По-русски
Dil
Növ
Lüğətlər
Lüğətlər → Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti

TARAN

[rus., əsli yun.] воен. таран (1. вичин самолёт, гими ва я танк душмандин самолётдихъ, гимидихъ ва я танкунихъ зарбдиз гелягъуникай ибарат дяве авунин къайда; 2. душмандин фронт кьатӀна, абур алай чкадин къенез гьахьна тухудай дяве; гьахьтин ягъун; 3. кил. qoçbaşı).
#taran #taranlama #tara #direktiv #nəfis #rəsmi-keçid #lüminessent #dönüklük #satıl #плашка #pedaqoji #lüğət #bədəvi #marıq #teletayp #üzmək #timur #dələgey #müəmma #məşəqqət
a b c ç d e ə f g h x i j k q l m n o ö p r s ş t u ü v y z
ta te tə tf tı ti to tö tr tu tü
TARAQQA
TARANLAMAQ
OBASTAN VİKİ
SU-152 ''Taran''
Zireh: 30 mm (gövdənin önü, qüllənin önü) Döyüş radiusu: 280 km Transmissiya sistemi: mexanika SU-152 “Taran” (СУ-152 “Таран”), 1965-ci ildə tamamilə məxfi surətdə yaradılmış SSRİ mənşəli tank qatilidir. == Tarixi == 1965-ci ildə SSRİ ordusunun rəhbərliyi müəyyənləşdirdi ki, arsenalında olan T-54, T-55 orta tankları və T-10 ağır tankları ABŞ istehsalı olan M60 Patton və Böyük Britaniya istehsalı olan Chieftain tanklarının ön zirehini dağıtmağa qadir deyil. Məhz bu məqsədlə SSRİ rəhbərliyi bir neçə tank toplarının sınağına başladı: buraya yeni APDS mərmiləri ilə təchiz edilmiş və mövcud tank lülələri üçün fiqurlu mərmilər, 115-130 mm-lik kalibrlik yeni yivli və yivsiz tank lülələri və anti-tank raketləri daxil idi. Bu layihələrdən biri SU-152 “Taran” idi. Zavod adı Object 120 (Объект 120) idi. Atış gücü və hərəkətlilik qabiliyyətinə görə bu tank digər düşmən tank qatilləri ilə müqayisədə daha üstün idi. SU-152 “Taran”ın qəbul edilməməsinin ən böyük səbəbi, həmin dövrdə, 125 mm-lik yivsiz tank lülələrinin və anti-tank raketlərinin effekttivliyinin kifayət qədər inkişaf etdirilməməsi idi. == Silahlanma == SU-152 “Taran”, güclü lülə əyləci ilə təchiz edilmiş, 9045 mm lülə uzunluğuna malik, 152.4 mm-lik çapa sahib M-69 “Taran” topuna malik idi. Bu top ümumi uzunluğu təxminən 10 metr olan, tamamilə qapalı zirehli bir müharibə maşınına quraşdırılmış olan hər növdən ən uzun silahdır. Silahın maksimum atəş açma mənzili 2050 metr təşkil edirdi.
Cahid Sidqi Tarançı
Cahid Sidqi Tarançı (türk. Cahit Sıtkı Tarancı) — Türkiyə şairi.
Kventin Tarantino
Kventin Cerom Tarantino (ing. Quentin Jerome Tarantino; 27 mart 1963[…], Noksvill, Tennessi) — Amerika rejissoru, aktyoru və prodüseri. Kventin Tarantino fəaliyyəti dövründə Oskar mükafatı, Qızıl Palma Budağı, Qızıl Qlobus və Britaniya kino və televiziya incəsənətləri akademiyası mükafatları qazanmışdı. Anası Konni Makxyu yerli aborigen tayfalarından olsa da, Los-Ancelesdə böyüyüb. Karyerası 1990-cı illərdə müstəqil filmlərdən başlamışdı. Çəkildiyi filmlər arasında "Quduz köpəklər" (1992), "Kriminal qiraət" (1994), "Şəfəqdən qüruba qədər" (1996) və "Billi öldürmək" (2003), "Şərfsiz əclaflar" (2009) daha məhşurdsur. Üslubu qeyri-xronoloji postmodernist süjetlər və zorla stilləşdirilmiş üslublardan fərqlənir. Fəaliyyətinin ilk on ilində artıq onun barəsində bioqrafik kitablar yazılır, tədqiqatlar aparılır, müxtəlif fikirlər söylənilir və qalmaqallar eşidilirdi. == Rejissorluq xətti == Rejissorların çoxundan fərqli olaraq Tarantino öz sənədini özü, video prokatda klerk işləyərkən öyrənmişdir. Onun kinematoqrafiya zövqü orijinal "pop-culture" və "specialty movie" sintezi təsiri altında formalaşıb.
