is. garde f ; protection f ; défense f ; sauvegarde f ; sərhəd ~ xidməti garde frontière ; təbiətin ~si protection de la nature ; prezidentin şəxsi ~si garde du corps du président
Mühafizə biologiyası
Mühafizə biologiyası növlərin, onların yaşayış yerlərinin və ekosistemlərin həddindən artıq nəsli kəsilməkdən və biotik qarşılıqlı təsirlərin aşınmasından qorumaq məqsədi ilə təbiətin və Yer kürəsinin biomüxtəlifliyinin qorunmasını öyrənir. Təbiət və sosial elmlər və təbii ehtiyatların idarə edilməsi praktikasını əhatə edən fənlərarası elmdir. :478
Qoruma etikası mühafizə biologiyasının tapıntılarına əsaslanır.
Mühafizə biologiyası termini və onun yeni bir sahə kimi konsepsiyası 1978-ci ildə amerikalı bioloqlar Bruce A.Uilkoks və Maykl E.Solun rəhbərliyi ilə, Ser Otto Frankel, Thomas Lovejoy və Cared Daymond daxil olmaqla bir qrup aparıcı universitet və zoopark tədqiqatçıları və mühafizəçilərlə birlikdə Kaliforniyanın La Jolla şəhərində San Dieqo Universitetində keçirilən "Mühafizə biologiyası üzrə Tədqiqat üzrə Birinci Beynəlxalq Konfransın" çağırılması ilə yaranmışdır. Görüşün keçirilməsinə səbəb tropik meşələrin qırılması, yoxa çıxan növlərin, növlər daxilində genetik müxtəlifliyin aşınması ilə bağlı narahatlıq olub. Konfrans və nəticələr bir tərəfdən ekologiya nəzəriyyəsi və təkamül genetikası, digər tərəfdən isə təbiəti mühafizə siyasəti və praktika arasında uçurumun aradan qaldırılmasına təşəbbüs göstərməyə çalışdı.
Mühafizə biologiyası bioloji müxtəliflik konsepsiyası ilə birlikdə ortaya çıxdı və müasir mühafizə elmi və siyasəti dövrünün kristallaşmasına kömək etdi. Mühafizə biologiyası üçün xas multidissiplinar əsas, mühafizə sosial elmləri, mühafizə davranışı və mühafizə fiziologiyası da daxil olmaqla yeni alt fənlərə gətirib çıxardı. Bu, Otto Frankelin ilk dəfə yaratdığı, lakin indi də tez-tez alt intizam hesab edilən konservasiya genetikasının daha da inkişafına təkan verdi.
Dünyada qurulmuş bioloji sistemlərin sürətlə tənəzzülü o deməkdir ki, mühafizə biologiyası çox vaxt “son tarixli intizam” adlandırılır.
Mühafizə dəstəsi
SS (alm. Schutzstaffel — "mühafizə dəstəsi") — 1925–1945-ci illərdə Adolf Hitlerin rəhbərliyi altında Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasının tərkibində fəaliyyət göstərmiş hərbiləşdirilmiş təhlükəsizlik təşkilatıdır.
1923-cü ildə SS, Münhendə partiya iclaslarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün partiya könüllülərindən ibarət Saal-Schutz ("Zal Mühafizəsi") kimi tanınan kiçik mühafizə dəstəsi ilə fəaliyyətə başladı. 1925-ci ildə SS-in təsisçilərindən biri olan Julius Schreck təşkilatın lideri oldu və müəyyən islahatlar aparıldı. Eyni ildə təşkilata Heinrich Himmler qoşuldu. Onun rəhbərliyi altında (1929–1945) SS, Nasist Almaniyasının ən güclü təşkilatlarından birinə çevrildi. SS, Nasist Partiyasının hakimiyyətə gəlişindən 1945-ci ildə rejimin süqutuna qədər Almaniya və onun işğalı altında olan Avropada təhlükəsizlik, kəşfiyyat və terrorun ən qabaqcıl orqanı idi.
SS-in emblemi 1933-cü ildə SS şturmhauptfüreri Valter Hek tərəfindən simvolik məbləğ olan 2,5 alman markası qarşılığında yaradılmışdır. Emblemdəki ildırım işarələri Armanen runlarından alınmışdır, qələbəni simvolizə edir, eləcə də SS-in baş hərfləri üçün dayanır.
1923-cü ilin martında Emil Moris və Berxtold Münhendə Herman Erhardtın briqadasına daxil olan "Fırtına ordusu"dan Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasının əsasını qoyan Adolf Hitler üçün xüsusi təyinatlı "Ştab gözətçisi" (alm.
Mühafizə fotoqrafiyası
Mühafizə fotoqrafiyası — fotoqrafiya prosesində çox istifadə edilir və onun məhsullarının qaydaları içində qorunmalı obyektlərin vəkilidir.
Mühafizə fotoqrafiyası ətraf mühitin və biosferin yaxşılaşdırılması və təbiətin qorunması üçün bir vasitə kimi sənədli fotoqrafiyanın konkret yönü ilə təbiət fotoqrafiyasını birləşdirir.
Mühafizə halqaları
Mühafizə halqaları (en. Protection ring) - Ring 0, Ring 1, Ring 2, Ring 3; sistem və istifadəçi səviyyəsində üstünlüklərin (imtiyazların) texniki cəhətdən ayrılmasını gerçəkləşdirən informasiya təhlükəsizliyi və dayanıqlı fəaliyyət arxitekturası. Üstünlüklərin strukturunu bir neçə konsentrik dairə şəklində göstərmək olar. Bu halda resurslara maksimal erişməni təmin edən sistem rejimi (supervizor rejimi, yaxud “0 halqası”) daxili dairə, məhdud erişimli istifadəçi rejimi isə xarici halqadır. Ənənəvi olaraq, x86 mikroprosessorları ailəsi dörd mühafizə halqasını təmin edir.
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Mühafizə relesi
Mühafizə relesi — sistemdə xəta müəyyən edilən zaman kəsicini dövrədən açan rele qurğusudur. İlk mühafizə releləri elektromaqnetik qurğular idi. Bu mühafizə releləri yüksək cərəyan, yüksək gərginlik, cərəyanın tərs axını, yüksək tezlik və aşağı tezlik kimi hallar müəyyən edilən zaman kəsicini dövrədən açır.
Elektromexaniki relelər sistemdə yaranan xətanın yalnız yerini və səbəbini elementar olaraq indikasiya etmək imkanına malikdir. Bir çox hallarda vahid mokroprosessorlu relelər iki və daha çox elektromexaniki qurğuların funksiyalarını təmin edirdilər.
Mühafizə statusu
Mühafizə statusu — bioloji növlərin hazırda və yaxın gələcəkdə qorunması göstəricisidir.
Mühafizə statusunun qiymətləndirilməsi zamanı bir çox faktorlar, — yaşayan fərdlərin sayı, müəyyən vaxt ərzində onların sayının çoxalma və azalması, seleksiya nailiyyətləri, məlum olan təhlükələr və s. nəzərə alınır.
Princess mühafizə proqramı
Şahzadə mühafizə proqramı — 2009-cu ildə çəkilən orijinal Disney Channel filmidir. Baş rollarda — Demi Lovato və Selena Qomezdir.
Qazaxıstanın hüquq-mühafizə orqanları
Qazaxıstanda hüquq-mühafizə işlərinə Sovet dövründən praktik olaraq dəyişməz qalan Qazaxıstan polisi və məhkəmələri tərəfindən həyata keçirilir və ölkənin Milli Təhlükəsizlik Komitəsi, Daxili İşlər Nazirliyi və Baş Prokurorluq arasında bölüşdürülür. 1998-ci ilə qədər Qazaxıstan polisi "milis" adlanırdı.
Qazaxıstan polisi Daxili İşlər Nazirliyinin tabeliyindədir, Milli Təhlükəsizlik Komitəsi və Baş Prokurorluq isə müvafiq olaraq kəşfiyyat məlumatlarının toplanması və istintaqların aparılmasına cavabdehdir. 1992-ci ildən Qazaxıstan İnterpolun üzvü oldu. Onun hüquq-mühafizə orqanları Rusiya, Belarusiya, Özbəkistan, Ukrayna və Qırğızıstan hüquq-mühafizə orqanları ilə yaxından əlaqə saxlayır.
