Rayonun ərazisində 300-ə yaxın tarixi, mədəniyyət və memarlıq abidələri, onlarla kurqan, qala tipli arxeologiya baxımından faydalı olan abidələr, çoxlu sayda qəbirüstü abidələr, stellalar, at, qoç fiqurları, süjetli daşlar, eləcə də bu ərazi çoxlu təbii sərvətləri, qiymətli minelar suları ilə zəngindir.
Bu ərazidə olan abidələrin əksəriyyəti Qafqaz Albaniyası dövrünün yadigarlarıdır. Alimlərimizin verdiyi məlumata əsasən bu ərazidə olan Qafqaz Albaniyası dövrü abidələrinin bir çoxu bizim eranın xristianlıqdan əvvəlki dövrünə aiddir.
Bu yerlərin mürəkkəb relyefi, sərt iqlimi bir çox çay keçidlərində, yolların keçilməz hissələrində körpülərin inşasına səbəb olmuşdur. Onlar əsasən bir tağlı və yaxud iki tağlı körpülərdir.
Laçın rayonunun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalı zamanı rayonda mövcud olan əksər tarixi, mədəni və dini abidələr dağıdılmışdır. Rayonun ərazisində aşağıda adları çəkilən abidələr rayon ərazisində olan abidələrin yalnız 70%-ə qədərini təşkil edir.
1924-cü ildən sonra rayonda inşa olunmuş körpülər, bulaqlar, abidələr və abidə kompleksləri və s.[1]
Laçın rayonunun ərazisində 300-ə yaxın tarixi, mədəniyyət və memarlır abidələri, onlarla kurqan, qala tipli arxeologiya baxımından faydalı olan abidələr, çoxlu sayda qəbirüstü abidələr, stellalar, at, qoç fiqurları, süjetli daşlar qorunub saxlanmışdır.
Bu ərazidə olan abidələrin əksəriyyəti Qafqaz Albaniyası dövrünün yadigarlarıdır. Laçında olan Qafqaz Albaniyası dövrü abidələrinin bir çoxu bizim eranın xristianlıqdan əvvəlki dövrünə aiddir.
Bu yerlərin mürəkkəb relyefi, sərt iqlimi bir çox çay keçidlərində, yolların keçilməz hissələrində körpülərin inşasına səbəb olmuşdur. Onlar əsasən bir tağlı və yaxud iki tağlı körpülərdir.
№ | Abidənin adı və aid olduğu dövr |
Yerləşdiyi kənd |
---|---|---|
1 | İkitağlı körpü, XVII əsr | Abdallar kəndi |
2 | İkitağlı körpü, XVIII əsr | Zabux kəndi |
3 | Ağoğlan qəsr kompleksi, XV əsr | Kosalar kəndi |
4 | Sultan Əhməd sarayı, 1730 | Sultanlar kəndi |
5 | Həmzə Sultan sarayı, 1761 | Sultanlar kəndi |
6 | Sultanbaba türbəsi, XVIII əsr | Zeyvə kəndi |
7 | Şeyx Əhməd türbəsi, XVIII əsr | Zeyvə kəndi |
8 | Türbə, XVII əsr | Zeyvə kəndi |
9 | Kafir-qala | Zeyvə kəndi |
10 | Məscid, XVII əsr | Qarıqışlaq kəndi |
11 | Qala | Qarıqışlaq kəndi |
12 | Dəmiovlu piri sovmə, XVI–XIII əsr | Quşçu kəndi |
13 | Məscid, XVI əsr | Qarıqışlaq kəndi, Qaragöl yaylağı |
14 | Bulaq | Hacılar kəndi |
15 | Dəyirman, Orta əsr | Qarıqışlaq kəndi |
16 | Sovmə, XVII–XVIII | Qarıqışlaq kəndi |
17 | Sovmə, XVV əsr | Qarıqışlaq kəndi |
18 | Sovmə, XV–X əsr | Sadınlar kəndi |
19 | Sovmə, XVI əsr | Qarıqışlaq kəndi |
20 | Bulaq (Böyükbulaq), 1858 | Quşçu kəndi |
21 | Bulaq (Korcabulaq), 1890 | Quşçu kəndi |
22 | Qala (Qalacıq), Antik dövr | Quşçu kəndi |