Kventin Tarantinonun filmoqrafiyası
Kventin Tarantino — ABŞ kinorejissoru, prodüser, ssenarist və aktyor kimi fəaliyyət göstərir və 2015-ci ilin göstəricilərinə əsasən, 11 film çəkmiş və onların hər birinin ssenari müəllifi olmuşdur. Öz karyerasını 1980-ci illərin sonlarında başlayan Tarantino ağ-qara filmi olan "Ən yaxşı dostumun doğum günü" filmində həm rejissor, həm ssenari müəllifi, həm də aktyor kimi iştirak edir. Bu film rəsmi olaraq, heç vaxt təqdim edilməmiş və həvəskar şəkildə çəkilmiş müstəqil qısametrajlı bədii film idi. 1988-ci ildə "Qızıl qızlar" sitkom serialında məşhur müğənni Elvis Preslinin obrazını canlandırmış, ardınca isə "Eddi Presli" filmində (1992) epizodik rolda çıxış etmişdir. Rəsmi müstəqil film istehsalçısı kimi bir-birini tanımayan beş nəfərin qiymətli daş-qaş oğurluğu naminə yığışıb birgə fəaliyyət göstərməsindən bəhs edən "Quduz köpəklər" (1992) kriminal triller filmini çəkmiş, eyni zamanda bu layihənin ssenari müəllifi və rol ifaçısı olmuşdur. "Quduz köpəklər"in təsir qüvvəsi böyük olduğuna görə, "Empire" kino jurnalı bu filmi "Bütün zamanların ən böyük müstəqil filmi" elan edib. Tarantinonun Toni Skottun "Əsl sevgi" (1993) filminə yazdığı ssenari Ən yaxşı ssenariyə görə Saturn mükafatına namizəd olub. 1994-cü ildə Kventin Tarantino neonuar janrında "Kriminal qiraət" qara komediya filminin həm ssenaristi, həm də rejissoru kimi çıxış edir. Bu film onun yaradıcılığında tənqidi və kommersiya baxımından ən böyük uğur qazanan iş olur. Kütləvi informasiya vasitələri bu filmin müasir Hollivudun açıqlamasını verdiyini qeyd edirdi.
Kürdlər-i Tarança (Əhər)
Kürdlər-i Tarança (fars. كردلرترانچه‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Əhər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 137 nəfər yaşayır (28 ailə).
Rangifer tarandus
Adi şimal maralı (lat. Rangifer tarandus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin marallar fəsiləsinin şimal maralı cinsinə aid heyvan növü. Cinsin yeganə nümayəndəsidir. Avrasiya və Şimali Amerikanın şimal hissəsində yaşayır. Şimal maralı ot və şibyədən əlavə kiçik məməli və quşlarla da qidalanır. Avrasiyada şimal maralı əhliləşdirilib və artıq şimal xalqları üçün qida və material mənbəyi kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Şimal marallarının çəkisi 220 kiloqrama çatır. Onların boyunları nisbətən uzun, ayaqları isə qısa olur. Şimal marallarının həm erkəklərinin, həm də dişilərinin buynuzu olur. Onların buynuzlarının özünə məxsus forması var.
