1
I
сущ.
1. корень:
1) подземная часть растения. Ağacın kökü корень дерева
2) внутренняя, вросшая в тело часть волоса, зуба, ногтя и т.п. Dişin kökü корень зуба, saçın kökü корень волоса
3) перен. основа, источник чего-л. Məsələnin kökü корень вопроса, səhvlərin kökü корень ошибок
4) род, семья, начало поколения. Sizin kökünüzə bələdəm знаю какого вы корня, onlar bir kökdəndirlər они от одного корня
5) лингв. основная часть слова без приставок и суффиксов. Sözün kökü корень слова
6) мат. величина, которая при возведении ее в определенную степень, дает данное число. Kvadrat kök квадратный корень, kök almaq извлечь корень
2. морковь. Bazardan kök almaq купить морковь на базаре
II
прил.
1. корневой:
1) относящийся к корню как подземной части растения. Kök tumurcuğu бот. корневая почка
2) относящийся к корню как к части волоса, ногтя и т.д. Kök kanalı стомат. корневой канал
3) лингв. относящийся к корню как части слова; являющийся корнем. Kök morfem корневая морфема
2. морковный. Kök şirəsi морковный сок
◊ kök atmaq пускать, пустить корни; kök salmaq врастать, врасти, прирасти корнями; kökünüz kəsilsin бран. чтобы вы провалились; чтобы перестал существовать ваш род; kökündən baltalamaq рубить под корень; kökünə baxmaq nəyin глядеть, смотреть в корень чего ; kökündən dəyişmək: 1. в корне измениться; 2. kimi, nəyi изменять, изменить в корне кого, что ; kökündən qoparıb atmaq (çıxarmaq) вырвать с корнем; пресечь в корне; kökü üstə на корню
2
прил.
1. полный, тучный, полнотелый
2. упитанный. Kök qoyun упитанный (тучный) баран
◊ шутл. kök iki жирная двойка, kök beş жирная пятерка
3
сущ. муз. строй (соотношение тонов музыкального инструмента), лад. Minor kök минорный строй (лад); kök etmək (kökləmək) настраивать, настроить инструмент, муз. kökdən düşmək расстроиться (о инструменте), kökdən salmaq расстроить (инструмент)
4
сущ. намётка (шов крупными стежками); kök atmaq наметывать, наметать (швы); kök getmək см. kök atmaq
5
сущ. разг. состояние ( в сочет. ): pis kökdə в ужасном виде, в ужасном состоянии; pis kökə qoymaq, pis kökə salmaq kimi, nəyi довести до ужасного состоянии кого, что ; pis kökə düşmək (pis kökdə olmaq) оказаться, быть в ужасном состоянии
Kök altı
Kökaltı — kvadratı a-ya bərabər olan ədədə a ədədinin kvadrat kökü deyilir və
{\displaystyle {\sqrt {{~^{~}}^{~}\!\!}}}
kimi işarə olunur Məsələn:
25
=
5
{\displaystyle {\sqrt {25}}=5}
a ədədinin n-ci dərəcədən kökü n kimi işarə olunur. n-ci dərəcədən kökün tərifinə görə (n)n=a eyniliyi doğrudur.
Tərif:
Mənfi olmayan ədədin n-ci dərəcədən mənfi olmayan kökünə, bu ədədin n-ci dərəcədən hesabı kökü deyilir.
Kökaltı aşağıdakı xassələrə malikdir:
Hasilin kökü vuruqların kökləri hasilinə bərabərdir, a olarsa onda
Qismətin kökü bölünənlə bölənin kökləri qismətinə bərabərdir, yəni a olarsa onda
Kökün natural üstlü qüvvəti, kökaltı ifadənin həmin üstlü qüvvətinin kökünə bərabərdir, yəni a n, m N olarsa (n) m =n
Kökün dərəcəsinin hər hansı natural ədədə vurub kökaltı ifadəni həmin dərəcədən qüvvətə yüksəltsək kökün qiyməti dəyişmir, yəni a olarsa n = nm
== Xassələri (düsturla) ==
0
n
=
0
;
n
∈
N
≥
2.