23 | Qala (Sadınlar qalacığı), Antik dövr | Quşçu kəndi |
24 | Pir | Quşçu kəndi |
25 | Qara dam, Orta əsr | Quşçu kəndi |
26 | Qara dam, Orta əsr | Quşçu kəndi |
27 | Evdamı, Orta əsr | Quşçu kəndi |
28 | Evdamı, Orta əsr | Quşçu kəndi |
29 | Dəyirman, Orta əsr | Quşçu kəndi |
30 | Məbəd, XV–XI əsr | Varazuğun qışlağı |
31 | Mağara məbəd | Varazuğun qışlağı |
32 | Məbəd, XVI–XIII əsr | Mirik kəndi |
33 | Qala, Antik dövr | Mirik kəndi |
34 | Sovmə, XVI əsr | Mirik kəndi |
35 | Bulaq (Behbudalı bulağı), XVIII əsr | Mirik kəndi |
36 | Dəyirman, Orta əsr | Mirik kəndi |
37 | Evdamı, Orta əsr | Mirik kəndi |
38 | Evdamı, Orta əsr | Mirik kəndi |
39 | Evdamı, Orta əsr | Mirik kəndi |
40 | Evdamı, Orta əsr | Mirik kəndi |
41 | Qara dam, Orta əsr | |
42 | Qara dam, Orta əsr | Mirik kəndi |
43 | Qara dam, Orta əsr | Mirik kəndi |
44 | Körpü, 1970 | Mirik kəndi |
45 | Mağara (Qaranlıq kaha) | Mirik kəndi |
46 | Sovmə, XVII əsr | Əhmədli kəndi |
47 | Körpü (Seyid Əmir körpüsü), 1970 | Əhmədli kəndi |
48 | Su dəyirmanı, Orta əsr | Qalaça kəndi |
49 | İkitağlı körpü | Minkənd kəndi |
50 | İkitağlı körpü | Minkənd kəndi |
51 | Məbəd, XVII–XIV əsr | Minkənd kəndi |
52 | Sovmə, XVI əsr | Minkənd kəndi |
53 | Su dəyirmanı, Orta əsr | Minkənd kəndi |
54 | Sovmə, XVI–XIII əsr | Qarakeşdi kəndi |
55 | Birtağlı körpü, | Şeylanlı kəndi |
56 | İkitağlı körpü | Şeylanlı kəndi |
57 | Qara dam, Orta əsr | Şeylanlı kəndi |
58 | Qara dam, Orta əsr | Şeylanlı kəndi |
59 | Qara dam, Orta əsr | Şeylanlı kəndi |
60 | Körpü, Orta əsr | Şeylanlı kəndi |
61 | Qara dam, Orta əsr | Qatos kəndi |
62 | Qara dam, Orta əsr | Qatos kəndi |
63 | Sovmə, Orta əsr | Qatos kəndi |
64 | Məbəd, XV–XI əsr | Hoçaz kəndi |
65 | Qara dam, Orta əsr | Hoçaz kəndi |
66 | Qara dam, Orta əsr | Hoçaz kəndi |
67 | Mağara məbəd,, Antik dövr | Hoçaz kəndi |
68 | Sovmə, VI–VII əsr | Hoçaz kəndi |
69 | Məbəd, XVII–XIV, | Piçənis kəndi |
70 | Qara dam, Orta əsr | Piçənis kəndi |
71 | Qara dam, Orta əsr | Piçənis kəndi |
72 | Sovmə, Orta əsr | Piçənis kəndi |
73 | Sənduqə, Orta əsr | Piçənis kəndi |
74 | Qara dam, Orta əsr | Piçənis kəndi |
75 | Türbə (Alməmməd-2), Orta əsr | Piçənis kəndi |
76 | Bulaq (Soyuqbulaq) | Soyuqbulaq kəndi |
77 | Qara dam, Orta əsr | Soyuqbulaq kəndi |
78 | Sovmə, Orta əsr | Soyuqbulaq kəndi |
79 | Türbə, Orta əsr | Soyuqbulaq kəndi |
80 | Qara dam, Orta əsr | Soyuqbulaq kəndi |
81 | Məlik Əjdər türbəsi, XV əsr | Cicimli kəndi |
82 | Qara dam, Orta əsr | Cicimli kəndi |
83 | Kar kümbəz, XVV əsr | Cicimli kəndi |
84 | Türbə, Orta əsr | Cicimli kəndi |
85 | Türbə, Orta əsr | Güləbird kəndi |
86 | Dəyirman, Orta əsr | Güləbird kəndi |
87 | Qara dam, Orta əsr | Güləbird kəndi |
88 | Xəlifə türbəsi, XVII əsr | Malxələf kəndi |
89 | Qara dam, Orta əsr | Malxələf kəndi |