ABŞ-nin Qazaxıstandakı səfirliyinin veb saytında qeyd olunur ki, 2004-2005-ci illərdə Qazaxıstanda insan hüquqları vəziyyəti "qənaətbəxş qalır" və "hökumət öz səlahiyyətlərindən sui-istifadə etməyə davam edir". Freedom House müşahidəçi qrupu keçmiş Sovet dövlətini siyasi hüquqlara görə 6/7, vətəndaş azadlıqlarına görə isə 5/7 kimi qiymətləndirir (bu şkalada 7 ən aşağı, 1 isə ən yüksək qiymətdir) və onu "qeyri-azad" adlandırır. Human Rights Watch da daxil olmaqla müşahidəçilərin verdiyi məlumatlara əsasən, dekabrda keçirilən prezident seçkilərindən əvvəlki aylarda Qazaxıstanda siyasi özünüifadə hüququna məhdudlar tətbiq olunmuşdur.
MKİ-nin "World fact book" adlı kitabında yazılıb ki, Qazaxıstan həbsxanalarında yatan 76.000 məhkumdan 1300 nəfəri 1995-ci ildə vərəmdən vəfat etmişdir, üstəgəl həbsxanalarda sıxlıq və işçi personalının az olması problemləri də müşahidə olunur. Dövlət tərəfindən həbsxana sisteminə edilən maliyyələşdirmə də kifayət etmir.
Uşaqları Mühafizə Cəmiyyəti
Uşaqları Mühafizə Cəmiyyəti — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə fəaliyyət göstərmiş qeyri-hökumət xeyriyyə təşkilatı.
Y.A.Gindesin təşəbbüsü ilə yaradılmışdı (1917). Sədri Y.A.Gindes, sədr müavini isə Eynülhəyat Yusifbəyli (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 4-cü və 5-ci hökumət kabinələrinin başçısı Nəsib bəy Yusifbəylinin həyat yoldaşı) olmuşdur.
Cəmiyyətin məqsədi Bakıda yaşayan 17 yaşınadək uşaqların həyat şəraitini hərtərəfli öyrənmək, əhalini onların yaşayış tərzi və bütün ehtiyacları ilə geniş tanış etmək idi. Cəmiyyət xüsusi uşaq məhkəməsi təşkil etməklə, kimsəsiz uşaqların cinayətkar aləmdən uzaqlaşdırılmasına, onların yenidən tərbiyələndirilməsinə və cəmiyyətə faydalı vətəndaşlar kimi yetişdirilmələri üçün etibarlı əllərə verilməsinə səy göstərirdi. Uşaq məhkəməsinin nəzdində uşaq koloniyası vardı. Aprel işğalından (1920) sonra fəaliyyətini dayandırmışdır.
Meşə mühafizə mühəndisi
Meşə mühafizə mühəndisi-peşə [1] meşə təsərrüfatı üzrə mütəxəssis, meşə təsərrüfatının və ya rayon meşə təsərrüfatının mühafisə üzrə rəhbəri. Meşə mühafizə mühəndisi meşə mühafizəsi üzrə köməkçiyə və dövlət müfəttişinə (bir və ya bir neçə nəfər) tabedir. Meşə mühafizə mühəndisi vəzifəsinə ali və orta texniki meşə təhsili və meşə təsərrüfatında təcrübəsi olan şəxslər təyin edilir.
Meşə mühafizə mühəndisi müəssisənin direktoruna tabe olmaqla onunla birlikdə meşələrin mühafizəsinə cavabdeh şəxsdir.
Meşə mühafizə mühəndisi aşağıdakıları həyata keçirir:
1) Mütəmadi olaraq meşəbəyliklərdə meşələrin mühafizə vəziyyətinə nəzarət həyata keçirir,
2) Meşəbəyilərin, meşəbəyi köməkçisinin, meşə gözətçilərinin və yanğın gözətçilərinin texniki səviyyəsinin artırılması barədə tədbirlərin həyata keçirir,
3) Əhali arasında meşələrin qorunub mühafizə olunması və yanğından qorunması barədə marifləndirmə işlərinin aparır,
4) Meşəpozuntuları barədə akt-protokol tərtib edilməsinin düzgünlüyünə nəzarət edir və onların uçotunu aparır,
5) Meşə təsərrüfatında Meşəbəylik ərazisində yandın əleyhinə illik tədbirlər planın tərtib edir,
6) Meşəbəyliklər ərazisində yanğın əleyhinə aparılan tədbirlərə və meşə yanğınlarının söndürülməsinə rəhbərlik etməyə,
7) Meşə ərazilərində kordonların düzgün istifadə olunmasına, silah , sursatların istifadə və saxlama qaydalarına nəzarət edir.
Hüquq-mühafizə qüvvələri
Hüquq-mühafizə qüvvələri və ya asayiş keşikçiləri qanunu pozanları müəyyən etmək, qarşısını almaq, islah etmək və ya cəzalandırmaq yolu ilə qanunun icrasını təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş olan mütəşəkkil şəkildə fəaliyyət göstərən dövlət orqanlarının fəaliyyətidir. Bu terminə polislər, məhkəmələr və islah işləri daxildir.
Müasir dövlət hüquq qaydaları, ənənəvi və ya and içmiş olaraq və yaxud da, döş nişanı alaraq bu vəzifəyə təyin edilmiş olan və cinayət qanununu pozduğuna görə təqsirləndirilən şəxsi həbs edə bilən istənilən şəxsi, habelə qanunverici dövlət tərəfindən polis gücünə və ya səlahiyyətinə malik olan istənilən şəxsi hüquq-mühafizə orqanlarının çətiri altında birləşdirir.
Hüquq-mühafizə qüvvələri ən çox cinayətlərin qarşısının alınması və cəzalandırılması ilə məşğul olsalar da, cinayət xarakterli olmayan qayda və normaların pozuntularının qarşısını almaq məqsədilə azadlığın məhdudlaşdırılması, ev həbsi kimi daha yüngül sanksiyalar da tətbiq edə bilirlər.
== Təşkilatlar ==
Ən tanınmış asayiş keşikçiləri polislər olsalar da, hüquq-mühafizə orqanlarında bu iş üçün təyin edilmiş olan fərqli və müxtəlif qruplar da mövcuddur.
Hüquq-mühafizə orqanları adətən konkret yurisdiksiya daxilində fəaliyyət göstərirlər. Bəzi hallarda yurisdiksiya təşkilatlarının səlahiyyətləri toqquşa bilir; məsələn, ABŞ-də hər bir ştatın özünün əyalət hüquq-mühafizə orqanları vardır, lakin Federal Təhqiqatlar Bürosu da istənilən ştatda baş verən müəyyən cinayət proseslərinə qarşı tədbirlər görə bilər. Cəmiyyətin müxtəlif ixtisaslaşdırılmış təbəqələrinin özlərinin daxili hüquq-mühafizə mexanizmləri mövcud ola bilər. Məsələn, hərbi təşkilatlarda hərbi polis buna nümunə kimi göstərilə bilər.
Azərbaycan Bitki Mühafizə Stansiyası
Azərbaycan Bitki Mühafizə Stansiyası (Азәрбајҹан Битки Мүһафизә Стансијасы) — Azərbaycan SSR-də kənd təsərrüfatı bitkilərinin zərərvericiləri və xəstəliklərinə qarşı mübarizə tədbirləri hazırlayan, yeni zəhərli preparatlar sınaqdan keçirən və istehsalata təklif verən elmi müəssisə. 1930-cu ildə təşkil edilmişdir. Maştağa qəsəbəsində yerləşirdi. Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Bitki Mühafizəsi İnstitutunun tərkbinə daxil idi. Entomologiya, fitopatologiya, helmintologiya və toksikologiya laboratoriyaları var idi.
Beynəlxalq Heyvanları Mühafizə Fondu
Beynəlxalq Heyvanları Mühafizə Fondu (ing. International Fund for Animal Welfare) — heyvanların mühafizəsi sahəsində ən böyük qeyri-hökumət təşkilatı. İngilis zabiti B.Deyvisin təşəbbüsü ilə 1969-cu ildə yaradılmışdır; dünyanın 15 ölkəsində nümayəndəliyi var. Fondun əsas vəzifəsi bütün dünyada vəhşi və ev heyvanlarının vəziyyətini yaxşılaşdırmaqdan ibarətdir. Fond dövlət strukturları və elmi təşkilatlarla qarşılıqlı əlaqədə işləyir; fəaliyyətini 2,5 mln.-dan çox insanın könüllü ianələri hesabına həyata keçirir. Mənzil-qərargahı Yarmurt şəhərində yerləşir.
