Ceyms Votson — (ing. James Watson, 6 aprel 1928[2][1][…], Çikaqo, İllinoys[1]), 1950-ci illərdə Fransiz Krik ilə apardığı araşdırma ilə DNTnin cüt spiral quruluşunu aşkar edərək Nobel Mükafatını almış məşhur elm adamı, bioloq.
Çikaqo Universiteti zoologiya üzrə təhsil aldıqdan sonra 1950-ci ildə İndiana Universitetində maqistatura oxumuşdur. 1950–1953-cü illərdə öncə Kopenhagendə, sonra da Kembric Universitetidə DNTnin quruluşunu çıxarma üzərində araşdırmalar aparmışdır. Kembric Universitetidə Fransiz Krik ilə girişdiyi analizlər nəticə vermiş və 1953-cü ildə Nature jurnalında qısa, sadəcə 900 sözdən ibarət məqalələrinin nəşri elm adına önəmli bir qaranlıq bölüm aydınlanmış oldu. Məqalə belə başlıyırdı: "Dezoksiribonuklein (DNT) üçün bir quruluş təklif etmək istəyirik…"
Ancaq bu kəşfdə Rosalind Franklinin də payı böyükdür. Əgər 38 yaşında xərçəngdən ölməsəydi o da veriləcək Nobel Mükafatını paylaşa bilərdi. DNT-nin cüt spiral quruluşunun olduğunun tapılmasında Rosalind Franklinin Rentgen şüaları rəsmləri önəmli rol oynamışdır. Ancaq özü Rentgen şüalarıının rəsimlerini doğru şərh etməmişdir.
Ceyms Uatson 1956'da Harvard Universitetinde Molekulyar Biyoloji və Biyokimya Professorluğuna gətirildi.
1962 yılında Dr.Crick'lə DNT'nin 3D quruluşunu kəşf etdiyinə görə Nobel mükafatına layiq oldular.
1967 ilində isə The Double Helix: A Personal Account of the Discovery of the Structure of DNA (İkili spiral : DNT quruluş həlli öyküsü) adlı, DNT'nin ətraflı həlli öyküsünü ehtiva edən kitabını yazdı.
Ceyms Uatson, 1962-ci ildə DNT-nin cüt spiral quruluşunu kəşf etdiyi üçün aldığı Nobel mükafatını satışa çıxardaraq 4,8 milyon dollara satmışdır. Beləcə tarixdə ilk dəfə həyatda olan bir Nobel laureatı mükafatı satmışdır. BBC-nin xəbərinə görə, Nyu-Yorkdakı Christie's hərrac evində satışa təqdim edilən qızıl medalın 2,5 −3,5 milyon dollara satılması gözlənilirdi. 86 yaşındakı Votsonun mükafatını maddi çətinliklər səbəbiylə satışa çıxardığı bildirilib.
| |
---|
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
---|
Şəcərə və nekropolistika | |
---|
|
Fiziologiya və ya tibb üzrə Nobel mükafatı lauretları |
---|
1901-1925 | | |
---|
1926-1950 | 1926: Yohannes Fibiger · 1927: Yulius Vaqner-Yaureqq · 1928: Şarl Nikol · 1929: Kristian Eykman, Frederik Hopkins · 1930: Karl Landşteyner · 1931: Otto Varburq · 1932: Çarlz Şerrinqton, Edqar Edrian · 1933: Tomas Morqan · 1934: Corc Uipl, Corc Maynot, Uilyam Mörfi · 1935: Hans Şpeman · 1936: Henri Deyl, Otto Lövi · 1937: Albert Sent-Dyördyi · 1938: Korney Heymans · 1939: Gerxard Domaqk · 1940-42: verilməmişdir · 1943: Henrik Dam, Eduard Doyzi · 1944: Cozef Erlanqer, Herbert Qasser · 1945: Aleksandr Fleminq, Ernst Çeyn, Houard Flori · 1946: Herman Muller · 1947: Karl Ferdinand Kori, Gerti Kori, Bernardo Usay · 1948: Paul Müller · 1949: Valter Hess, Antoniu Eqas Moniş · 1950: Eduard Kendall, Tadeuş Reyxşteyn, Filip Henç |
---|