90 | Sınıq körpü, Orta əsr | Malxələf kəndi |
91 | Sovmə, Orta əsr | Aşağı Fərəcan kəndi |
92 | Körpü, Orta əsr | Aşağı Fərəcan kəndi |
93 | Qara dam, Orta əsr | Aşağı Fərəcan kəndi |
94 | Qara dam, Orta əsr | Sus kəndi |
95 | Bulaq, Orta əsr | Sus kəndi |
96 | Birtağlı körpü | Seyidlər kəndi |
97 | Bulaq, Orta əsr | Seyidlər kəndi |
98 | Qara dam, Orta əsr | Seyidlər kəndi |
99 | Dəyirman, Orta əsr | Seyidlər kəndi |
100 | Qara dam, Orta əsr | Seyidlər kəndi |
101 | Qara dam, Orta əsr | Pircahan kəndi |
102 | Körpü, Orta əsr | Pircahan kəndi |
103 | Bulaq, Orta əsr | Pircahan kəndi |
104 | Gavur qala, Antik dövr | Pircahan kəndi |
105 | Qara dam, Orta əsr | Korcabulaq kəndi |
106 | Qara dam, Orta əsr | Korcabulaq kəndi |
107 | Sovmə X–XI əsr | Ərikli kəndi |
108 | Qara dam, Orta əsr | Ərikli kəndi |
109 | Qarasaqqal türbə | Ərikli kəndi |
110 | Türbə (Araxış) | Ərikli kəndi |
111 | Qara dam, Orta əsr | Ərikli kəndi |
112 | Sovmə, XVII | Şəlvə kəndi |
113 | Qara dam, Orta əsr | Şəlvə kəndi |
114 | Evdamı, Orta əsr | Şəlvə kəndi |
115 | Sovmə, XVI əsr | Qorçu kəndi |
116 | Qara dam, Orta əsr | Qorçu kəndi |
117 | Qara dam, Orta əsr | Qorçu kəndi |
118 | Sovmə, XV–XVII | Sonasar kəndi |
119 | Qara dam, Orta əsr | Sonasar kəndi |
120 | Mağara qala | Qarasaqqal yaylağı |
121 | Qara dam, Orta əsr | Mişni kəndi |
122 | Körpü | Mişni kəndi |
123 | Məbəd, XVI–XIII | Alxaslı kəndi |
124 | Qara dam, Orta əsr | Alxaslı kəndi |
125 | Sovmə | Alxaslı kəndi |
126 | Gavur Qala, XVI–XIII | Alxaslı kəndi |
127 | Sovmə, XV əsr | Hacısamlı kəndi |
128 | Qara dam, Orta əsr | Hacısamlı kəndi |
129 | Sovmə | Bülövlük, Kişpəyə ərazisi |
130 | Türbə (Qara Murtuza) | Piçənis kəndi |
131 | Türbə (Alməmməd-1) | Piçənis kəndi |
132 | Türbə (Cəbrayıl bəy) | Piçənis kəndi |
133 | Antik qala | Hacılar kəndi |
134 | Türbə (Qaratel Paşabəy qızı) | Bülövlük |
135 | Murtuza bəyin anasının türbəsi | Araflı ərazisi |
№ | Abidənin adı | Yerləşdiyi kənd |
---|---|---|
1 | Qədim qəbiristanlıq, dəmir dövrü, | Abdallar kəndi |
2 | Kurqan, daş dövrü, | Cicimli kəndi |
3 | Qız qəbri (kurqan), dəmir dövrü | Cicimli kəndi |
4 | Kurqan, tunc dövrü | Ziyirik kəndi |
5 | Kurqan, tunc dövrü | Ziyirik kəndi |
6 | Kurqan, tunc dövrü | Ziyirik kəndi |
7 | Kurqan, tunc dövrü | Cicimli kəndi |
8 | Qədim qəbiristanlıq | Cicimli kəndi |
9 | Qədim qəbiristanlıq | Güləbird kəndi |
10 | Qədim qəbiristanlıq | Ziyirik kəndi |
11 | Qədim qəbiristanlıq | Malxələf kəndi |
12 | Kurqan dəmir dövrü | Hoçaz kəndi |
13 | Kurqan dəmir dövrü | Güləbird kəndi |
14 | Qədim qəbiristanlıq | Zabux kəndi |
15 | Sümüklü qəbiristanlığ orta əsrlər | Xallanlı kəndi |
16 | Qədim qəbiristanlıq | Malıbəy kəndi |
17 | Qədim qəbiristanlıq | Kosalar kəndi |
18 | Qədim qəbiristanlıq | Sultanlar kəndi |
19 | Kurqan | Zeyvə kəndi |
20 | Kurqan | Zeyvə kəndi |
