Filfilli


Filfili — Azərbaycan Respublikasının Oğuz rayonunun inzibati ərazi vahidində ləzgi kəndi.

Filfili
41°07′01″ şm. e. 47°35′26″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon Oğuz rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 1.144 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 768 nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi AZ4816[1]
Xəritəni göstər/gizlə
Filfili xəritədə
Filfili
Filfili
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən 50 km şimal-şərqdə, Xaçmaz kəndinin 10 km şimalında, Baş Qafqaz silsiləsinin cənub ətəyindədir. Dəniz səviyyəsindən yüksəkliyi 1160 metrdir. Filfilli inzibati ərazi vahidinin mərkəzidir. Kəndin əhalisi (803 nəfər) heyvandarlıq, bağçılıqla məşğul olur. Kənddə orta məktəb, klub, kitabxana, poçt, 100 yerlik ATS, feldşer-mama məntəqəsi var. Kənddə ticarət və iaşə obyektləri fəaliyyət göstərir. Xaçmaz dərəsi vasitəsilə Dağıstan sərhəddində yerləşən Fiy və Məlkəmud dağ aşırımlarına yol Filfilli kəndindən keçir.

Kəndin ərazisində qədim və orta əsrlərə aid edilən arxeoloji və memarlıq abidələrindən Surxayxan qalası (XVIII əsr), Qalabaşı yaşayış yeri (XVI-XVIII əsrlər), qədim qəbiristanlıq var. Bu abidələrdən birinci ikisinin adı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin xüsusi qərarı ilə ölkə və yerli əhəmiyyətli abidələrin siyahısına daxil edilmişdir. Məşhur Govurqala (Qızlar Qalası, Qovur Qala, Xaçmaz Govur qalası) kəndin cənubundadır. Kənddən qalaya dağ yolu var. Kəndə rayon mərkəzindən avtobus marşrutu işləyir.

Aşağı Filfili — Oğuz rayonunun Filfili inzibati ərazi vahidində kənd. XIX əsrdə indiki Filfili kəndi əsasında yaranmışdır. Bucaq kəndi yaxınlığında yerləşdiyinə görə keçmişdə Bucaq Filfili də adlandırılmışdır. Oykonim yaşayış məntəqəsinin coğrafi movqeyi ilə əlaqədar yaranmışdır. "Filfili" sözü isə farsca "istiot" deməkdir.[2]

Toponimikası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Filfili (oyk.), (sadə.) - Oğuz rayonunun eyniadlı inzibati ərazi vahidində kənd. Dağətəyi ərazidədir.

Yerli əhalinin məlumatına görə, keçmişdə zəlzələ nəticəsində Qaladağ yaşayış məntəqəsi dağıldıqdan sonra əhali Filfili adlı yerə köçüb məskunlaşmış və sonralar burada yaranmış kənd də həmin yerin adı ilə adlandırılmışdır. Məhz bu ərazidən yerli sakinlərin bir qismi də Qarabağa köçmüşdür.[3] Tədqiqatçıların fikrincə, oykonim farsca "yaban istiot" demək olan "filfil" sözündən və -li mənsubiyyət şəkilçisindən ibarət olub, "istiotluq" mənasındadır.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mədəniyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Filfilli körpüsü
  • Qalabaşı yaşayış yeri (XVII-XVIII əsrlər)
  • Kənddən 2 km şimal-şərqdə qədim qəbiristanlıq–nekropol
  • Kəndin şimalında erkən orta əsrlərə aid qədim Oğuz qəbiristanlığı
  • Şimal-şərqdə, kəndə ən yaxın məsafədə və ən asan yerdə XVIII əsrə aid Surxayxan qalası.

Coğrafiyası və iqlimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon mərkəzindən ən uzaq məsafədə yerləşir. Filfili kəndi həm də Oğuzun ən yüksəkdə - 1160 metr hündürlükdə yerləşən son yaşayış məntəqəsidir[4]. Xaçmaz kəndinin 10 km şimalında, qədim Xaçmaz keçidində, Qalaçayın sağ sahilində, Qafqaz silsiləsinin cənub ətəyində, Dağıstanla sərhəddədir[4].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
  2. ↑ ”Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. İki cilddə. I cild. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, səh.75
  3. ↑ Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
  4. ↑ 1 2 3 "Zərdüşt yurdu, Şumer məskəni, Oğuz eli... - FOTOLAR". 2016-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-10-05.
  5. ↑ Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Filfilli ilə əlaqəli mediafayllar var.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Oğuz rayonu  Oğuz rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Kənd  Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.