1951-1975 | 1951: Maks Teyler · 1952: Zelman Vaksman · 1953: Hans Krebs, Frits Lipman · 1954: Con Eders, Tomas Ueller, Frederik Robbins · 1955: Aksel Teorell · 1956: Andre Kurnan, Verner Forsman, Dikinson Riçards · 1957: Daniel Bove · 1958: Corc Bidl, Eduard Teytem, Coşua Lederberq · 1959: Severo Oçoa, Artur Kornberq · 1960: Frenk Börnet, Piter Medavar · 1961: Georq fon Bekeşi · 1962: Frensis Krik, Ceyms Uotson, Moris Uilkins · 1963: Con Ekls, Alan Hockin, Endrü Haksli · 1964: Konrad Blox, Feodor Linen · 1965: Fransua Jakob, Andre Lvov, Jak Mono · 1966: Peyton Rous, Çarlz Haggins · 1967: Raqnar Qranit, Haldn Hartlayn, Corc Uold · 1968: Robert Holli, Har Qobind Xorana, Marşall Nirenberq · 1969: Maks Delbrük, Alfred Herşi, Salvador Luriya · 1970: Bernard Kats, Ulf fon Eyler, Culius Akselrod · 1971: Erl Sazerlend · 1972: Cerald Edelman, Rodni Porter · 1973: Karl fon Friş, Konrad Lorents, Nikolas Tinbergen · 1974: Alber Klod, Kristian de Düv, Corc Palade · 1975: Devid Baltimor, Renato Dulbekko, Houard Temin |
---|
1976-2000 | 1976: Barux Blamberq, Deniel Qaydusek · 1977: Roje Qiymen, Endrü Şalli, Rozalin Yalou · 1978: Verner Arber, Deniel Natans, Hamilton Smit · 1979: Allan Kormak, Qodfri Haunsfild · 1980: Barux Benaserraf, Jan Dosse, Corc Snell · 1981: Rocer Sperri, Devid Hyubel, Torsten Vizel · 1982: Sune Berqström, Benqt Samuelson, Con Veyn · 1983: Barbara Mak-Klintok · 1984: Nils Kay Yerne, Georq Köler, Sezar Milşteyn · 1985: Maykl Braun, Cozef Qoldstayn · 1986: Stenli Koen, Rita Levi-Montalçini · 1987: Susumu Toneqava · 1988: Ceyms Blek, Gertrud Elion, Corc Hitçinqs · 1989: Con Bişop, Harold Varmus · 1990: Cozef Marrey, Eduard Donnall Tomas · 1991: Ervin Neer, Bert Zakman · 1992: Edmond Fişer, Edvin Krebs · 1993: Riçard Roberts, Fillip Şarp · 1994: Alfred Gilman, Martin Rodbell · 1995: Edvard Luis, Kristina Nüsslayn-Volhard, Erik Vişhaus · 1996: Piter Doerti, Rolf Tsinkernagel · 1997: Stenli Pruziner · 1998: Robert Furxqott, Luis İgnarro, Fərid Murad · 1999: Günter Blobel · 2000: Arvid Karlsson, Pol Qrinqard, Erik Kandel |
---|
2001-günümüz | 2001: Leland Hartvell, Tim Hant, Pol Nörs · 2002: Sidney Brenner, H. Robert Horvitz, Con Salston · 2003: Pol Loterbur, Piter Mansfild · 2004: Riçard Aksel, Linda Bak · 2005: Berri Marşall, Robin Uorren · 2006: Endrü Fayr, Kreyq Mello · 2007: Mario Kapeççi, Martin Evans / Oliver Smitis · 2008: Harald tsur Hauzen, Fransuaz Barre-Sinussi, Lük Montanyer · 2009: Elizabet Bləkbörn, Karel Qreyder, Cek Soztak · 2010: Robert Edvards · 2011: Brüs Bötler, Jül Hoffmann, Ralf Staynman · 2012: Con Gördon, Şinya Yamanaka · 2013: Ceyms Rotman, Rendi Şekman, Tomas Züdhof · 2014: Con O'Kif, Mey-Britt Mozer, Edvard Mozer · 2015: Uilyam Kempbell, Satosi Omura, Tu Yuyu · 2016: Yoşinori Oşumi · 2017: Ceffri Holl, Maykl Rozbaş, Maykl Yanq · 2018: Ceyms Ellison, Tasuku Hondzö · 2019: Uilyam Kelin, Peter Ratkliff, Qreqq Semenza · 2020: Harvey J. Alter, Michael Houghton, Charles M. Rice · 2021: David Julius, Ardem Pataputyan |
---|