14 ölkədə fondun şöbələri açılmışdır. Ştatda kampaniyaların keçirilməsi, hüquqi və siyasi məsələlər üzrə daim 200-dən çox mütəxəssis, hüquqi və siyasi məsələlər üzrə ekspertlər, eləcə də
məşhur alimlər işləyir. Fond öz işinə Qrenlandiya suitisisinin və tüklüburun suitinin Müqəddəs Lavrentiya körfəzində (Kanada) ovlanmasına qarşı mübarizə ilə başlamışdır.
Fondun fəaliyyəti həmçinin digər vəhşi heyvanların kommersiya məqsədilə istismarından mühafizəsinə, onların təbii yaşayış mühitinin qorunub saxlanılmasına, böhran vəziyyətinə düşmüş heyvanlara kömək etməyə yönəldilmişdir.
Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı
Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi (ing. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources), qısaca ing. IUCN) — 1948-ci ildə yaradılmışdır. Mərkəzi iqamətgahı İsveçrənin Qland şəhərində yerləşir. Qurum özündə aidiyətli 89 dövlət, 109 hökumət, 800 dən çox qeyri-hökumət təşkilatını və elmi tədqiqat institut ya mərkəzlərini birləşdirir.
Məhvolma təhlükəsi
== Tarixi ==
Ən yaşlı və müstəqil orqan olan Beynəlxalq Təbiətin Mühafizəsi İttifaqı (IUCN) 1948-ci ildən etibarən 77 il fəaliyyət göstərir. Birliyin fəaliyyət proqramı 1979-cu ildə qəbul edilmiş Dünya Ətraf Mühit Strategiyası tərəfindən tənzimlənir.UNESCO, ECOSOC və FAO-nun məsləhətçisi statusu olan IUCN, 78 ölkəni, 900-ə yaxın hökumət və ictimai təşkilatını, 181 dövlətdən 12000-dən çox alim və mütəxəssisdən ibarətdir. Birlik Qırmızı Kitab, məşhur elmi ədəbiyyat, serial və xüsusi məsələləri dərc edir. İsveçrə Cövhərində yerləşən birliyin qərargahı heç vaxt yerini dəyişdirməmişdir.
1992-ci ildə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində keçirilmiş ətraf mühit və inkişaf üzrə BMT konfransı "XXI əsrin gündəliyi", "Rio Bəyannaməsi" və digər sənədləri əhatə edən müasir cəmiyyətin Davamlı İnkişafa keçid konsepsiyasını qəbul etdi.
Dövlət Yanğından Mühafizə Xidməti
Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin strukturuna daxildir.
Xidmətin fəaliyyəti haqqında: Dövlət Yanğından Mühafizə Xidməti respublika ərazisində baş vermiş yanğınların söndürülməsini və bununla bağlı təxirəsalınmaz xilasetmə işlərini (insanların, əmlakın və s.) həyata keçirən, yanğınsöndürmə texnikasına və vasitələrinə, habelə könüllü və idarədənkənar yanğından mühafizə bölmələrinin yaradılmasına dair tələbləri müəyyənləşdirən icra hakimiyyəti orqanıdır.
Yanğınların söndürülməsi və nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı təxirəsalınmaz xilasetmə işlərinin aparılmasını, müvafıq sahədə vahid dövlət siyasətinin formalaşdırılmasında iştirak etməklə bu siyasətin həyata keçirilməsini təmin etmək;
Yanğınların söndürülməsi və nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı təxirəsalmmaz xilasetmə işlərinin aparılması üzrə vahid dövlət sistemi çərçivəsində mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti, o cümlədən yerli özünü idarəetmə orqanlarınm fəaliyyətini əlaqələndirmək;
Xidmətin fəaliyyətinə aid edilən məsələlər üzrə normativ tənzimləməni və nəzarət funksiyasmı həyata keçirmək.
== Yaranma tarixi ==
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 16 dekabr 2005-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, Azərbaycan Respublikasmın Fövqəladə Hallar Nazirliyi yaradılmış və Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsi həmin nazirliyin tabeliyinə verilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2006-cı il 19 aprel tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş FHN-nin strukturunda isə, həmin idarə yenidən təşkil edilmiş və Dövlət Yanğından Mühafizə Xidməti yaradılmışdır.
Sızma cərəyanından mühafizə avtomatı
Sızma cərəyanından mühafizə avtomatı — Elektrik sızmaları yaranan zaman ciddi zədələnmələrin qarşısını almaq üçün elektrik dövrəsini dərhal kəsən qurğu. Bu qurğuların elektrik birləşməsi dövrəni avtomatik və cəld bir şəkildə ayırmağa xidmət edir. Faza və neytral keçiriciləri arasında bir uyğunsuzluq yəni fərq yarananda dövrə ayrılır. Cərəyan sızması elektrik cərəyanının keçdiyi kabellər və elektrik avadanlıqların izolyasiya hissələrinin köhnəlməsi nəticəsində və ya xətalı izolyasiyaya görə keçirici hissələrin açıqda qalan hissələrinə əllə və ya bədənin hər hansı üzvü ilə birbaşa və ya başqa keçirici cismlə təmasdan yaranır.
Əgər sistemdə bir sızma yoxdursa, torodial ölçü transformatoru içərisindən keçirilən faz və nol keçiriciləri, bərabər miqdarlı və əks istiqamətli cərəyana malik olurlar. Ölçü transformatoru içərisindən keçən toplam cərəyan dəyəri sıfır olduğuna görə, ölçü transformatoru üzərində hər hansı bir maqnit seli yaranmaz.
Əgər sistemdə bir sızma cərəyanı yaranarsa, faz üzərindən keçən cərəyan miqdarının hamısı nol üzərindən geri qayıtmadığı üçün faz və nol cərəyanlarının cəmi sıfır olmaz. Aradakı fərq cərəyanı ölçü transformatoru üzərində bir maqnit seli yaradır. Bu maqnit seli isə sarğı üzərində bir cərəyan yaradır. Yaranan bu cərəyan idarəetmə dövrəsinin elektromaqnit bobinini (makara) hərəkətə keçirir.
Türkiyə Sahil Mühafizə Xidməti
Türkiyə Sahil Mühafizə Xidməti Türkiyənin bütün sahillərində daxili suları olan Mərmərə dənizi və Dardanel boğazlarında, liman və körfəzlərində beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri əsasında xidmət edən dövlət orqanıdır.
Osmanlı İmperiyası dövründə "Rüsumət Əmanəti" adı ilə qurulmuş və 13 iyul 1982-ci il tarixli, 2692 saylı qərarla hazırkı halına gəlmişdir. Səfərbərlik və müharibə vəziyyətində Türkiyə Hərbi Dəniz Qüvvələrinin tabeçiliyi altında fəaliyyət göstərir.
Sahil Mühafizə komandanlığının vəzifəsi təhlükəsizliyi və asayişi təmin etmək və qanunların özünə verdiyi digər səlahiyyətlərdən istifadə etməkdir. Şəxsi heyəti zabit, gizir, mülki məmur və işçilərdən ibarətdir.
Dəniz Limanı Şöbə Müdirlikləri ilə birlikdə Türkiyənin sahil və dənizlərində asayiş, axtarış-xilasetmə və təhlükəsizlik kimi vəzifələri yerinə yetirən iki qurumdan biridir.
İstanbul xaricindəki sahillərin qorunması və qaçaqmalçılığın izlənib qarşısının alınması məqsədilə qurulmuş Taşra Gömrük İdarələri 1859-cu ildə eyni məqsədlə qurulmuş olan İstanbul Emtia Gömrük İdarəsinə birləşdirilmişdir. 1861-ci ildə qurumun adı Rüsumət Əmanəti olaraq dəyişdirilmişdir. 1886-cı ildə Jandarma qüvvələrinə bağlı "Kordon bölükləri" adlı qurum yaradılmışdır.
Türkiyə Respublikasının elan olunmasından sonra 1932-ci ildə 1917 saylı qanunla Türkiyə Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı tərəfindən idarə olunan Gömrük Mühafizəsi Komandanlığının əsası qoyulmuşdur.
Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidməti — birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi hissədir. 16 mart 2020-ci ildə prezidentin sərəncamına əsasən Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti ləğv edilib, əvəzində isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidməti, Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidməti və Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyi yaradılıb.
Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi hissədir. Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin əsas vəzifələri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin, digər Dövlət Mühafizəsi Obyektlərinin, həmçinin Azərbaycan Respublikasında olduqları vaxt xarici ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının, Milli Məclisin, Nazirlər Kabinetinin, Konstitusiya Məhkəməsinin, Xarici İşlər Nazirliyinin və Mərkəzi Seçki Komissiyasının obyektlərinin mühafizəsinin təşkil və təmin edilməsidir.
Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti Dövlət Mühafizəsi Obyektlərinin və mühafizə olunan obyektlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin subyekti olaraq əməliyyat-axtarış fəaliyyətini həyata keçirir, Prezident rabitəsini və Xüsusi rabitəni təşkil edir. Həmçinin Dövlət orqanlarının internet şəbəkəsinin yaradılması və fəaliyyət göstərməsi Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti tərəfindən həyata keçirilir. 2003-cü ildən başlayaraq Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti İxrac neft və qaz boru kəmərlərinin Azərbaycanın quru sahəsindən keçən hissəsinin təhlükəsizliyini təşkil və təmin edir.
Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti:
— 1931-ci ildən 1937-ci ilədək Xalq Daxili İşlər Komissarlığının mühafizə şöbəsi (5-ci xüsusi diviziya),
— 1938-ci ildən 1972-ci ilədək Bakı şəhəri İcraiyyə Komitəsinin Daxili İşlər İdarəsinin 2-ci Divizionu,
— 1972-ci ildən 1991-ci ilədək Azərbaycan SSR DİN Partiya-Sovet Orqanlarının mühafizə şöbəsi adlanıb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 sentyabr 1991-ci il tarixli 355 saylı Fərmanı ilə bu şöbə Prezident Aparatı yanında Mühafizə İdarəsinə çevrilib.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 dekabr 1991-ci il tarixli 485 saylı Fərmanı ilə İdarə DİN yanında Ali Dövlət Hakimiyyət və İdarəetmə Orqanlarını Mühafizə şöbəsi adlanıb.
Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondu
Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondu (ing. World Wide Fund for Nature və ya qısaca WWF) — təbiətə qarşı ziyanı dayandırmağı və vurulan ziyanı bərpa etməyi hədəfləyən beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatıdır.
Ümumdünya Mühafizə fondu, dünyada beş milyondan çox tərəfdarı olan ən böyük mühafizə təşkilatıdır.100-dən çox ölkədə fəaliyyət göstərir, 3000-dən çox ətraf mühit layihələrini dəstəkləyir.1995-ci ildən bəri 12 mindən çox qorunma təşəbbüsünə 1 milyard dollardan çox sərmayə yatırılıb.
WWF-nin öncülü olan Qoruma Fondu, 1948-ci ildə Fairfield Osborn tərəfindən New York Zooloji Cəmiyyətinin (bu gün Vəhşi Təbiəti Qoruma Cəmiyyəti olaraq bilinən) dünyanın təbii sərvətlərini qorumaq məqsədi ilə təsis edilmişdir.
WWF-nin panda loqotipi, 1958-ci ildə Pekin Zooparkından London Zooparkına köçürülmüş Çi Çi adlı bir pandadan gəlir, WWF-nin qurulmasından. O dövrdə Qərb dünyasında yaşayan yeganə panda kimi məşhur olsa da, bənzərsiz tanınan fiziki xüsusiyyətləri və nəsli kəsilməkdə olan bir növ kimi statusu, təşkilatın bütün dil maneələrini aradan qaldırmaq üçün güclü tanınan simvollara ehtiyacı təmin etmək üçün ideal hesab olunurdu.
Hərbi hüquq-mühafizə xidməti
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin hərbi hüquq-mühafizə xidməti (ukr. Військова служба правопорядку у Збройних Силах України, ВСП) — Ukrayna silahlı qüvvələrinin tərkibində xüsusi hüquq-mühafizə dəstəsi.
Xidmət hərbi qulluqçuların, mülki şəxslərin həyatını, sağlamlığını, hüquq və azadlıqlarını qorumaq, Silahlı Qüvvələrdə asayişi, asayişi və hərbi intizamı təmin etmək məqsədi daşıyır.
ABŞ Federal Mühafizə Xidməti
Federal Mühafizə Xidməti (ingiliscə: Federal Protective Service, qısaca FPS) ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin Milli Müdafiə və Proqramlar Direktorluğunun (National Protection and Programs Directorate) təhlükəsizlik və polis bölməsidir. ABŞ-də 9000-dən çox federal binanın mühafizəsinə cavabdehdir.
Federal Mühafizə Xidməti əvvəllər İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsinin bir hissəsi olmuşdur, lakin 2009-cu ilin oktyabr ayından Milli Müdafiə və Proqramlar Direktorluğunun tərkibinə daxil edilmişdir.
== Təklif olunan xidmətlər ==
=== İlkin Mühafizə Xidmətləri ===
Obyektin təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsinin aparılması
Federal binalar üçün mühafizə tədbirlərinin hazırlanması
Uniformalı hüquq-mühafizə qüvvələrinin təmin edilməsi
Müqaviləli silahlı mühafizəçilər ilə təmin etmək
Müqaviləli işçilərin təhlükəsizlik təhqiqatlarının aparılması
Mərkəzi rabitə mərkəzlərinin vasitəsilə təhlükəsizlik siqnallarının izlənilməsi
=== Əlavə Mühafizə Xidmətləri ===
Cinayət təhqiqatları işlərində köməklik göstərmək
Yerli, regional və federal səviyyəli agentliklərlə kəşfiyyat məlumatlarının bölüşülməsi
Xüsusi tədbirlərin mühafizəsinin təşkil edilməsi
FEMA ilə müştərək formada fəaliyyət göstərərək təbii fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılması
Xüsusi əməliyyatların yerinə yetirilməsi (K-9 ilə bərabər partlayıcı maddələrin müəyyən edilməsi kimi)
== Axır zamanlarda ==
28 oktyabr 2009-cu il tarixində ABŞ Prezidenti Barak Obama Federal Mühafizə Xidmətinin İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsindən Milli Müdafiə və Proqramlar Direktorluğuna köçürülməsi haqqında qanunu imzalamışdır.
Federal Mühafizə Xidməti (ABŞ)
Federal Mühafizə Xidməti (ingiliscə: Federal Protective Service, qısaca FPS) ABŞ Daxili Təhlükəsizlik Departamentinin Milli Müdafiə və Proqramlar Direktorluğunun (National Protection and Programs Directorate) təhlükəsizlik və polis bölməsidir. ABŞ-də 9000-dən çox federal binanın mühafizəsinə cavabdehdir.
Federal Mühafizə Xidməti əvvəllər İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsinin bir hissəsi olmuşdur, lakin 2009-cu ilin oktyabr ayından Milli Müdafiə və Proqramlar Direktorluğunun tərkibinə daxil edilmişdir.
== Təklif olunan xidmətlər ==
=== İlkin Mühafizə Xidmətləri ===
Obyektin təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsinin aparılması
Federal binalar üçün mühafizə tədbirlərinin hazırlanması
Uniformalı hüquq-mühafizə qüvvələrinin təmin edilməsi
Müqaviləli silahlı mühafizəçilər ilə təmin etmək
Müqaviləli işçilərin təhlükəsizlik təhqiqatlarının aparılması
Mərkəzi rabitə mərkəzlərinin vasitəsilə təhlükəsizlik siqnallarının izlənilməsi
=== Əlavə Mühafizə Xidmətləri ===
Cinayət təhqiqatları işlərində köməklik göstərmək
Yerli, regional və federal səviyyəli agentliklərlə kəşfiyyat məlumatlarının bölüşülməsi
Xüsusi tədbirlərin mühafizəsinin təşkil edilməsi
FEMA ilə müştərək formada fəaliyyət göstərərək təbii fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılması
Xüsusi əməliyyatların yerinə yetirilməsi (K-9 ilə bərabər partlayıcı maddələrin müəyyən edilməsi kimi)
== Axır zamanlarda ==
28 oktyabr 2009-cu il tarixində ABŞ Prezidenti Barak Obama Federal Mühafizə Xidmətinin İmmiqrasiya və Gömrük Mühafizəsindən Milli Müdafiə və Proqramlar Direktorluğuna köçürülməsi haqqında qanunu imzalamışdır.
Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti (Azərbaycan)
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidməti — birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi hissədir. 16 mart 2020-ci ildə prezidentin sərəncamına əsasən Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti ləğv edilib, əvəzində isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidməti, Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidməti və Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyi yaradılıb.
