dan. tərslik, inadcıllıq, inad; 3. kəhkirlik, harınlıq; лошадь с норовом kəhkir at, harın at; ◊ с норовом inad, tərs
Полностью »...kobudlaşmış şey haqqında. [Mürsəl:] Ayaqların kündə, əllərin kösöv; Gəlin gedən kimi qaynananı döy! S.Rüstəm. Rəngi sapsarı, dodaqları gömgöy; Əlləri
Полностью »1. хеси къабан (куьк хьун патал хуьзвай). 2. пер. къабан (яни яцIу куьк инсан). 3. пичинивай гурмагъдив-цлав кьван фенвай, гурмагъдиз гум тухудай пай
Полностью »1. бине; диб (мес. кIвалерин ва я гимидин вичел амай паяр эцигдай асул пай, дестекар, гъварар ва мсб)
Полностью »...уголь остаток дерева). Odlu kösöv горящее полено, tüstülü kösöv дымящееся полено ◊ kösövü tüstülüdür kimin о том, кто легко становится объектом перес
Полностью »i. fire-brand; (tüstülü) smoulderingbrand; (sönmüş) charred log; ~ olmaq / ~ə dönmək to turn into fire-brand
Полностью »БОРОВ I м (мн. боровы) axta donuz (ətlik üçün axtalanmış donuz). БОРОВ II м (мн. борова) tex. bacanın peçdən tüstü borusuna qədər olan hissəsi.
Полностью »...Кастрированный самец свиньи (обычно откармливаемый на убой) Жирный, как боров (разг.). 2) разг.-сниж. О толстом, неповоротливом человеке. II -а; мн.
Полностью »сущ. 1. цӀукӀ (са патак цӀай квай ва я са пад кана чӀулав хьайи кӀарас); 2. пер. кана чӀулав (векъи, кубут) хьайи затӀ (мес
Полностью »Əsli közlayu (közə oxşayan) kimi olub, köz sözündən əmələ gəlib. Belə sözlər çoxdur: oxlayu “oxlov” deməkdir, biləklayu “bülöv” deməkdir
Полностью »...укрепляются все остальные его части; каркас. Остов корабля. Остов строящегося здания. Остов моста. 2) Скелет, костяк (человека, животного) Конский ос
Полностью »...характере) У каждого свой норов. Горячий, крутой, строптивый норов. Не проявляй свой норов! Лошадь с норовом (упрямая, своенравная).
Полностью »...quruluşunda qadının tam azadlığı mümkün deyildi (M.Arif); SƏRMAYƏDARLIQ (köhn.) Xosrov sərmayədarlıq quruluşunun barışmaz və son dərəcə şüurlu düşmən
Полностью »Atlının arxasınca getmək deməkdir. Nizaminin “Xosrov və Şirin” əsərində belə misralar var: Gülgünün belinə yəhər qoyuldu; Şapur rikabında bir kölgə ol
Полностью »...olur. M.Hüseyn. Gülara ailəsinin yoxsulluğu üzündən kəndin bəylərindən Xosrov bəy Poladovun evində qulluqçuluq edirdi. Ə.Vəliyev.
Полностью »...ənənə saxlayan, ənənələrə riayət edən; mühafizəkar. Ənənəpərəst adam. – [Xosrov:] İran xalqı olduqca mütəəssib, ənənəpərəst, mövhumatpərəst bir xalqd
Полностью »...özfəaliyyət icraçıları baxışında birincilik qazanmışdır. M.Rzaquluzadə. [Sədəf:] [Xosrov] özfəaliyyət baxışlarında həmişə tərifləndi. B.Bayramov.