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{0}}=0;n\in \mathbb {N} \geq 2.}
a
b
n
=
a
n
b
n
,
a
,
b
≥
0
;
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{ab}}={\sqrt[{n}]{a}}{\sqrt[{n}]{b}},\qquad a,\ b\geq 0;}
a
n
n
=
a
,
a
⩾
0
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{a^{n}}}=a,a\geqslant 0}
∀
a
⩾
0
,
b
>
0
1
b
n
=
3
n
b
n
{\displaystyle \forall a\geqslant 0,b>0\qquad {\sqrt[{n}]{\frac {1}{b}}}={\frac {\sqrt[{n}]{3}}{\sqrt[{n}]{b}}}}
a
m
n
=
(
a
n
)
m
=
(
a
1
/
n
)
m
=
a
m
/
n
.
Kök hüceyrələr
Kök hüceyrələr başqa cür hüceyrələrə differsiasiya edə bilən hüceyrələrə deyilir. Onlar həmçinin bölünərək özlərinə bənzər kök hüceyrələr yarada bilərlər. Bu hüceyrələr həmçinin sütun və ya kötük hüceyrələri də adlanır. Sütun hüceyrələrin texnologiyası hüceyrələrin inkişafı və differensiasiyası proseslərinin qəbul olunmuş ənənəvi formasından tamamilə fərqlənir. Bu hüceyrələr vasitəsilə ayrı-ayrı hüceyrələrin, toxumaların və hətta tam bir orqanizmin klonlaşdırılması mümkündür.
Normal kök hüceyrələrində telomeraza fəallığı vardır.
== Tarixi ==
Kök hüceyrələrin öyrənilməsi təqribən 40 il bundan əvvəl başlamışdır.
1978: İnsanın göbək ciyəsindən alınmış qanda kök hüceyrələri kəşf olundu.
1981: Siçanın erkən embrion mərhələsindən ilk dəfə embrional kök hüceyrələri alındı.
1995: İlk dəfə primatlardan kök hüceyrələr alındı.
Kök sistemi
Kök sistemi bitkinin bütün köklərinin cəmi kök sistemini əmələ gətirir. Kök sisteminin 2 tipi var. Mil və saçaqlı kök sistemi.
== Mil kök sistemi ==
Burada əsas kök digər köklərdən yaxşı seçilir. Əsas kök və yan kök birləşərək mil kök sistemi əmələ gətirir. Bu kök sisteminə ikiləpəlilərdə olan bitkilər aiddir. Nümunə: noxud, günəbaxan, quşəppəyi və digər ikiləpəlilərin nümayəndələri aiddir.
== Saçaqlı kök sistemi ==
Burada əsas kök ya tez quruyur, ya da əlavə və yan köklər arasından seçilmir. Yan kök və əlavə kök birləşərək saçaqlı kök sistemi əmələ gətirir. Bu kök sisteminə birləpəlilərdə olan bitkilər aiddir.
Kök və çubuq
Yerkökü və çubuq — ingilis dilində idiom. "Yerkökü və çubuq" ifadəsi arzu olunan davranışa sövq etmək üçün mükafat və cəza birləşməsinin istifadəsi üçün metaforadır. Yaxşı davranışı mükafatlandırma, pis davranışı da cəzalandırma mənasına gəlir. İfadə ilk dəfə The Economist jurnalının 11 dekabr 1948-ci il buraxılışında istifadə edilmişdir. İdiom həm də qarşısında kök asaraq eşşəyi gəzdirmək mənasını verir. Siyasətdə "Yerkökü və çubuq" bəzən realist yumşaq və sərt güc anlayışına istinad edir. Bu kontekstdə yerkökü xalqlar arasında iqtisadi və ya diplomatik yardım vədi, çubuq isə hərbi əməliyyat təhlükəsi ola bilər.
Kök
Yerkökü (lat. Daucus) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin yerkökü cinsinə aid bitki növü.
Yerkökü kökümeyvəlilər içərisində ən çox yayılmış tərəvəzdir. Ondan təzə halda aşpazlıqda, qurudulmaq, şirə hazırlamaq, tərəvəz konservləri və karotin istehsalı üçün istifadə olunur. "Divanü Lüğat-it-Türk"də "geşür" adlandırılan bu bitkiyə hazırda Azərbaycanın bəzi bölgələrində xalq arasında keşir, türkmən türkcəsində kəşir, tatar və başqırd türkcəsində kişir, qaraqalpaq türkcəsində geşir deyilir. Həmçinin türkiyədə "keşir salatı" və "keşir dolması" şəklində bu kəlmədən istifadə edilir.
