Məhəmmədsalah хan

Muğanlı Məhəmmədsalah xan və ya Qalaqayınlı Məhəmmədsalah xan (fars. محمداصالح خان‎; d. 1741, Qalaqayın, Muğan mahalı, Cavad xanlığı – ö. 1815, Qalaqayın, Muğan mahalı) — Şirvan xanlığının Şahsevən elinə mənsub olan Muğan mahalının naibi.

Məhəmmədsalah хan
Məhəmmədsalah хan Muğanlı Qalaqayınlı Məhəmmədsalah хan
Məhəmmədsalah хan
Muğan mahalının naibi
1805 – 1815
Əvvəlki	Səfi xan Muğanlı
Sonrakı	Mustafa bəy Muğanlı
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1741
Doğum yeri	Qalaqayın, Muğan mahalı, Cavad xanlığı
Vəfat tarixi	1815
Vəfat yeri	Qalaqayın, Muğan mahalı, Şirvan xanlığı
Dəfn yeri	Qalaqayın
Anası	Xeyrənisə xanım
Uşaqları	Pəricahan (1770-1796), Xeyrənisə (1789-?), Mustafa bəy, Rüstəm bəy (1802-?) və s.
Dini	Şiə (İslam)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Məhəmmədsalah xan tarix kitablarında Qalaqayınlı Məhəmmədsalah xan kimi tanınır. Cavad xanlığının hakimi Həsən xan Muğanlının əmisidir.

O dövrdə xanlıqlar diplomatik nikahdan istifadə edirdlər. O, öz qızları Xeyrənisəni Lənkəran xanı Mir Həsən xana, Pəricahan xanımı isə Şirvan xanı Mustafa xana ərə vermişdir. Xeyrənisənin Mir Abdulla bəy, Cavad bəy və Xanlar bəy adlı oğlanları, Nisə xanım və Zəhra xanım adlı qızları olmuşdur.^[1]

Pəricahan xanım 1789-cu ildə ərə getmişdir. 1795-ci ildə vəfat edib, Qurd kəndində (Qarayazı) dəfn edilib . Teymuraz bəy (1794–1842) adlı oğlu olmuşdur, Şamaxıda dəfn edilib.^[2] 1820-ci ilə qədər Qəbristan mahalı ona məxsus olmuşdur.^[3] Teymuraz bəy də 1829-cu ildə İsmayıl bəyin qızı Hacıxanım xanım (d.1813-v.1847, Qarayazıda dəfn edilib) ilə, 1833-cü ildə isə Ağarazi bəyin qızı Dürrətünisa xanım (d.1811-v.1852-ci il, Qarayazıda dəfn edilib) ilə evlənmişdi.^{[q 1]}

Hacıxanım xanımın Əbülfəth xan, Dürrətülnisanın isə Fərəculla bəy adlı övladları olub.

Əbülfəth xan 1830-cu ildə anadan olub. 1849-cu ildə Kafiyə xanımla ailə qurub, 1855-ci ildə vəfat edib. Şıxəmir Əhməd qəbristanlığında dəfn olunub. Əbülfəth xan Zəhra xanım adlı qızı olub, İsgəndər bəyin oğlu Qasım xanla evlənib.

Fərəcullah xan 1836-cı ildə anadan olub. Kür kəndində yaşayıb. 1844-cü ildə Əsgər xanın dul qızı İsmət xanımla (d.1819) evlənib.^[4]

1850-ci ilə aid Muğan mahalı (Lənkəran qəzası) kəndlərinin kameral təsvirində Məhəmmədsalah xandan sonra ailə rəisi kimi Rüstəm bəy (48 yaşında) adlı oğlu olduğu və Rüstəm bəyin Bəşir bəy (16 yaşında), Edil bəy (6 yaşında), Cəfərqulu bəy (2 yaşında) adlı övladları və böyük qardaşı Mustafa bəyin Musa bəy (20 yaşında) adlı oğlu olduğu qeyd edilib.^[5][6]

• Mirzə Əhməd Zərgər, Əxbarnamə (Talış Xanlığının tarixindən), Bakı — 2009, Fars dilindən tərcümə edən: Əli Hüseynzadə, 159 səh. Mətn Kirilcə
• Под ред. А. Д. Берже. Акты, собранные Кавказской Археографической комиссией : [В 12-ти т.] / Арх. гл. упр. наместника Кавк.; Под общ. ред. А. Д. Берже. - Тифлис : Тип. гл. упр. Наместника Кавк., 1866-1904. Т. 5 : [1811-1816] / Под ред. А. Д. Берже. - 1873. - 1170 с. Тифлис: Акты, собранные Кавказской Археографической комиссией : [В 12-ти т.]. - Тифлис, 1866-1904. 1873.
• Rəzzaq Xansuvar, Ağaəli Varsaman. LƏNKƏRAN QƏZASININ (Lənkəran, Astara, Lerik, Masallı, Yardımlı, Cəlilabad, Biləsuvar, Sabirabad, Saatlı, İmişli) KAMERAL TƏSVİRİ, 1849-CU İL. Bakı. 2024.
• ARDTA, Камеральное описание селений Муганского участка, Ленкоранского уезда за 1850г. ,Φ. 10 Оп. 1, Док. 29
• Ənvər Çingizoğlu. Həsən xanın törəmələri. Bakı: "Soy" dərgisi, 2 (22). 2009.
• Nailə Bayramova. Şamaxı xanlığı (PDF). Bakı: Təhsil. 2009.

• Cavad xanlığı
• Şirvan xanlığı
• Talış xanlığı