Azərbaycan Respublikasının Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti birbaşa Azərbaycan Respublikası Prezidentinə tabe olan xüsusi hərbi hissədir. Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidmətinin əsas vəzifələri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin, digər Dövlət Mühafizəsi Obyektlərinin, həmçinin Azərbaycan Respublikasında olduqları vaxt xarici ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının, Milli Məclisin, Nazirlər Kabinetinin, Konstitusiya Məhkəməsinin, Xarici İşlər Nazirliyinin və Mərkəzi Seçki Komissiyasının obyektlərinin mühafizəsinin təşkil və təmin edilməsidir.
Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti Dövlət Mühafizəsi Obyektlərinin və mühafizə olunan obyektlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində əks-kəşfiyyat fəaliyyətinin subyekti olaraq əməliyyat-axtarış fəaliyyətini həyata keçirir, Prezident rabitəsini və Xüsusi rabitəni təşkil edir. Həmçinin Dövlət orqanlarının internet şəbəkəsinin yaradılması və fəaliyyət göstərməsi Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti tərəfindən həyata keçirilir. 2003-cü ildən başlayaraq Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti İxrac neft və qaz boru kəmərlərinin Azərbaycanın quru sahəsindən keçən hissəsinin təhlükəsizliyini təşkil və təmin edir.
Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti:
— 1931-ci ildən 1937-ci ilədək Xalq Daxili İşlər Komissarlığının mühafizə şöbəsi (5-ci xüsusi diviziya),
— 1938-ci ildən 1972-ci ilədək Bakı şəhəri İcraiyyə Komitəsinin Daxili İşlər İdarəsinin 2-ci Divizionu,
— 1972-ci ildən 1991-ci ilədək Azərbaycan SSR DİN Partiya-Sovet Orqanlarının mühafizə şöbəsi adlanıb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 sentyabr 1991-ci il tarixli 355 saylı Fərmanı ilə bu şöbə Prezident Aparatı yanında Mühafizə İdarəsinə çevrilib.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 dekabr 1991-ci il tarixli 485 saylı Fərmanı ilə İdarə DİN yanında Ali Dövlət Hakimiyyət və İdarəetmə Orqanlarını Mühafizə şöbəsi adlanıb.
Xəzər dənizinin mühafizə olunan əraziləri
Xəzərin mühafizə olunan əraziləri — Xəzər dənizinin sahilləri Avroasiya regionunda sudaüzən və suətrafı quşların kütləvi şəkildə yaşadığı əsas yerlərdən biridir. Xəzər regionundan Avropa və Asiyanın müxtəlif ölkələrinə ildə 5-6 mln. sudaüzən quş miqrasiya edir. Xəzər dənizi üç qoruğa malikdir.
Həştərxan qoruğu – o dənizin şimal hissəsində, Volqa kimi böyük çayın deltasının aşağısında yerləşmişdir. Sahəsi 66,8 min ha təşkil edir. Qoruq 1919-сu ildə yaranmışdır, onun həll etdiyi məsələlər Volqanın mənsəbinin təbii resurslarının və genetik fondunun mühafizəsi və toplanması, delta əmələgəlmənin dinamikası və orada yaşayanların həyat tərzini tədqiq etməkdir. Qoruğun fəaliyətinin məqsədi köçəri quşların yuvaladığı yerlərin, nadir bitgilərin mühafizəsi, balıqların kürü tökməsinin təsərrüfat baxımından mənimsəniləmsidir. Burada məməlilərin 30 növü yaşayır: ondatra, qaban, susamuru, çay boru, desman, Amerika norkası; balıqlardan – nərə balıqları, siyənəklər; quşlar – ördəklər, sonalar və s. 1984-сü ildən beynəlxalq biosfer qoruğudur.
Jandarma və Sahil Mühafizə Akademiyası
Jandarma və Sahil Mühafizə Akademiyası (türk. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi) — Türkiyədə Daxili İşlər Nazirliyinə bağlı hərbi ali təhsil müəssisəsi.
Akademiyanın məqsədi jandarma və sahil mühafizə təşkilatlarının zabit və digər kadr ehtiyaclarını ödəməkdir.
Akademiyanı təşkil edən bölmələrin və prezidentinin vəzifələri Jandarma və Sahil Mühafizə Akademiyasının təşkili, vəzifələri və fəaliyyət prinsipləri haqqında Əsasnamədə göstərilib və tədris və təlim fəaliyyətlərinə 2016-cı ilin sentyabr ayından başlanılıb.
== Strukturu ==
=== Akademik strukturu ===
==== Təlim mərkəzi ====
Təlim Mərkəzinin komandanlığı ən azı dörd illik təhsil almış zabit hazırlığı, fakültə və ya kolleci bitirmiş kiçik zabit ixtisasına yiyələnmiş şəxsi heyət üçün təlim tədbirlərinin həyata keçirilməsinə cavabdehdir və ixtisasartırma kursu keçir. Təlim Mərkəzi Komandanlığı Təlim idarəsi, Zabit Hazırlığı Mərkəzi Komandanlığı, Kiçik Zabit Tədris Mərkəzi Komandanlığı və Peşə Təhsil Mərkəzi Komandanlığından ibarətdir.
==== Təhlükəsizlik Elmləri İnstitutu ====
İnstitut ehtiyac duyulan sahələrdə Jandarma və Sahil Mühafizəsi təşkilatlarının personalına və digər şəxslərə magistratura, doktorantura ixtisas kursları və sertifikat proqramları təklif edir.
==== Fakültələri ====
Jandarma və Sahil Mühafizəsi fakültəsi. Jandarma və Sahil Mühafizəsi təşkilatlarının ehtiyac duyduğu zabitləri yetişdirmək üçün bakalavr səviyyəsində təhsil, elmi araşdırma və təcrübə aparır.
Təhlükəsizlik Elmləri fakültəsi
Hüquq Elmləri fakültəsi
Sosial Elmlər fakültəsi
Dəniz Elmləri fakültəsi
İdman fakültəsi
==== Kollecləri ====
Hərbi Hava kolleci
==== Tədqiqat və Təhsil mərkəzləri ====
Jandarma və Sahil Mühafizəsi təşkilatlarının ehtiyac duyduğu sahələri üzrə elmi araşdırmalar, layihələr və zəruri maarifləndirici tədbirlər həyata keçirir.
Libertar mühafizəkarlıq
Libertar mühafizəkarlıq – mühafizəkarlığı və libertarizmi birləşdirən siyasi fəlsəfə. Mühafizəkarlığın libertar qanadını təmsil edir və əksinə.
Libertar mühafizəkarlıq, laissez-faire klassik liberalizmi əks etdirərək, mümkün olan ən böyük iqtisadi azadlığı və sosial həyatın mümkün olan ən az dövlət tənzimlənməsini müdafiə edir, lakin bunu hakimiyyət, əxlaq və vəzifəni vurğulayan daha sosial mühafizəkar fəlsəfəyə olan inamla birləşdirir. ABŞ-də ortaya çıxan libertar mühafizəkarlıq azadlığı prioritetləşdirir, söz azadlığını, seçim azadlığını və azad bazar kapitalizmini təşviq edir və mühafizəkar məqsədlərə çatmaq üçün liberal sosial mühəndisliyi rədd edir.
== Tarix ==
1950-ci illərdə Milli İcmalın aparıcı müəlliflərindən biri olan Frank Meyer libertarizm və mühafizəkarlığın birləşməsini füzionizm adlandırdı. 1975-ci ildə Reason-a verdiyi müsahibədə Kaliforniya Qubernatoru Ronald Reyqan libertarlara müraciət edərək bildirdi ki, o, "mühafizəkarlığın ürəyinin və ruhunun libertarizm olduğuna inanır". Ron Paul ölkədə Reyqanın prezidentlik kampaniyasına dəstək verən ilk seçilmiş məmurlardan biri olub və 1976 və 1980-ci illərdə Reyqan üçün fəal şəkildə kampaniya aparıb. Bununla belə, Ron Paul 1980-ci ildə Reyqanın seçilməsindən sonra Reyqan administrasiyasının siyasətindən tez məyus oldu və sonra xatırladı ki, 1981-ci ildə o, Reyqanın büdcə təkliflərinin əleyhinə səs verən yeganə respublikaçı idi "1977" 1981-ci ildə , Cimmi Karter 38 milyard dollarlıq kəsirli büdcə təklif etdi və Nümayəndələr Palatasındakı bütün respublikaçılar bunun əleyhinə səs verdilər. Onlar nağıl diyarında yaşayırdılar. Ron Pol Nümayəndələr Palatasından istefa verməyə və 1984-cü ildə Senata namizəd olmağa hazırlaşarkən, çıxışında hər iki böyük partiyanın siyasi mədəniyyətindən iyrəndiyini ifadə edərək, nəhayət, Reyqana dəstək verdiyi üçün liberal dostlarından üzr istədi.