== Tərkibi ==
Yerkökünün üzəri nazik qabıq təbəqəsi ilə örtülüdür. Qabığın altında qidalı maddələrlə zəngin ətli hissə yerləşir. Kök mərkəzində özək vardır. Özəyin zərif və ya kobud olması yerkökünün keyfiyyətliliyini göstərir.
Kök (orqan)
Kök — hər hansı mühitdə yarpaq və müəyyən qayda üzrə düzülmüş tumurcuqlardan məhrum olan bitki orqanı. Bəzi bitkilərin kökləri olmur . Kök sistemi iki cür olur: mil kök və saçaqlı kök sistemi.
== Sistem və tipləri ==
Kökün ucunda əksərən kök üsküyü və mikoriza olur. Kök həmişə morfoloji ucdan böyüyür və endogen budaqlanma (daxilində törəmə), xüsusiyyətinə malikdir.
Otlar, kollar və ağaclar kök sisteminə malikdir. Kök, bitkinin əsas orqanlarından biridir. Kökün əsas vəzifələrindən (funksiyalarından) biri, bitkini torpağa bərkitmək və torpaqdakı suyu, eləcə də mineral maddələri sormaqdır. Çox vaxt kök, ehtiyat qida maddəsi toplanan orqana da çevrilir. Üzvi maddələrin yaradılmasında və vegetativ çoxalma prosesində də kök iştirak edir.
Yandırıcı kök
Yandırıcı kök (lat. Cnidium) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Kök-Suu rayonu
Kök-Suu rayonu (altayca: Кöк-Суу аймак / Kök-Suu (Göksu) aymak, rusca: Усть-Коксинский муниципальный район) Rusiya Federasiyasının tərkibində olan Altay Respublikasının rayonu.
== Tarixi ==
Kök-Suu sözü altaycada göksu (mavi su) mənasını verir. Rusların rayon ərazisinə gəlişi XIII əsrdə olmuşdur. 16 sentyabr 1924-cü ildə mərkəzi Katanda kəndi olan Uymon rayonu yaradıldı. 10 aprel 1933-cü ildə rayonun adı Kök-Suu olaraq dəyişdirildi və mərkəzi Ust-Koksu kəndinə köçürüldü.
== Coğrafiya ==
Coğrafi olaraq Altay Respublikasının cənub-qərb hissəsində, Qazaxstanla sərhəddə yerləşir. Rayonun sahəsi 12,958 km²-dir. Altay Respublikasının rayonları arasında ərazisinə görə üçüncü yeri tutur. Dağ-çöl ərazilərindən ibarətdir. Rayonda 439 göl var.
Kök-monçaq dili
Kök-monçaq dili — türk dillərinin Sayan qrupuna aid dil. Tıva, Tofalar, Soyot-tuka və Sengel dilləri ilə yaxın qohumdur. Bəzən Tıva və ya Sengel dillərinin qərb dialeki hesab edilir. Monqolustanda və Çində danışılır. 1995-ci ildə 200 nəfər danışırdı.
Viktor Şagjapoviç Kök-ool
Viktor Şagjapoviç Kök-ool (tuvaca: Көк-оол, Виктор Шогжапович, 1 mart 1906, Torqalıq[d] – 20 fevral 1980, Kızıl, Tuva MSSR) – tuvalılar arasında məşhur olan dramaturq, rejissor, Tuva ədəbiyyatının öndə gedən yazıçılarından biri. Rusiya Sovet Sosialist Federasiyasının məşhur sənətkalarından biri olmuşdur.
Viktor Kök-ool 1 mart 1906-cı ildə Övür bölgəsinin Torqalıq adlı məntəqəsində anadan olmuşdur. Yazını özü öyrənmiş, daha sonra Moskvada Şərq Millətləri Kommunistlik Universitetində, A. Lunaçarski Dövlət Teatr Sənət İnistitutunu bitirmişdir. 1925-ci ildən sonra Milli Təhsil və Mədəniyyət, 1938-ci ildən sonra Tuva Sənət Teatr Studiosunun rəhbərliyini etmiş, müdir, rejissor və sənətçi olaraq işləmişdir.
Ədəbi fəaliyyətə 1934-cü ildə başlamışdır. "Çurttu utpaalınar", "Çalış-Haya" adlı ilk pyesləri 1935-ci ildə səhnəyə qoyulmuşdur. 1936-cı ildə "Haylraan bot", "Manı-Kara" adı pyeslərini yazmışdır. "Sambajık" teatr əsərini 1942–1943-cü illərdə yazmışdır. Bir çox mahnının bəstələrini etmişdir.