21 | Kurqan | Zeyvə kəndi |
22 | Qədim qəbiristanlıq | Hoçaz kəndi |
23 | Qədim qəbiristanlıq | Varazuğun yaylağı |
24 | Qədim qəbiristanlıq, orta əsrlər | Bozlu kəndi |
25 | Mağara (Bayqara), dqş dövrü | Mirik kəndi |
26 | Kurqanlar (Təpələr) | Mirik kəndi |
27 | Kalafalıq (yaşayış yeri), daş dövrü | Mirik kəndi |
28 | Kurqan (Xaçın yalı) | Bozlu kəndi |
29 | Kurqan (Mis yeri) | Quşçu kəndi |
30 | Qədim qəbiristanlıq | Qaragöl yaylağı |
31 | Qədim qəbiristanlıq | Hacılar kəndi |
32 | Qədim qəbiristanlıq, orta əsrlər | Zeyvə kəndi |
33 | Araxış qəbiristanlığı XVI əsr | Ərikli kəndi |
34 | Qədim qəbiristanlıq | Göybulaq yaylağı |
35 | Vəng qəbiristanlığı | Əhmədli kəndi |
36 | Qədim qəbiristanlıq | Fərəcan kəndi |
37 | Kurqan (Xaçın daşı) | Bozlu kəndi |
38 | Çoban daş | Cicimli kəndi |
39 | Çinarqaya (Çinarqəyə) | Qarıqışlaq kəndi |
40 | Çoban daş | Qarıqışlaq kəndi |
41 | Qədim qəbiristanlıq | Seyidlər kəndi |
42 | Qəbiristanlıq, orta əsrlər | Məzməzək kəndi |
43 | Qədim qəbiristanlıq | Pircahan kəndi |
44 | Qədim qəbiristanlıq | Şəlvə kəndi |
45 | Qədim qəbiristanlıq | Qorçu kəndi |
46 | Qədim qəbiristanlıq | Şeylanlı kəndi |
47 | Qədim qəbiristanlıq | Katos kəndi |
48 | Qədim qəbiristanlıq | Piçənis kəndi |
49 | Daranın dərəsi (kurqanlar) | Quşçu kəndi |
50 | Cəddə (kurqanlar) | Quşçu kəndi |
51 | Qədim qəbiristanlıq | Soyuqbulaq kəndi |
52 | Qədim yaşayış məskəni | Mişni kəndi |
53 | Qədim yaşayış məskəni | Alxaslı kəndi |
54 | Qədim yaşayış məskəni | Hajısamlı kəndi |
55 | Qədim yaşayış məskəni | Aşağı Fərəjan kəndi |
56 | Qədim yaşayış yeri | Ərikli kəndi |
57 | Qədim yaşayış yeri | Şeylanlı kəndi |
58 | Qədim yaşayış məskəni | Haştamlı kəndi |
59 | Kurqan | Mişni kəndi |
60 | Qədim yaşayış məskəni | Sus kəndi |
61 | Qədim yaşayış məskəni | Aşağı Fərəcan |
62 | Xan qəristanlığı | Riçənis kəndi |
№ | Abidənin adı | Aid olduğu dövr | Yerləşdiyi yer |
---|---|---|---|
1 | Daş qutu | dəmir dövrü | Abdallar kəndi |
2 | Daş at fiquru | orta əsr | Zabux kəndi |
3 | Daş at fiquru | orta əsr | Zabux kəndi |
4 | Daş at fiquru | orta əsr | Zabux kəndi |
5 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Zabux kəndi |
6 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Zabux kəndi |
7 | Süjetli daş | orta əsr | Xallanlı kəndi |
8 | Daş at fiquru | orta əsr | Xallanlı kəndi |
9 | Daş at fiquru | orta əsr | Xallanlı kəndi |
10 | Daş at fiquru | orta əsr | Xallanlı kəndi |
11 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Xallanlı kəndi |
12 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Xallanlı kəndi |
13 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Xallanlı kəndi |
14 | Daş oyma | orta əsr | Xallanlı kəndi |
15 | Daş at fiquru | XVI əsr | Malıbəy kəndi |
16 | Daş at fiquru | XVI əsr | Malıbəy kəndi |