Mühafizəkarlar Partiyası (Böyük Britaniya)
Mühafizəkarlar Partiyası (ing. The Conservative and Unionist Party, qeyri-rəsmi adı — «Toris», ing. Tories) – Böyük Britaniyada mövcud olan siyasi partiya.
Öz tarixini 1670-ci illərdən götürür. Ənənəvi mötədil sağ siyasi dairələri təmsil edir. 2013-cü il üçün İcmalar Palatasında 303 səslə lider partiyadır və partiyanın sədri Devid Kemeron baş nazir olmaqla hökuməti təşkil edir.
Partiya 1834-cü ildə yaranıb və XIX əsrdə Liberal Partiya ilə birlikdə ölkənin iki əsas siyasi partiyası idi. 1912-ci ildə Liberal Yunionist Partiyası ilə birləşdikdən sonra rəsmi şəkildə Mühafizəkarlar və Yunionistlər Partiyasıа adını alıb. Ancaq bir qayda olaraq yenə də qeyri-rəsmi Mühafizəkarlar Partiyası adlanır.
Marqaret Tetçer
Devid Kemeron
Mühafizəkarlar Partiyası
Partiya ilə bağlı olan saytalar və 1900 - 2001-ci illərdə manifestləri.
Mühafizəkarlar Partiyası (Meksika)
Mühafizəkarlar partiyası Meksikada siyasi müstəqillikdən sonrakı illərdə meydana çıxan iki əsas fraksiyadan biri idi, digəri isə Liberallar idi. Bu, müasir mənada mütəşəkkil siyasi partiya deyil, müəyyən əsas mövzular ətrafında birləşən heterojen düşərgə idi. Yalnız 1849-cu ilə qədər Lukas Alaman seçkilərdə mühafizəkar səbəblər uğrunda kampaniya aparmaq üçün rəsmi partiya yaratdı.
Müxtəlif dövrlərdə və müxtəlif şəraitdə onlar eskoplar, mərkəzçilər, kralçılar, imperialistlər və ya mühafizəkarlar kimi tanınırdılar, lakin onlar millətin iqtisadi inkişafına və modernləşməsinə qarşı olmamaqla yanaşı, müstəmləkə İspan dəyərlərini qorumaq mövzusu ilə birləşməyə meyllidirlər. . Onların dəstək bazası ordu, hakendadolar və katolik kilsəsi idi.
Meksikada monarxiya qurmaq üçün çoxsaylı səylərlə nəticələnən qeyd edilmiş monarxist elementi ehtiva edərkən, mühafizəkarlar həmişə respublikaçı idarəetmə formasına qarşı deyildilər, lakin federal respublikadan fərqli olaraq mərkəzləşdirilmiş bir respublikaya sahib olmaq hərəkatını dəstəklədilər.
Mühafizəkarlar Partiyası İkinci Meksika İmperiyasının süqutundan sonra sıradan çıxdı.
Liberallar və mühafizəkarlar arasında əsas qarşıdurma nöqtəsi kilsə idi. Mühafizəkarlar buna sadiq qaldılar və iqtisadi və sosial güclərinin qorunub saxlanması üçün mübarizə apardılar. Onun döyüş şüarı "Din və fueros" idi.
Mühafizəkarlıq
Mühafizəkarlıq (və ya konservatizm) — ənənəvi sosial institutları təbliğ etməyə və qorumağa çalışan estetik, mədəni, sosial və siyasi fəlsəfə. Mühafizəkarlığın mərkəzi müddəalarına görə, mədəniyyət və sivilizasiya status-kvo ilə dəyişə bilər. Qərb mədəniyyətində mühafizəkarlar mütəşəkkil din, parlament hökuməti və mülkiyyət hüquqları kimi bir sıra institutları qoruyub saxlamağa çalışırlar. Mühafizəkarlığın tərəfdarları çox vaxt proqressivizmə qarşı çıxır və ənənəvi dəyərlərə qayıdış axtarırlar. Termin siyasi kontekstdə ilk dəfə istifadə edilməsi 1818-ci ildə Fransua-René de Chateaubriand ilə Fransa İnqilabının siyasətlərini geri qaytarmağa çalışan Burbon bərpası dövründə yaranmışdır. Tarixən sağçı siyasətlə əlaqəli olan bu termin o vaxtdan bəri geniş baxışları təsvir etmək üçün istifadə olunur. Mühafizəkar kimi qəbul edilən vahid siyasət dəsti yoxdur, çünki mühafizəkarlığın mənası müəyyən bir yerdə və zamanda ənənəvi hesab ediləndən asılıdır. Mühafizəkar düşüncə özünü mövcud adət-ənənələrə və milli mədəniyyətlərə uyğunlaşdırdığı üçün xeyli müxtəlif olmuşdur. Məsələn, bəzi mühafizəkarlar dövlətin iqtisadiyyata daha çox müdaxiləsini müdafiə edir, digərləri isə daha sərbəst bazar iqtisadi sistemini müdafiə edir. Beləliklə, dünyanın müxtəlif yerlərindən olan mühafizəkarlar — hər biri öz adət-ənənələrini qoruyur — geniş spektrli məsələlərdə fikir ayrılığına düşə bilər.
Qalaktika mühafizəçiləri
Qalaktika mühafizəçiləri (2008) — Marvel Comics nəşriyyatı tərəfindən 2008-ci ildə yaradılmış kosmik superqəhrəman komandası.
Qalaktika mühafizəçiləri (film, 2014) — 2014-cü il istehsalı ABŞ superqəhrəmanlıq filmi.
Qalaktika mühafizəçiləri (2008)
Qalaktika mühafizəçiləri (ing. Guardians of the Galaxy) – Marvel Comics nəşriyyatı tərəfindən 2008-ci ildə yaradılmış kosmik superqəhrəman komandası. Komanda Den Abnett və Endi Lenninq tərəfindən yaradılmış və ilk üzvləri Ulduz lordu, Reaktiv yenot, Adam Uorlok, Qamora, Dağıdıcı Draks, Kvasar olmuşdur.
Qalaktika mühafizəçiləri ilk dəfə "Annihilation: Conquest" komiksinin 6-cı sayında peyda olmuşdur. 2014-cü ildə MKK-ya daxil olan film adaptasiyası çəkilmiş və böyük uğur qazanmışdır. 2017-ci ildə filmin sikveli buraxılmışdır. Qalaktika mühafizəçiləri bu ada sahib 2-ci komandadır. Orijinal komanda 1969-cu ildə Cin Kolan və Arnold Dreyk tərəfindən yaradılmışdır.
Hazırkı müasir komanda 2008-ci ilin mayında Den Abnett və Endi Lenninq tərəfindən yaradılmış və ilk dəfə "Annihilation: Conquest" hekayəsində peyda olmuşdur. Başlıq həmçinin "Nova" cild 4 ilə paralel irəliləmişdir (bu komiks də eyni yazıçı və rəssam tərəfindən yazılmışdır).
Qalaktika mühafizəçiləri (film, 2014)
Qalaktika mühafizəçiləri (ing. Guardians of the Galaxy) – eyniadlı Marvel Comics superqəhrəman komandasından bəhs edən 2014-cü il istehsalı ABŞ superqəhrəmanlıq filmi. Marvel Studios tərəfindən istehsal olunan film Marvel Kinematoqrafiya Kainatında (MKK) 10-cu filmdir. Ceyms Qannın rejissorluğu və Nikol Perlmanın ssenaristliyi ilə çəkilən filmdə Kris Prett, Zoi Saldana, Deyv Batista, Vin Dizel, Bredli Kuper komanda üzvlərini, Li Peys, Maykl Ruker, Karen Qillan, Cimon Honso, Con Rayli, Qlen Klouz və Benisio del Toro isə digər personajları canlandırırlar. "Qalaktika mühafizəçiləri"ndə Piter Kvill güclü artifaktı oğurlamaq üçün bir qrup yerdənkənar cinayətkar ilə çətin ittifaq qurur.