Yonca kök yumrusu uzunburunu
Yonca kök yumrusu uzunburunu (lat. Sitona Longulus) — Buğumayaqlılar tipinin Sərtqanadlılar dəstəsinin Uzunburun böcəklər fəsiləsinə aid olan növ.
3–6 mm uzunluqdadır. Qısa, yoğun xortuma malikdir. Böcəyi uzunsov ovalvarıdır. Əksər hallarda bədənləri kül rəngindədir. Yumurtası ovalvarı olub, açıq sarı rənglidir. Uzunluğu 0,4 mm, eni təxminən 0,3 mm-dir. Sürfəsi ağ və ya çirkli-ağ rəngdə olub. Başı qonurdur.
Kökaltı
Kökaltı — kvadratı a-ya bərabər olan ədədə a ədədinin kvadrat kökü deyilir və
{\displaystyle {\sqrt {{~^{~}}^{~}\!\!}}}
kimi işarə olunur Məsələn:
25
=
5
{\displaystyle {\sqrt {25}}=5}
a ədədinin n-ci dərəcədən kökü n kimi işarə olunur. n-ci dərəcədən kökün tərifinə görə (n)n=a eyniliyi doğrudur.
Tərif:
Mənfi olmayan ədədin n-ci dərəcədən mənfi olmayan kökünə, bu ədədin n-ci dərəcədən hesabı kökü deyilir.
Kökaltı aşağıdakı xassələrə malikdir:
Hasilin kökü vuruqların kökləri hasilinə bərabərdir, a olarsa onda
Qismətin kökü bölünənlə bölənin kökləri qismətinə bərabərdir, yəni a olarsa onda
Kökün natural üstlü qüvvəti, kökaltı ifadənin həmin üstlü qüvvətinin kökünə bərabərdir, yəni a n, m N olarsa (n) m =n
Kökün dərəcəsinin hər hansı natural ədədə vurub kökaltı ifadəni həmin dərəcədən qüvvətə yüksəltsək kökün qiyməti dəyişmir, yəni a olarsa n = nm
== Xassələri (düsturla) ==
0
n
=
0
;
n
∈
N
≥
2.
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{0}}=0;n\in \mathbb {N} \geq 2.}
a
b
n
=
a
n
b
n
,
a
,
b
≥
0
;
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{ab}}={\sqrt[{n}]{a}}{\sqrt[{n}]{b}},\qquad a,\ b\geq 0;}
a
n
n
=
a
,
a
⩾
0
{\displaystyle {\sqrt[{n}]{a^{n}}}=a,a\geqslant 0}
∀
a
⩾
0
,
b
>
0
1
b
n
=
3
n
b
n
{\displaystyle \forall a\geqslant 0,b>0\qquad {\sqrt[{n}]{\frac {1}{b}}}={\frac {\sqrt[{n}]{3}}{\sqrt[{n}]{b}}}}
a
m
n
=
(
a
n
)
m
=
(
a
1
/
n
)
m
=
a
m
/
n
.
Kökatan nargülü
Kökatan nargülü
== Təbii yayılması ==
Şimali Amerika, Çin və Vyetnamda yayılmışdır.
== Botaniki təsviri ==
Hündürlüyü 15 m-ə qədər olan, iri, qalın gövdəsi üzərində külli miqdarda hava kökləri əmələ gətirən sarmaşıqdır. Budaqda xırda yarpaqların sayı 9–11 ədəd olub, qarşılıqlı, lələkvari, ellipsvari, uzunluğu 3–6 sm-dir, üst hissəsi yaşıl, kənarları dişli, çılpaq, alt hissəsi isə açıq-yaşıl, kənarları bütöv, damarcıqları damarcıqları tüklüdür. Qıfabənzər iri çiçəkləri, 10 sm uzunluğunda, 5 sm enində, kənarları tünd-narıncı rəngli, çiçəkləri dəstədə 4–12 ədəd olmaqla süpürgə çiçək qrupunda toplanır. Çiçək tacının uzunluğu 5–7 sm, diametri 3–4 sm olub, uzunsov-boruşəkilli, üstdən narıncı, içəridən sarıdır. Çiçəkləməsi yay aylarına təsadüfən edir və uzun müddət çiçəkləyir. Meyvələrin uzunluğu 12 sm-ə qədər olan, uzunsov-silindrik qutucuqlardır. Toxumlarla, kök qələmləri və zoğlarla çoxaldılır.