Tarantella
İtalyan xalq rəqsi-gitara, tambura və kastanet ilə müşayət olunur. Musiqi ölçüsü-6/8,3/8. Tarantellanın tarixi ilə bağlı çoxlu əfsanələr var. XV əsrdən başlayaraq ikiyüzillik tarixdə tarantella “tarantizm”-tarantula hörümçəyinin dişləməsi nəticəsində yaranmış dəlilik xəstəliyinin yeganə müalicəsi sayılırdı. Bu həmçinin, İtaliyanın cənub şəhəri Tarantonun adı ilə bağlıdır. Mənşəyi orta əsrlərdə əzələ qicolmalarında və başqa epidemiyalar nəticəsində müqəddəs Vitta və müqəddəs İoan rəqsləri adı ilə İtalyada məşhur olan tarantella rəqsidir. Bununla əlaqədar XV1 əsrdə İtalyada xüsusi gəzən orkestrlər yaradilmişdı ki, bu orkestrlərin müşayəti altinda tarantizmdən əziyyət çəkən xəstələr rəqs edirdilər. Adətən,tarantella musiqisi improvizə olunaraq ifa edilirdi. Tarantellanin əsasını hansısa hava və ya ritmik fiqur təşkil edirdi, bu hərəkətlərin dönə-dönə təkrarlanması tamaşaçılara və rəqs edənlərə ovsunlayıcı, gipnotik təsir bağışlayırdı. Tarantellanın xoreoqrafiyası ekstaz halına çatmağ, rəqsdən cuşa gəlməklə fərqlənirdi.
Tarantino
Kventin Cerom Tarantino (ing. Quentin Jerome Tarantino; 27 mart 1963[…], Noksvill, Tennessi) — Amerika rejissoru, aktyoru və prodüseri. Kventin Tarantino fəaliyyəti dövründə Oskar mükafatı, Qızıl Palma Budağı, Qızıl Qlobus və Britaniya kino və televiziya incəsənətləri akademiyası mükafatları qazanmışdı. Anası Konni Makxyu yerli aborigen tayfalarından olsa da, Los-Ancelesdə böyüyüb. Karyerası 1990-cı illərdə müstəqil filmlərdən başlamışdı. Çəkildiyi filmlər arasında "Quduz köpəklər" (1992), "Kriminal qiraət" (1994), "Şəfəqdən qüruba qədər" (1996) və "Billi öldürmək" (2003), "Şərfsiz əclaflar" (2009) daha məhşurdsur. Üslubu qeyri-xronoloji postmodernist süjetlər və zorla stilləşdirilmiş üslublardan fərqlənir. Fəaliyyətinin ilk on ilində artıq onun barəsində bioqrafik kitablar yazılır, tədqiqatlar aparılır, müxtəlif fikirlər söylənilir və qalmaqallar eşidilirdi. == Rejissorluq xətti == Rejissorların çoxundan fərqli olaraq Tarantino öz sənədini özü, video prokatda klerk işləyərkən öyrənmişdir. Onun kinematoqrafiya zövqü orijinal "pop-culture" və "specialty movie" sintezi təsiri altında formalaşıb.
Taranto
Taranto — İtaliyaın cənubunda Puglia regionundadə eyni adı daşıyan Taranto vilayəti mərkəzi və bir liman şəhəridir. Eyni zamanda Taranto rayonunun mərkəzi, əhəmiyyətli bir hərbi baza və əhəmiyyətli bir ticarət mərkəzidir. İtalyan filolarının yerləşdiyi və ordunun olduğu strateji bir mövqeyə sahib Tarantoda (31.6.2010 etibarilə) bələdiyyə sərhədləri içində 192.520 adam yaşayır. Qədimdə Tarent (lat. Tarentum) adlandırılmışdır.
Taranto knyazlığı
Taranto knyazlığı - Taranto qraflığının statusunun yüksəldilməsi nəticəsində yaradılmışdı. İlk knyazı həm də Antakiya knyazlığının hakimi olan Tarentli Bohemund idi.
