OĞRU-QULDUR

Qanuni oğru və ya danışıq dilində vorzakon (rus. вор в законе) dövlət qanunlarına paralel, fərqli prinsiplərlə yaşayan, fərqli prinsiplər uğrunda mübarizə aparan mafiya titulu. Qanuni oğruların bütün nümayəndələri cinayət törətmiş şəxslərdir. Qanuni oğru - lotu anlayışı müxtəlif ölkələrdə və zamanlarda mövcud olub. Lotular əsasən Orta Şərqdə mövcud olub. Məsələn, İsfahan lotuları müəyyən funksiya daşıyırdılar və ümumi təsəvvürdən fərqli olaraq, hakimiyətlə əməkdaşlıq edirdilər ki, bu indiki oğruların bir çoxuna da aiddir. Sovet siyasi sistemində hakimiyətin xəbəri olmadan cinayət və qeyri-cinayət və ümumiyətlə hər-hansı strukturun yaranması ehtimalı çox aşağı idi. Odur ki, düşünmək olar ki, oğru aləmini sovet siyasi sistemi, əvvəllər də tarixdə olduğu kimi, cinayət aləmini nəzarətdə saxlamaq məqsədi ilə yaratmışdı. Bu qanunlara tabe olanların siyasətdən uzaq olması məsələsi də heç də təsadüfi deyil. == Tarixi == Formalaşmış kriminal aləm daha çox Rusiya mühitindən bəhrələnib.

Qanuni oğru və ya danışıq dilində vorzakon (rus. вор в законе) dövlət qanunlarına paralel, fərqli prinsiplərlə yaşayan, fərqli prinsiplər uğrunda mübarizə aparan mafiya titulu. Qanuni oğruların bütün nümayəndələri cinayət törətmiş şəxslərdir. Qanuni oğru - lotu anlayışı müxtəlif ölkələrdə və zamanlarda mövcud olub. Lotular əsasən Orta Şərqdə mövcud olub. Məsələn, İsfahan lotuları müəyyən funksiya daşıyırdılar və ümumi təsəvvürdən fərqli olaraq, hakimiyətlə əməkdaşlıq edirdilər ki, bu indiki oğruların bir çoxuna da aiddir. Sovet siyasi sistemində hakimiyətin xəbəri olmadan cinayət və qeyri-cinayət və ümumiyətlə hər-hansı strukturun yaranması ehtimalı çox aşağı idi. Odur ki, düşünmək olar ki, oğru aləmini sovet siyasi sistemi, əvvəllər də tarixdə olduğu kimi, cinayət aləmini nəzarətdə saxlamaq məqsədi ilə yaratmışdı. Bu qanunlara tabe olanların siyasətdən uzaq olması məsələsi də heç də təsadüfi deyil. == Tarixi == Formalaşmış kriminal aləm daha çox Rusiya mühitindən bəhrələnib.

Oğru qanunu (rus. Воровской закон) həmçinin oğru inancı (rus. воровская вера), oğru kodeksi (rus. воровской кодекс), oğru anlayışı (rus. воровские понятия) və ya oğru düşüncəsi — Sovet İttifaqı dövründə və postsovet məkanında oğrular cəmiyyətində yazılmamış qaydalar və davranış normaları. Bu, cinayətkarların sosial qrupunun dövlətə müxalifət şəraitində təcrid olunması ilə əlaqədar işlənib hazırlanmışdır. == Mənşəyi == 1930-cu illərdə SSRİ-də kriminal elementə və kriminal birliyə qarşı mübarizənin güclənməsi, kollektivləşmə və 1930-cu illərin əvvəllərində baş verən aclıq ilə əlaqədar güclənən kriminal icmalar daha mütəşəkkil dəstələrdə birləşməyə başlamışdılar. Cinayət dünyasının əsas birləşdirici qüvvəsi qeyri-siyasi müxalifət və hakimiyyətə itaətsizlik meyli idi. Onun elitası özlərini inqilabdan əvvəlki Rusiyanın cinayət ənənələrinin keşikçiləri adlandıran "qanuni oğrulara" çevrilmişdir. Bu baxımdan qanuni oğrular xüsusi davranış kodeksi, öz adət və ənənələrini yaratmışdılar.