== Ekologiyası ==
Zəngin və orta miqdarda nəmişli torpaqlarda tez böyüyür. Quraqlığa davamlı, işıq və istisevəndir, ancaq qışda −20 °C temperaturda şaxta vurur.
Kökayaq morxella
Kökayaq morxella (lat. Morchella crassipes) — fungi aləminin ascomycota şöbəsinin pezizomycetes sinfinin pezizales dəstəsinin morchellaceae fəsiləsinin morchella cinsinə aid göbələk növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" – CR B2b(ii, iii). Nadir növdür.
== Qısa morfoloji təsviri ==
Göbələyin meyvə cismi torpaqda inkişaf edir. Meyvə cismi iridir, hündürlüyü 24 sm-ə çata bilər. Papaqcıq sarımtıl-boz, enli yumurtavari və ya oval, 8 sm-dək hündür, 10 sm-dək endə olur. Səthi iri, dərin oyuqlara malik, kənarları ayaqcığa qovuşandır. Ayaqcıq sarımtıl-ağ, təpəcikli, uzununa düz olmayan şırımlı, 15 sm hündürlükdə, orta hissəsi 4-6 sm qalınlığında, əsasa getdikcə enlənərək 8 sm qalınlığında olur. Şərti yeməli göbələklərdəndir.
Kökayaqlılar
Kökayaqlılar(lat. Rhizopoda) protozoylar aləminə daxil olan tip. Bu tipə aid olan heyvanlar yalançı ayaqların köməyi ilə hərəkət edir, həm də qidasını yaxalayır.
Əksər kökayaqlıların bədəni çanaq və ya skeletə malikdir. 4 dəstəyə bölünür: amyöb, heliozoykimilər, foraminiferlər, şüalılar.
Kökayaqlılar əsasən sahildən tutmuş ən dərin yerlərə qədər sularda yaşayırlar. Xəzər dənizində 16 növ foraminifer, 3 növ heliozoy və 10 növ amyöb yaşayır. Foraminiferlər (Foraminiferida). İbtidai heyvanlara daxil olub, bədəni çanağın daxilində yerləşir.
Azərbaycanın şirin sularında yaşayan 14 növ amyöb məlumdur.
Kökağızlılar
Kökağızlılar (lat. Rhizostomae) — sifoidlər sinfindən bağırsaqboşluqlu heyvan dəstəsi.
Təqribən 80 növü var. Əsasən tropik, bəzən mülayim dənizlərdə yaşayır. lat. Rhizostoma pulmo Qara və Azov dənizlərində, lat. Rbonpilema asamushi Yapon dənizində rast gəlir.
Kökbaşlılar
Kökbaşlılar (lat. Rhizocephala) — bığayaqlı xərçənglər infrasinfinə aid dəstəüstü. Yengəc, krevetka va abdal xərçənglərin daxili parazitidir. Əsasən dənizlərdə yaşayır. Quruluşu sadədir. Suda sarbəst üzən nauplius və siprisşəkilli sürfələri var. Bəzi növləri hermafroditdir. Sahibin bədəninə qarmaqla yapışır. Sakkulina tipik nümayəndəsidir.
Kökdimdik pinqvin
Kökdimdik pinqvin, Kökdimdik kəkilli pinqvin və ya Viktoriya pinqvini (lat. Eudyptes pachyrhynchus) — Kəkilli pinqvinlər cinsinə daxil olan növ.
== Təsviri ==
Kökdimdik pinqvinlərin uzunluğu 55–60 sm, çəkisi isə 2–5 kq (orta 3 kq) təşkil edir. Tüklərinin uzunluğu 2,7 sm olur. Başı və bədəni qara rəngdə olur. Ön nahirəsi ağdır.
== Yayılması ==
Yeni Zelandiyanın Stuart, Solander və Cənub adasında yayılmışlar. 1980-ci illərdə sayı 5 000–10 000 cüt olmuşdur. Hazırda isə sayları 1 000–2 500 cüt olaraq qiymətləndirilsədə artımı stabildir.
== Həyat tərzi ==
Əsasən sahil ərazilərində ov edirlər.