Tarantul
Tarantul , (Araneae) dəstəsindan bir böcək növü. == Su Hörümçəklərinin Suya Başvurma Üsulu == Asiya və Avropanın mülayim iqlimli bölgələrində yaşayan su hörümçəkləri (argyroneta aquatica) həyatlarının böyük hissəsini su altında keçirirlər. Çünki bu hörümçəklər yuvalarını suyun içində qururlar. Yuvanı qurarkən hörümçək əvvəlcə su bitkilərinin saplaqları və ya yarpaqlarının arasında iplərlə platforma hörür. Bu iplər hörümçəyə həm evinin yolunu göstərən işarə, həm platformanı möhkəmləndirən bağ, həm də ovun yaxınlaşdığını bildirən radar vəzifəsini yerinə yetirir. Platforma hörüldükdən sonra hörümçək platformanın altına ayaqları və bədənilə hava qabarcıqları daşıyır. Beləliklə, tor yuxarıya doğru şişir və hava əlavə edildikcə zınqırov formasını alır. Bu zınqırov hörümçəyin su altında olduğu müddətdə sığınacağı olan yuvasıdır. Hörümçək gündüzlər yuvasının içində gözləyir. Yaxınlığından hər hansı kiçik bir heyvan, xüsusilə həşərat və ya tırtıl keçdikdə bayıra çıxaraq onu tutur və yemək üçün yuvasına aparır.
Tarança (Əhər)
Tarança (fars. ترانچه‎) - İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Əhər şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 26 nəfər yaşayır (5 ailə).
Tarançılar
Tarançılar — Çin Xalq Respublikasının Sincan-Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayan uyğurların qolu. == Tarixi == Tarançılar Çin Xalq Respublikasının Sincan-Uyğur Muxtar Rayonundə İli-Qazax Muxtar dairəsində yaşayırlar. Adları "taxılçı" anlamındakı "tarançı"dan gəlməkdədir. Tarançı tayfasını Vasili Radlov da araşdırmışdır. Araşdırma nəticələrini məşhur "Пробен" (Proben) adlı əsərində toplamışdır. Tarançıları İli yörəsinə Çinlilər yerləşdirmişdir. Tarançı, müsəlman olan bugünkü Sintzyan və ya, Şərqi Türkistanda, Tarım hövzəsində civarındakı vahələrdə yaşayan ana dili Türkcə olan, Qarluqların qolu, və İran və Toxaristan kökənli daha sonra Qarluq Uyğur, Yağma və Monqol tayfaları ilə qarışmış orta çağa aid köçəbələrə verilən bir addır. Eyni ad — bəsit Cığataycada "bir əkinçi" deməkdir — Fərqanə vadisində və bütün Ana Asiyadakı Türkistanda əkinçiliklə məşğul olan xalqa verilən addır. Eyni adda müasir Əfqanıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Qazaxıstan və Çində Sintzyan əyalətində danışılan uyğur ləhcəsidir. Tarım hövzəsinə baxmayaraq (Qaşqar, Kumul, Xotan və Turfan kimi vahələr) Tarım-Tarançilərin "ənənəvi yurdu"dur, onlar Min və Tzin sülalələsi zamanında Çində, hər yerdə indiki Urumçi və İli kimi bölgələrə yerləşdilər.
Yelena Taranova
Yelena İvanovna Taranova (23 avqust 1961; Bakı, Azərbaycan SSR) — Azərbaycanı təmsil edən atıcı. Azərbaycanı altı dəfə — 2000, 2004, 2008, 2012, 2016 və 2020-ci illərdə Paralimpiya Oyunlarınad təmsil edib. 2000-ci ildə gümüş, 2004-cü ildə isə bürünc medala sahib olub. == Həyatı == Yelena Taranova 1961-ci il avqustun 23-də Bakı şəhərində anadan olub. == Karyerası == === 2000-ci il Sidney Paralimpiadası === XI Yay Paralimpiya Oyunlarında atıcılıq idman növü üzrə turnirdə Azərbaycanı bir idmançı təmsil elədi: Yelena Taranova. Yelena Taranova əvvəlcə qadınların hava tapança ilə atəş turnirinin təsnifat mərhələsində mübarizə apardı. Nəticədə Yelena Taranova təsnifat mərhələsini 360.0 xalla on idmançı sırasında yeddinci pillədə başa vurdu. Bu nəticələrə əsasən Taranova final mərhələsinə vəsiqə qazana bildi. Həlledici mərhələdə isə Yelena Taranova 454.2 xalla 8 idmançı sırasında 7-ci pillənin sahibi oldu. Daha sonra isə Yelena Taranova qarışıq idmançıların hava tapançası ilə atəş turnirinin təsnifat mərhələsində mübarizə apardı.