Perlman ssenari üzərində 2009-cu ildə işləməyə başlamışdır. Kevin Fayqi əvvəlcə 2010-cu ildə "Qalaktika mühafizəçiləri"ni potensial film layihəsi kimi anons etmişdir. Marvel Studios film üzərində aktiv işlədiyini isə 2012-ci ilin iyulunda San Diego Comic-Con International tədbirində bildirmişdir. Həmin ilin sentyabrında Qann filmin rejissoru və ssenaristi təyin olunmuşdur. 2013-cü ilin fevralında Prett Piter Kvill / Ulduz lordu rolu üçün seçilmişdir.
Qalaktika mühafizəçiləri 2
Qalaktika mühafizəçiləri 2 (ing. Guardians of the Galaxy Vol. 2 — Marvel Studios tərəfindən hazırlanan, 2017-ci il istehsalı ABŞ super qəhrəman filmi. Film 2014-cü il istehsalı Qalaktika mühafizəçiləri filminin davamıdır və Marvel Kinematoqrafiya Kainatının 15-ci filmidir. Filmin rejissoru James Gunndur.
Qalaktika mühafizəçiləri 2-də mühafizəçilər Peter Quill'ə atası haqqında daha çox məlumat əldə etməsinə kömək edir .
Chris Pratt , Peter Quill / Star-Lord :Yarısı insan yarısı məxluq olan, Qalaktika mühafizəçilərinin uşaq ikən Dünyadan qaçırılan və Ravagers adlanan quldur və qaçaqçı məxluq icması tərəfindən böyüdülən başçısı.
Zoe Saldana , Gamora :Mühafizəçilərin, keçmişdəki cinayətləri üçün tövbə axtaran, xarici dünyadan gələn yetim üzvü. Şəxsi qatili olması üçün Thanos tarafından təlim alıb.
Dave Bautista , Yox edici Drax :Ailəsini öldürdüyü üçün Thanosdan intiqam almaq üçün fürsət axtaran, Mühafizəçilərin döyüşçü üzvü.
Qalaktika mühafizəçiləri 2 (film, 2017)
Qalaktika mühafizəçiləri 2 (ing. Guardians of the Galaxy Vol. 2 — Marvel Studios tərəfindən hazırlanan, 2017-ci il istehsalı ABŞ super qəhrəman filmi. Film 2014-cü il istehsalı Qalaktika mühafizəçiləri filminin davamıdır və Marvel Kinematoqrafiya Kainatının 15-ci filmidir. Filmin rejissoru James Gunndur.
Qalaktika mühafizəçiləri 2-də mühafizəçilər Peter Quill'ə atası haqqında daha çox məlumat əldə etməsinə kömək edir .
Chris Pratt , Peter Quill / Star-Lord :Yarısı insan yarısı məxluq olan, Qalaktika mühafizəçilərinin uşaq ikən Dünyadan qaçırılan və Ravagers adlanan quldur və qaçaqçı məxluq icması tərəfindən böyüdülən başçısı.
Zoe Saldana , Gamora :Mühafizəçilərin, keçmişdəki cinayətləri üçün tövbə axtaran, xarici dünyadan gələn yetim üzvü. Şəxsi qatili olması üçün Thanos tarafından təlim alıb.
Dave Bautista , Yox edici Drax :Ailəsini öldürdüyü üçün Thanosdan intiqam almaq üçün fürsət axtaran, Mühafizəçilərin döyüşçü üzvü.
Qalaktika mühafizəçiləri 3 (film, 2023)
Qalaktika mühafizəçiləri 3 (ing. Guardians of Galaxy vol. 3) — Qalaktika mühafizəçiləri film seriyasının üçüncü, Marvel Kinematoqrafiya Kainatının isə 32-ci filmi. Film 5 may 2023-cü ildə işıq üzü görüb.
Qalın Lori mühafizəsi
Astagəl lori - Nycticebus cinsinin yaşburun primatları — 2007-ci ildə Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi tərəfindən müdafiəsiz və ya nəsli tükənməkdə olan cins kimi qəbul edilmişdir. Onlar bir çox ölkənin qanunları və beynəlxalq müqavilələrlə qorunur, lakin bu qanunların gerçək icrası hər yerdə təmin edilmir və bu cür növlər tükənmək təhlükəsi altında qalır. Astagəl Lori-Cənubi və Cənub-Şərqi Asiyanın tropik meşələrində yaşayır. Onların mövcudluğuna dair əsas təhlükələr-meşələrin selektiv kəsilməsinin nəticəsində yaşayış yerlərinin məhv edilməsi və parçalanması, kəndtəsərüfatının qırılıb yandırılması, qida məqsədi ilə qanunsuz ovlanmaları, xalq təbabətində və rituallarda istifadəsi və qanunsuz satışıdır.
Bu primatlara qulluq edilməsinin çətin olmasına, onların dişləməsinin zəhərli, yuxu tsiklinin və yuxusuzluğunun insanla müqayisədə fərqli olmasına baxmayaraq astagəl lorilər YouTube-da məşhur videoçarxların və Onlardan ekzotik ev heyvanları həvəskarları arasında aparılan sorğuların qəhrəmanı oldular. Bu cinsə artan tələbat onların qanunsuz ovlanmasına, bu sahədə qaçaqmalçılığa və qanunsuz ticarətin genişlənməsinə səbəb olmuşdur: artıq beynəlxalq hava limanlarında yüzlərlə heyvan müsadirə olunub, lakin bu qaçaqmalçılığın yalnız kiçik bir hissəsi ola bilər, çünki asatagəl lorilərin çox da böyük olmayan ölçüsünə görə onları asanlıqla gizlətmək və daşımaq mümkündür.
Astagəl lorilərdə qəfəs mühitində çoxalma pis gedir, lakin kiçik lori balasının qəfəslərdə, o cümlədən də San-Dieqo zooparkında doğum halları da məlumdur. Halbuki, zooparkda saxlanılan astagəl lorilərin əksəriyyəti, artıq çoxalmaq üçün çox qocadılar. Qeyri-peşəkarların qəfəsdə saxladığı astagəl lorilər çox vaxt düzgün olmayan qidalanma, qənaətbəxş olmayan qayğı, stress və yoluxucu xəstəliklər nəticəsində tez-tez ölümlə üzləşir. Bir çox hallarda astagəl lorilərlə ticarət edənlər onları az yaşlı uşaqlar üçün təhlükəsiz etməkdən ötrü dişlərini çıxardırlar.
Qalın lorilərin mühafizəsi
Astagəl lori - Nycticebus cinsinin yaşburun primatları — 2007-ci ildə Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi tərəfindən müdafiəsiz və ya nəsli tükənməkdə olan cins kimi qəbul edilmişdir. Onlar bir çox ölkənin qanunları və beynəlxalq müqavilələrlə qorunur, lakin bu qanunların gerçək icrası hər yerdə təmin edilmir və bu cür növlər tükənmək təhlükəsi altında qalır. Astagəl Lori-Cənubi və Cənub-Şərqi Asiyanın tropik meşələrində yaşayır. Onların mövcudluğuna dair əsas təhlükələr-meşələrin selektiv kəsilməsinin nəticəsində yaşayış yerlərinin məhv edilməsi və parçalanması, kəndtəsərüfatının qırılıb yandırılması, qida məqsədi ilə qanunsuz ovlanmaları, xalq təbabətində və rituallarda istifadəsi və qanunsuz satışıdır.
Bu primatlara qulluq edilməsinin çətin olmasına, onların dişləməsinin zəhərli, yuxu tsiklinin və yuxusuzluğunun insanla müqayisədə fərqli olmasına baxmayaraq astagəl lorilər YouTube-da məşhur videoçarxların və Onlardan ekzotik ev heyvanları həvəskarları arasında aparılan sorğuların qəhrəmanı oldular. Bu cinsə artan tələbat onların qanunsuz ovlanmasına, bu sahədə qaçaqmalçılığa və qanunsuz ticarətin genişlənməsinə səbəb olmuşdur: artıq beynəlxalq hava limanlarında yüzlərlə heyvan müsadirə olunub, lakin bu qaçaqmalçılığın yalnız kiçik bir hissəsi ola bilər, çünki asatagəl lorilərin çox da böyük olmayan ölçüsünə görə onları asanlıqla gizlətmək və daşımaq mümkündür.