Oğru müharibələri — Bəhram Çələbinin əsəri. == Məzmun == Qırxıncı və doxsanıncı illərin oğru qanunları bir-birindən çox fərqlənir. Bu fərqi başa düşmək olar. İttifaqın dağılması oğru qardaşlığına da birbaşa təsir edib. Zakonniklərin bir qismi bu dövrdən də sağ-salamat çıxaraq öz ənənələrinə sadiqliyini qoruyub saxlamağa müvəffəq oldu. Klassik ənənələrə sadiq oğrulara indi NEP dövrünün oğruları deyirlər. Yeni oğrular isə oğru qanunlarını müasir tələblərə uyğun şəkildə tətbiq edənlərə deyilir. Yenidənqurma başlamazdan xeyli əvvəl də SSRİ-nin meqapolislərində cinayətkar klanlar arasında mübarizə çox ciddi şəkildə gedirdi. Lakin əsasən “peşka”lar və ya “döyüşçü”lər qırılırdılar, mübarizə avtoritetlərin qətlinəcən gedib çatmırdı. İttifaq dağıldıqdan sonra isə… == Nəşr və tərcümə == Əsərin birinci kitabı 2019-cu ildə Bakı Kitab Klubunda 270 səhifədə nəşr edilib.

Erməni quldur dəstələri (qərbierm. Ֆէտայի («fedayi»), şərqierm. Ֆիդայի («fidayi»)) həmçinin erməni nizamsız birləşmələri, erməni milisləri — cinayətkarlar, kürd tayfaları və həmidi süvariləri tərəfindən ermənilərin kütləvi qırğınlarına və erməni kəndlərinin talanına cavab olaraq özünümüdafiə qüvvələrinə qoşulmaq üçün könüllü olaraq ailələrini tərk etmiş erməni mülki əhalisinin təşkil etdiyi silahlı birliklər. Osmanlı imperiyasında partizan təşkilatları yaratsalar da, bu qüvvələrin əksəriyyəti erməni milli hərəkatının üzvləri kimi xidmət edirdi. Onlar II Əbdülhəmid dövründə kürd tayfa qüvvələrinə və Həmidiyyə əsgərlərinə qarşı vuruşmuşlar. Erməni quldur dəstələri erməni əhalisinin sıx yaşadığı ərazilərdə Osmanlı imperiyasının fəaliyyətinə qarşı mübarizə aparırdılar. 1 1876-1909-cu illərdə sultan II Əbdülhəmidin hakimiyyəti dövründə mübarizənin məqsədi öz ölkələrinə Armenakan partiyasının üzvlərinin müdafiə etdiyi muxtariyyət və ya ideologiya səviyyədən asılı olaraq Ermənistan İnqilabi Federasiyası və Sosial Demokrat Hunçak Partiyasının nümayəndələri tərəfindən dəstəklənən ermənilərə xaricdən edilən təzyiqlər fonunda müstəqillik əldə etmək idi. Öz aralarında razılığa gələn Erməni İnqilabi Federasiyasının rəhbərləri 1905-1911-ci illərdə Məşrutə inqilabı baş verərkən orada iştirak etmişlər. “Fədai” sözü ərəbcə "fidai" (ərəb. فدائيون, fidā'īyīn‎, ərəbcədən din naminə, ideya naminə özünü qurban verən deməkdir) sözündəndir.