Полностью »...qismən və ya bütünlüklə ağ rəngdə olan. Səkil dayça. Səkil qoyun. – Xosrov səkil atın belində bir qartal kimi qanadlanardı. S.Rəhimov. Bəy [atın] kək
Полностью »MÜAVİN Xosrov bəyin müavini Çingiz İldırım xəbəri eşitdi (Ə.Vəliyev); KÖMƏKÇİ Sən mənim köməkçim olacaqsan, – deyib müəllim Kərəmdən razı qaldı (M.İbr
Полностью »...Köynəyi büzüşdürmək. 2. Büzüşməsinə səbəb olmaq. Sabah ertənin soyuğu [Xosrov və Mədədi] büzüşdürmüşdü. S.Rəhimov. 3. Ağzın, dilin selikli qişasını ç
Полностью »DAXİL [Xosrov:] Daxilindəki mübarizəni üzündən, gözündən oxuyuram (A.Şaiq); BATİN Zahirən çox sadəlövh görünən bu qızın batində bu qədər hiyləgər oldu
Полностью »...Tamadanın təklifi ilə hamı ayağa qalxdı (Ş.Qurbanov); MASABƏYİ [Xosrov bəy:] Bəylərin həftə qonaqlıqlarında masabəyi olubsunuzmu? (Ə.Vəliyev); TULUMB
Полностью »...əsir, gözlərinin nazik damarlarına qan sağılırdı. M.Hüseyn. [Xosrov] qan sağılmış (f.sif.) gözlərini açdı. B.Bayramov.
Полностью »...təntənəli bir surətdə badənuş oldular (Çəmənzəminli); NƏŞƏLƏNMƏK [Xosrov:] İçək, nəşələnək, mehriban dostlar; Dünya mey üstündə tutmuşdur qərar! (S.V
Полностью »...qaydaları görmürdü, görmək istəmirdi (M.İbrahimov); MÖVHUMATPƏRƏST [Xosrov:] Onlar olduqca mütəəssib, Ənənəpərəst, mövhumatpərəst bir xalqdır (A.Şaiq
Полностью »...Mədinənin qoca ataya dilənçipayı verib getdiyi o ağır dəqiqədə Xosrov artıq hər şeyi aydın dərk edən bir filosof kimi düşünməyə başlamışdı (M.İbrahim
Полностью »I прил. босой, без носков, без чулок. Corabsız ayaqlar ноги без чулок (без носков) II нареч. без носков, без чулок (не надев носков, чулок). Corabsız
Полностью »...şair və fars. …anə] 1. Şairə xas, şair kimi, şairə məxsus; bədii. Xosrov yeddiillik məktəb qurtarmış, şeirlər yazmış və şairanə duyğularla yaşayan bi
Полностью »SAYIQLIQ [Xosrov bəy Soltanov:] Həmişə ayıqlıqdan dəm vurub, sayıqlıqdan ağız dolusu danışan cənab İbrahim bəy harada, nə işlə məşğul olmuş ki, onun y
Полностью »...bir tamahkar, şeytanfikir adamdır (M.F.Axundzadə); ACGÖZ, HƏRİS Xosrov: Əzim Əsgəri acgözdür, hərisdir, başqalanndan pay umur (M.İbrahimov); NƏFSKAR
Полностью »...Hərisliklə şəklində zərf – acgözlüklə, ehtirasla. Hərisliklə yemək. – Xosrov bəy … yenə də vəhşi bir hərisliklə Zərrintac xanıma baxır… S.Rəhimov. [N
Полностью »...Fikrət hər şeyə laqeyd idi (X.Hasilova); BAŞISOYUQ (məc., dan.) [Xosrov:] Aldığını və eşitdiyini düşünməyəcək, çaşqın, başısoyuq adamlardan deyiləm (
Полностью »...etmişdi. Ə.Əbülhəsən. 2. məc. Yaramazlıq, alçaqlıq, pislik, rəzillik. [Xosrov:] Nə üçün bu bədbəxt məmləkətdə olan bütün çirkinlikləri mənə göstərdin
Полностью »BÜSBÜTÜN [Kəkilbəyov:] Xosrov bəy Soltanovun dedikləri büsbütün düzdür (Ə.Vəliyev); BAŞDAN-BAŞA Bu dərə başdan-başa su qaynağı idi (A.Şaiq); BİLKÜLLİY
Полностью »...(fr.v.) Saçıma dən düşsə, qoy düşsün, nə qəm (R.Rza). 3. AĞARMAQ Xosrov onun kağız kimi ağardığını gördü və özünü irəli atdı.. (M.İbrahimov); RƏNGİ S
Полностью »...səltənətinə qorxu salan mətləb üstünə gətirdi (S.Rəhimov); HÖKMRANLIQ Xosrov: Gözəl dost.. Nə gördüm bu dünyada mən; Nə verdi Xosrova bu hökmranlıq (
Полностью »...azanverən. [Xortdan:] Bəs necə olubdur ki, özünüz üçün bir xoşsövt azançı tapmayırsınız? Ə.Haqverdiyev.