Astagəl lorilərdə qəfəs mühitində çoxalma pis gedir, lakin kiçik lori balasının qəfəslərdə, o cümlədən də San-Dieqo zooparkında doğum halları da məlumdur. Halbuki, zooparkda saxlanılan astagəl lorilərin əksəriyyəti, artıq çoxalmaq üçün çox qocadılar. Qeyri-peşəkarların qəfəsdə saxladığı astagəl lorilər çox vaxt düzgün olmayan qidalanma, qənaətbəxş olmayan qayğı, stress və yoluxucu xəstəliklər nəticəsində tez-tez ölümlə üzləşir. Bir çox hallarda astagəl lorilərlə ticarət edənlər onları az yaşlı uşaqlar üçün təhlükəsiz etməkdən ötrü dişlərini çıxardırlar.
Rele mühafizəsi qurğularına qoyulan tələblər
Rele — elektriklə işləyən çevirmə cihazı. Bir çox relelər elektromaqnitdən istifadə etməklə mexaniki olaraq mexanizmi dəyişirlər. Relelər adətən bir çox əməliyyatları cəmi bir siqnalla idarə etmək, eləcə də bir çox əməliyyatları aşağı güclü siqnallar vasitəsilə idarə etmək üçün istifadə olunurlar. İlk relelər uzunməsafəli teleqraf xətlərində bir yerdən gələn siqnalın digər istiqamətə yönəldilməsi üçün təkrar olunması məqsədi ilə istifadə olunurdular. Relelər telefon mübadiləsi və ilk kompüter nəsillərində məntiqi əməliyyatları aparmaq üçün istifadə olunurdular.
1809-cu ildə Samuel Tomas von Sömmerrinq elektrokimyəvi teleqrafın tərkib hissəsi kimi elektrolit releni layihələndirdi. Amerikan alim Yozef Henrinin və ingilis ixtiraçı Edvard Davinin də relelərin kəşfi istiqamətində fəaliyyətləri olub.
İndi rele adlandırdığımız sadə qurğu 1840-cı ildə Samuel Morsenin teleqraf patentinə daxil edilib. "Rele" sözünə texniki ədəbiyyatlarda 1860-cı ildən rast gəlinir.
Rele mühafizəsi qurğuları aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir:
Selektivlik dedikdə, rele mühafizəsinin seçicilik qabiliyyəti nəzərdə tutulur.
Sahil Mühafizəsi Dəstəsi
Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sahil Mühafizəsi ― Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidmətinin Xəzər hövzəsi sularında DSX funksiyalarını yerinə yetirən bölməsi.
Azərbaycan Respublikası Sahil Mühafizəsi 2005-ci ildə yaradılmışdır.
Azərbaycan Sahil Mühafizəsinin missiyası dövlət sərhədini və ətraf mühiti qorumaqla yanaşı, ölkənin Xəzər dənizindəki iqtisadi maraqlarını təmin etməkdir. Azərbaycan Sahil Mühafizəsi dəniz qanunlarının icrası, dənizçilərə yardım, axtarış və xilasetmə işlərində iştirak edir.
Su hövzələrinin sanitariya mühafizəsi
Su hövzələrinin sanitariya mühafizəsi – içməli su mənbələrinin çirklənmədən qoruyan qanunverici, təşkilatı və sanitar-texniki tədbirlər sistemi. Su hövzələrinin sanitariya mühafizəsi barədə ilk dövlət qanunu 19-cu əsrin 70-ci illərində B.Britaniyada, 90-cı illərdə isə Fransada həyata keçirilmişdir. SHSM-də ciddi rejimli və məhdudlaşdırılmış sanitariya mühafizəsi zonası müəyyənləşdirilmişdir. Birinci zonaya su götürülən yer və su kəmərinin baş qurğuları aiddir; bura hasara alınır, sahəsi yaşıllaşdırılır, qorunur və tikinti işləri qadağan edilir. İkinci zonaya su təchizatı mənbəyinə təsir göstərə bilən sahə aiddir. Çayın sahili 150-200 m enində yaşıllaşdırılır və sanitariya rejimi gözlənilir. Su hövzələrinin sanitariya mühafizəsində sanitariya-epidemioloji stansiyalar nəzarət edir.
Parçalanan ölü maddələrlə çirklənməsi. Su hövzəsinin özü-özünə çirklənməsi yosunların kütləvi parçalanması (əsasən göy-yaşıl yosunların) nəticəsində baş verir. Su mühiti bu zaman nəinki ölü üzvi maddələrlə zənginləşir, həm də mürəkkəb molekulyar strukturlu zəhərli maddələrin ayrılması nəticəsində zəhərlənir, heyvan və insanlar üçün təhlükəli olur.
Suriya mühafizələri
Suriya mühafəzələri (ərəb. محافظات سوريا) — Suriya Ərəb Respublikasının birinci dərəcəli inzibati vahidi. Suriya unitar bir dövləttir, lakin inzibati səbəblərə görə ölkə 14 mühafəzəyə (ərəb. محافظة) bölünür. Bu mühafəzələr 60 rayona (ərəb. منطقة; mıntıka), bu rayonlar isə ölkənin ən kiçik inzibati vahidi – 206 nahiyəyə (ərəb. ناحية) bölünmüşdür.
Hər bir mühafəzəyə Nazirlər Kabinetinin təsdiqi ilə prezident tərəfindən təyin edilən valilər rəhbərlik edir. Vali mühafəzədə idarəetmə, səhiyyə, sosial servislər, təhsil, turizm, ictimai işlər, nəqliyyat, daxili ticarət, kənd təsərrüfatı, sənaye, mülki müdafiə və son olaraq qanun və qaydanın qorunub saxlanılmasından məsuldur. Yerli İdarəetmə Naziri yerli inkişaf layihələrinə nəzarət etmək üçün valilər ilə yaxından işləyirlər.
Azərbaycan Respublikası Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyi
Azərbaycan Respublikasının Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyi və ya qısaca SOMDA — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müəyyən etdiyi şəxslərin, strateji obyektlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və qorunması sahəsində səlahiyyətləri həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı.
Azərbaycan Respublikası Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyinin hüquqi əsasını Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr, Azərbaycan Respublikasının "Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Qanunu və digər qanunları, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamları, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamları, "Azərbaycan Respublikasının Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyi haqqında Əsasnamə" və fəaliyyətinə aid qanunvericiliyə əsasən qəbul edilmiş mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ hüquqi aktları təşkil edir.
== Tarixi ==
Azərbaycan Demokratik Respublikası Parlamentinin 1919-cu il fevralın 18-də keçirilmiş 15-ci iclasında Azərbaycan parlamentinin mühafizə dəstəsinin yaradılması haqqında Qanun qəbul edilib. Qanuna əsasən parlamentin ixtiyarında olan "Məclisi Məbusan Xassə Qoruyucu Bölüyü" yaradılmışdır.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra xüsusi mühafizə xidməti bir çox dəyişikliklərə uğrasa da, zəruri qurum kimi inkişafını davam etdirmişdir. Belə ki, 1931–1935-ci illərdə Xalq Daxili İşlər Komissarlığının mühafizə şöbəsi (5-ci xüsusi diviziya), 1936–1972-ci illərdə Bakı şəhər İcraiyyə Komitəsinin Daxili İşlər İdarəsinin 2-ci Divizionu, 1972-ci ildən 1991-ci ilədək Azərbaycan SSR Daxili İşlər Nazirliyinin Partiya-sovet orqanlarını mühafizə şöbəsi adlanmışdır.
Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin xalqın tələbi ilə 1993-cü il iyunun 15-də siyasi hakimiyyətə qayıdışı ilə ölkəmizdə xüsusi dövlət mühafizəsi sahəsində də yeni mərhələ başlamışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirən ümummilli lider Heydər Əliyev 1993-cü il avqustun 23-də Ali Dövlət Hakimiyyət və İdarəetmə Orqanlarını Mühafizə İdarəsi ilə Azərbaycan Respublikasının Milli Qvardiyasının bazasında Azərbaycan Respublikasının Ali Dövlət Hakimiyyət və İdarəetmə Orqanlarını Baş Mühafizə İdarəsinin yaradılması haqqında Fərman imzalamışdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 06 may 2002-ci il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası Ali Dövlət Hakimiyyət və İdarəetmə Orqanlarını Baş Mühafizə İdarəsi Azərbaycan Respublikası Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti adlanmışdır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2008-ci il 21 avqust tarixli sərəncamı ilə 23 avqust – Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti əməkdaşlarının peşə bayramı günü elan olunub.