Ərəbcə əqəl “az”, əqəliyyət isə “azlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, barmaq böyüklüyündə, quyruğunda zəhərli iynəsi olan böcəkdir. Bizdə çayın (çiyan) adı ilə yayılıb
Əsli ilişmək kəlməsinin kökü olan il sözü ilə bağlıdır. Engelsdə belə bir fikir var: əl tədricən qabaq ayaq rolunu itirmiş və tutmaq, yapımaq funksiya
Əl artikldır, sözə heç bir məna əlavə etmir. Söz elə Abbas (mənası: qaşqabaqlı) kimi başa düşülməlidir
Ərəbcədir, bizdə tarixən ilmək sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu sözün əlcik, əltək, əllik, əldivan formaları da var. Sözün əsli əl- sə mək (əl üçün olan) kimi olub
Cəhrədə ip əyirərkən əldə tutulan yun dəstəsinə əlçim deyilir. Buradakı -çim “tutam”, “dəstə” mənasını verən müstəqil sözdür (şəkilçi deyil)
Bir yozuma görə, “dinin yüksəkliyi, aliliyi” deməkdir. Başqa yozuma görə isə Kəmaləddin tipli sözlərin birinci komponentinin ixtisarı ilə bağlı yaranı
İl feili zəminində yaranıb. Qədimdə sıx toxunan şeylərə “ilək” deyiblər. İlişmək, ilmək, ilgək sözləri ilə kökdaşdır
Diqqətlə axtarmaq mənasında işlədilir. Mənbələrdə ələk sözünün “axtarmaq” mənası verilib. Söz ələk və ələk kimi olub, sonra indiki şəklə düşüb
Ələm ərəbcə “bayraq”, dar isə farsca “-cı” deməkdir. Sözün mənası bayraqçı (bayraqdar) kimi başa düşülə bilər
Güman edirəm ki, sözün kökü ölmək (ölənki) feili ilə bağlıdır, mənası “ölüvay” deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Şuluq, nadinc, yaramaz anlamlarını əks etdirir, alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bir iş arxasınca gedən şəxs əli boş (yarıtmadan) qayıtdıqda deyirik: əli ətəyindən uzun gəldi. Əl dolu olanda hökmən yuxarı qaldırılır, boş olanda yan
Kərküklərdə cümə axşamı İmam Əlinin şərəfinə belə adlanır. Bazar günü əvəzinə Əhəd günü (yəni Allahın günü) işlədirlər
Yunan sözüdür, hərfi mənası “rəngləmək” deməkdir. Adam adı kimi işlədilən Əlif sözü də var və ərəb mənşəlidir: Allah sözünün ilk hərfidir, “həmin hərf
Ərəb sözüdür, ilk iki hərfi (əlif və bey) adının birləşməsindən əmələ gəlib. Alfavit də həmin qayda üzrə yaranıb, yunan sözüdür
Əli (ərəbcə) və güşad (farsca) sözlərindən əmələ gəlib. Güşad “geniş” deməkdir. Məna: “Qəlbi Əlininki kimi geniş olan” deməkdir
Ərəbcə “Əlinin şiri” deməkdir. Heydər “şir” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Mərdlərin Əlisi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Əlinin hədiyyəsi” deməkdir. Niyaz farsca “arzu etmək”dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Sahib yerində Əli çıxış edir” deməkdir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ehtimal ki, Əli və əş hissələrindən əmələ gəlib, “Əlinin dostu” deməkdir (müq. et: Allahyar), ikinci yozum: Əli sözünün əzizləmə formasıdır (İbiş kimi
Ərəbcə alişan (adlı-sanlı) sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Əlinin aslanı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Əlində lazımi şey (silah və s.) olmayan” deməkdir. Yalın “yoxluq” bildirir. Türkmənlər bunun yerinə “yalnız qol” işlədirlər
Cəhrədən qabaq yunu və s. ip halına salmaq üçün istifadə edilən alətin adıdır. Əl və iy sözlərindən düzəlib (əldə əyirmək)
Özbək dilində allam-kallam(aldam-kaldam) kimi işlədilir. Aldatmaq sözü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə “Allahın buyurduğu” (Allah verən) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli “yelli ol” deməkdir, yel isə sürət anlamı ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Üzüm salxımları ağacdan sallanır və deyirlər: salxımlar əmbiz-əmbiz sallanır. Konus şəklində yığılmış taxıl, meyvə və s
Əmik variantı da var. Əmmək feilindən dayanacaq qəlibi üzrə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İməcilik, əppək, iməkləmək, əmmək, əkmək, əmcək sözləri kökdaşdır, əmək, zəhmətanlayışı ilə bağlıdır
Sözün əsli əbəköməkcidir.Əbə - göbək nənəsidir, köməc isə dərman otunun adıdır. Uşağı tutan qadın həmin otla göbəyi müalicə edib
“Allahın bağışladığı” (aman verdiyi) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Mama sözü “əmiyə oxşayan” deməkdir (eyni məməni əmmiş olan). Dayza isə “doğana (anaya) oxşayan”dır. Latın dilində xalaya matertera (подобная матери) d
Ərəbcə “inanılmış” (etibarlı) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Amin sözünün qadın cinsidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, qədimdə sərkərdə, sonra canişin, sonra “şah, başçı” anlamlarını əks etdirib. Əmirxan sinonimlər birləşməsidir
Mənası “Əmir Əli” (şah Əli, böyük Əli) kimi başa düşülə bilər. Görünür, “Əlinin əmri dünyaya gələn” deməkdir
“Allahın əmri ilə yaranan” deməkdir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əmmək məsdəri ilə bağlıdır, o isə yemək feili ilə qohumdur. Qalx-ız, dur-ğuz, əm-iz tipli sözlərdə şəkilçi təsirli feil və ya icbar növ (əm-iz) əmələ
Durğuz, yedizdir tipli sözlərdə z əvəzinə r səsi olub, sonra dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Amma bağlayıcısı ərəb mənşəlidir və ziddiyyət bildirən cümlələr arasında işlədilir. Əmma qoymaq “ziddinə çıxmaq” deməkdir
Sözün mənası “sormaq” deməkdir. Əmcək, əmzik, məməcik, əmi, əmə, mama (yəni bibi) sözləri kökdaşdır. Güman etmək olar ki, əmmək və yemək eyni kökdən t
Ərəb sözüdür, misal, məsələ, təmsil kimi sözlərlə kökdaşdır. Əsl mənası “oxşarlıq”, “uyğunluq” deməkdir
Dişli balinalar yarımdəstəsindən suda yaşayan məməli heyvanlardan birinə indi “kaşalot” deyirik. 70 tona qədər çəkisi olur, mədəsindən 6 tona qədər ə
Encik kimi də işlədilib, “pişik balası” deməkdir. Ənik “bala” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars sözüdür, “qamətli, boylu-buxunlu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farscadır, 65 sm uzunluq ölçü vahidi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)