Полностью »...Çəllək. Çaxır boçkası. Su boçkası. – Rizvan araba gedə-gedə Xosrovun köməyi ilə çıxıb, ağzı örtülü yağ boçkalarının üstündə oturdu. S.Rəhimov. ◊ Boçk
Полностью »...[Müstəntiq] əsəbanə hərəkətlə döndü və qovluqdan bir kağız çıxarıb Xosrovun qabağına itələdi (M.İbrahimov); PAPKA Həmzə: Hə, yadıma düşdü, axşam arva
Полностью »...Gözləri məstan, sürahi tək çəkilmiş gərdəni; Sözü şirin, özü amma xosrovi-əla pəri. M.P.Vaqif. Endirmədi aşığına; O gözləri məstan keçdi. Aşıq Ələsgə
Полностью »...sizdə bir başqalıq vardı. S.Hüseyn. [Müəllim:] Son zamanlarda Xosrovun həyatı və əhvaliruhiyyəsində siz bir başqalıq hiss edirmisiniz? A.Şaiq.
Полностью »...öz-özünə qəbir qaz; Ay yazıq, ey biçara, ey anlamaz (A.Səhhət); CAHİL Xosrov: Gördüm, ancaq o qədər müqəssir olmurdum. Çünki cahil idim (A.Şaiq); LAY
Полностью »...Necədir, ürəyinə yatırmı, eloğlu?! (Ə.İldırımoğlu); HƏMVƏTƏNLİ Xosrov: Yüzdə beşini isə o qədər harınlaşdırır və qudurdur ki, onlar öz həmcinslərinə
Полностью »...səbəb üzündən çırpınmaq, bədəni sarsılmaq, əl-ayağını oynatmaq. Xosrov hələ də çınqıl üzərində çapalayırdı. S.Rəhimov. [Müəllim] qızdırmanın içərisin
Полностью »...də, kədəri də ikidir. Biri yüngül, keçəri – xəfif dumana bənzər. R.Rza. [Xosrov] …sahildə əyləşib xəfif şırıltıya qulaq asırdı. B.Bayramov. Qonaqlara
Полностью »...Dağıdın bu fisqü fıcurun yuvasını (M.S.Ordubadi); POZĞUNLUQ Xosrov: Siz elə qanunlar düzəltmisiniz ki, onlar qan tökməyin, yoxsulluğun, pozğunluğun v
Полностью »...Aşiqanə dastan. “Koroğlu” dastanı. – Şairə Toğrulun məktubunu aparıb “Xosrov və Şirin” dastanı yazmasını rica edəcəkdir. M.S.Ordubadi. Ağlatmayır ins
Полностью »...mükafat vermə (M.S.Ordubadi); PEŞKƏŞ İsmayıl bəy: Şuşada oturan Xosrov bəy Soltanovun xüsusi göstərişi idi, hər kim Nərimanovun yerini bilsə, özü ağı
Полностью »...nizam; Etməmiş məqsudinə aləmdə heç ərbabi-nam (M.V.Vidadi); KASIB Xosrov: Kasıbı isə kasıb olduğuna görə hər addım başı söyür, təhqir edirlər, ona a
Полностью »...alıb, tozlarını təmizləyib başlayırlar əzbərləməyə. Ə.Haqverdiyev. [Xosrov] əl-qolunu atıb qarı təmizlədi. B.Bayramov. // məc. Korlayan, xarab edən,
Полностью »...daş asılmaq – susmaq, dinməmək, danışmamaq, ağzını açmamaq. [Xosrov:] Bu düzdür, görürəm, yumşaldıqca mən; Bir daş asılır onun dilindən. S.Vurğun. Di
Полностью »