Kökdən düşmüş piano (film, 1982)
== Məzmunu ==
Tamaşanın əsasını piano kökləyən Qəhrəmanın (Yaşar Nuri) uğursuz taleyi təşkil edir. Piano kökləmək üçün gəldiyi evdə isti ailə münasibətini görən Qəhrəman istər istəməz öz dağılmış ailəsini xatırlayır və dərdini ev sahibləri Gülər (Səidə Quliyeva) və Nərimanla (Şahin Cəbrayılov) bölüşür.
Kökköz məscidi
Kökköz məscidi (Krımtat:Kökköz Cami) və ya Yusupov məscidi — Krımda Sokolinoe (keçmiş Kökköz) kəndində yerləşir. Məscid adını yerləşdiyi kəndə əsasən alıb. Krım tatarlarının sürgününə qədər kəndin adı Kökköz olub. Sürgündın sonra isə kənd Sokolinoe adını alıb. Bu ad krım tatarcasından tərcümədə göy göz kimi təcümə olunur.
== Tarixi ==
Məscid knyaz Feliks Yusupovun təşəbbüsü ilə memar Nikolay Krasnov tərəfindən 1910-cu ildə tikilib. Yusupovun ov evinə yaxın tikilib. XX əsrin əvvəllərində Krımda yerli xristian zadəganlar tərəfindən məscidlərin tikilməsi geniş yayılmışdı. Məsələn knyaz Vorontsov da Alupkada məscid tikdirib.
Məscidin uzunluğu 15 metr eni isə 12 metrdir.
Köklük
Köklük (və ya şişmanlıq, piylilik) — bədənin çəkisinin piy qatlarının hesabına artmasıdır. Piy qatları həm fizioloji yığılma yerlərində, həm də qarın nahiyəsində, baldır, dalaq kimi orqanlarda da yığıla bilər. Köklülük onun səbəblərindən asılı olaraq dərəcələrə bölünür. Kök olmaq heç də həmişə subyektiv səbəblərdən onunla bağlanan şəkər diabeti, hipertoniya və digər xəstəliklərin yaranmasına səbəb olmur. Bütün bu xəstəliklər piylənmə ilə bağlı olmayıb, onun yaranma səbəblərindən asılıdır. Məsələn: tez karbohidratların çatışmazlığından yaranan kökəlmə diabetə gətirib çıxarır, piysizlikdən və kompleks karbohidratların çatışmazlığından isə yaranma halları yoxdur. Ürək-damar sistemində problemlər əvəllər deyildiyi kimi piydən yox, bədəndə çatışmayan mayenin miqdarından yaranır. Köklük həm də, piy qatının genişlənməsinə təsir göstərir. Piy qatı yumşaqlığında, sərtliyində, maye tərkibində və həmçinin dəridə (tselülit) dəyişikliklər baş verir. Orta həddə olan piylənmə salamlığa o qədər də ziyan vurmur.
Kökmeduzlar
Kökmeduzlar (lat. Coronatae) — heyvanlar aləminin dalayıcılar tipinin sifoidlər sinfinə aid heyvan dəstəsi.
Kökpar
Kökpar və ya Kokpar — Türk və Orta Asiya xalq kültüründə atla oynanan oyun növüdür. Kökper, Kökborü olaraq da səsləndirilir. Buna paralel olaraq, Oğlaktartıs (Ulaktartış), Olakkaptı (Ulakgaptı) və ya Buzkaşı (Bozkaçı) ifadələrindən də istifadə edilir. Kokpar Serke olaraq da bilinir. Serke dirək deməkdir və ortadakı bayrağı ifadə edir.
== Haqqında ==
Geniş düzlükdə komandalar halında və ya fərdi olaraq oynanılırş Kökpara hər atla qatılmaq olmur. Zərbələrə və sirkələnməyə hazırlanmış, təlim keçilmiş və əzələli atlar olmalı lazımdır. Buzkaçı sözü buz (buzov) və qaçırmaq felindən törəyərək tacik dilinə keçmişdir. Buzkaşı adı ilə də bilinən bu oyun, əslində Orta Asiyada bir çox bölgədə bilinən və oynanan qədim türk oyunudur. Əfqanlar isə bu oyuna Vuzloba, çərkəzlər isə Hüezeha deyirlər.
Kökqamçılılar dəstəsi
Kökqamçılılar dəstəsi (lat. Rhizomastigida ) — Heyvan qamçılıları yarımsinfinə aid olan dəstə.