Kventin Tarantino filmoqrafiyası
Kventin Tarantino — ABŞ kinorejissoru, prodüser, ssenarist və aktyor kimi fəaliyyət göstərir və 2015-ci ilin göstəricilərinə əsasən, 11 film çəkmiş və onların hər birinin ssenari müəllifi olmuşdur. Öz karyerasını 1980-ci illərin sonlarında başlayan Tarantino ağ-qara filmi olan "Ən yaxşı dostumun doğum günü" filmində həm rejissor, həm ssenari müəllifi, həm də aktyor kimi iştirak edir. Bu film rəsmi olaraq, heç vaxt təqdim edilməmiş və həvəskar şəkildə çəkilmiş müstəqil qısametrajlı bədii film idi. 1988-ci ildə "Qızıl qızlar" sitkom serialında məşhur müğənni Elvis Preslinin obrazını canlandırmış, ardınca isə "Eddi Presli" filmində (1992) epizodik rolda çıxış etmişdir. Rəsmi müstəqil film istehsalçısı kimi bir-birini tanımayan beş nəfərin qiymətli daş-qaş oğurluğu naminə yığışıb birgə fəaliyyət göstərməsindən bəhs edən "Quduz köpəklər" (1992) kriminal triller filmini çəkmiş, eyni zamanda bu layihənin ssenari müəllifi və rol ifaçısı olmuşdur. "Quduz köpəklər"in təsir qüvvəsi böyük olduğuna görə, "Empire" kino jurnalı bu filmi "Bütün zamanların ən böyük müstəqil filmi" elan edib. Tarantinonun Toni Skottun "Əsl sevgi" (1993) filminə yazdığı ssenari Ən yaxşı ssenariyə görə Saturn mükafatına namizəd olub. 1994-cü ildə Kventin Tarantino neonuar janrında "Kriminal qiraət" qara komediya filminin həm ssenaristi, həm də rejissoru kimi çıxış edir. Bu film onun yaradıcılığında tənqidi və kommersiya baxımından ən böyük uğur qazanan iş olur. Kütləvi informasiya vasitələri bu filmin müasir Hollivudun açıqlamasını verdiyini qeyd edirdi.
Tarantolu İoanna
Tarantolu İoanna (it. Giovanna di Taranto; 1297 – mart 1323) — Ermənistan Kralı Oşinlə evliliyi ilə Ermənistan Kraliçası. Taranto şahzadəsi I Filipin qızı olaraq, Anju sülaləsinin üzvü idi. == Həyatı == İoanna Taranto şahzadəsi I Filipin birinci həyat yoldaşı Tamar Angelina Komninidən olan qızı idi. İoannanın valideynlərinin yaxşı münasibəti yox idi: Filip Tamarın zərgərlik əşyalarının qalan hissəsini girov qoymasına baxmayaraq, Anju və Epir sülalələri arasında gedən iki illik münaqişə zamanı onun ailəsinin maraqlarına uyğun hərəkət etdiyindən şübhələnirdi. Tamara etimad göstərməyən Filip ondan boşanmağa qərar verdi və 1309-cu ildə onu zina etməkdə ittiham etdi. O, öz sarayının ən azı qırx lordu ilə cinsi əlaqədə olduğunu və Tarantonun Böyük Palatası lordu Bartolomeo Sinyinulfo ilə xüsusi münasibət qurduğunu etiraf etməyə məcbur oldu. Tamar, yəqin ki, uşaqlarını bir daha görməyərək ya rahibə oldu, ya da Filip tərəfindən həbs edildi. Hər iki halda o, çox keçmədən 1311-ci ildə öldü. Anasının ölümündən qısa müddət sonra İoanna Filipin 1313-cü ilin iyulunda evləndiyi Yekaterina de Valua-Kurtenenin himayəsində böyüdü.
Lupinus luteus subvar. taranuchoi
Sarı acıpaxla (lat. Lupinus luteus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin acıpaxla cinsinə aid bitki növü.
Tarantula (mahnı)
Tarantula — Böyük Britaniyanın virtual musiqi qrupu olan Gorillaz-ın sayca səkkizinci studiya albomu "Cracker Island"-da səsləndirilmiş mahnı.

Digər lüğətlərdə