Stasionar quldur nəzəriyyəsi — Amerika alimləri Martin Makquayr (ing. Martin C. McGuire) və Mansur Olson tərəfindən hazırlanmış dövlətin mənşəyi nəzəriyyəsi. == Əsas müddəaları == Bu nəzəriyyədə dövlət müəyyən bir ərazidə möhkəmlənmək, onu fərdi şəkildə idarə etmək və uzunmüddətli perspektivdə əhalidən gəlir əldə etmək (quldurluq etmək) qərarına gələn "oturaq (stasionar) quldur" ilə eyniləşdirilir. Məqsədi qısa müddətdə maksimum fayda əldə etmək olan "gəzən quldurlar" və ya "qastrol quldurlarından" fərqləndirən budur. "Oturaq quldur" tərəfindən həyata keçirilən soyğunçuluqlar adi vergitutma formasını alır, ağlabatan "oturan quldur" isə elə vergitutma qurur ki, bu zaman əhali investisiyaların toplanması və sonradan istehsal həcminin artırılması üçün istifadə oluna bilən resursların bir hissəsini özündə saxlayır və müvafiq olaraq , kənardan vergiyə cəlb olunan mənfəət "oturan quldur". Bundan əlavə, "oturan quldur" iqtisadi fəaliyyəti stimullaşdırır və ərazinin iqtisadi inkişafında maraqlıdır == Müxtəlif siyasi rejimlərdə "oturan quldur"un üstünlükləri və mənfi cəhətləri == === "Stasionar quldur" və avtokratiya === Avtokrat üçün əsas problem, ya inqilab nəticəsində, ya da "köçəri quldur"un işğalı nəticəsində baş verə biləcək hakimiyyətin itirilməsi təhlükəsidir. Tarixdə bu problemin həlli sülalə idarəçiliyi formasının qurulması ilə bağlıdır; belə bir həllin mümkün olmadığı hallarda böyük ehtimalla "oturan quldur" öz gücünün davamlılığına inamsız olaraq "köçəri quldur"a çevrilir, öz rifahını yüksəltməyə can atır, heç bir qayğıya qalmır. əhalinin tələbatının ödənilməsi və davamlı iqtisadi artımın təmin edilməsi. === "Stasionar quldur" və demokratiya === Demokratiya, bəzi müəlliflərə görə, iqtisadi baxımdan ən əlverişli rejimdir. Lakin M. Olson öz nəzəriyyəsində o qədər də aydın deyil və həm müsbət, həm də mənfi cəhətləri qeyd edir.

Arsen Lupen: Centlmen oğru (fr. Arsène Lupin, gentleman-cambrioleur) — Moris Lebank tərəfindən yazılmış Arsen Lupenin sərgüzəştlərindən bəhs edən kitab seriyasının birinci kitabı. Kitab ilk dəfə 10 iyun 1907-ci ildə nəşr olunmuşdur. == Hissələr == "Arsen Lupenin həbs olunması" ("L'Arrestation d'Arsène Lupin" 15 iyul 1905) — Amerikaya gedən gəminin sərnişinlərinin içində Arsen Lupenin də olduğu xəbəri yayılır. Göndərilən xəbərlə Lupenin sarışın və adının baş hərifinin "R" olduğu bilinir. Xəfiyyə Qanimard limanda gəminin gəlişini gözləyir. Beləcə gəmi limana çatanda Lupen tutulur. "Arsen Lupen həbsxanada" ("Arsène Lupin en prison" 15 dekabr 1905) — Qanimard Lupeni ziyarətə gəlir. Lupen tutulmasının səbəbi olaraq diqqətinin limanda gördüyü qadına yayındığını deyir. O, deyir ki, qadını sevməsəydi onu tutmaq mümkün olmayacaqdı.

"Əlibaba və 40 quldur" — Oqtay Zülfüqarovun 1990-cı ildə yazdığı balet. Libretto müəllifindir.

"Əlibaba və 40 quldur" — Oqtay Zülfüqarovun 1990-cı ildə yazdığı balet. Libretto müəllifindir.

Əlibaba və qırx quldur - "Min bir gecə" nağıl toplusu içində ən tanınmış nağıllardan biri. Əlibaba və qırx quldur - 1905-ci ildə çəkilmiş səssiz Fransa filmi. Əlibaba və qırx quldur - 1944-cü ildə çəkilmiş ABŞ filmi. Əlibaba və qırx quldur - 1944-cü ildə çəkilmiş Türkiyə filmi. Əlibaba və qırx quldurun sərgüzəştləri - 1979-cu ildə çəkilmiş sovet-hind filmi. Əlibaba və qırx quldur - 1990-cı ildə sovet, çexoslovak və qərbi-alman kinematoqrafçılarının birgə çəkdiyi film-balet. Bəstəkarı Roland Baumqartnerdir. Əlibaba və qırx quldur - Arif Məlikovun 1973-cü ildə yazdığı eyniadlı baleti. Əlibaba və qırx quldur - Oqtay Zülfüqarovun 1990-cı ildə yazdığı eyniadlı baleti.

"Əlibaba və 40 quldur" — Oqtay Zülfüqarovun 1990-cı ildə yazdığı balet. Libretto müəllifindir.