17 | Daş qoç fiquru | XVIəsr | Malıbəy kəndi |
18 | Daş at fiquru | XVI əsr | Malıbəy kəndi |
19 | Daş oyma | dəmir dövrü | Malıbəy kəndi |
20 | Süjetli daş | orta əsr | Malıbəy kəndi |
21 | Stella | Kosalar kəndi | |
22 | Daş at fiquru | orta əsr | Sultanlar kəndi |
23 | Daş at fiquru | orta əsr | Sultanlar kəndi |
24 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Sultanlar kəndi |
25 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Sultanlar kəndi |
26 | Daş oyma | orta əsr | Sultanlar kəndi |
27 | Daş qutu | Hacılar kəndi | |
28 | Süjetli daş fiqur | Varazuğun yaylağı | |
29 | Süjet xarakterli oyma | Varazuğun yaylağı | |
30 | Süjet xarakterli oyma | orta əsr | Zeyvə kəndi |
31 | Süjet xarakterli oyma | orta əsr | Zeyvə kəndi |
32 | Süjetli daş fiqur | Malıbəy kəndi | |
33 | Daş at fiquru | orta əsr | Bozlu kəndi |
34 | Daş qoç fiquru | orta əsr | Bozlu kəndi |
35 | Süjet xarakterli oyma | Mirik dərəsi | |
36 | Süjet xarakterli oyma | Mirik dərəsi | |
37 | Süjetli daş fiqur | Mirik dərəsi | |
38 | Daş at fiquru | XVII əsr | Güləbird kəndi |
39 | Daş at fiquru | XVII əsr | Güləbird kəndi |
40 | Daş qoç fiquru | XVII əsr | Güləbird kəndi |
41 | Daş qoç fiquru | XVII əsr | Güləbird kəndi |
42 | Süjet xarakterli oyma | XVII əsr | Güləbird kəndi |
43 | Daş at fiquru | Cicimli kəndi | |
44 | Daş qoç fiquru | Cicimli kəndi | |
45 | Daş at fiquru | Malxələf kəndi | |
46 | Daş qoç fiquru | Malxələf kəndi | |
47 | Süjet xarakterli oyma | Malxələf kəndi | |
48 | Daş at fiquru | Fərəcan k | |
49 | Daş qoç qiquru | Fərəcan k | |
50 | Daş at fiquru | Seyidlər kəndi | |
51 | Daş qoç fiquru | Seyidlər kəndi | |
52 | Daş at fiquru | Pircahan kəndi | |
53 | Daş qoç fiquru | Pircahan kə | |
54 | Daş sənduqələr | Biçənis kən | |
55 | At-qoç fiqurları | Alxaslı kəndi | |
56 | Süjetli daşlar | Mişni kəndi | |
57 | Daş sənduqə | Quşçu kəndi | |
58 | Süjetli daşlar | Sadınlar kəndi | |
59 | At-qoç fiqurları | Sonasar kəndi | |
60 | Süjet xarakterli oyma | Minkənd kəndi | |
61 | Süjet xarakterli oyma | Sonasar kəndi | |
62 | Süjet xarakterli oyma | Mişni kəndi | |
63 | Süjet xarakterli oyma | Alxaslı kəndi | |
64 | Daş kitabə | Sonasar kəndi | |
65 | Süjetli daşlar | Şəlvə kəndi | |
66 | Süjet xarakterli oyma | Haştamlı kəndi | |
67 | İkinci dünya müharibəsində həlak olmuş həmvətənlərimizin xatirə abidəsi | 1970-ci il | Laçın şəhəri |
68 | Ana və uşaq heykəli | 1975-ci il | Laçın şəhəri |
69 | Sovet İttifaqı qəhrəmanı Əvəz Verdiyevin heykəli | 1970-ci il | Laçın şəhəri |
70 | N. Nərimanovun heykəli | 1978-ci il | Laçın şəhəri |
71 | Sağıcı qız heykəli | Laçın şəhəri | |
72 | Çoban heykəli | Laçın şəhəri | |
73 | Sarı Aşığın xatirə kompleksi | Güləbird kəndi | |
74 | Park (şəhərin başı adlanan yerdə) | Laçın şəhəri | |
75 | O. Musayevin xatirə abidəsi | Əhmədli kəndi |