== Haqqında ==
Bu dəstənin nümayəndələrində həm qamçılıların, həm də sarkodinlərin əlamətləri vardır. Buna görə də kökqamçılılar bu iki sinif arasında keçid formalar hesab olunurlar. Kökqamçılılarda nüvə ilə nazik tellərlə birləşən bir və ya bir neçə qamçı olur. Eyni zamanda qamçılarla bərabər yalançı ayaqlar əmələ gətirmək qabiliyyətinə malikdirlər. Kökqamçılılar qamçılarını itirmədən amöbvari hərəkət edirlər. Adətən birnüvəli olurlar. Bakteriyalarla, yosunlar, və ibtidai orqanizmlərlə qidalanırlar. Kökqamçılılar yalnız qeyri-cinsi yolla bölünməklə çoxalırlar.
Kökyumrulu günəbaxan
Yerarmudu, köküyumru günəbaxan və ya topinambur (lat. Helianthus tuberosus) — günəbaxan cinsinə aid bitki növü.
== Sinonim ==
Helianthus esculentus Warsz.
Helianthus serotinus Tausch
Helianthus tomentosus Michx.
Helianthus tuberosus var. subcanescens A.Gray
Helianthus tuberosus f. tuberosus
Helianthus tuberosus var.
Kökünün kəsilməsi təhlükəsi olan vəhşi fauna və yabanı flora növlərinin beynəlxalq ticarət konvensiyası
Kökünün kəsilməsi təhlükəsi olan vəhşi fauna və yabanı flora növlərinin beynəlxalq ticarət konvensiyası (ing. the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, CITES) — 2010 iyulun 2-ə qara kürü ixracçıları, emalçıları və qablaşdırıcılarının siyahısına 4 Azərbaycan şirkətinin adı daxil edib. Azərbaycanda qanuni olaraq nərə balıqlarının tutulması ilə üç şirkət – "Xəzərbalıq", "Lənkəran Balıq Kombinatı" və "Neftçala Balıq Kombinati" məşğul olur. Sonuncu iki şirkət "Caspian Fish Co. Azerbaijan"ın (Britaniya) nəzarəti altında işləyir. Qara kürünün emalı və ixracı hüququ "Caspian Fish Co. Azerbaijan"a məxsusdur. Siyahıya, həmçinin, "KASPI" və "AB Siyazan Fish" şirkətləri daxil edilib. Onlar, demək olar ki, qara kürü biznesindən kənarlaşıblar. Xəzər dənizinin bioloji su resursları üzrə komissiya iyunda nərə balıqlarının tutulması və onların kürüsünün yığılmasına kvota qoyub.
Kökşetau
Kökşetau / Göyçədağ (qaz. Kökşetaw) — Qazaxıstanda şəhər. 1999-cu ildən etibarən Aqmola vilayətinin inzibati mərkəzidir.
Ölkənin paytaxtı olan Astana şəhərindən təqribən 300 km şimal-qərbdə yerləşir. Şəhər ərazisində iki milli park (Burabay və Kökşetau) yerləşir. Kökşetau şəhəri Kopa gölünün sahilində yerləşir.
Kökşetau Milli Parkı
Kökşetau Milli Parkı (qaz. Көкшетау ұлттық паркі) ― Qazaxıstanın Aqmola vilayətində yerləşən milli park. Park misilsiz mənzərə, arxeoloji ərazilər və Şimali Qazaxıstanın istirahət imkanlarını təqdim edir. Şimaldan Sibir tayqası (şimala), cənubdan isə çöllər arasında keçid zonasında yerləşən ərazi çöl ilə əhatə olunmuş meşələr, göllər və dağlar "adası" dır. Parkın sərhədi Kökşetau şəhərinin 45 kilometr (28 mil) qərbində və paytaxt Astananın 275 kilometr (171 mil) şimal-qərbində yerləşir.
== Topoqrafiya ==
Kökşetau Milli Parkı Şimali Qazaxıstandakı Kökşetau dağlarının meşə-çöl və çöl zonlaraında yerləşir. Parkda beş əsas sektor var:
Zerenda filialı: Zerenda gölünün cənub, qərb və şimal-qərb sahələrini əhatə edir. Sektor meşəlikdir və göl boyunca gənclər qrupları üçün bir sıra tətil düşərgələri var. (366 km²).
Şalkar filialı: Qazax dağlarının alçaq dağlıqları, təpələri və silsilələrini əhatə edir.