(İlan), quyruğunda xüsusi səs salan hissə olduğundan belə adlanır(rus dilində гремучая змея deyirlər)
“Qanmaz” deməkdir. Erkək eşşəyə də zırı deyirlər. Nə hır qanır, nə zır deyimi də var. Mənşəyi qaranlıqdır
Ehtimal olunur ki, zorba sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadır, zibidən (bəzəmək) feili ilə bağlıdır, bəzəkli, gözəl deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Sözün kökü farscadır, (zil morfemidir), -lə adlardan feil düzəldən şəkilçisidir. Gözünü zilləmək “diqqətlə baxmaq” deməkdir
Ərəbcədir, “kəbinsiz, qeyri-qanuni cinsi əlaqə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars sözüdür və “zirzəmisi olan türmə” deməkdir. Bunun müqabilində biz qoduqluq (quyu sözündəndir, bu sözün qədim forması quduq kimi qeydə alınıb) işl
Ərəbcə “gözəl” (bəzəkli) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Alınma sözdür, bizdə onun yerinə çorotu kəlməsi olub. Çor xəstəliyinin müalicəsində həmin otdan istifadə edilib
“Dinin özülü” kimi başa düşülə bilər (zir farsca “alt” deməkdir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli zərənq kimidir, “qoçaq” deməkdir, farscadır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bizdə buna “keçitikanı” deyiblər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
fars. zarqun – qızılı
Farsca zir (alt) və zəmin(torpaq) sözlərindən əmələ gəlib, “torpağın alt hissəsi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Dialektlərdə “çox danışmaq”, “boşboğaz” anlamlarında işlənir. Zoğal sözü ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Sözün əsli kövşəmək kəlməsinə gedib çıxır (çənəsi
Mənbələrdə colaq kimi işlədililib, yol sözü ilə bağlıdır. Sözün kökü col (yol) kəlməsindən ibarətdir
holl. zond – göndərilmiş
yun. zoon – heyvan + yun. benthos – dibsiz, dərinlik
yun. zoon – heyvan + yun. geo – Yer + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm
yun. zoon – heyvan
yun. zoon – heyvan + lat. melioratio – yaxşılaşdırma
yun. zoon – heyvan + yun. koinos – ümumi
Farsca “güc” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunan mənşəlidir, “həyat” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Mənbələrdə zoxrof kəlməsi var, “bəzək”, “səliqə”, “parıltı” deməkdir. Güman ki, zöhrab həmin sözlə əlaqədardır
Ərəbcə “ərli qadın” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “incə duyğu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Uşaq oyunlarından birində “zu demişəm, bir nəfəsə zu...” deyərək qaçış olur. Mənbələrdə zu (zu, zuyu, züyü) “qaçış”, “sürüşmə” mənalarında açıqlanıb
Almanca “dızıltı” (vızıltı) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca zor (güc) və ney sözlərindən əmələ gəlib. “Güclü nəfəs tələb edən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Allahın hədiyyəsi” deməkdir (“ən gözəl” anlamını verir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “güclü”, “ağıllı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, ehtimal ki, üzün hər tərəfinə tökülmüş saça deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, fəqərə sözü ilə əlaqədardır. “Fəqərələri kəsən” (qılınc) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zülf ərəbcə “saç” deməkdir, poetik mənasına görə qız adı ola bilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, ehtimal ki, qədər (tale) sözü ilə bağlıdır, zül isə “zülfüqar” sözündəki zül ilə eynidir, artikldır
Ərəbcə zül artikldır, qərn buynuzdur (qorn şəklində ruslara keçib), eyn - “2”dir. Məna: “ikibuynuzlu deməkdir”
Ərəbcədir, gün batanda şərqdə görünən qaranlığa deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunancadır, yaşıl rəngli qiymətli daşa deyirlər, hərfi mənası “yaşıl” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti) Əfsanəvi quş adıdır, ocaqda yanır
Yunisin ləqəbi olub, “balığın udduğu” deməkdir. Zünun isə zənn sözündəndir, onun cəmidir. (Bəşir Əhmədov